THƠ VỀ NONG THÔN, NÔNG NGHIỆP, NÔNG DÂN

THƠ VỀ NONG THÔN, NÔNG NGHIỆP, NÔNG DÂN

          Hiện nay Đảng, Nhà nước đang chú trọng chính sách phát triển Nông thôn, nông nghiệp, nông dân. Cụ thể là chính sách phát triển nông thôn mới. Ở mọi địa phương, báo chí và văn học nghệ thuật đều phát động viết về Tam nông. Thường dân tôi từ trước tới nay hầu như chỉ làm thơ về đề tài này: Làng quê, đồng ruộng và người quê…

          Nhân dịp này xin post lên một số bài để hưởng ứng phong trào

NHỮNG BÀI THƠ VỀ LÀNG

Về làng

 

Dẫu đi cuối đất cùng trời

về làng ta vẫn là người nhà quê

vẫn màu cỏ mướt chân đê

tự thời chân đất nón mê đến giờ.

Đã qua trăm bến ngàn bờ

giờ về bến nước tuổi thơ vẫn đày

bao mùa mưa giật bão dây

cánh cò trắng muốt còn bay ngang đầu.

Trăm lần triết lý nông sâu

cũng không mua nổi một câu thật thà

mây tìm về phía trời xa

ta bơi ngược gió nhận ra đường làng.

Làng tôi ở phía dòng sông

Làng tôi ở phía dòng sông

phù sa thì đỏ, cánh đồng thì xanh

ngàn năm hương lúa ngọt lành

gọi con cò trắng về thành ca dao.

Làng tôi ở phía trời cao

bóng ai cày ruộng thành sao sáng lòa

lung linh trong dải Ngân Hà

cái bừa con vịt vẫn nhòa nhập trôi.

Làng tôi ở phía cuộc đời

mặn mòi nước mắt mồ hôi người làng

có người ở chốn giầu sang

vẫn tìm về nhận họ hàng áo nâu.

Mai dù sông chảy về đâu

đất làng tôi vẫn một màu phù sa.

Kiếp làng

Lẫn vào gió, ẩn vào sương

ngàn năm mưa nắng vất vương kiếp làng

buồn như những sợi khói lam

theo làn mây trắng bay ngang cánh đồng.

Kiếp làng trĩu chiếc đòn cong

đời con gánh tiếp lưng còng đời cha

bao đời cây gạo có ma

những khi làng đói đỏ hoa đầy trời.

Kiếp làng có kiếp mẹ tôi

thắt lưng xanh biếc một thời tuổi xuân

cha đi chiến trận mấy lần

mẹ tôi chờ héo cả vầng trăng thu.

Kiếp làng từ thuở mịt mù

những lời nguyền chứa hận thù, oan khiên

đất làng dông bão liên miên

thuế sưu, nhũng nhiễu đảo điên lòng người.

Đưa nhau xuống bể lên trời

trả ngàn năm vẫn chưa vơi kiếp làng.

Làng vào vụ gặt

Làng vào vụ gặt mùa này

những lo toan vẫn lắt lay mặt người

mưa thối đất, nắng vỡ trời

ngả nghiêng mặt ruộng chơi vơi mùa màng.

Mảnh mai cây lúa cũ càng

vẫn là cột trụ chống làng ngàn năm

bao giờ thừa mặc thừa ăn

để làng ta bớt nhọc nhằn sớm khuya.

Ở đâu triệu nọ, tỷ kia

làng giờ hạt thóc vẫn chia mấy phần

ở đâu đẹp áo sang quần

người làng bùn két bàn chân bốn mùa.

Khổ quen rồi hoá như đùa

hội làng nhộn nhịp như chưa đói nghèo

chửa xong mùa lại cấy gieo

ngàn năm lúa vẫn xanh theo bóng làng.

Gĩô tổ

 

Nhớ ngày giỗ tổ hàng năm

họ hàng gần gũi xa xăm tìm về

người thành thị, kẻ nhà quê

họ trăm năm vẫn bậc bề dưới trên.

Nén nhang thờ tổ thắp lên

cháu con trầm mặc như quên cõi đời

sang hèn sướng khổ đầy vơi

cũng sinh tự một kiếp người mà ra.

Lẫn sau hương khói nhạt nhoà

tỏ mờ hình bóng ông bà tổ tiên

bao đời đói gạo thiếu tiền

chữ nhân chữ đức vẫn truyền đời sau.

Sinh từ cội khổ nguồn đau

họ hàng giờ đã có giầu có sang

người đi xa rạng tiếng làng

kẻ ở quê vẫn đàng hoàng nhà quê.

Nhân sinh trăm nẻo bộn bề

vẫn dành riêng một lối về ngày xưa.

 Mùa xuân chợ làng

Dẫu còn xiêu vẹo mái tranh

chợ quê ngày Tết cũng thành chợ xuân

làng như giầu gấp mấy lần

đua chen hoa trái áo quần bán mua.

Cả năm dãi nắng dầm mưa

mà em cứ đẹp như chưa nhọc nhằn

ngày xuân mới áo mới khăn

em đi chợ Tết că trăm người nhìn.

Bao nhiêu dông nổi bão chìm

tình yêu vẫn đợi vẫn tìm xuân sang

mấy đôi dẫn cưới trong làng

để phiên chợ Tết cháy hàng trầu cau.

Còn bao đôi hẹn mùa sau

ngày xuân đến chợ nhìn nhau rồi về.

Làng khấn đầu năm

Làng vào ngày lễ đầu năm

chùa làng rậm rịch tuần rằm tháng giêng

lầm rầm trong tiếng trống chiêng

người van vái vái giữa khói hương nhập nhoà.

Nam mô... bồ tát, di đà

có thành phật cũng phải qua kiếp người

thiệt thòi, vất vả, đầy vơi...

xin đừng đổ cả xuống đời nông dân

Mam mô... thiên địa, tôn thần

bạc tiền đang thị hoá dần nhà quê

mong còn cỏ mướt ven đê

mong còn gió mát thổi về sớm hôm

Mam mô... đồng đất, rạ rơm

ruộng làng cứ mất dần thêm mỗi ngày

mai không còn chỗ cấy cày

biết làm gì để cho đày bát cơm.

Làng thời đồng ruộng chấm com

Làng thời đồng ruộng .com

về làng chẳng có trẻ con nô đùa

ngõ buồn mấy nóc nhà thưa

vắng veo như thể làng vừa chiến tranh.

Xóm thôn đang hoá thị thành

Nhà cao đang lấn đồng xanh lúa vàng

Gái trai lớp lớp bỏ làng

Đi ra thành phố lang thang kiếm tiền.

Đồng làng giờ chẳng lành yên

một năm bốn vụ liên miên rau màu

ruộng đầm hoá học thuốc sâu

con cua con ốc từ lâu không còn.

Làng thời đồng ruộng .com

Như vầng trăng mảnh chon von cuối trời

Cùng nhau đi giữa cuộc đời

Cùng nhau đi giữa những ngày

Lúa khoai xuống giá, thợ cày hắt heo

Làng quê mấy đợt xoá nghèo

vẫn không hết cảnh bọt bèo nông dân.

Cùng nhau đi giữa tháng năm

kẻ ăn không hết người lần không ra

bao giờ cho hết can qua

người người no đủ nhà nhà yên vui.

Cùng nhau đi giữa cuộc đời

Vui buồn lại nhớ khoảng trời ngày xưa

Bao nhiêu dông bão nắng mưa

vẫn xanh ngăn ngắt như vừa mới xanh.

Xuân sang

Vẫn còn lối để xuân sang

dẫu mùa đông đã lợp vàng cỏ cây

dẫu sương muối vẫn giăng dầy

chợ ngày tết vẫn nở đày sắc hoa.

Người làm gần, kẻ đi xa

đêm giao thừa vẫn về nhà thắp hương

về quê chỉ một con đường

từ quê đi được chín phương đất trời.

Nắng xuân biếc lộc xanh chồi

mưa xuân cho dãn mặt người nép nhăn

câu ca làng hát nghìn năm

lại bay lên giữa hội rằm tháng giêng

Thành hoàng chắc vẫn còn thiêng

trống chèo vẫn đổ ngả nghiêng sân đình.

Gọi làng

 

Thảng nghe tiếng bạn gọi làng

giật mình lại nhớ miên man thuở nào

cái thời làng tắm ca dao

trẻ con cùng với trăng sao nô đùa.

Vẫn còn tháng nắng ngày mưa

bóng cao bóng thấp làng xưa đâu rồi

ba hồn bảy vía làng ơi

tre xanh giờ đã về trời làm mây.

Tuổi làng xanh với tuổi cây

chửa qua một kiếp hồn thay mấy lần

yêu câu thơ bạn trong ngần

đưa ta về lại bước chân mùa màng.

vẫn nghe có tiếng gọi làng

lẫn trong chiều gió mênh mang sáo diều.

NHỮNG BÀI THƠ VỀ NGƯỜI LÀNG

Thường dân

Đông thì chật, ít thì thưa

chẳng bao giờ thấy dư thừa thường dân

quanh năm chân đất đầu trần

tác tao sau những vũ vần bão giông.

Khi làm cây mác cây chông

khi thành biển cả, khi không là gì

thấp cao đâu có làm chi

cỏ ngàn năm vẫn xanh rì cỏ thôi.

Ăn của đất, uống của trời

dốc lòng cởi dạ cho người mình tin

ồn ào mà vẫn lặng im

mặc ai mua bán nổi chìm thiệt hơn.

Chỉ mong ấm áo no cơm

chắt chiu dành dụm thảo thơm ngọt lành.

Hòa vào trời đất mà xanh

vô tư mấy kiếp mới thành thường dân.

Thím tôi

Suốt đời quần mảnh áo manh

thím tôi lúc chết bỗng thành giầu sang

đám ma rắc bạc rắc vàng

kiệu son cờ gấm đưa ngang trời chiều.

Tấm thân còm cõi liêu xiêu

mà đi qua hết mọi điều khổ đau

còn mong tới được kiếp sau

gặp con người sống với nhau nhân từ.

Một đời nửa thực nửa hư

buồn như mảnh gió, lành như gió đồng

cằn khô phúc lộc nhà chồng

trách mình phận mỏng vun trồng chẳng nên.

Thím tin có Phật, có Tiên

bao nhiêu vận hạn ở hiền cũng qua

quanh năm chỉ biết chợ nhà

bao giờ chết sẽ đi xa như người...

Khổ đau à, khổ đau ơi

cất xong một gánh phận đời nhẹ tênh

cầu vồng bảy sắc chênh vênh

mây giăng chín nhịp gập ghềnh thím qua.

Bạn bè lính trận

Bạn bè lính trận ngày xưa

xanh như cây cỏ gió mưa xá gì

ở đâu súng nổ là đi

ngủ trên bom đạn, mấy khi kịp buồn

Giặc tan về lại đời thường

mỗi người riêng một con đường trời cho

kẻ sang giàu, đứa làm to

thằng giờ đang chạy xe bò, xe ôm

đứa nghèo không thể nghèo hơn

có thằng bóc lịch sớm hôm trong tù.

Ngẩng nhìn trời mới mùa thu

mái đầu mấy đứa sương mù đã giăng

gặp nhau hỏi chuyện từng thằng

soi vào nhau thấu đất bằng trời xa.

Thằng về vẫn lính đến già

đứa nằm xuống mãi mãi là cỏ cây.

Chú tôi

Cả đời áo lính chú tôi

đã quen với những đất trời quê xa

ngày nghỉ hưu mới về nhà

chú thường thơ thẩn vào ra một mình

Cả đời quen nếp chiến binh

kỷ cương điều lệnh nghiêm minh rõ ràng

nay về sống với lệ làng.

chú như kẻ đứng lạc hàng lơ ngơ.

Cả đời chẳng bế con thơ

ở nhà trông cháu bây giờ tập ru

cả đời lặn lội chiến khu

giờ về chép sớ cho sư ngoài chùa...

Vẫn quần áo lính ngày xưa

chú ngồi bàn chuyện nắng mưa cuốc cày.

Em đi Đài Loan

Ngày mai em đi Đài Loan

làm ôsin ở nơi ngàn dặm xa

vừa tròn mười tám tuổi hoa

em chưa một bận vắng nhà cách đêm.

Cả nhà dồn lại cho em

thóc dư mấy vụ mẹ đem sắm đồ

lo thủ tục, chạy giấy tờ

sổ hưu thày gửi vay "đô" ngân hàng

Mai dù tới chốn giầu sang

em đừng quên mảnh đất làng nắng nôi

đừng quên cây lúa mặt người

sau bờ tre vẫn mồ hôi ướt đầm

Một mình xứ lạ lập thân

điều xa chưa tính, chuyện gần chưa hay

bao người đi đắng về cay

mong em tôi gặp kẻ ngay người hiền.

Mai rời xóm nhỏ bình yên

chông chênh cơ chế đồng tiền em đi.

Em tôi sang tận trời Tây

Em tôi sang tạn trời Tây

cách sông núi cách gió mây ngìn trùng

nơi không bão bể mưa rừng

mà đo đắn mãi ngập ngừng khi đi

Em tôi chịu khó nhu mì

quanh năm chân đất mấy khi xa nhà

bây giờ theo họ hàng xa

đón sang bên ấy để mà làm ăn.

Làng tôi vất vả quanh năm

củ khoai hạt thóc ướt đầm mồ hôi

ước mơ một cuộc đổi đời

em đi tìm ở đất trời quê xa.

Chắp tay xin lạy ông bà

mai kia trở lại vẫn là em tôi.

Bạn về trụ lại ở làng

Bạn về trụ lại ở làng

vẫn màu áo lính dọc ngang chiến trường

vẫn hằn sẹo mấy vét thương

mỗi khi nắng gió thất thường lại đau

Tự thời nằm giữa rừng sâu

đã mơ ước sẽ làm giầu cho quê

chién công xếp lại ngày về

bạn lao vào những bộn bè làm ăn

Về chơi thăm bạn mấy lần

gặp đang vác đất, xoay trần vườn ao

cây giăng tầm thấp tầng cao

một vùng trang trại xôn xao gió đùa

"Khó hơn đánh trận ngày xưa

mệt hơn cái dạo mùa ưa ở rừng

(bạn cười chuyện nở như bung)

mấy lần thất bại tưởng chừng trắng tay

Đêm ngồi với bạn dưới cây

vườn làng trăng rắc bạc đầy lối đi

cùng nhau ôn thuở hàn vi

nghĩ thương mấy đứa cùng đi không về

Đã thành tỷ phú nhà quê

vẫn hồn bạn lính ở "bê" thuở nào.

 

Bạn thơ

                   Tặng Xuân Đam

Biết giờ bạn vẫn lang thang

đạp xe đi giữa mênh mang đất trời

con đường phía trước xa xôi

đằng sau rơm rạ rối bời nhà quê.

Mặc còn dông bão mọi bề

lo gì gió cuốn đường về chiều mai

đeo câu ngắn, khoác câu dài

chẳng vay sao cứ nợ hoài người ơi.

Mong manh thơ giữa dòng đời

cố làm khô bớt mồ hôi đất này

ngàn năm cây lúa vẫn gầy

mạ non lấm láp tự ngày mới xanh.

Đang nơi sóng cuốn thị thành

hay làm ngọn gió quẩn quanh hồn làng

bạc đầu bạn vẫn lang thang

tìm câu lục bát còn hoang giữa đời.

Cha tôi

Hết làm báo lại làm văn

quang năm gánh chữ nhọc nhằn cha tôi

những con chữ đẫm mồ hôi

nổi chìm theo những phận đời nông sâu

Đêm đêm tóc bạc trên đầu

bóng cha đổ xuống chữ câu chật chờn

văn chương một thuở xanh rờn

quẩn quanh trong chuyện áo cơm mệt nhoài.

Đời nhoà hư thực đúng sai

cha cầm chữ nhẫn mặc ai lọc lừa

khi đau tựa tiếng chuông chùa

lúc buồn nuôi những câu đùa để yêu.

Cha đi hết bóng đường chiều

lặng yên bóng chữ liêu xiêu bóng người

mỏng tang con chữ giữa đời

cha trồng xanh một khoảng trời đường quê.

Bạn

Bạn từ quê cũ ra chơi

vẫn quần áo lính từ thời tay không

chân trần đi giữa phố đông

trẻ con hàng phố tưởng ông ăn mày.