tag:blogger.com,1999:blog-56835312994255488562024-03-19T04:59:14.245-07:00nguyenlong. thuong dannguyenlong.thuongdannguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.comBlogger218125tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-17647461983089227082020-10-15T03:27:00.001-07:002020-10-16T04:36:17.754-07:00THƠ HAY THÁI BÌNH<p> </p><p class="MsoNormal"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-size: 18pt; line-height: 115%;"><br />THƠ HAY THÁI BÌNH<o:p></o:p></span></b></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbLXhpAo-nKaHSKVwvqNjP4Zi-FSWmnHz3BpWe996E1Vaj2T6ZlkrRcZof4S4Zek1FvvQmuonySqN42sEv9sk7KUmTLnMuWWThJiGq6AI6yF2mIooXkTpHdoiOgETceHjtpGwbnz_lu8I/s200/Lo+go+van+nghe.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="200" data-original-width="167" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbLXhpAo-nKaHSKVwvqNjP4Zi-FSWmnHz3BpWe996E1Vaj2T6ZlkrRcZof4S4Zek1FvvQmuonySqN42sEv9sk7KUmTLnMuWWThJiGq6AI6yF2mIooXkTpHdoiOgETceHjtpGwbnz_lu8I/s0/Lo+go+van+nghe.JPG" /></a></div><p></p>
<p class="MsoNormal"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;">Thế nào là thơ đã khó, thế
nào là thơ hay còn khó hơn nhiều. Đã bao nhiêu lời bàn kim cổ mà vẫn không có
điểm dừng.<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Nay nhân kỷ niệm 50 năm thành lập Hội VHNT
Thái Bình ( 1970 – 2020), tôi thử chọn thơ hay Thái Bình cũng chẳng có gì làm chuẩn,
chỉ căn cứ vào hai điều:<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -0.25in;"><!--[if !supportLists]--><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;">Thơ Thái Bình là thơ của những
người sống và làm việc ở Thái Bình. Những người quê Thái Bình đã sinh sống và
sáng tác ở nơi khác<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>vài <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ba chục năm trở lên và những người đã gắn bó với
văn chương TB nhưng<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>hiện không ở TB nữa
như: Trần Anh Thái, Đặng Hấn, Nguyễn Linh Khiếu, Kim Chuông, Bùi Hoàng Tám, Đàm
Chu Văn...<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>thì không tính là thơ TB. Những
người quê các tỉnh khác nhưng đã sông, làm việc và viết thơ ở TB vài ba chục
năm nay, hơi thỏ của thơ vẫn là chất TB thì<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>gọi là thơ TB.<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" style="mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -0.25in;"><!--[if !supportLists]--><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;">Thơ hay là do cấ nhân tôi cảm
nhận và lựa chọn chứ không dựa trên thứ bậc, điều kiện nào.<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.25in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;">Khi giới thiệu
các tác phẩm thơ cũng vậy, không xếp thứ<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>bậc trên dưới trước sau, tiện ai thì giới thiệu trước, người chưa có đủ
văn bản tài liệu thì giới thiệu sau, và đã là hay thì cũng không<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>cho là ai hơn ai kém cả.<span></span></span></i></p><a name='more'></a><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p></o:p></span></i><p></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.25in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p> </o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 16pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">XUÂM ĐAM<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> <br /></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Tên thật là Phạm Xuân Đam. <o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Quê<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Làng Mây, xã Thượng
Hiền, Kiến Xương, TB<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Giáo viên dạy văn<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Sinh năm 1943, mất năm 2015<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Hội viên Hội VHNT Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhuTDKpb_pKrjX3faVz3mYN4uOOkFR5wpvHHkfQrW_tc8EVaDbmkBXlatvDmmALi4HtNi8Y4A7o0mbwWR4BI_EVlqdLTnD9vBqck4m3yfDDoYlKaKlITLyU_GD_e353aMJLL0ONV1jJ0YU/s649/XU%25C3%2582N+%25C4%2590AM.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="649" data-original-width="471" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhuTDKpb_pKrjX3faVz3mYN4uOOkFR5wpvHHkfQrW_tc8EVaDbmkBXlatvDmmALi4HtNi8Y4A7o0mbwWR4BI_EVlqdLTnD9vBqck4m3yfDDoYlKaKlITLyU_GD_e353aMJLL0ONV1jJ0YU/s320/XU%25C3%2582N+%25C4%2590AM.jpg" /></a></div><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">TÌNH</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""> MẸ</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Đã nên hạt thóc mẩy tròn</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Còn lo chớp bể mưa nguồn mẹ ơi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cha đi mấy chục năm trời</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Một thời con gái mẹ tôi chờ chồng.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ai ru con sáo sang sông</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Lời ru cắt ruột cắt lòng đêm thâu</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cầm lòng một bát cơm nâu</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Dưới chân nước cóng trên đầu mưa bay.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ tôi như nhánh mạ gầy</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hoá thân làm bát cơm đầy nuôi tôi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Miếng trầu không dám mặn vôi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sợ đôi má đỏ người đời </span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">d</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">èm
pha.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Giọt mưa đau ở mai nhà</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mưa trên lòng mẹ hơn là trời mưa...</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tôi ngồi nhớ mẹ tôi xưa</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mùa xuân đến sớm... người chưa thấy về.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span lang="VI" style="color: black; mso-ansi-language: VI; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">KÍNH THƯA CON NGƯỜI<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Kính thưa các kiểu kính
thưa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Chân thành kính gửi, say
sưa kính mời<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Kính thưa một tấn trò đời<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Đầu xuôi đuôi lọt bao lời
kính thưa!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Kính thưa sớm nắng chiều
mưa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Kính thưa vết loét thơ chưa
thể liền<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Con ông Đô, cháu ông Tiền<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Đầu xanh đầu đỏ lạm quyền
kính thưa!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Sự đời đã biết hay chưa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Kính thưa nước mặn, kính
thưa đất phèn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Kính thưa nghèo khổ kinh
niên<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Hạt gạo như thể nàng Tiên
tặng đời!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Kính thưa những giọt mồ hôi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Mọc lên nhà máy, tơi bời
vòng quay<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Kính thưa thần phép đôi tay<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Niềm tin đến bạc đầu này,
kính thưa!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Bao giờ cho tới ngày xưa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Và ngày nay nữa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>Kính thưa con người!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">VE SẦU<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nằm mà có ngủ nổi đau<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Còn ra rả tiếng ve sầu ngày
xưa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Tiếng buồn xao động nắng
trưa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Mà da diết gió, mà thờ thẫn
cây<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Kêu chi kêu đến hao gầy<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Mấy lần lột vỏ, không thay
được hồn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Tuổi thơ đành đã không còn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Kêu chi tha thiết mỏi mòn
bấy nay<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Bởi không uống hết niềm say
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nên ve treo xác trên cây,
mà sầu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Cuộc tình thơ mộng gì đâu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Chung quy vẫn thuở ban đầu
đấy thôi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Ta đi qua mấy phần đời<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Tiếng ve còn hát chơi vơi
trong lòng.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 16pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">LƯƠNG HỮU<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><br /><span style="color: black; font-size: 16pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br /></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Tên thật là<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Nguyễn Hữu
Lượng<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nhà giáo<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Quê: TP Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Sinh năm 1937<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Hội viên Hội VHNT Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_BRqI1SKYOLWA-42o2RB04f11ZlZfL3hLdhlcosRbCOBMrbSG3lIkmV0PPfWXj1R_8Jgtzj7SrMJX86A_bcVTD36QRSx6cSBkxYVTVkhlP5mSsNcSm0jGFHukFwrUwXyLfo5_iW0qvzo/s222/HOA+SEN.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="222" data-original-width="168" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi_BRqI1SKYOLWA-42o2RB04f11ZlZfL3hLdhlcosRbCOBMrbSG3lIkmV0PPfWXj1R_8Jgtzj7SrMJX86A_bcVTD36QRSx6cSBkxYVTVkhlP5mSsNcSm0jGFHukFwrUwXyLfo5_iW0qvzo/s0/HOA+SEN.jpg" /></a></div><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">X</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">EM CHÈO MẸ ĐỐP</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chẳng lẽ em mong là mẹ Đốp</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Kéo dân làng trở lại kiếp đi rao</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Và dao thớt bưng mâm giải chiếu</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cho lũ quan vien vênh mặt cường hào.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Nhưng nếu được bốc mồm lý trưởng</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Gói vào vạt váy gái đang xuân</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Làm cứng họng những hàng râu khuếch khoác</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Xin cho em làm mẹ Đốp một lần.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ở những chốn lệ còn cao hơn luật</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cần nhiều tay mẹ Đốp mới xong thôi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Các cụ lý xưa nay thường đuối lý</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Lý cũng thèm oản bụt táo chua rơi.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chỉ là trò giỡn mặt nhau chơi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mà làng nước xưa nay cũng thoáng</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Được bắt khoán chính những thằng bắt khoán</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Nổi trống chèo đảo lộn ngược mọi buồn vui.</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">XEM BẠN ĐÁNH CỜ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><span style="mso-tab-count: 2;"> </span></span><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; font-size: 11pt;" times="">Tặng anh H.Đ<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Dù chưa sạch nước cản<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cũng xem bạn cầm quân<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Từng ô đời biến ảo<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mã kẹt nước giao chân<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cờ cao không gặp thế<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chịu bí một bên bàn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thí xe hơn thí tốt<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Khuyết sỹ cờ mau tàn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Dẫu tài như Đế Thích<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Còn đau nước pháo lồng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ở nơi cần trí lực <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Người hiền thường long đong<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Nào thôi bày ván khác<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Xuất tướng thận trọng hơn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Dè chừng quân pháo gác<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hay đánh ngầm sau lưng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ngồi xem tài cao thấp<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Phục bạn nết khoan dung<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Nhường đối phương một nước<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Nụ cười cứ như không.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">THÁI BÌNH<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thái Bình ở phía trăng lên<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Củ khoai hạt lúa vốn hiền như không<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mênh mông biển, mênh mông đồng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Câu chèo như tự trong hồn trào ra<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Nắng có táp, mưa có sa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sông Trà sức vóc đã là bấy nhiêu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chảy qua cái khó, cái nghèo<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cũng ra tới biển, cũng nhiều khát khao.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Người quê được cái nết chào<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cỗ đầy không hám, mâm cao không màng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Có chăng một miếng giữa làng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Đồng tiền bát gạo lẽ thường vậy thôi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Nôm na chuyện “cóc kiện trời”<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trời mư trời vẫn là người chí tôn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Quen rồi một nắng hai sương<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Quê hương vạt muống chum tương vẫn là...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tháng tám thương mến tháng ba<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Qua cơn giáp hạt là qua mọi bề<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thái Bình kể vậy em nghe<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Kẻo trăng lại ngại mây che phía này.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span><b><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; font-size: 16pt;" times="">PHẠM HỒNG OANH</span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Quê<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>xã Vũ Phúc, TP Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cử nhân SP Văn<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sinh 1973<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hội viên Hội VHNT Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaI8HLOKGxB1Sw5rAx2jNG1nCdifbLaNCiOUtW4GsXnliHLFByXmC8WLF1oI3j1QEbi6zL_ImLhYreU0iaWiaLsvgpkf9KjQubzhaPN8L-IDlRoHJy_5SH5YVS3lYycm_8k-nH6o8PX-I/s2048/OANH+-+NHUNG.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1536" data-original-width="2048" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaI8HLOKGxB1Sw5rAx2jNG1nCdifbLaNCiOUtW4GsXnliHLFByXmC8WLF1oI3j1QEbi6zL_ImLhYreU0iaWiaLsvgpkf9KjQubzhaPN8L-IDlRoHJy_5SH5YVS3lYycm_8k-nH6o8PX-I/s320/OANH+-+NHUNG.JPG" width="320" /></a></div><br /><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">M</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">UỐI DƯA</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tươi cái mất, héo cái còn</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tôi đem muối những nỗi buồn thành dưa</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tưởng vừa chớm đến độ chua</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Lại ra vị đắng chẳng ngờ vì đâu?</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Một thời </span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">mặn</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""> nhạt cho nhau</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Xa xôi nào nghĩ nát màu lá xanh</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Gỡ xong ngày tháng ...vô tình</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Lòng ai chừng đã nổi thành váng chua</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hoa vàng nở giữa trời mưa</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Gió đưa cây cải ngày xưa về trời</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thương thầm từng cọng rau tươi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Rưng rưng cái mất, chơi vơi cái còn.</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">GỬI NGƯỜI MỘT THUỞ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thôi người cứ hạnh phúc đi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ta chẳng thể níu người về nữa đâu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tình yêu sóng cả sông sâu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ta nâng niu những nỗi đau thật lòng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ta mơ một khoảng trời hồng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Giờ giông bão, suy cho cùng tại ta<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ngỡ là ngon ngọt cỏ hoa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trái tim gai nhọn đâm tà áo xanh<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ta ngồi đan lại mong manh<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Buồn đau rồi cũng sẽ thành tình yêu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trả người ham hố cao siêu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ta về nhận lại những điều qunh ta<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tiếng lành gần, tiếng dữ xa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sẽ day dứt lắm nếu ta phụ người<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Giờ ta thanh thản nói cười<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Và ta nhường để cho người phụ ta.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tình yêu là giấc mơ xa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cầu cho người mãi là hoa của đời<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Còn tan men phía chân trời<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Vẫn tin cỏ thắm, trăng ngời rạng hơn.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">MỖI NGÀY<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Vừa rực rỡ thế ban mai<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mới trưa đã nhuốm hình hài hoàng hôn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Đêm về bỗng thật mình hơn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hoa tàn, trăng lặn, mây buồn, mưa dai.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mỗi ngày lại có ngày mai<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thời gian cứ nhặt tàn phai góp vào<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Lời cho không thật ngọt ngào <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Nên câu nói dối lúc nào cũng xanh<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ngày nhiều tháng vẫn mỏng manh<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Năm nhiều mà vẫn khó thành đời vui<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chợt gần gũi, đã xa xôi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trái tim sống được bởi nuôi nỗi buồn.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; font-size: 16pt;" times="">PHAN ĐỨC CHÍNH<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Quê : Hưng Hà, Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sinh 1945<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Nhà báo<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Hội viên Hội NV Việt Nam<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh16jASqkgobEk6OSXTA2-iXJ055NYyAbYqBuDzTrQxWyIgnjv8HpZnc77DyxIVqEYO0vh4PNqtjlS-cluNJkj9rWtelS94VURjHTGs_ujFPl6i-8ky2Ej4hUnaX8Qp_R4CdGHjhyphenhyphen1-zvs/s267/que.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="189" data-original-width="267" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh16jASqkgobEk6OSXTA2-iXJ055NYyAbYqBuDzTrQxWyIgnjv8HpZnc77DyxIVqEYO0vh4PNqtjlS-cluNJkj9rWtelS94VURjHTGs_ujFPl6i-8ky2Ej4hUnaX8Qp_R4CdGHjhyphenhyphen1-zvs/s0/que.jpg" /></a></div><br /><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">K</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">HÚC HÁT TẶNG SÔNG HỒNG</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">
<i>(Trích</i></span><i><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""> Trường ca Mưa trong đất</span></i><i><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">)</span></i><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">I<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Đồng bằng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Những ngôi nhà đất<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Con trâu kéo xe trong trận
chống càn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Vua cày ruộng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Dân về lập ấp<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Tiếng bé cười lẫn trong đám
cỏ hoang...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Đêm đồng bằng <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Chật hẹp lo toan<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Mẹ mong mãi<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>mưa chưa đầy chum nước<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Ngọn rau muống vương con
mắt ướt<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Chum tương đầy <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Mẹ quen để ngoài sân.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Các anh con đã nhiều lần
múc cạn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Mẹ vơi đi bao nỗi nhọc nhằn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Trăng đồng bằng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Từ đất mọc lên.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">II<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trăng đồng bằng</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">từ đất mọc lên</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mai trời nắng</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">mẹ lo dậy sớm</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Lo vá áo</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ còn lo vá nón</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thương đồng bằng gồng gánh trên vai</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ thương con</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">ngày rộng tháng dài</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tiếng gà gáy ơi sao sớm thế?</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tiếng con nước sinh con</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">cồn chớp bể</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tiếng chày khuya mẹ</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">giã gạo một mình</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sông Hồng ơi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">sông chảy hết mình</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sông đỏ thắm như lòng người đỏ thắm</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ gánh nước sông Hồng</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">con uống</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bao đắng cay bỗng hóa đậm đà</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bao đau thương chắt lọc hóa phù sa</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bao dữ dội biết dặn lòng độ lượng</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sông dào dạt mở lòng mình ra biển</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Một dòng sông nuôi lớn cả hai bờ</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Những ngày xưa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thương nhớ của mẹ tôi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ sinh con lẫn trong hai triệu người chết đói<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Những cây số người<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chết dần <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chết mỏi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cột cây số nào mẹ đã sinh con.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ai bò ra <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Từ những đống xương<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ai ngã xuống không manh chiếu đắp<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ai từng ngồi ru xác chết<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Giữa mưa dày đổ xuống bóng đêm?<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cho dù ai <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hay nhớ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hay quên<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trong người sống có một người đã khuất.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Người hành khất có gì để mất<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chiếc bị tay kia<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Và chiếc gậy tay này!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ khẽ hát<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chừng như sóng hát<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Câu hát nhòa nước mắt<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Phù sa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chẳng ai nhuộm được sông Hồng đỏ mãi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ Âu Cơ rồi cũng phải già<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sông chảy máu ra từ ruột đất<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Một nửa đầy<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bồi đắp nửa kia.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">III<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ôi đêm nay gió mùa đông bắc<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Lòng mẹ heo may tới rải đồng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ mong cơn mưa chỉ mình mẹ ướt<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ gửi bầu trời tấm áo bông<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thương các anh<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ thắp nén nhang<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ quá cố<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ai thắp hương cho mẹ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Lòng mẹ rỗng ở nơi gặp bể<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thương vỏ sò dưới đất ngủ quên<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bông lúa chín lại chín thêm lần nữa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hạt gạo mẹ mơ có giống chiếc thuyền?<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trăng đồng bằng <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Từ đất mọc lên.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; font-size: 16pt;" times="">ĐÕ TRỌNG KHƠI<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Quê: Văn Cẩm, Hưng Hà, Thái
Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sinh 1960<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hội viên Hội NV Việt Nam<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzIAojs0dnuYgSWMnxJavzc3jdkCQDBbvVHGrVU7L-TbJ9KNmBiR3FMkbYMJ04FJT94neIqeWC-NSFgOCHCxQSeCZ6UULGybxKjPIbEgvwl_XJqweEIwAauRrc5lHxSwGKfosUPHMV3-w/s225/DO+TRONG+KHOI.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="224" data-original-width="225" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzIAojs0dnuYgSWMnxJavzc3jdkCQDBbvVHGrVU7L-TbJ9KNmBiR3FMkbYMJ04FJT94neIqeWC-NSFgOCHCxQSeCZ6UULGybxKjPIbEgvwl_XJqweEIwAauRrc5lHxSwGKfosUPHMV3-w/s0/DO+TRONG+KHOI.jpg" /></a></div><br /><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">CON CHIM THIÊNG VẪN BAY<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Giọt nắng cuối trời rơi xuống cánh chim xa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chim mang nắng đi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">sắc trời tan lẫn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">mỏng đến thế<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">nhẹ tênh đến thế<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">khung trời kia ơi.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chất ấm nồng tan ở cuối trời<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">người chinh phụ ấy<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">tuổi đã ngoài năm mươi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">ngót ba mươi năm rồi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">nhìn chân trời<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">đêm đêm mơ màng ôm giọt nắng.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bà hy vọng <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">vào con chim thiêng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">không nỡ bỏ đường trời!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">GỌI LÀNG<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Đơn sơ một nếp quê hương</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Con sông nho nhỏ, con đường tơ giăng</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mùa đi cây chẳng nói năng</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mà vườn ruộng vẫn tháng năm xanh đầy.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ba trăm năm lẻ dựng xây</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tuổi làng gần tuổi làn mây cuối trời</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bạn bè ngày ấu thơ ơi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thương làng thương lắm cái thời tre xanh.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Làng giờ khuất bóng tre xanh</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cây đa bến nước cũng thành ngày xưa</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Nhớ ngây ngô, nhớ bơ vơ</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Nhớ sao hương nắng sắc mưa năm nào</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bây giờ giá được ước ao</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ước cho trời thấp, đất cao bằng trời</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trai làng đùa trăng vàng trôi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Gái làng lấy áo hứng lời trăng thương.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chiều nay ra đứng ven đường</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Gọi làng, vọng nỗi cố hương xa vời</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tre xanh, hồn của bao đời</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chợt về xanh mát hồn tôi hồn làng.</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">CẦM THU<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trời đã thấp, đất đã cao<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">nắng đã mỏng, trăng đã hao sắc rồi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Kết mùa ngậm bóng hoa rơi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mà theo hoa rụng về thời thơ sinh<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mà về thăm thẳm tâm linh<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">lặng nghe tĩnh vắng xóa hình dáng ta<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mà về hòa giữa dư ba<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trùng trùng sương lá mưa sa kín lòng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thân một bến, tâm một dòng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">một bàu nửa thực nửa không, thu bày<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Năm đơm đã chín trái ngày<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">cầm thu chói rực bàn tay cội cành...</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> <br /></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; font-size: 16pt;" times="">NGUYỄN LONG<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Quê: Hiệp Hòa, Vũ Thư, Thái
Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sinh1953<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Nhà báo<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hội viên Hội VHNT Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEho-0l10K7OqRs8sUvPOQ4EVLQTexnHSO1eAQ51tUEY9C5LB9H9l9dXvdLYlH_UhnVCb5N4T9sN7tK4F4hsBNZHlkhLMyTirQ-bLDWdplSouLJB6D1czxhdDnY6WAj7vqPQd2WKoQwg0OQ/s299/Anh+Nguyen+Long.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="299" data-original-width="210" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEho-0l10K7OqRs8sUvPOQ4EVLQTexnHSO1eAQ51tUEY9C5LB9H9l9dXvdLYlH_UhnVCb5N4T9sN7tK4F4hsBNZHlkhLMyTirQ-bLDWdplSouLJB6D1czxhdDnY6WAj7vqPQd2WKoQwg0OQ/s0/Anh+Nguyen+Long.jpg" /></a></div><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">THƯỜNG DÂN<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-indent: -0.25in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""> </span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><span style="mso-tab-count: 1;"> </span></span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Đông thì chật, ít thì thưa</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">c</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">hẳng
bao giờ thấy dư thừa thường dân</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">q</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">uanh
năm chân đất đầu trần</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">t</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">ác tao
sau những vũ vần bão dông</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Khi làm cây mác cây chông</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">k</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">hi
thành biển cả khi không là gì</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">t</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">hấp
cao đâu có hề chi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">c</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">ỏ ngàn
năm vẫn xanh rì cỏ thôi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ăn của đất, uống của trời</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">d</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">ốc
lòng cởi dạ cho người mình ti</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">n<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">ồn ào mà vãn lặng im</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">m</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">ặc ai
mua bán nổi chìm thiệt hơn</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chỉ mong ấm áo no cơm</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">c</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">hắt
chiu dàng dụm thảo thơm ngọt lành</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">h</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">oà vào
tời đất mà xanh</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">v</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">ô tư
mấy kiếp mới thành thường dân</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">THÍM TÔI<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">Suốt
đời quần mảnh áo manh<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">thím
tôi lúc chết bỗng thành giầu sang<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">đám
ma rắc bạc rắc vàng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">kiệu
son cờ gấm đưa ngang trời chiều.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">Tấm
thân còm cõi liêu xiêu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">mà
đi qua hết mọi điều khổ đau<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">còn
mong tới được kiếp sau<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">gặp
con người sống với nhau nhân từ.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">Một
đời nửa thực nửa hư<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">buồn
như mảnh gió, lành như đất đồng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">cằn
khô phúc lộc nhà chồng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">trách
mình phận mỏng vun trồng chẳng nên.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">Thím
tin có Phật, có Tiên<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">bao
nhiêu vận hạn ở hiền cũng qua<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">quanh
năm chỉ biết chợ nhà<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">bao
giờ chết sẽ đi xa như người.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">Khổ
đau à, khổ đau ơi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">cất
xong một gánh phận đời nhẹ tênh<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">cầu
vồng bảy sắc chênh vênh<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">mây
giăng chín nhịp, gập ghềnh thím qua.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">KIẾP
LÀNG<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">Lẫn
vào gió, ẩn vào sương<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">dầm
mưa dãi nắng vất vương kiếp làng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">buồn
như những sợi khói lam<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">theo
làn mây trắng bay ngang cánh đồng.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">Kiếp
làng trĩu chiếc đòn cong<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">đời
con gánh tiếp lưng còng đời cha<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">bao
đời cây gạo có ma<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">những
khi làng đói đỏ hoa đầy trời.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">Kiếp
làng có kiếp mẹ tôi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">thắt
lưng xanh biếc một thời tuổi xuân<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">cha
đi chiến trận mấy lần<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">mẹ
tôi chờ héo cả vầng trăng thu.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">Kiếp
làng từ thuở mịt mù<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">những
lời nguyền chứa hận thù, oan khiên<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">đất
làng dông bão liên miên<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">thuế
sưu, nhũng nhiễu đảo điên lòng người.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">Đưa
nhau xuống bể lên trời<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;">trả
ngàn năm vẫn chưa vơi kiếp làng.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 16pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ĐẶNG VĂN TOÀN<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Quê: Đông Hầ, Đông Hưng, Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Sinh 1953<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Hội viên Hội VHNT Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMoZ81vk9uaJVoPm2LOaiRjs6U4SFAnQkkFT_xsEV-RhPQzjcu4QqHn8U0Mc71o9YxKs7v2V26FvZUcShU8fJeav6-4Hr0XMYievgfQkmyqf1cUMTeVeAgZRTCSUMo7Oiv8ffayFyjUWw/s213/LUA.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="213" data-original-width="168" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjMoZ81vk9uaJVoPm2LOaiRjs6U4SFAnQkkFT_xsEV-RhPQzjcu4QqHn8U0Mc71o9YxKs7v2V26FvZUcShU8fJeav6-4Hr0XMYievgfQkmyqf1cUMTeVeAgZRTCSUMo7Oiv8ffayFyjUWw/s0/LUA.jpg" /></a></div><br /><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">LÀNG TÔI<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Làng tôi ở phía cánh đồng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">bờ đê thoải xuống triền sông
miệt mài<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">nhọc nhằn hạt đỗ củ khoai<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">gió hun hút thổi gió ngoài
bãi hoang<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Làng tôi ở phía mùa màng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">buồng cau tháng tám treo
ngang tháng mười<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">lúa đồng hạt lép hạt rơi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">hạt lăn về cót nuôi người nắng
mưa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Làng tôi ở phía ngày xưa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">bóng đa đổ xuống bóng chùa
quạnh hiu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">cổng chùa chiếc cánh xiêu
xiêu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">chiếc then cài lỏng vào chiều
hương nhu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Làng tôi ở phía mùa thu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">gió lay chuốt mỏng câu ru
xoan đào<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">cánh cò về trắng bờ ao<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">bông hoa súng tín in vào tuổi
thơ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Để rồi ở phía mộng mơ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">những đêm náo nức ngóng chờ
trăng lên<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">gió như nghìn lượt sóng êm<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">làng vươn theo dáng con
thuyền ra khơi.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ĐÈN GIỜI<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Quanh năm úp mặt xuống đất<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">đêm nay ngẩng mặt lên trời<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">đêm nay làng đốt đèn giời<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">trống khua rung chiều khói
biếc<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Một chiếc hai chiếc ba chiếc<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">đèn bay đỏ như sao sa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">nỗi niềm gió mây bát ngát<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">mặt người tươi như mặt hoa<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Ngoài kia dòng sông đang chảy<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">lúa mùa nưng nức đang bông<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">làng như con thuyền đang chạy<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">nắng mưa khép vạt cánh đồng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Quên đi tháng ngày bận rộn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">chuyện đời có lúc đầy vơi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">đêm nay cả làng mơ mộng<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ta thắp hồn lên với trời.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">BÀI THƠ CHƯA THÀNH<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Trường Sơn xa, Trường Sơn sâu<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ta còn người bạn bấy lâu không
về<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">bạn hy sinh giữa trưa hè<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">dưới mênh mông nắng rừng le
tỏa tròn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Tháng ngày, đồng đội, đạn
bom<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Lúc ra đi bạn hãy còn trang
thơ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">nửa trang chữ đẩy chữ xô<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">nửa còn giấy trắng, bài thơ
chưa thành<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nỗi niềm sau cuộc chiến
tranh<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">mấy lần ta định nối vần lại
thôi<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">có khi cái chỗ không lời<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">lại là cái chỗ cuộc đời hiện
lên<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Để nguyên, cứ để trống nguyên<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Cho thơ lặng một khoảng yên
mát còn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Cho hôm qua chẳng phai mòn<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Và Trường sơn mãi Trường sơn
giữa đời<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Gian nan thơ cũng như người<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Máu xương đi hết cuộc đời núi
sông.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 16pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 16pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">VÕ BÁ CƯỜNG<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Quê: Đông Hưng, Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Sinh 1940<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Hội viên Hội NV Việt Nam<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLNl7IGXGEFkBZVyrbna7Pp6UVj4hCseo-bji6mhzHGiCX5fa0CPd9nI1wVfRao9tEzKV0FY-tq_rzHUqvGDbUX5AozD9g076U4IyZpVm9NSVT4WnTNJDmjifk2aYIXB7hT9TUv7_Kk1g/s268/V%25C3%2595+B%25C3%2581+C%25C6%25AF%25E1%25BB%259CNG.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="268" data-original-width="188" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLNl7IGXGEFkBZVyrbna7Pp6UVj4hCseo-bji6mhzHGiCX5fa0CPd9nI1wVfRao9tEzKV0FY-tq_rzHUqvGDbUX5AozD9g076U4IyZpVm9NSVT4WnTNJDmjifk2aYIXB7hT9TUv7_Kk1g/s0/V%25C3%2595+B%25C3%2581+C%25C6%25AF%25E1%25BB%259CNG.jpg" /></a></div><br /><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">CHỮ NGHĨA<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trang giấy mỏng chữ thánh hiền để lại</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Dắt ta đi trong ý tứ lặng im</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chữ nghĩa một đời nhân từ hư tĩnh</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Lời như bóng nhạn ngang trời</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chữ khẳng khái sông nào pha </span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">máu</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""> giặc</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chữ âm thầm chỉ biết hiến dâng thôi.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chữ nghĩa nâu sồng nắng mưa cực nhọc</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chữ hiền lành như quả ngủ đầu cây</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chữ nối chữ như đất đai cầy lật</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chữ xa xăm u tịch vơi đầy.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chữ nuôi dưỡng tâm</span><span color:black="" lang="VI" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""> </span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">hồn ta
lớn dậy</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thâm uyên gió thổi lòng sâu</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thương kẻ tật nguyền yêu người nhân hậu</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chữ khiêm nhường như đất mãi màu nâu.</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""> Giấy mỏng ngàn đời chữ nghĩa nông sâu</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Câu chữ trong ta nửa sương nửa gió</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Soi vào chữ thiêng liêng mờ tỏ</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tàn tro bay hồn chữ gọi người.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 16pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">TRỌNG KHÁNH<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Quê: Thái Thụy, Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Sinh năm 1`947, mất 2013<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Hội viên Hội NV Việt Nam<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWFsaCOPKf0mJ2XUXey6IxIAy7U9T8G_q-jsusVfNUTY2gii1xo2uwT3oDndaT8MCJvqAe1AojUPaI5U7GCCU-WL-aY5A_sEB83DiN_yOLaTCRDDcLqMXiqt3NT2KuQmnqNLYSj0LmxLI/s238/NT+TRONG+KHANH.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="238" data-original-width="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWFsaCOPKf0mJ2XUXey6IxIAy7U9T8G_q-jsusVfNUTY2gii1xo2uwT3oDndaT8MCJvqAe1AojUPaI5U7GCCU-WL-aY5A_sEB83DiN_yOLaTCRDDcLqMXiqt3NT2KuQmnqNLYSj0LmxLI/s0/NT+TRONG+KHANH.jpg" /></a></div><br /><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">MƯA BONG BÓNG<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trời mưa nổi bong bóng nước</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bà ngồi chóp chép nhai trầu</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Một mình cháu chơi tam cúc</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ giờ dạy học nơi đâu.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trời mưa dày bong bóng nước</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ai ngồi đếm hạt mưa mau</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trường nghèo dột dần tới nóc</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thày trò cùng ướt như nhau.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trời mưa chìm bong bóng nước</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Biết rằng cơn mưa còn lâu</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Anh đi mưa ướt đằng trước</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Em về đẫm vạt áo sau.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trời mưa tan bong bóng nước</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Trước hiên loang đỏ bã trầu</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Một mình cháu chơi tam cúc</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bà cười nhìn cháu rất lâu.</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; font-size: 16pt;" times="">NGUYỄN THỊ THU NGUYỆT<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Quê: Hiệp Hòa, Vũ Thư, Thái
Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sinh 1950<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hội viên Hội NV Việt Nam<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEju-BsOw0Tn-nN70ALoYLElnoLVs0IkffO7PC7i6Pm3Q-pDIH7wHazSLF0Ob8XSxnLpwKlkV9adijx2Wd-JFuOQv74457nefxDcLW9YnVdJdGRQL-W98HJYTsK6QtmCnlLMDm2zDrwFllo/s3264/DSC06133.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2448" data-original-width="3264" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEju-BsOw0Tn-nN70ALoYLElnoLVs0IkffO7PC7i6Pm3Q-pDIH7wHazSLF0Ob8XSxnLpwKlkV9adijx2Wd-JFuOQv74457nefxDcLW9YnVdJdGRQL-W98HJYTsK6QtmCnlLMDm2zDrwFllo/s320/DSC06133.JPG" width="320" /></a></div><br /><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">CHUỘC YÊU<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Phía dại khờ đến mãi đâu?<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mà đi tận bạc mái đầu chưa qua.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ngớ ra người cũng như ta<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Lơ ngơ đến vụng dại mà tin yêu.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thôi thì khờ dại đã nhiều<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thì thôi đời một chữ yêu thôi đành.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ví bằng về được tuổi xanh<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tôi mang bán cả kinh thành chuộc yêu.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-indent: -0.25in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 16pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; font-size: 16pt;" times="">NGUYỄN VĂN HUY<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Quê: Kiến Xương, Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sinh 1979<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cử nhận SP Văn<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hội viên Hội VHNT Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhE7uq3N_ikc93Yf1raiviAZzchhn8U-9lkOum-kRw5QsIJx-Wkk7eIliJlPpqGcsYLPFkTYIJdkv_xJeo9zgXv1A5etMJ778VXwvSadII7iVMdQj99JuSPadSlyjSg_Ql9LIf3XsI2Kqk/s182/ROM+RA.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="182" data-original-width="168" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhE7uq3N_ikc93Yf1raiviAZzchhn8U-9lkOum-kRw5QsIJx-Wkk7eIliJlPpqGcsYLPFkTYIJdkv_xJeo9zgXv1A5etMJ778VXwvSadII7iVMdQj99JuSPadSlyjSg_Ql9LIf3XsI2Kqk/s0/ROM+RA.jpg" /></a></div><br /><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">NHỚ QUÊ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hẳn là cốm đã lên hương</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Rơm vàng rải rác con đường thôn quê</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ta xa lâu lắm không về</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mẹ ta chân đất nón mê ngóng chờ.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thảo nào trong những giấc mơ</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Con đò ngày cũ hững hờ buông neo</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Đâu đây tiếng vọng quê nghèo</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Gọi về như tiếng khua chèo đêm đêm.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Hẳn là ngõ sẽ vui lên</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bởi ran ríu tiếng trẻ em nô đùa</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chợt thương giấc ngủ ngày mùa</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cứ thon thót sợ cơn mưa cuối trời.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Xa quê đã mấy năm rồi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Sông quê mấy bận lở bồi sang nhau.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Dường như bãi mía nương dâu</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Chiều nay bàng bạc một mầu nhớ thương.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; text-indent: -0.25in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="color: black; font-size: 16pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">PHẠM CÔNG LIÊN<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Quê: Quỳnh Phụ, Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Sinh 1949, mất 2016<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Thưng binh chống Mỹ<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Hội viên Hội VHNT Thái Bình<o:p></o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></i></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjd4DLlcGVnES9GsURCypvl0SZ6AMpXqE6x4RTClnQp96a-dDCVmmpLZ1W9Ko1mMC8ZwJzqpjWLfCD4mvrAu4iaL-sjyR-b37s7zFk_HSgmXiHvaNpQhwBKYepNoljBGfYa0EDiVP9XGk4/s275/BO+DOI.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="275" data-original-width="220" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjd4DLlcGVnES9GsURCypvl0SZ6AMpXqE6x4RTClnQp96a-dDCVmmpLZ1W9Ko1mMC8ZwJzqpjWLfCD4mvrAu4iaL-sjyR-b37s7zFk_HSgmXiHvaNpQhwBKYepNoljBGfYa0EDiVP9XGk4/s0/BO+DOI.jpg" /></a></div><br /><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">LÀNG XE LĂN<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Làng tôi ở một vùng châu thổ</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bên dòng sông xanh đất xanh trời</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mỗi mùa cánh đồng vàng lúa trổ</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mang ngọt ngào nuôi sống làng tôi.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Dân làng tôi là trai tứ xứ</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Một thời yêu em Mận em Đào</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Kẻ dân giã giấc mơ thường giản dị</span><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mái nhà yên ríu rít ra vào.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Dân làng tôi chẳng giống làng nào</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tất cả xe lăn, chẳng mấy người đi được</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Một thằng mất thì cả làng cùng khóc</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Tiễn bạn về... chầm chậm bánh xe lăn.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Dân làng tôi ít người lấy vợ</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bốn mùa lẻ loi vò võ bốn mùa</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ngày giỗ tết nhớ ông bà tiên tổ</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Giường cá nhân ai nỡ cắm hương thờ.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Ở làng tôi toàn người có tuổi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Thời trẻ trai trải bốn phương trời</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Làng thật hiếm một người cao tuổi</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cụ nhất làng mới ngoại năm mươi.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Dân làng tôi những người dễ tính</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cơm muối dưa đắp đổi qua ngày</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Cười ra phết, còn nguyên chất lính</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Mùa đông về kệ lá vàng bay.</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Làng tôi ở một vùng châu thổ</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Bên</span><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times=""> dòng
sông xanh đất xanh trời</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">Làng của tôi sẽ vào chuyện cổ</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span color:black="" lang="VI" mso-ansi-language:vi="" mso-bidi-font-family:="" mso-fareast-font-family:="" new="" roman="" serif="" style="font-family: "; mso-bidi-font-size: 14.0pt;" times="">... Ngày xửa ngày xưa có một làng tôi...</span><span style="color: black; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-font-size: 14.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="margin-left: 0.25in;"><span style="line-height: 115%; mso-bidi-font-size: 14.0pt;"><o:p> </o:p></span></p>nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-54090576890208460372020-09-04T05:00:00.003-07:002020-10-16T04:37:11.636-07:00SỨC SỐNG MÃNH LIỆT CỦA LỤC BÁT<p> <span style="font-size: 12pt;">SỨC SỐNG MÃNH LIỆT
CỦA LỤC BÁT</span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(Chu Văn Sơn)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nếu chọn loài cây
Việt tiêu biểu nhất, đó hẳn phải là cây tre.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nếu chọn loài hoa
Việt tiêu biểu nhất, đó hẳn là hoa sen.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nếu chọn trang phục
Việt tiêu biểu nhất, đó hẳn là chiếc áo dài.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nếu chọn nhạc khí
Việt tiêu biểu nhất, đó hẳn là cây đàn bầu…</span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhf1UJWDDJkmGy6twUFDtV8s9XalIJAqmU1Qdj5HFtFxIcY2JLLxy5_7syIIok2JqQ7rO6PIUH3p_2TJXf200sOOBN2nFmADMoRuZFspN5iFxhOIvxcUIftqrmKVMQnjJeSAOc0jcE2bAI/s700/LANG+QUE.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="437" data-original-width="700" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhf1UJWDDJkmGy6twUFDtV8s9XalIJAqmU1Qdj5HFtFxIcY2JLLxy5_7syIIok2JqQ7rO6PIUH3p_2TJXf200sOOBN2nFmADMoRuZFspN5iFxhOIvxcUIftqrmKVMQnjJeSAOc0jcE2bAI/s320/LANG+QUE.jpg" width="320" /></a></div><br /><o:p></o:p><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Cũng như thế, nếu
chọn trong nền thơ ca phong phú của ta một thể thơ làm đại diện đi dự cuộc giao
lưu thơ toàn cầu, đó hẳn phải là Lục bát.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Người Âu Tây tự hào
về thể Sonnê, người Trung Quốc tự hào về thơ Đường luật, người Nhật Bản tự hào
về thơ Haiku…, thì người Việt Nam có quyền tự hào về thể Lục bát. Lục bát là
niềm kiêu hãnh của thơ Việt. Nếu tâm hồn một dân tộc thường gửi trọn vào thi ca
của dân tộc mình, thì lục bát là thể thơ mà phần hồn của dân Việt đã nương náu
ở đó nhiều nhất, sâu nhất. Có thể nói, người Việt sống trong bầu thi quyển lục
bát. Dân ta nói vần nói vè chủ yếu bằng lục bát. Dân ta đối đáp giao duyên,
than thân trách phận, tranh đấu tuyên truyền, trào lộng giải trí chủ yếu bằng
lục bát. Và dân ta hát ru các thế hệ, truyền nguồn sữa tinh thần của giống nòi
cho lớp lớp cháu con cũng chủ yếu bằng lục bát… Lục bát là phương tiện phổ dụng
để người Việt giải toả tâm sự, kí thác tâm trạng, thăng hoa tâm hồn. Gắn với
tiếng Việt, gắn với hồn Việt, thơ lục bát đã thuộc về bản sắc dân tộc này.<span></span></span></p><a name='more'></a><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">•<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Lục bát có tự bao giờ
? <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Người ta đã cố gắng
tìm câu trả lời. Nhưng mọi trả lời đến nay vẫn chỉ là giả thuyết. Bởi cách sinh
tồn của lục bát xa xưa là sống trong trí nhớ, sống qua đường truyền miệng của
bao thế hệ người Việt, ít khi nằm im lìm trên trang giấy, nên tìm kiếm văn bản
lục bát đầu tiên, kể cả dạng manh nha, dạng tiền thân của thể loại, để xác định
niên đại của nó là việc thiên nan vạn nan. Tuy nhiên, cội nguồn bao giờ cũng là
mối băn khoăn khôn cầm của nhân gian. Cội nguồn của lục bát cũng thế. Nó vẫn
luôn là một bí mật đầy hấp dẫn, luôn mời gọi những cuộc khám phá đầy phiêu lưu
của các nhà thi học, đặc biệt là “lục bát học”. Chắc chắn sẽ còn nhiều cuộc lội
ngược về ngọn nguồn của tiếng Việt, lội ngược về cái vùng được xem là tiền sử
của văn học và thơ ca Việt để mà khảo sát, tìm kiếm, lục lọi, để truy tìm bằng
được khởi thuỷ của thể loại này. Mà cuộc tìm kiếm như thế, lắm khi, cũng oái
oăm như cái điều mà một câu lục bát đã nói đến: Gánh vàng đi đổ sông Ngô / Đêm
nằm tơ tưởng lại mò sông Tương. Khởi thuỷ sớm hay muộn còn chưa có gì thật
chắc, nhưng một điều có thể đoan chắc: lục bát là đứa con cưng của tiếng Việt,
tiếng Việt đã nuôi lớn lục bát, đồng thời, chính lục bát cũng góp mình làm cho
tiếng Việt hay hơn, đẹp hơn.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">•<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Chỉ có hai câu, mười
bốn tiếng, mà một cặp lục bát tiềm tàng những khả năng biểu hiện vô tận. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nó luôn dư sức trần
thuật: “Đêm qua tát nước đầu đình / Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen” (Ca
dao), “Này chồng này mẹ này cha / Này là em ruột này là em dâu” (Nguyễn Du),
“Đang trưa ăn mày vào chùa / Sư ra cho một lá bùa rồi đi / Lá bùa chẳng biết
làm gì / Ăn mày nhét túi lại đi ăn mày” (Đồng Đức Bốn), “Mẹ ra Hà Nội thăm con
/ Trên tàu bước xuống chân còn run run… Lên thang chẳng dám bước dài / Vào khu
tập thể gặp ai cũng chào” (Lê Đình Cánh)… <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nó vô cùng dồi dào
năng lực trữ tình: “Ai ơi bưng bát cơm đầy / Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn
phần” (Ca dao), “Vẳng nghe tiếng ếch bên tai / Giật mình còn tưởng tiếng ai gọi
đò” (Tú Xương), “Sắc đâu nhuộm ố quan hà / Cỏ vàng cây đỏ bóng tà tà dương”
(Tản Đà), “Nghe đi rời rạc trong hồn / Những chân xa vắng dặm mòn lẻ loi” (Huy
Cận), “Rồi lên ta uống với nhau / Rót đau lòng ấy vào đau lòng này” (Trần Huyền
Trân), “Ngày qua ngày lại qua ngày / Lá xanh nhuộm đã thành cây lá vàng”
(Nguyễn Bính), Đừng rơi, đừng rơi, lá ơi / Có ai góc biển chân trời nhớ
nhau”(Ngân Giang), “Mái gianh ơi hỡi mái gianh / Ngấm bao mưa nắng mà thành quê
hương” (Trần Đăng Khoa), “Một mai chết thật hao gầy / Xanh xao quần áo tháng
ngày thuỷ tinh / một mai chết hết tội tình / Một mình mình hát, một mình mình
nghe” (Hoàng Nhuận Cầm). “Tôi cầm cả chính tôi lên / Câu thơ nhặt được phía
miền quạnh hiu / Câu thơ như cát mỗi chiều / Đem theo chút ấm nắng nghèo vào
đêm” (Nguyễn Việt Chiến)…<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nó dôi dả năng lực
triết luận: “Trăm năm trong cõi người ta / Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau”,
“Có tài mà cậy chi tài / Chữ tài liền với chữ tai một vần” (Nguyễn Du), “Xin
chào nhau giữa con đường / Mùa xuân phía trước miên trường phía sau”, “Hỏi tên
rằng biển xanh dâu / Hỏi quê rằng mộng ban đầu đã xa” (Bùi Giáng), “Mẹ ru cái
lẽ ở đời / Sữa nuôi phần xác, hát nuôi phần hồn”, “Ta đi trọn kiếp con người /
Cũng không đi hết mấy lời mẹ ru” (Nguyễn Duy), “Cái gì cũng có một thời / Bao
nhiêu máu chảy trong lời vua ban / Cái gì rồi cũng nát tan / Bao nhiêu xương
trắng nằm oan dưới mồ” (Quang Huy), “Ngợ hư vinh cãi phù du / trong binh boong
tiếng chuông chùa thu không” (Đỗ Trọng Khơi), “Bóng ta đổ dưới chân ta / Nào ai
đã bước nổi qua bóng mình” (Văn Thùy), “cuộc đời trong quả hành tinh / hành
tinh trong một cái bình hư vô” (miên di)… <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nó đáp ứng mọi yêu
cầu trào tiếu: “Một rằng thương hai rằng thương / Có bốn chân giường gãy một
còn ba” (Ca dao), “Anh đi công tác Plây / Ku dài dằng dặc biết ngày nào ra”,
“Anh đi công tác đảo Côn / Lôn em phấp phỏng bồn chồn đợi anh” (Ca dao mới),
“Thương đùng đùng nhớ đùng đùng / Yêu nhau quẫy nát một vùng chiếu chăn” (Võ
Thanh An), “Ối giời ơi nõn nà chưa / Bột trinh bạch đấy giời vừa rây xong”,
“Ễnh ềnh ệch hõn hòn hon thùi lùi” (Nguyễn Duy)…<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Chỉ có hai câu, 14
tiếng, với áp lực lớn về tính chẵn của tiết tấu, mà nhịp lục bát vẫn biến hoá
vô chừng. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nó có thể dàn đều
nhịp: “Năm năm tháng tháng ngày ngày / Lần lần lữa lữa rày rày mai mai” (Ca
dao), “Nhớ sao tiếng mõ rừng chiều / Chày đêm nện cối đều đều suối xa” (Tố
Hữu)… Nó có thể co kéo những trùng điệp, tạo nên nhịp dích dắc: “Còn tình yêu
của đôi ta / Đến đây là đến đây là là thôi” (Nguyễn Bính) … Nó có thể đăng đối
nhịp: “Người lên ngựa kẻ chia bào”, “Nửa in gối chiếc nửa soi dặm trường”
(Nguyễn Du), “Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương” (Á Nam Trần Tuấn Khải)… Nó
có thể đảo nhịp: “Cái gì như thể nhớ mong /Nhớ nàng, không, quyết là không nhớ
nàng” (Nguyễn Bính), “Thác, bao nhiêu thác cũng qua / Thênh thênh là chiếc
thuyền ta trên đời” (Tố Hữu), “Em đi để lại chuỗi cười / Trong tôi vỡ… một
khoảng trời pha lê” (Phạm Công Trứ), “Được lúa, lúa đã gặt bông / Được cải, cải
đã chặt ngồng muối dưa” (Đoàn Thị Lam Luyến)… Nó có thể tràn vần nhịp: “Làng ta
lại lóp ngóp làng / Lòng ta lại ếch nhái hoang cả lòng” (Nguyễn Duy), “Con xin
ngắn lại đường gần / Một lần rồi mẹ hãy dần dần đi” (Trúc Thông), “Một mai chết
thật tình cờ / Trên tay khói thuốc vẫn dờ dật bay” (Hoàng Nhuận Cầm)… Nó có thể
vắt hàng: “Trời cao xanh ngắt. Ô kìa / Hai con hạc trắng bay về Bồng Lai” (Thế
Lữ)… <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Chỉ có 14 tiếng, với
hai câu chật chội, mà lục bát vẫn có cách dùng chữ với những chùm đôi, chùm ba,
thậm chí, vẫn gói ghém được cả những chùm bốn cồng kềnh, khiến lời thơ uyển
chuyển co giãn phóng túng đến lạ lùng: “Nắng thoai thoải nắng chiều lưng lửng
chiều” (Nguyễn Bính), “Sạch sành sanh vét cho đầy túi tham” (Nguyễn Du), “Ngấp
nga ngấp ngoáng kêu ma / Hóa ra ta gặp bóng ta trên tường” (Nguyễn Duy)… <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Chỉ có 14 tiếng, với
đắp đổi bằng trắc khắt khe, dễ sa vào đơn điệu, thế mà trên thực tế, lục bát
vẫn có những cách dàn xếp bằng trắc vần vèo thú vị và hấp dẫn: “Vó câu khấp
khểnh bánh xe gập ghềnh” (Nguyễn Du), “Nỗi niềm chi rứa Huế ơi / Mà mưa xối xả
trắng trời Thừa Thiên” (Tố Hữu), “Ngã ba ngã bảy về đâu / Cái ngáng làm cớ cho nhau
chuyện trò” (Hữu Thỉnh), “Đến đây gió cũng đi vòng / ngoằn theo khoeo núi ngoèo
trong khuỷu rừng” (Nguyễn Duy) … Thường, mỗi cặp lục bát là một khúc thức chỉ
tải vừa một giọng, ví như giọng ngợi ca: “Nhớ Ông cụ mắt sáng ngời / Áo nâu túi
vải đẹp tươi lạ thường” (Tố Hữu)… Nhưng, cũng trong phạm vi chật hẹp của một
khúc thức thế thôi, mà lục bát vẫn có thể chuyển làn qua hai giọng mau lẹ, tạo
hiệu ứng trào phúng kì thú: “Bác Thành có chiếc quần nâu / Bác rất giản dị bạ
đâu cũng ngồi”, “Hoan hô đồng chí Hà Đăng / Ấn vào tàu chạy băng băng như rùa”
(Ca dao mới), vẫn có thể thủ vĩ luân hồi Con kiến mà leo cành đa / Leo phải
cành cụt leo ra leo vào / Con kiến mà leo cành đào / Leo phải cành cụt leo vào
leo ra”(Ca dao), “Làm chi cũng chẳng làm chi / Dẫu có làm gì cũng chẳng làm sao
/ Làm sao cũng chẳng làm sao / Dẫu có thế nào cũng chẳng làm chi”(Khuyết danh)…<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Và, khi cần thiết,
lục bát vẫn có thể “cặp” với cả thất ngôn để thành song thất lục bát, xé cả
mình ra, đảo vần, ngắt hàng, biến thể, phá thể, thậm chí, cả cắt bớt số chữ,
tăng vọt lượng chữ, thế mà vẫn… cứ là lục bát: “Tôi giật mình / nghe // Có ai
nói ở cành me / Sắp về” (Nguyễn Duy), “Em tưởng giếng sâu em nối sợi gàu dài /
Ai ngờ giếng cạn em tiếc hoài sợi dây”, “Yêu nhau tam tứ núi cũng trèo / Thất
bát sông cũng lội, tứ cửu tam thập lục đèo cũng qua” (Ca dao)… Có thể nói,
khuôn hình 6/8 chặt chẽ của lục bát sống trong tâm thức Việt chỉ như một khúc
thức gốc. Một điệu thức chặt nhưng không đóng. Trái lại, nó luôn mở để những ý
đồ cách tân được thoải mái ngẫu hứng tung phá. Song, dù các biến thức, biến
thể, biến dạng phong phú đến đâu, nó vẫn không thể mất đi cái bản tướng lục
bát. Đó chính là cái chất Việt uyển chuyển luôn ẩn tàng trong điệu thức của thể
thơ này vậy.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Theo luật mà lách
luật, nghệ thuật là thế, lục bát càng thế.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Tiềm năng hình thức
của lục bát là vô cùng. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Làm sao có thể khai
thác hết !<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">•<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Từ xưa đến nay, vẫn
sóng bước hai phong cách lục bát: dân gian và cổ điển. Không thể nói đằng nào
hơn đằng nào kém. Đó là hai vẻ đẹp lục bát. Cả hai song hành, chuyển hoá và bổ
sung cho nhau. Về tổ chức lời thơ, lục bát cổ điển theo điệu ngâm (coi trọng
tính uyên súc của ý, cú pháp của văn viết, chất liệu ngôn từ nghiêng hẳn về
thực từ), còn lục bát dân gian theo điệu nói (coi trọng việc biểu hiện xúc cảm
trực tiếp, cú pháp của văn nói, ngôn từ với phổ rộng gồm thực từ và thoải mái
hư từ, thậm chí, hết sức ưa dùng khẩu ngữ). Cùng viết về một cảnh tương tự
nhau, cùng bộc lộ những cung bậc cảm xúc gần gũi nhau, nhưng cặp lục bát này:
“Buồn trông cửa bể chiều hôm / Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa” là điệu
ngâm - thật uyên súc bởi được nén chặt toàn thực từ, còn cặp này: “Anh đi đó,
anh về đâu ? / Cánh buồm nâu, cánh buồm nâu, cánh buồm” rõ ràng là điệu nói -
cứ như buột miệng nói chơi chơi, lỏng là lỏng lẻo, thế mà đâu có chịu nhường
phần súc tích cho ai! Mỗi cặp là một vẻ đẹp riêng, không thể nào đánh đổi, mỗi
cặp là con đẻ của một phong cách lục bát đó. Nếu thành tựu nổi bật nhất của lục
bát dân gian là ca dao, thì lục bát cổ điển được viết bởi những cây bút bác học
đã có được một kết tinh chói ngời là Truyện Kiều của Nguyễn Du. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Những giai đoạn sau,
trong bước phát triển nào của thơ, người ta cũng luôn thấy sóng đôi hai phong
cách này. Ví như đầu thời Thơ mới, là cặp Tản Đà và Á Nam Trần Tuấn Khải, đằng
cổ điển hơn, đằng dân gian hơn. Giữa thời Thơ mới là cặp Nguyễn Bính - đượm
chất dân gian và Huy Cận - đậm màu cổ điển… Đến thời sau này thì hai phong cách
ấy thường hoà vào nhau, mà chất dân gian thường trội hơn, đồng hoá cả chất cổ
điển. Nổi lên nhiều cây bút sáng giá: Tố Hữu, Bùi Giáng, Nguyễn Duy, Đồng Đức
Bốn, Trần Đăng Khoa, Lê Đình Cánh, Phạm Công Trứ, Đỗ Trọng Khơi, Văn Thùy, miên
di… Cứ thế, qua các thời, lục bát luôn như một dòng sông, mà các dòng chảy của
nó cứ sóng sánh và quyện hoà để làm giàu cho nhau, làm nên cái diện mạo bền bỉ
mà luôn mới mẻ của lục bát.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">•<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Trong thời buổi hội
nhập, toàn cầu hoá hiện nay, dường như đang có hai thái độ trái ngược đối với
lục bát. Lắm kẻ thờ ơ, hoài nghi khả năng của lục bát. Họ thành kiến rằng lục
bát là thể thơ quá gò bó về vần luật, về thanh luật, về tiết tấu; nó đơn điệu,
nó bằng phẳng, quê mùa. Họ vội cho rằng lục bát chỉ biểu hiện được những cảm
xúc quen thuộc của người Việt truyền thống. Còn tâm sự đầy những suy cảm tinh
vi phức tạp của người hiện đại thì lục bát khó chuyển tải. Họ lầm tưởng rằng
lục bát sẽ khó theo kịp nhịp biến hoá đầy bấn loạn của tư duy thơ hiện đại.
Thậm chí, có người còn coi lục bát như một rào cản đối với những lối tư duy
nghệ thuật tân kì. Và, họ từ chối lục bát để một mực chạy theo những thể khác.
Thực ra, mọi vẻ đẹp cùng biến thái mơ hồ nhất của thiên nhiên, mọi biến động
phức tạp khôn lường của đời sống, mọi tầng sống sâu xa huyền diệu nhất của tinh
thần cá thể, mọi khuynh hướng tư duy nghệ thuật, dù truyền thống hay tối tân,
đều không xa lạ với lục bát. Vấn đề là người viết có đủ tài để làm chủ được lục
bát hay không.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Vì thế mà có xu hướng
ngược lại, nhiều người đã nhận thấy ở lục bát những ưu thế không thể thơ nào có
được. Họ đã tìm về lục bát. Họ ý thức rõ, từ xưa đến nay, lục bát luôn là thể
thơ đầy thách thức. Sự gò bó có thể là một khó khăn bất khả vượt đối với ai đó,
nhưng lại là một thách thức đầy hấp dẫn đối với những tài năng thơ thiết tha
với tiếng Việt, thiết tha với điệu tâm hồn Việt. Họ nâng niu, chăm chút. Họ làm
mới, họ cách tân, để gửi gắm tấc lòng của con người hôm nay vào thể thơ hương
hoả của cha ông. Họ dùng lục bát như một phương tiện tâm tình gần gũi, để nói
những gì sâu sắc nhất của tâm tư. Trong thực tế, lục bát với người này là sở
trường, với người kia là sở đoản. Nhưng, về thái độ, thì sẽ là không quá lời
khi bảo rằng: trân trọng lục bát cũng là một thước đo về văn hoá thơ với một
người thơ Việt. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nhờ những tấm lòng và
tài năng ấy mà thế kỉ XX vẫn chứng kiến một cuộc chạy tiếp sức hào hứng không
biết đến mệt mỏi của lục bát. Đọc thơ lục bát thế kỉ qua, có thể thấy rõ rệt,
càng về sau, dáng điệu lục bát càng trẻ trung, hơi thở lục bát càng hiện đại
hơn so với hồi đầu. Điều đó là bằng chứng khẳng định lục bát vẫn trường tồn,
lục bát vẫn gắn bó máu thịt với tâm hồn Việt trên con đường hiện đại.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Chừng nào tre còn
xanh, sen còn ngát, chừng nào tà áo dài còn tha thướt, tiếng đàn bầu còn ngân
nga, chừng ấy những điệu lục bát vẫn tiếp tục sinh sôi trên xứ sở này.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Lục bát mãi mãi là
một tài sản thiêng liêng của nền văn hoá Việt.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Chừng nào thế giới
còn chưa thấu tỏ vẻ đẹp của lục bát, chừng ấy họ chưa thực sự hiểu vẻ đẹp của
thơ Việt. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Và, chừng nào ta còn
chưa làm cho thế giới tiếp nhận được vẻ đẹp của lục bát, chừng ấy nền thơ Việt
vẫn còn chưa thực sự làm tròn sứ mạng của mình.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><br /></p>nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-67846001121060695902020-09-04T04:51:00.003-07:002020-10-16T04:37:49.652-07:00ĐUỔI KỊP MÔNG CỔ<p><i>Một bài viết hay không rõ tác giả là ai, thấy hay nên tôi đem về nhà đọc</i></p><p><i> </i></p><p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ĐUỔI KỊP MÔNG CỔ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">1.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Tôi hỏi 100 người,
thì đến 97 người bảo: Mông Cổ ấy à? Nghèo lắm hả? Tới làm chi !...Sai.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Khái niệm về một nước
Mông Cổ nghèo khó ngự trị trong đầu óc dân Việt Nam từ xa thời cùng phe XHCN.
Nhà văn Tô Đức Chiêu bảo tôi: "Tao đã đi Mỹ, Ai Cập, Ả rập xê út, Nga và
Đông Âu, không kể châu Á như Tàu, Thái... Tức là gần hết thế giới, nhưng khi đi
Mông Cổ, mới thấy mình khám phá ra một thế giới mới, nếu có dịp, tao đi 2 -3
lần nữa".<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Tôi thấy thế nên cũng
đú theo, đi Mông Cổ một chuyến.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(Mở ngoặc ngay là,
khi anh "du lịch" đến đâu, anh phải tự vấn ta đến đấy để làm gì, muốn
biết gì. Nói chung là nên đi phượt. Tôi có bài học kinh nghiệm về việc này, có
1 cậu trẻ đi cùng đến thảo nguyên Mông Cổ, cậu thốt lên chán nản: Ơ, đâu cũng
như đâu, mênh mông cả, chả thấy cái gì.<span></span></span></p><a name='more'></a><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nhưng vấn đề là cái
gì?</span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGiUkriymX7R4Ns1zSq-zeS9ScrOaonEXjs-XnF_yG7m0-H5EY6DVyqqtk2GnTryqjFjAltEgiRqIdGp7s7MW-scGp1HyKvde-jz7hAc48Y6qkT4fwP6415WTS7AfIFdTgW5_Ist83Gps/s292/M%25C3%2594NG+C%25E1%25BB%2594.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="173" data-original-width="292" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhGiUkriymX7R4Ns1zSq-zeS9ScrOaonEXjs-XnF_yG7m0-H5EY6DVyqqtk2GnTryqjFjAltEgiRqIdGp7s7MW-scGp1HyKvde-jz7hAc48Y6qkT4fwP6415WTS7AfIFdTgW5_Ist83Gps/s0/M%25C3%2594NG+C%25E1%25BB%2594.jpg" /></a></div><br /><o:p></o:p><p></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Sau chuyến đi Mông
Cổ, tôi rút ra kết luận, 30 năm nữa (hoặc hơn) không biết Việt Nam mình có đuổi
kịp Mông Cổ hay không?)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Mông Cổ diện tích gấp
hơn 6 lần nước Việt Nam, dân số hơn 3 triệu người (bằng 1/2 của thủ đô Hà Nội).
Mà 1/2 dân số ở thủ đô Ulan Bato. Hãy tưởng tượng hơn 1 triệu người còn lại ở
rải rác trên lãnh thổ gấp 6 lần Việt Nam.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Mông Cổ có đặc biệt
là có biên giới với Nga và Trung Quốc. Họ bị kẹp giữa 2 nước lớn, nên phải chọn
1, lịch sử đã chứng tỏ họ chọn đúng, chọn nước Nga để tránh nước Tàu kẻ thù.
Chính chính phủ Quốc dân đảng của Tưởng Giới Thạch vì khuất phục trước chính
phủ Stalin mà phải công nhận Mông Cổ độc lập. Chuyện này chính phủ Mao cay cú
ra mặt, công khai gọi Mông Cổ là Ngoại Mông, còn phần lãnh thổ Mông Cổ bị mất
từ thời Nguyên triều, thì TQ gọi là Nội Mông (họ vẫn nhận đó là nước họ). Cấp
độ cay cú ăn thua và nhòm ngó còn hơn một bậc so với Việt.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Người TQ chưa gọi
Quảng Đông là Nội Việt, mặc dù vẫn dùng từ Việt gọi Quảng, Việt ngữ là tiếng
Quảng, họ chưa gọi Việt Nam là Ngoại Việt. Nói thế để biết mức độ nguy hiểm
chênh vênh của con ngựa Mông Cổ trước con sói Trung Quốc.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Ở Mông Cổ, tôi được
nghe câu chuyện tiếu lâm. Một người Mông Cổ gặp một người Nhật. Người Nhật cám
ơn người Mông, vì bài học của Nguyên triều, nên nước Nhật quyết định không
chiếm Trung Quốc nữa. Nếu chiếm nó, có lẽ nước Nhật đã thành Trung Quốc rồi. Đó
là một câu chuyện tiếu lâm cay đắng mà không thể cười.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Ân oán giang hồ với
người Tàu thì rất nhiều. Chỉ kể 1 chuyện. Các công ty xây dựng ở Ulan Bato, và
nói chung các công ty khác cần nhân công, thì đều thuê nhân công TQ, vì người
TQ sinh sôi như cỏ dại, ở đâu họ cũng mò đến. Nên các công ty có quy định, chỉ
được thuê dưới 6 tháng, mà trong 1 năm không được thuê quá 1 lần. Nên người làm
thuê phải đi về TQ ngay sau khi hết hợp đồng. Cảnh sát Ulan Bato rất dễ dãi với
người Việt sinh sống ở thủ đô của họ, hình như có khoảng 7000 người, còn riêng
người TQ thì phải thống kê rất cụ thể. Người bạn Mông Cổ nói với tôi: Việc lớn
nhất của cảnh sát là đuổi người Trung Quốc hết hạn cư trú. Đúng vậy, họ không
có tình trạng kẹt xe, không có tệ nạn nhiều, việc chính là không để lọt một cái
trứng tu hú. Chuyện này 30 hay 50 năm nữa, Việt Nam cóc làm được, mà cũng chả
làm.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">2.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nhìn trên phim ảnh,
thấy thảo nguyên là những dải đất trùng điệp, cây cỏ lưa thưa, nếu chỉ có thế,
chưa biết gì về thảo nguyên Mông Cổ cả. Hồi tôi đi tầm tháng 7 dương lịch, là
tháng đã hết cỏ rậm. Cỏ rậm thì đến ống chân, đến đầu gối, còn khi chuẩn bị vào
đông, cỏ bị đám gia súc gặm gần hết. Chỉ còn cỏ thấp và cỏ tái sinh.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nói từ "cỏ"
với người Việt, cũng không ổn. Cỏ của Việt Nam là thứ chả để làm gì. Điều này
lỗi ở các nhà làm ngôn ngữ khoa học, địa lý. Đáng lý nên dùng từ "thảo mộc
thân mềm" hay cái gì đó khác với "cỏ". Cúi nhìn xuống, hàng trăm
hàng nghìn loài cây gọi là cỏ rất khác nhau, riêng hình lá cũng thiên hình vạn
trạng. Nếu vò vài cái lá rồi đưa lên mũi, sẽ thấy nhiều mùi vị rất khác. Mùi
thơm thoang thoảng, mùi hắc, mùi nồng... Thực sự đó là một thế giới cây thuốc
và loại cây như rau thơm ở VN, chứ không phải cây cỏ thông thường. Gia súc Mông
Cổ từ hàng nghìn năm nay ăn thứ cỏ đó. Sau khi đi thảo nguyên, tôi mới lý giải
được việc ở Mông Cổ, người ta ăn rất ít rau, ăn rất nhiều thịt, ngay cả người
Việt ở xứ ăn rau, đến Mông Cổ ăn toàn thịt, mà tiêu hóa bình thường, không bị
táo bón. Bởi vì lũ gia súc ăn thứ cỏ thiên nhiên hoang dã bổ béo thơm lừng như
hàng nghìn năm nay nó vẫn ăn. Không như gia súc ở nơi nuôi công nghiệp.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Mông Cổ ngày nay vẫn
du mục và người ta tự hào vì nếp sống du mục này. Ông Chủ tịch Hội Hữu nghị
Mông -Việt nói tiếng Việt sõi như người Việt, bảo tôi, rất may là thảm họa tập
thể hóa, định canh định cư xảy ra rất nhanh, rồi thảo nguyên lại có sức sống
quay lại nếp xưa.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nếu ai đã đọc Tô-tem
sói, của một nhà văn Trung Quốc (quyển này vang dội một thời trên văn đàn TQ)
thì biết thảo nguyên Nội Mông đã bị tàn phá kinh khủng như thế nào. Họ dồn nén
dân du mục vào hợp tác, triệt phá cách sinh hoạt truyền thống, mang hàng sư
đoàn quân đội bắn sói. Sói là vật thờ của người Nội Mông, khi người chết, người
ta kéo xác cha mẹ để ra một chỗ cho sói ăn. Người TQ Mao-ít bắn sói, thế là thỏ
làm giặc, lại giết thỏ, lạc vào cái vòng quẩn, rồi đưa người Hán đến sinh sống,
khiến thảo nguyên Nội Mông bị tiêu diệt. Trong quyển sách ấy, tác giả cũng nói,
nhìn sang Ngoại Mông xanh tươi mà tiếc...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Nhìn thảo nguyên thì
mênh mông, nhưng hoang dã hàng trăm thứ thú hoang vẫn ngày đêm sinh sống, tuân
thủ cân bằng sinh thái của nó. Người Mông Cổ ngày nay có xe ô tô tải, có điện
thoại di động, kéo theo cái nhà, và đàn gia súc, đi lang bạt trên thảo nguyên
theo nhu cầu của gia súc. Thảo nguyên mênh mông, mình nhìn đâu cũng như đâu,
nhưng chúng tôi đã được một chú bé 12 tuổi đưa từ thị trấn, đi xuyên 25 km đến
đúng chỗ lều của bố mẹ chú bé. Hôm đi thảo nguyên, chúng tôi được đón tiếp Chủ
tịch huyện đến chơi, cũng vì biết có khách Việt. Ông nói huyện ông có gần 80
hộ, diện tích huyện, khi đó làm phép so sánh, gần bằng tỉnh Hưng Yên cộng với
Thái Bình. Chủ tịch huyện biết cả 80 hộ luôn. Quy định của họ chăn thả không
giới hạn, nên có lúc có hộ gia đình chăn thả ở huyện khác (miễn là đăng ký vẫn
ở huyện này). Chủ tịch người Đảng Dân chủ, alo gọi đồng chí Bí thư huyện ủy
Đảng Nhân dân (đảng cộng sản cũ) thì đồng chí đang chăn ngựa, bèn cưỡi ngựa về.
Bí thư huyện ủy đảng nào cũng làm nông dân cả và chả chức vụ gì, cười hề hề
đúng là ông chăn ngựa. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">3.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Người Mông Cổ có một
niềm hãnh diện đã mất, đó là đã từng bá chủ thế giới, và còn một niềm kiêu hãnh
vẫn còn, đó là sữa ngựa.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Thế giới văn minh và
ở các nước phát triển có chỉ tiêu bao nhiêu lít sữa bò cho đầu người, thứ sữa
đó người Mông Cổ chỉ làm lương khô, làm nguyên liệu chế biến, vì họ uống sữa
ngựa. Hình như chỉ Mông Cổ dùng sữa ngựa làm thực phẩm chính yếu. Nó là nguồn
gốc sức mạnh của các chiến binh từ xưa, và khiến người MC cao lớn.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Ngựa là gia súc chủ
yếu ở thảo nguyên. Một hộ thường có vài trăm đến vài ngàn ngựa, thêm cừu và dê.
Bao giờ cừu cũng đi kèm dê. Mùa đông cừu nằm trên giữ ấm cho dê moi cỏ chia
nhau. Không có cừu dê chết rét, không có dê cừu chết đói. Kiểu chăn thả thiên
nhiên ấy khác xa nông trại hiện đại. Kiểu vắt sữa ngựa cũng khác vắt sữa bò. Vì
khi vắt sữa, luôn luôn có con ngựa con đứng cạnh. Người MC tôn thờ ngựa vì cả
đức tính này, không buông tuồng vô cảm như bò, cứ vắt là ra sữa bất kể thế nào.
Sữa ngựa làm bia, làm thức uống, nên con ngựa là đầu cơ nghiệp. Bò chỉ là loại
thêm. Bò MC lông dài như voi mamut. Bây giờ cũng thoái giống, người MC buồn vì
bò lông ngắn, còn gì là bò nữa.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Gia súc nuôi, thịt là
thứ phẩm. Chính phẩm là lấy lông và da. Len MC đắt kinh khủng. Hình như hàng
lông da là chủ lực xuất khẩu.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Cái lều Mông Cổ thật
sự là một thứ thú vị. Cứ nói "lều" thì khó hình dung, đến mới thấy đó
là cái biệt thự giữa thảo nguyên. Bây giờ lều có nhiều loại, từ 300 đến 30.000
đô Mỹ. Người TQ quá khôn, họ làm lều bán cho người Mông Cổ.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Trong cái lều Mông,
tài nhất là cái bếp ở chính tâm nhà, tâm vòng tròn. Chất đốt bằng phân gia súc,
thông hơi làm nhiệm vụ trụ chống giữa. Vào lều không nhận ra có bếp.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Người nông dân du mục
cũng có vấn đề nan giải, đó là sinh ra và nuôi dạy trẻ. Du mục xa trung tâm thị
trấn, nên nếu đẻ bất thường thì cấp cứu rất khó. Khi con 6 tuổi, phải cho nó đi
học, thì nhà mất 1 người thường là mẹ hay chị lớn phải đưa lên thị trấn làm 1
cái lều ở nuôi con 1-2 năm mới yên tâm gửi con học nội trú. Ở các thị trấn thị
tứ cứ thấy các cụm lều, đó là những người đi nuôi con học. Vì vậy, mà nhà nghèo
hoặc quan điểm cũ chỉ cần đọc chữ, trẻ thất học.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Hình như chính việc
hiếm người mà du mục có truyền thống quý người. Phụ nữ đẻ con là quý, con ai
không quan trọng. Mấy ông Mông Cổ bảo, cộng đồng du mục có lệ, khách quý cao
tuổi thì chủ nhà mời đầu dê. Thịt con dê, cái đầu là quý nhất. Còn khách trẻ và
trung niên thì chủ nhà bảo con gái sưởi ấm cả đêm. Tôi không ở qua đêm ở thảo
nguyên, nhưng nghe kể lại, các nhà văn Trần Nhương, Tô Đức Chiêu, Thúy Toàn có
ngủ đêm thảo nguyên và được coi là khách quý trung niên. Vấn đề là các bác ấy
có chịu đựng được mùi mồ hôi người ăn thịt cừu, uống sữa ngựa và 3 tuần mới tắm
không thôi.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Người MC rất có ý
thức giữ gìn môi trường thảo nguyên. Tôi khá ngạc nhiên. Mọi người picnic thu
dọn rác tống lên xe về bãi rác ngoại ô vứt. Họ nói tivi có nhiệm vụ quan trọng
nhất là tuyên truyền giữ sạch thảo nguyên. Và việc này chỉ có từ khi cách mạng
dân chủ đa đảng. Người lái xe dẫn chúng tôi mặc dù xe chật, kiên quyết mang bao
tải rác trên xe để về đến bãi rác ngoại ô.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">Ở Ulan Bator, anh là
công chức, lập tức được cấp 0,99 ha ở ngoại ô làm nhà nghỉ. Cuối tuần, chiều
thứ 6, lũ lượt xe rời thủ đô ra ngoại ô. Thứ 7, Chủ nhật thủ đô vắng thênh
thang. Tối CN, lại rồng rắn về thành phố. Nếu không phát động giữ thảo nguyên
thì chả mấy chốc thảo nguyên nghìn đời thành bãi rác. Và họ đã làm được rất
tốt. Tương tự thảo nguyên của họ là rừng là biển của người Việt, than ôi, chúng
ta đã cư xử như là tự phá hủy cơ thể! Đuổi kịp Mông Cổ ư? Không bao giờ!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">***<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 3.75pt;"><span style="font-family: "inherit","serif"; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; margin-left: 9.0pt; margin-right: 0in; margin-top: 0in; margin: 0in 0in 0in 9pt;"><span style="border: 1.5pt solid windowtext; color: #1c1e21; font-family: "inherit","serif"; font-size: 9pt; mso-bidi-font-family: "Segoe UI"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; padding: 0in;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0in; margin-left: 9.0pt; margin-right: 0in; margin-top: 0in; margin: 0in 0in 0in 9pt;"><span style="border: 1.5pt solid windowtext; color: #1c1e21; font-family: "inherit","serif"; font-size: 9pt; mso-bidi-font-family: "Segoe UI"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; padding: 0in;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal"><span style="color: #1c1e21; font-family: "inherit","serif"; font-size: 9pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: "Segoe UI"; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[endif]--></span></p>nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-17507235903052038152020-09-02T05:49:00.001-07:002020-10-16T04:38:48.084-07:00NGUYỄN DUY, THI SỸ THẢO DÂN<p><br /></p><p align="left" class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 0cm 2cm 0.0001pt;"><b><span lang="EN-US" style="color: #003366; font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Chu Văn Sơn</span></b></p><p align="left" class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 0cm 2cm 0.0001pt;"><b><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">(Toquoc)- Nguyễn Duy là ai ? Tác giả của hàng loạt thi phẩm sáng giá như: Tre Việt Nam, Đò Lèn, Hơi ấm ổ rơm, Ánh trăng, Tuổi thơ, Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa, Lời ru đồng đội, Mưa trong nắng nắng trong mưa, Sông Thao, Ông già Nam Bộ, Xẩm ngọng v.v... là ai ?</span></b></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><b><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">1. Tìm tên</span></b></p><table align="right" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" style="background-color: white; width: 1px;"><tbody><tr><td style="padding: 0cm;"><p align="left" class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 0cm 2cm 0.0001pt;"><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;"><img alt="http://toquoc.gov.vn/chuyenmuc/vanhocquenha/images/News/20070811AWRH054.jpg" height="259" id="Picture 2" src="http://amvc.fr/Damvc/GioiThieu/NguyenDuy/ChanDungVanHocNguyenDuy_fichiers/image003.jpg" width="186" /></span></p></td></tr><tr><td style="padding: 0cm;"><p align="center" class="MsoNormal" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 0cm 2cm 0.0001pt; text-align: center;"><i><span lang="EN-US" style="color: darkblue; font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Nhà thơ Nguyễn Duy</span></i></p></td></tr></tbody></table><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Gần đây, cứ thấy giữa đô thị bỗng mọc lên những nhà gianh, nhà sàn, nhà rông với tranh tre, nứa lá, gỗ lạt thô mộc. Người ta bỗng thích của đồng rừng, đồng bãi. Những thứ như lươn cua ốc ếch, kì đà kì nhông, rau bí rau lang... thành đặc sản tuốt. Đến nỗi người quê có thể <span></span></span></p><a name='more'></a><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">kiêu hãnh mà định nghĩa: những thứ nhà quê chán ăn, ra phố lập tức thành đặc sản. Cái tầm tầm quê kiểng bỗng lên ngôi, bỗng thời thượng. Đã đến thời chân quê được chấn hưng chăng? đô thị đã ngả mũ trước gốc rễ của nó chăng ? Tôi giàu trí tưởng bở. Chẳng qua là làm hàng, là một cái mốt lạ thời kinh tế thị trường thôi. Bởi thế, bước vào triển lãm thơ Nguyễn Duy, tại 29 Hàng Bài, thấy bày những xó bếp với cột kèo, đống rấm con cúi, nồi đất đen thui, thúng mủng, nong nia, rành mẹt, rổ rá, giần sàng, chum vại, thửng hũ, cóng ang... trên đó la liệt những câu thơ, trang thơ, tập thơ, tôi có thoáng nghĩ: lại một mốt lạ, một lối chơi ngông. Nhưng không phải. Vào đây tôi gặp mình. Bao nhiêu thứ tưởng có thể quay lưng đang bày biện cả ra kia! Cái nền văn hoá đã đào luyện nên mình mà mình cứ hòng quên đấy! Cũng là con đẻ của xó bếp, của rơm rạ, của tre pheo và đất thó, chẳng nhẽ Duy lấy những cái đó chỉ để làm chơi? Không. Vừa là một cuộc chơi, lại vừa có cái gì thiêng liêng trang trọng lắm. Không thế, làm sao Duy có đủ xác tín để mang tất cả những thứ đơn sơ đến nôm na, quê kiểng đến quê mùa kia sang trưng bày một cách kiêu hãnh ở Singapore hay ở những cường quốc như Mĩ, Đức tựa như một sứ giả của nền văn hoá này được! Hay Duy đang tôn vinh xó vườn, xó bếp? đang giả ơn cái rổ cái xề? trả nghĩa cái chum cái chĩnh? Cũng không. Việc như thế một kiếp thi sĩ làm sao kham nổi ! Không mặc cảm, không đùa bỡn, không kiêu bạc. Chỉ đơn giản là Duy đang trình bày mình, đang phơi trải mình, đang trưng bày cái tông tích mình, cái cội rễ thơ mình đó thôi. Và đó là cuộc trưng bày xưa nay chưa từng có. Cuộc chơi thế này anh có thể làm lúc còn trẻ không? Sao có thể làm được, phải vào cái tuổi tri thiên mệnh trở đi, người ta mới dần trở lại với tuổi thơ. Chỉ có trẻ thơ và kẻ trải tất rồi mới hiểu được <i>Chơi là việc Nghiêm túc</i> (còn khối việc nghiêm túc lắm khi lại là chơi).</span><p></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Vậy, Nguyễn Duy là ai ? Tác giả của hàng loạt thi phẩm sáng giá như: <i>Tre Việt Nam, Đò Lèn, Hơi ấm ổ rơm, Ánh trăng, Tuổi thơ, Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa, Lời ru đồng đội, Mưa trong nắng nắng trong mưa, Sông Thao, Ông già Nam Bộ, Xẩm ngọng </i>v.v... là ai ? Dù xuất thân như thế, tôi vẫn không nghĩ anh là thi sĩ thôn dân. Duy còn là một thị dân, còn là lính. Hay gọi là Thi sĩ chiến sĩ ? Nghệ sĩ chân chính nào chẳng là chiến sĩ. Thi sĩ công dân ?- Vẽ, ở ta ai chẳng công dân. Thi sĩ bình dân ? - thì cả thi sĩ quan lại quí tộc có ai không nhận là bình dân đâu. Thi sĩ phó thường dân? E rằng sẽ khó được coi là cụm từ nghiêm túc. Thế còn nhà thơ dân đen ? Nghe nó mặc cảm thế nào... Thôi, trong khi đợi phong là thi sĩ nhân dân, tôi cứ gọi Nguyễn Duy là <b>thi sĩ thảo dân</b>. Có người sẽ bảo: như manh dân, lê dân... chữ thảo dân cũng đầy mặc cảm chứ hơn gì. Phải, nó nói cái phận hèn, cái kiếp vô nghĩa, cái đời mong manh. Nhưng đấy là xưa. Tôi thích chữ ấy vì nó xưa. Và quan trọng hơn, vì cái từ xưa này đang được làm mới, với những sắc thái thú vị của thì hiện tại, bởi một phong cách ngôn ngữ mà Duy đương phải lòng - ngôn ngữ "cơm bụi". Đã đành, cánh làm thơ xứ ta đa phần là thảo dân. Nhưng <b>thi sĩ thảo dân</b> lại là chuyện khác.</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;"> </span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><b><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">2. Từ những chiếc kim la bàn... </span></b></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Ấy là một kiểu nhà thơ. Có thể thấy Nguyễn Duy là thi sĩ thảo dân ngay từ trong<b> quan niệm nhân sinh và nghệ thuật</b>. Thói thường, có được một quan niệm riêng đúng đắn, xem như có một hoa tiêu tin cậy cho hành trình sáng tạo rồi. Quan niệm của một kẻ viết, cố nhiên, không phải nhất thành bất biến. Chả hiếm gì những tâm niệm cuối đời muốn đính chính những ngộ nhận đầu đời. Song ở Duy, cái quan niệm buổi chập chững đã là một kim la bàn khá chuẩn. Càng về cuối chỉ càng sắc nét hơn. Nghĩ cũng vui, theo cái định nghĩa vĩ đại của Đêcac, đã có bao cái khác nảy sinh. Hồi đánh Mĩ, cả Chế Lan Viên cùng Việt Phương đều nhất quyết: <i>Ta đánh Mĩ vậy ta tồn tại</i>. Trong tình yêu thì Lưu Quang Vũ cũng ngất ngây: <i>Anh yêu em vậy anh tồn tại.</i> Lời kia sắm vai triết gia của kháng chiến, lời này diễn vai triết nhân của ái tình. Còn Duy không thế. Duy nói lên cái triết lí thảo dân:<i> Ta là dân vậy thì ta tồn tại</i>. Thực tình, phải đến sau này, 1989, anh mới đúc thành châm ngôn tổng quát như vậy. Nhưng cái tư tưởng trọng dân thì vốn đã sẵn trong căn cốt rồi. Không thế, làm sao hồi 68-70, cậu lính non choẹt bấy giờ đã thấy ra và ghi lòng tạc dạ: <i>"Một đời không thể nào quên/ lòng dân - chiếc mộc vững bền che ta"? </i>Còn đến 1993, sau hơn 30 năm, tính từ bài thơ đầu đời, thì nó đã thành hẳn một tuyên ngôn bướng bỉnh: <i>"Cứ chìm nổi với đám đông / riêng ta xác định ta không là gì(...) Cứ là rượu của chúng sinh / cho ai nhắm nháp cho mình say sưa"</i>... Chìm nổi cùng chúng sinh, làm rượu của chúng sinh, thế mới là <b>chân thảo dân</b>. Và đáng nói nữa, theo Duy, phải thế mới xứng là <b>đấng tài tình</b>: <i>"lẫn trong thập loại chúng sinh / người như thế mới tài tình làm sao"</i>. Duy ngộ ra điều ấy đúng cái lúc tảo mộ Nguyễn Du, hay Duy đang thầm lặng đưa ra quan niệm riêng để đánh giá tầm vóc Nguyễn Tiên Điền? Thật khó mà tách bạch. Chỉ biết cái lõi của nó chính là một chuẩn mực ngỡ như khiêm nhường, kì thực lại cực khe khắt về người nghệ sĩ : sống chết cùng thập loại chúng sinh, nói về họ, rồi thuộc về họ, mới là tột bậc tài tình. Hoá ra thế, thuộc về vô danh mới là vô giá. Mới là siêu danh. Đó chẳng phải thước đo cao nhất dành cho mẫu thi sĩ thảo dân hay sao?</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Không có quan niệm đẻ ra tài năng. Chỉ có tài năng đẻ ra quan niệm. Vì quan niệm chân chính bao giờ cũng là sự lên tiếng của một đời văn. Nó phải được đời văn ấy bảo hành, bảo hiểm. Thực mà nói, hiểu ra sự bền vững muôn đời của dân, chả có gì mới. <i>Dĩ dân vi bản,</i> rồi thì <i>quan nhất thời dân vạn đại </i>là những tư tưởng đã xưa lắm rồi. Điều khó là anh, chính anh, có thể trở thành một định nghĩa sống hay không. Khối người có ý muốn cận dân, thân dân, muốn thành kẻ hát rong trong chúng sinh. Nhưng vẫn chỉ suông thôi. Để thành thi sĩ thảo dân xịn đâu có dễ. Chìm nổi cùng thập loại chúng sinh đã không dễ gì, làm được rượu của chúng sinh lại càng không dễ.</span></p><p align="center" class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: center;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">*</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Quan niệm về nghề, dầu sao, mới chỉ là những định hướng bên ngoài. Nó nghiêng về phần ý thức xã hội của nghệ sĩ. Nó chọn mẫu nghệ sĩ và chọn hướng đi cho một cuộc dấn thân, chứ chưa hẳn là ý thức thẩm mĩ của anh ta. Nhưng ở Nguyễn Duy, nó cũng trở thành một phần của ý thức thẩm mĩ, khi được chuyển hoá vào hình tượng cái Tôi thi sĩ.</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Tập thơ đầu tay "Cát trắng" in năm 73, tập thơ cuối cùng (lúc tuyên bố bỏ thơ) in năm 97 có tên là "Bụi". Tuyển tập sắp in sẽ có bốn phần như một mạch tuần hoàn: <i>Đường làng, Đường nước, Đường xa</i> và <i>Đường về.</i> Đó là hành trình thơ Nguyễn Duy. Hành trình từ <i>Xó bếp </i>ra <i>Thế giới</i>. Từ <i>hạt Cát </i>đến<i> hạt Bụi</i>. Hành trình của <i>"giọt nước lìa nguồn ra biển", </i>của<i> "giòng nước trôi đi giọt nước lại rơi về"</i>. Trên những chặng đường dài dặc ấy, Nguyễn Duy đã trình ra trọn vẹn cái tôi của mình. Là hạt nhân của một kiến trúc nghệ thuật, cái tôi trữ tình thường được hình dung như một hình tượng sống, với nhân dạng, với tư thế và tâm thế trữ tình đặc thù. Nó nảy nở từ con người thực của tác giả, nhưng đã được điển hình hoá để trở thành một hình tượng nghệ thuật toàn vẹn: hình tượng Cái Tôi. Ở Duy ? ấy là cái<b> tôi thảo dân</b>. Này xem, những ẩn dụ tự hoạ mới cỏ giả làm sao! Duy thường ví mình như hạt bụi bay trong cõi người, như hạt cát dạt trôi trong lòng sông Mạ, như <i>"giọt nước nhỏ biệt tăm ngoài biển cả"</i>... và thiết tha nhất là như cỏ dại vô danh mà hữu ích: <i>"những mong có ích cho người / dẫu làm thân cỏ dập vùi... sá chi"</i>. Chẳng phải đó là thảo dân theo nghĩa đen của chữ hay sao!</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Tôi vẫn cho rằng hình tượng sống động luôn là nhất thể toàn vẹn, nó toàn vẹn bởi sự hoà hợp của các đối cực. Tôi tin vào sự hoà hợp này. Đó là cấu trúc phổ biến của vẻ đẹp. Cái tôi Nguyễn Duy cũng thế. Các đối cực ngỡ đầy nghịch lí đã hài hoà trong một nhất thể. Một mặt, nó cực bụi: <i>"ta nhớ ta / bụi bặm quê nhà"</i>, mặt khác, nó cực nghiêm: <i>"xin nghe anh nói cực nghiêm / linh hồn cát bụi ở miền trong veo"</i>. Hình hài thì cát bụi, linh hồn thì trong veo. Vừa là <i>"gã hát rong không xin tiền"</i> vừa sẵn sàng viết <i>"những câu thơ tuẫn tiết"</i>. Cỏ giả thôi mà Nghĩa khí đấy. Nghĩa khí đấy mà Cỏ giả thôi. Nếu thiếu sự hoà hợp của các đối cực như thế, làm sao có thể coi là một cái tôi thảo dân chân chính được ?</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Tuy nhiên, trong thế giới hình tượng, cái bản nguyên này vẫn thường hiện ra với hai bản tướng: thảo dân khoác áo lính và thi nhân trong kiếp thảo dân.</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Là lính, thì chàng lính này vào chiến trường sẵn sàng xả hết mình vì nước gặp tai ương, chứ cóc phải vì ham súng đạn, mơ chiến tích, hay màng huân chương. Không máu mê đánh chác, không ngất ngây trước đụng độ máu lửa. Mà ngay cả lúc bị cuốn đi giữa <i>"sục sôi bom lửa chiến trường"</i>, thì <i>"tâm tư yên tĩnh vẫn vuông một vùng".</i> Chủ yếu là những tâm tư ở bề sâu của cuộc chiến. Không hẳn là cái nhìn sử thi, cũng không hẳn là cái nhìn đời tư. Anh lính ngay lúc trẻ đã già này nhìn chiến tranh bằng cái nhìn của một thảo dân. Một thảo dân đích thực bao giờ cũng vừa thiết tha với số phận đất nước, vừa lo âu cho thân phận chúng sinh. Trong cái nhìn ấy, phần trăn trở nhất của chiến tranh vẫn là thân phận người, thân phận lương dân. Những lẽ Hơn - Thiệt, Được - Thua, Thắng - Bại, Vinh - Nhục, Sang - Hèn, Còn - Mất... nhất nhất phải lấy sự an nguy của dân lành làm trọng. Cái nhìn ấy khiến anh soi thấy<i> "Cát trắng ánh lên màu đỏ"</i>. Thấy bom dội thì <i>"nhà bà tôi bay mất / đền Sòng bay, bay tuốt cả chùa chiền / Thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết / bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn"</i>. Thấy lính tráng suốt đời chỉ biết gối lên tay mình mà ngủ thì cất lên lời ru đồng đội. Đuổi theo thằng lính địch thì chỉ muốn bắt, không muốn bắn - không ham giết một kẻ thù, chỉ mong cứu một đời người - nghĩa là vì một chiến thắng cao hơn. Thấy <i>"AQ túm tóc Chí Phèo / để hai bác lính nhà nghèo cùng thua"</i>. Thấy một tân binh thì, cái tôi đã vào sinh ra tử với nhiều lần chết hụt ấy có lời <i>"chúc chú mày cứ đẹp như cây cảnh / và, lạy trời / không bao giờ phải ra trận"</i>. Thấy chiến tranh kết thúc thì vừa nhận ra những mảnh đời tan tác lưu lạc trên hai nửa đất đai đang sum họp, vừa thấy người bạn vĩnh viễn nằm lại bên kia cầu xa lộ vào cái giây chót cùng của cuộc chiến. Thấy <i>"mỗi phút thanh bình thật đắt giá / Những giọt máu nặng như chùm quả"</i>... Và bao trùm hết thảy là nghiệm sinh này: <i>"nghĩ cho cùng mọi cuộc chiến tranh / phe nào thắng thì nhân dân đều bại"</i>. Một cái tôi như thế chẳng phải là một thảo dân mặc áo lính hay sao ?</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><img align="left" alt="http://toquoc.gov.vn/chuyenmuc/vanhocquenha/images/News/20070811PWAE14.jpg" height="150" hspace="7" src="http://amvc.fr/Damvc/GioiThieu/NguyenDuy/ChanDungVanHocNguyenDuy_fichiers/image004.jpg" vspace="7" width="200" /><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Còn là thi nhân, thì chân ướt chân ráo vào nghề đã tuyên ngôn dứt khoát <i>"là ta ta hát những lời của ta"</i>, đã đau đáu một nguyện ước cất lên <i>"những tâm tình ở đằng sau tâm tình".</i> Vào những năm 70, thời "minh họa" và "phải đạo" còn ngự trị, tâm nguyện thế này chẳng phải như một thứ tiên phong cho thức tỉnh và đổi mới sau này hay sao? Mà thơ Duy là thế, lúc nào cũng là “<i>những tâm tình ở đằng sau tâm tình!”</i> Điều rất đáng nói nữa là: cái tôi thi nhân kia thực là kẻ có đạo. Ấy là Đạo Chân Thành - <i>"dù có sao cũng phải chân thành"</i>. Cả trong thơ lẫn trong đời, Duy đều coi chân thành là cứu cánh và cứu tinh của mình. Không chân thành làm sao dám nói lên những tâm tình ở đằng sau tâm tình? làm sao có thể sẵn sàng tuẫn tiết viết những lời thơ đánh thức lương tri? sẵn sàng làm những bài thơ "hạng nặng"<sup>(1)</sup> như "Nhìn từ xa... Tổ quốc", "Đánh thức tiềm lực", "Kim Mộc Thuỷ Hoả Thổ" để nói thật, nói thẳng, không hề tránh né những vấn đề bức xúc của thì hiện tại được? Rồi nữa: cái tôi thi nhân kia lúc cần tự họa mình thì cũng cứ chân thành đến đáy, chẳng hề làm dáng làm duyên, chẳng nề hà những nhếch nhác, bụi bặm. Là <i>"một thằng dớ dẩn / ngồi làm thơ rưng rưng". </i>Là<i> "thi nhân hoá phăm phăm ngựa thồ"</i>. Là kẻ mắc bệnh thơ- <i>"Con ơi cha mắc bệnh thơ / ú a ú ớ ù ờ thâm niên / lềnh phềnh thân phận chúng sinh / lênh phênh hồn xứ thần linh tít mù"</i>. Là <i>"gã hát rong chẳng xin tiền. Là xẩm ngọng, mà ngạo nghễ khúc đồng dao nhăng cuội"</i>... Nghĩa là không phải cái tôi cao đạo, khoác áo tao nhân mặc khách. Không phải cái tôi triết nhân khệnh khạng táo bón. Không phải cái tôi quyền uy rao giảng phán truyền... Đừng nghĩ cái tôi này làm ra thế là muốn dị ứng với những cái tôi đó. Hoặc kị giơ với quí tộc, trí thức, thị dân, chính khách. Chẳng dại gì, mà cũng chẳng hơi đâu. Cũng đừng vội chụp mũ rằng thế là cái tôi phi chính trị. Một con người tự đáy lòng đã khắc cốt ghi tâm <i>"dù ở đâu cũng Tổ quốc trong lòng / cột biên giới đóng từ thương đến nhớ"</i>, làm sao lại thờ ơ hay quay lưng với chính trị được? Nghe thêm Duy nói đây này, trực tiếp bằng chính luận chứ không phải gián tiếp qua thơ phú gì gì đâu: <i>“Là một nghệ sĩ mà anh đã đứng về phe Nhân Dân, Dân Tộc thì trong bất kì thời đại nào anh phải có thái độ chính trị của mình... Nhà văn có thái độ chính trị nhưng nhà văn không phải là cái đuôi của chính trị" </i><sup>(2)</sup>. Vâng, cái tôi đây chỉ muốn là chính nó - <b>một thi sĩ thảo dân, một thảo dân thi sĩ.</b> Thế thôi. Đây, hãy xem bộ dạng tự hoạ (không hẳn là tự trào!) của Duy thế này: <i>"Ta dù lếch thếch lôi thôi / mong thơ sinh hạ cho đôi ba dòng... Cứ bèo bọt bước thiên di / đưa chân lục bát mà đi loằng ngoằng... Cứ là rượu của chúng sinh / cho ai nhắm nháp cho mình say sưa / Cứ như hoa cỏ bốn mùa / giọt sương giọt nắng giọt mưa vơi đầy",</i> chẳng phải là một thảo dân xịn sao? Cái chân-dung-tổng-quát nhìn lệch, hay là nhìn loằng ngoằng này, xem thế mà nét đáo để !</span></p><p align="center" class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: center;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">*</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Lõi cốt của quan niệm thẩm mĩ vẫn là <b>quan niệm về cái đẹp</b>. Tôi cho rằng, về căn bản, nhân văn là thái độ trước cái Đẹp, còn nhân đạo là thái độ trước cái Khổ. Hạt nhân của thái độ nhân văn là tình yêu, còn hạt nhân của thái độ nhân đạo là tình thương. Tuỳ tạng người mà nặng về từng phía. Có lẽ không chỉ ở xứ ta, vấn đề dằn vặt dân đen nhất vẫn là cái Khổ. Khổ vì đói, nghèo, vì thiên tai, địch họa, vì áp bức xách nhiễu... Do Khổ là một thực tại quá phổ biến và dai dẳng, mà thơ ca dân gian than Khổ có phần đậm hơn mê Đẹp. Đến nỗi hễ ai mải mê tìm kiếm cái đẹp đơn thuần, ít nói đến khổ, thì dễ bị coi là kẻ nhởn nhơ, vô tình. Oan mà khó cãi. Đành rằng, thi sĩ phải là kẻ đồng cảm trước hết với cái khổ. Nhưng ngoài cái khổ thảo dân, còn có cái đẹp thảo dân. Không lập được một mĩ học phù hợp, đừng hòng trở thành rượu của chúng sinh.</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">May thay, ngay từ trong "cơ địa", Duy đã sẵn mang một mĩ học như thế. Duy nhạy cảm với cái Khổ. Anh tâm sự: <i>"Tôi trót sinh ra nơi làng quê nghèo / quen cái thói hay nói về gian khổ / dễ chạnh lòng trước cảnh thương tâm".</i> Cũng sinh ra ở xứ Thanh, tôi hiểu những bộc bạch thành thực kia có cội rễ từ đất nào. Nhưng anh không nỉ non than nghèo kể khổ. Chẳng mới gì, mà cũng chẳng ích chi. Hướng của Duy là tìm cái Đẹp trong cái Khổ. Cũng theo hướng này, có khối người đã thơ mộng hoá cái Khổ. Chấp nhận khổ và ráng chịu khổ từng được xem như cái Đẹp một thời. Cái Đẹp thế đồng nghĩa với chữ Nhẫn. Coi Nhẫn một bề là Đẹp, làm sao còn biết ngẩng lên! Giờ Duy cũng thi vị hoá một bề sao? Duy không vô tâm, tàn nhẫn thế. Chỉ ai muốn lừa mình, mị người mới thế. Cũng tìm cái Đẹp ngay trong cái Khổ, nhưng quan niệm của Duy khác: <b>khắc chế cái Khổ và vượt lên cái Khổ đó chính là cái Đẹp</b>. Một tư tưởng mĩ học như vậy thật khoẻ khoắn và thực tế. Đó chỉ có thể là mĩ học thảo dân. Hướng tới cái đẹp đó, thái độ nhân đạo và nhân văn của nghệ sĩ đã tìm thấy được tiếng nói chung để hoà giọng, hoà điệu. Duy đọc ra di chúc của người xưa giấu trong bức tranh "Lí ngư vọng nguyệt": <i>"bùn nước rong rêu đắm chìm lặn lội / cứ lững lờ nhắm nháp một vầng trăng"</i>. Nhọc nhằn lam lũ không hề loại trừ lãng mạn thăng hoa. Đọc vào tre Việt Nam, Duy thấy cái lẽ sống của tre là vươn mình, vượt khổ: <i>"Vươn mình trong gió tre đu / cây kham khổ vẫn hát ru lá cành"</i>. Kham khổ đắng cay nhưng đâu thiếu ngọt ngào đằm thắm... Duy nhận ra cái đẹp của hoa chắt chiu <i>(Tôi ngờ, nguyên nó là hoa chạc chìu?)</i>: <i>"Đồi cằn hoa cũng chắt chiu / Chắt chiu hoa muốn nói điều chi đây / Dạ thưa một chút hương này / Mồ hôi hoa đấy tháng ngày chắt chiu"</i>. Nhận ra cái đẹp của Tre Việt Nam: <i>"Rễ siêng không ngại đất nghèo / Tre bao nhiêu rễ bấy nhiêu cần cù"... </i>Khổ mà vẫn Đẹp, Đẹp bởi vượt lên Khổ, là thế. Không có quan điểm kia, làm sao Duy có thể trân trọng, chắt chiu được những vẻ đẹp này?</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Tôi vẫn cho rằng niềm trăn trở nhất trong suy cảm trữ tình của một nghệ sĩ chân chính là chuyện Còn - Mất của những gì mình coi là quí giá thiêng liêng. Nghĩa là niềm canh cánh về Giá trị và Phản giá trị. Tư duy nghệ sĩ sẽ phân lập toàn bộ thực tại thành dãy tương ứng: đẹp - xấu, tốt - xấu, hay - dở, sang - hèn, thanh - phàm, thiêng - tục, thật - rởm, lành - dữ, nghiêm - chơi, hữu ích - phù phiếm, cao quí - xoàng xĩnh, cao cả - thấp hèn, vĩnh cửu - chốc lát, trường tồn - thoáng qua, bất diệt - băng hoại, vững chãi - mong manh, bền thắm - phai tàn.v.v... Cái thế giới nghệ thuật sống động của nghệ sĩ, trong chiều sâu của nó, sẽ là sự tương tranh không ngừng mà đầy biến hoá giữa các đối cực ấy. Một bản lĩnh nghệ thuật phải bộc lộ thành xác tín về sự vĩnh viễn của những gì mình coi là giá trị. Duy cũng thế. Nhiều lúc ngẩn ngơ nhận thấy: <i>"có gì lạ quá đi thôi / khi gần thì mất... xa xôi lại còn".</i> Và vẫn hằng tin: <i>"Sẽ còn mãi những gì không thể mất".</i> Vậy, giá trị nào, cái đẹp cụ thể nào đã trở thành đức tin của thi sĩ thảo dân này ? Nhìn tổng thể có thể thấy: <b>đơn sơ mà kì diệu</b> chính là diện mạo bao trùm của cái đẹp Nguyễn Duy. Đơn sơ chứa đựng kì diệu, kì diệu ngay trong đơn sơ. Cái đẹp ấy sẽ chi phối ngòi bút của anh trong việc sáng tạo nên thế giới nghệ thuật của mình, từ nội dung đến hình thức, từ cảnh vật tới nhân vật... Duy sẽ đi vào cái vô danh để mang về cái vô giá. Đi vào <i>"những cọng rơm xơ xác gầy gò"</i> để chắt chiu thứ <i>"hơi ấm hơn rất nhiều chăn đệm"</i>. Đi vào cái tối để mang về ánh sáng: <i>"thình lình đèn điện tắt / phòng buyn đinh tối om / vội bật tung cửa sổ / đột ngột vầng trăng tròn".</i> Đi vào cái lặng im mang về những cái giật mình sâu thẳm: <i>"trăng cứ tròn vành vạnh / kể chi người vô tình / ánh trăng im phăng phắc / đủ cho ta giật mình"</i>. Đi vào cái nhỏ nhoi, mang về cái cao quí, đi tới chốn mong manh để đem về cái bất diệt: Lắng nghe câu hát đảo đèn để nhận ra trong câu hát có cái gì bất diệt, ngắm nhìn hạt cát long đong chìm nổi trôi dạt trên những ngọn triều của cuộc đời thấy hạt cát có cái gì bất diệt, đi vào cái mất để đem về cái không thể mất: <i>"Bao triều vua phế đi rồi / người yêu nước chẳng mất ngôi bao giờ", "dẫu cho dòng thời cuộc cứ trôi đi / dẫu em sẽ già như bà vũ sư kia / thì còn lại muôn đời là điệu múa / Cái đẹp giương cao ngọn cờ bất diệt"," Tuổi thơ tôi cứ ngỡ mất đi rồi / năm tháng trôi qua không bao giờ chảy lại / cái năm tháng mong manh mà vững chãi / con dấu đất đai tươi rói mãi đây này"...</i> Quan điểm ấy đã giúp Nguyễn Duy vững vàng đi suốt con đường nghệ thuật của mình.</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Cố nhiên, không phải ngay từ đầu mọi chuyện đã hoàn chỉnh đến thế. Có thể thấy tư tưởng của anh ngày càng định hình cùng hai bước ngoặt lớn. Lần thứ nhất: đối mặt với thực tại chiến tranh. Trước khi vào lính, cũng như bao người khác, Duy còn<i> "trong suốt giữa hai bờ hư thực", </i>nghĩa là cả tin và ngây thơ giữa cõi thực và cõi hư, mà hư lại nhiều hơn thực. Thực tại tàn khốc của chiến tranh với <i>"bom Mĩ dội nhà bà tôi bay mất / đền Sòng bay bay tuốt cả chùa chiền / Thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết / bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn",</i> đã thẳng tay ném Duy về hiện thực. Cái hiện thực của kiếp thảo dân: <i>"Khi tôi biết thương bà thì đã muộn / bà chỉ còn là một nấm cỏ thôi"</i>. Và lần thứ hai, đối mặt với thực tại sau chiến tranh khi thấy<i> "tầng ôzôn có vấn đề gì đó".</i> Một lần nữa, anh lại thấy <i>"Bụi thần thánh nhấp nhánh rơi",</i> và nhất quyết đem <i>“trả cho sao một chút trời xa xăm",</i> còn riêng phần mình thì hoàn toàn <i>"bình tâm làm hạt bụi người mà bay".</i> Nghĩa là anh mới thấu suốt cái vạn đại của thảo dân, cái vĩ đại của rạ rơm, cái trong veo của cát bụi: <i>"xin nghe anh nói cực nghiêm / linh hồn cát bụi ở miền trong veo".</i> Đơn sơ mà kì diệu, bấy giờ, không chỉ là một chân lí của nghệ thuật, mà đã trở thành xác tín của nhà nghệ sĩ. Bấy giờ, chìm nổi với thập loại chúng sinh, suốt đời làm rượu của chúng sinh, thực sự thành lẽ sống của Duy.</span></p><p align="center" class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: center;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;"> </span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><b><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">3. ... đến thập loại chúng sinh</span></b></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Xây dựng <b>thế giới nhân vật</b> không phải là công việc nhất thiết của một thi sĩ trữ tình. Điều căn bản là bộc lộ cái tôi của mình. Tuy nhiên, cái tôi ấy chỉ thực sự được phơi trải khi gặp đối tượng của nó. Cho nên nhân vật trong thơ trữ tình vừa là đối tượng khách thể vừa như những đối ảnh, những hoá thân, hiện thân khác nhau của cái tôi thi sĩ. Cái thế giới mà Nguyễn Duy dựng lên suốt cả nghiệp thơ của mình, hoàn toàn có thể coi là<b> cõi chúng sinh thì hiện tại</b>: <i>binh lửa và bụi bặm, bùn nước và gió trăng, nghèo đói và tiềm năng, tàn phá và gây dựng, xơ xác và nhen nhóm, bần bách và phù hoa</i>... mà đâu đâu cũng là mồ hôi và nước mắt. Có ngẫu nhiên đâu, khi ở đó, nhân loại nhân vật của thi sĩ này hầu hết là thảo dân! Họ là <b>thập loại chúng sinh thì hiện tại</b>. Trong đó, ta cũng thấy bóng dáng những ông vua. Nhưng hoặc là ông vua vì chúng sinh mà phải gửi nắm xương tàn nơi đất khách quê người (vua Duy Tân), hoặc là đã trải hết nỗi đời một thảo dân, trăm sự đều vì đời sống lương dân (Pie đại đế), chứ không phải loại vua coi dân là lương thảo. Còn thì tất cả thuần là thứ dân. Họ là những bà và mẹ - <i>"Bà và mẹ hoá cánh cò cánh vạc"</i>, là ông và cha - <i>"ông và cha man mác kiếp trâu cày"</i>, là bà mẹ đồng chiêm -<i> "bà mẹ đón tôi trong gió đêm / nhà mẹ chật nhưng còn mê chỗ ngủ / mẹ chỉ phàn nàn chiếu chăn chả đủ / rồi mẹ ôm rơm lót ổ tôi nằm"</i>, là ông già sông Hậu - <i>"Trôi dạt theo sông về đây cày cấy mướn / sống giang hồ trên đồng ruộng bao la"</i>. Họ là những Thị Nở, Thị Đốp, Thị Kính, Thị Màu, những AQ với Chí Phèo. Họ là ông già Chàm gù lưng, là lão bị gậy khóc khàn trên sân ga, là bà bới rác nằm co ro gầm cầu, là một em điếm ế đón giao thừa gốc cây, là chú bé đi bụi khoèo mái hiên lắng nghe pháo tết, là một người nạng gỗ ngồi bên sông nhớ nhà, "những sinh linh đầu đường sinh linh cuối chợ / tết đến đùng đùng ai đi đâu về đâu".v.v... Họ đều <i>"Lóc cóc kiếp đá cuội, kiếp bùn nước"</i>, kiếp "con cò lặn lội bên bờ đại dương", "ngán ngẩm những con đường mệt lử", suốt đời "thình thịch những bước chân toẽ ngón", "những bàn chân Giao Chỉ"... Nhưng, họ không chỉ mang nỗi khổ thảo dân mà còn mang cái đẹp thảo dân. Họ sống với những lẽ phải muôn đời, giản dị đến nôm na mà lớn lao đến khôn lường, thâm trầm khiến ngơ ngác: <i>"Ai nghèo thiếu qua chia cơm xẻ áo / bụng người sôi cũng sôi giống bụng ta / ki cóp một thân làm chi cho cực / giàu ở lòng còn đẹp ở thịt da / dư ít nuôi làng dư nhiều nuôi nước / thành tích đéo gì mà phải nêu tên"</i>, <i>"Cha tôi đó dân làng tôi vậy đó / xả hết mình khi nước gặp tai ương / rồi thanh thản trở về với ruộng / sống lặng yên như cây cỏ trong vườn".</i> Chẳng phải họ là thảo dân theo nghĩa đen của chữ đó ư ? Cái đạo lí muôn đời của thảo dân vẫn vậy. Có gì bình dị mà vĩ đại hơn thế ? có gì đơn sơ mà kì diệu hơn thế ? Duy viết về họ bằng niềm cảm thương, bằng nỗi đau đời day dứt, nhưng hơn hết là bằng một niềm kính trọng.</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Trong cuộc sống cũng như trong thi ca, người ta yêu thương cả nhân loại thật dễ, còn yêu thương được những người cụ thể thật khó. Cái lẽ của thường dân vốn cho rằng: khó có thể tin vào tình thương dành cho nhân loại của ai đó, nếu như kẻ ấy không biết thương ngay những người quanh mình, những người thân của mình. Lòng thương với những người máu mủ ruột rà bao giờ cũng là thước đo tin cậy nhất cho lòng nhân ái của một con người. Ta hiểu vì sao, dù phiêu dạt đường nước, dù phiêu du đường xa xứ người, với bao nhiêu là mời gọi quyến rũ, Nguyễn Duy vẫn đau đáu một niềm cố hương, vẫn thiết tha đến thế với "cỏ và lúa và hoa hoang quả dại - vỏ ốc trắng những luống cày phơi ải - bờ ruộng bùn lấm tấm dấu chân cua..., thuỷ chung đến thế với tre pheo, rơm rạ, xó bếp, góc vườn, cái chum, cái chĩnh, cái rổ, cái xề, nặng tình đến thế với bạn bè đồng đội... Ta cũng hiểu vì sao trong nhân loại nhân vật của thi sĩ này, hình ảnh và thân phận những người máu mủ ruột rà của anh lại động lòng người đến vậy: bà- <i>"bà mò cua xúc tép ở đồng Quan / bà đi gánh chè xanh Ba Trại / Quán Cháo Đồng Giao thập thững những đêm hàn"</i>, mẹ - <i>"Mẹ ta không có yếm đào / nón mê thay nón quai thao đội đầu"</i>, cha - <i>"ai thấy nữa ông già đầu bạc xoá / đẩy xe thồ ngang dọc lũng Tà Cơn"</i>... và vợ. Duy dành cho vợ hẳn một tập thơ - tập "Vợ ơi" (1995). Việc này ở ta xem ra là độc nhất vô nhị. Cảm hứng về người yêu thì vô tận, cảm hứng về vợ lại dễ... cùng tận. Người ta vẫn kháo nhau rằng thơ cho vợ chỉ có độc một loại thôi: ấy là <i>"thơ...vẹo"</i>. Nghĩa là <i>"theo vợ"</i> ấy mà! Nhưng Duy không thế. Thơ về vợ của Duy gợi ta nhớ đến Tú Xương. Cũng thương rát lòng, cũng đau thắt ruột, cũng cười ra nước mắt. Bà tú xưa chênh chao ở mom sông, bà tú nay chòng chành giữa phố: <i>"áo mưa vợ giăng cánh buồm giữa phố / Chồng với con mấp mé một thuyền đầy / năm tháng bão giông sang sông lũ đổ / một tay em chèo chống ngày ngày ngày".</i> Có điều, ông tú đời nay không thể chỉ thương với hận suông. Mỗi khi bà tú đời mới lăn ra ốm, ông tú Duy (thực ra là ông cử) lập tức hoá thành ngựa thồ để lo đủ <i>"việc thiên việc địa việc nhà / một mình anh vãi cả ba linh hồn"</i>. Gặp tai ương ập xuống làm cho sất bất sang bang, vì cuộc sống của thân nhân, anh đành phải cắt lòng bán bớt đi một ít vàng ròng để cứu khổ cứu nạn. Rồi thì vợ chồng cứ lầm lụi, chia sẻ nhau cái phận người của mình, với <b>cái khổ thảo dân</b> và <b>cái đẹp thảo dân</b>.</span></p><p align="center" class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: center;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">*</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><img align="left" alt="http://toquoc.gov.vn/chuyenmuc/vanhocquenha/images/News/20070811EODS119.jpg" height="215" hspace="7" src="http://amvc.fr/Damvc/GioiThieu/NguyenDuy/ChanDungVanHocNguyenDuy_fichiers/image005.jpg" vspace="7" width="150" /><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Vào thơ Duy mà chỉ nói chuyện tư tưởng, quan điểm mĩ học với lại hành trình sáng tạo cùng thế giới hình tượng vầy vậy không thôi, khác nào chỉ sắm được mỗi vai "triết gia quàu quạu". Nói chuyện tình nghĩa mà quên chuyện tình tang, thì e rằng khối tình kia hãy còn thiêu thiếu. Đơn giản vì cái tôi mà Duy sáng tạo ra quả là một thảo dân chánh hiệu, nghĩa là:<i> cực nghiêm mà cực bụi (bụi dân sinh ấy bụi người đấy em), cực tình nghĩa mà cũng cực tình... tang.</i> Trong bất cứ thi sĩ nào cũng có một gã tình nhân. Mỗi gã yêu theo một tạng. Thơ yêu của Nguyễn Duy thuộc tạng nào đây? Thì còn tạng nào ngoài tạng... tình tang. <i>"Ai sinh ra thói tình tang / để ai hoá gió lang bang quê nhà. Ai làm ra lúng liếng sông / để đưa tu hú sổ chồng sang ngang"</i>. Dường như, trong hồn gã thảo dân này vẫn có một ngọn gió lang bang như thế, vẫn có một con tu hú như thế. Trách chi, Duy đã làm cả một "Bài ca phiêu lưu", dành một nhiệt hứng "hơi bị" trong lành để "lập thuyết" cho chuyện tình tang: <i>"Xin em đừng nản lòng yêu / tình tang là cuộc phiêu lưu tuyệt vời"</i>. Tình tang đây có vẻ gần với lối phong tình dân gian, "lối huê tình" của người Quan họ. Suy cho cùng đó là những cảm xúc nhân văn, là nhu cầu thăng hoa, là những khoảnh khắc quên đi kiếp rong rêu bùn nước để lững lờ ngắm một vầng trăng, là <i>"thêm chút sang bớt chút hèn / Nhìn em thôi đủ yêu em rất nhiều".</i> Duy có cả một lí sự thảo dân cho cái đẹp và cho "tính hợp pháp" của việc thưởng ngoạn những cái đẹp trời cho: <i>"hình và nét cũng có thì / cất làm chi giấu làm chi của trời / không em đời vẫn đẹp thôi / có thêm em nữa thì đời đẹp thêm".</i> Vậy nên, ngẫm cho kĩ thấy Duy chủ yếu tình tang bằng mắt: <i>"Yêu bằng mắt cũng là yêu / cõi đời đẹp đủ liêu xiêu cõi mình"</i>. Dường như cái đẹp luôn giữ ta trong một khoảng cách. Khoảng cách của nỗi buồn. Nhưng trong nỗi buồn ấy, vẻ đẹp được bảo tồn nguyên vẹn. Đành lòng, cầm lòng đôi khi lại là một ứng xử cao cả đối với cái đẹp vậy. Khi ấy, khát vọng thăng hoa thành cái nhìn bao luyến. Những nồng nàn luyến ái như muốn bao bọc đối tượng trong một bầu khí quyển ỡm ờ và mơn trớn: <i>"Người con gái chợt qua đường / áo em mong mỏng màn sương núi đồi / Chợt rơi lại một nụ cười / và... sương rười rượi một trời phía sau / Đem nhan sắc tặng cho nhau / em giăng cái đẹp ngang cầu ban mai / chả riêng ta... chả riêng ai / để heo hút gíó thở dài trên cây".</i> Thăng hoa thành cái nhìn lơ đãng vờ: <i>"tôi lơ đãng nhìn em nhìn lơ đãng / siêu nước pha trà vừa ấp úng sôi".</i> Có phải "nguy tai" nhất là cái nhìn vòng vẹo: <i>"Em e ấp nấp mình sau đá / để cái nhìn thành vòng vẹo quanh co" ?</i> Chưa đâu, "giết người" nhất, phải là cái nhìn không nói này cơ: <i>"Sông Thao thêm một lần tôi tắm / thêm một lần tôi đến để rồi đi / gió cứ thổi trống không ngoài bãi vắng / tôi nhìn em để không nói năng gì"</i>... Đúng là đàn ông yêu bằng mắt. Ánh mắt phát sóng và phủ sóng. Mắt dù có tham lam táo bạo đến mấy cũng vẫn cứ là kênh giao cảm an toàn nhất, ít gây "xicăngđan" nhất. Ngay cả khi "đối phương" cảm thấy "nhìn ngắm còn tệ hơn sờ mó", nó vẫn dễ yên bề hơn cả. Bởi thế thơ yêu của Duy không thiếu nhục cảm, nhưng đều là nhục cảm từ thị giác thăng hoa thôi: <i>"ối giời ơi... nõn nà chưa / bột trinh bạch đấy trời vừa rây xong / hình như gò trắng phập phồng / bao nhiêu con gái ngủ trong tuyết dày"</i>... Cũng bởi thế, trong thơ Duy, tình tang mà vẫn tình nồng, giây lát mà thiên thu. Những thoáng qua ngỡ trôi đi mà vẫn rơi về: <i>"Yêu mến ạ xin đừng buồn em nhé / giòng nước trôi đi giọt nước lại rơi về"</i>... Thì gốc của tình tang đây cũng vẫn là chuyện <b>còn - mất</b> cả thôi.</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Từ đó, bèn có thơ rằng: <i>thăng hoa... nào chỉ thăng hoa / tình tang thế mới gọi là... tình tang.</i></span></p><p align="center" class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: center;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;"> </span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><b><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">4. Đùa ghẹo mà minh triết</span></b></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Đọc Nguyễn Duy, theo liên tưởng ngang, ai cũng nghĩ đến vài tay bút nổi nhất của thế hệ thơ chống Mĩ. Còn theo chiều dọc, tôi lại thích liên tưởng đến Nguyễn Bính. Tất nhiên, chả phải nhằm tạo ra một cặp bài trùng: đằng ấy - "gã chân quê tiền chiến", đằng này - "gã chân quê đời mới". Cùng gốc quê đấy, nhưng khí xa nhau. Song, cứ đối sánh đôi chút, cũng có sao đâu! Bính là cái tôi lỡ làng- sinh bất phùng thời, Duy là cái tôi thảo dân - thời nào cũng sống. Bính đoái thương các thân phận lỡ dở, Duy nổi chìm với thập loại chúng sinh. Bính là con chim lìa đàn, Duy là hạt cát lang thang. Bính kiêu bạc mà sầu tủi, Duy cỏ giả mà kiêu sang. Bính lang bạt tìm kiếm mình, Duy lang bang phơi trải mình. Bính muốn giữ nguyên quê mùa, Duy thèm quê mùa thay đổi. Bính ái ngại đổi thay, Duy thiết tha đổi mới. Bính dị ứng thị thành, Duy hoà đồng thành thị. Bính chỉ hồn quê, Duy thêm hồn phố. Bính hoài cổ, Duy canh tân. Bính nâu sồng, Duy bụi bặm. Bính bi, Duy lạc... Chỉ riêng điều tôi sắp nói đây thôi mỗi vị cũng thuộc một kênh khác nhau ấy là <b>giọng điệu</b>.</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Nói cho công bằng cả Nguyễn Bính và Nguyễn Duy đều đi ra từ nguồn dân gian. Giọng điệu dân gian như một con sông lớn với hai luồng chính là điệu than và điệu ghẹo. Có lúc chúng nhập vào, nhưng thường khi là tách ra thành hai chi lưu. Than thì tràn ngập trong hát than thân. Ghẹo lại tràn trề trong hát giao duyên. Than ưa kể lể lâm li, tủi hờn mùi mẫn. Còn ghẹo lại thích trêu tròng đùa nhả, cười cợt ỡm ờ. Đằng thì thán, đằng thì tán. Do cái tạng của mình thế nào đó mà gã chân quê tiền chiến ưa triền miên trong nước mắt của điệu than. Thỉnh thoảng cũng có ghẹo ỡm ghẹo ờ, nhưng thưa hơn, mờ hơn. Còn gã thảo dân đời mới này ngay lúc cực mủi lòng cũng chả thích than lâu. Trái lại, cái tạng của gã có vẻ khoái ghẹo hơn. Không chỉ ghẹo trong tình tang, gã ghẹo cả trong tình đời. Lối ghẹo dân gian vốn chỉ bóng gió vòng vo, đến gã đã đa dạng, đa thanh và đầy sinh khí hiện đại. Gã trêu hoa ghẹo nguyệt rõ khéo, mà nhạo thế bỡn đời còn điệu nghệ hơn. <b>Giọng ghẹo được pha thêm chút bụi</b> nữa đã tải được rất ngon lành những tâm tình ở đằng sau tâm tình thảo dân của gã. Bởi thế, cùng với những lời rất tươi sống, lối ghẹo của Duy quả là rất đời. Rất nhiều lối nói ngỡ chỉ trong quán xá vỉa hè, lúc lai rai, khi cà trớn thế mà vào tay Duy đã lập tức được hoán cốt, thoát xác. Người ta thấy cái hướng lớn của thơ hiện đại là đi gần tới cấu trúc của lời nói thường, là sáp mãi vào lời và tiếng đang từng giờ từng phút sinh nở trên cái giòng đời phồn tạp. Thì thơ Duy cập nhật rất nhạy những hơi thở hôi hổi của ngôn từ. Trước, lời thảo dân chỉ được hiểu là lời quê. Nay, lời thơ Duy bén duyên với cả lời quê, lời phố, lời bụi hơi bị ngon lành. Đôi khi có cảm giác đang được hưởng thứ gío tươi trên đồng đất, chứ không phải thứ gió lọc qua máy điều hoà, được chén thứ thực phẩm tươi sống trên sông hồ, chứ không phải bảo quản trong tủ lạnh. Trong lối ghẹo của Duy, có thể thấy lắm khía cạnh thú vị đến quái quỉ của tiếng Việt đã được đánh thức và truy nhập vào ngôn từ thơ: <i>"sọ dừa gặp vấn đề trì trệ / tri thức nhồi vào tri thức cứ phòi ra / mắt vấn đề toét tai vấn đề ù / bất an vấn đề giấc ngủ / sâu rầy đang vấn đề cánh đồng / rừng cây vấn đề cháy và trụi / trẻ lang thang vấn đề bụi đời", "Nghêu ngao hát ngọng nghẹo chơi / người cười nói xúc phạm người ngậm tăm / siêng làm xúc phạm phàm ăn / kẻ đi xúc phạm kẻ nằm dài lưng / đàn kêu tưng tửng từng tưng / con trâu xúc phạm sợi thừng cột trâu / đàn kêu tinh tỉnh tình tinh / cái tâm xúc phạm cái hình vô tâm / ngứa nghề hát ngọng nghẹo thôi / người yêu nhau xúc phạm người ghét nhau", "Chân mây hơi bị cuối trời / em hơi bị đẹp anh hơi bị nhàu"</i>... Xài được lối ghẹo này quả không dễ. Nó khác nào đang xúc phạm những thị hiếu hàn lâm, xúc phạm thứ ngôn từ đóng hộp trong những qui chuẩn xơ cứng. Kẻ bị xúc phạm hẳn đã mỉa: tưởng gì, đó là cái thứ vỉa hè bụi đời. Duy không chấp, chỉ nhắc nhẹ một chân lí giản dị mà thâm thuý này thôi: <i>"đừng chê anh khoái bụi đời / bụi dân sinh ấy bụi người đấy em"</i>. Làm sao lại né tránh bụi, khi bụi vốn thuộc về cuộc đời này, khi bụi thuộc về đời nhọc nhằn bùn đất của thảo dân. Và con người là gì, nếu không phải là hạt bụi mang tư tưởng! Những gì thuộc về con người đều không xa lạ với một nghệ sĩ. Là một thi sĩ thảo dân, tìm được thứ ngôn từ dính bụi mà lấp lánh chất phônklore thế, khác nào như thợ đào dưới hầm tìm thấy được đá đỏ. Có phải ai cũng thấy được rubi trong đất bụi đâu. Có phải ai đãi cát cũng tìm được vàng đâu. Trái lại, khối người cầm vàng mà cứ ngỡ thau, rồi đem thử lửa khiến đau lòng vàng. Thì cứ việc thử đi, thử lại mà xem, ngay trong mỗi tiếng ghẹo đời kia có phải đều ẩn giấu một giọt lệ se lòng, một hạt muối xót lòng không ? Tiếng cười ghẹo đời lắm khi chỉ là phía thấy được của giọt lệ đau đời đó thôi. Nó là cái cực nghiêm ẩn sâu trong những lời đùa, lời bụi vậy. Song, nói đi cũng cần nói lại, không phải không có những lúc thơ Duy bụi mù quá ngứa cả mắt, rụi mắt nhìn mãi mà vàng và rubi cứ... trốn biệt tăm.</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Trước kia, Nguyễn Duy sính lối chính luận nghiêm nghị khắc khổ. Các triết lí lúc bấy không phải không sâu sắc. Nhưng nghe cứ thế nào. Có lẽ vì thế mà sau này Duy đã tự cáu về sự lẩm cẩm của mình: <i>"Ta quàu quạu học đòi triết gia táo bón / những câu thơ nhăn nhó nhọc nhằn".</i> Duy muốn cạch lối ấy. Tất nhiên, Duy chả dại gì mà từ bỏ cái ham mê chiêm nghiệm triết lí của mình. Mà cũng không bỏ được, vì hoạt động sáng tạo chân chính nào rồi cũng đi đến triết học, cũng lắng thành triết lí. Có điều, Duy đã xài thứ ngôn từ hồn nhiên, cùng lối ghẹo hơ hớ chất phônklore của đời, nên triết lí giờ đây đời hơn, thảo dân hơn. Nghĩa là nó nôm na mà sâu sắc, sâu sắc mà thật nôm na, chả cần vẻ gì là lên giọng lí sự. Mà lại chạm đến những điều cốt lõi của cõi nhân sinh: <i>"Hình và nét cũng có thì / Cất làm chi giấu làm chi của trời", "Có gì lạ quá đi thôi / khi gần thì mất xa xôi lại còn", "Ta đi trọn kiếp con người / cũng không đi hết mấy lời mẹ ru", " Trọn kiếp người ta chập chờn nguồn cội / Có một miền quê trong đi đứng nóí cười", "Người yêu nước chẳng mất ngôi bao giờ", "Nghĩ cho cùng mọi cuộc chiến tranh / phe nào thắng thì nhân dân đều bại", "Bao nhiêu là bóng siêu nhân / khuất trong bóng cỏ giữa trần gian thôi", "Hiểu cho nhau sống đã là phiêu lưu", "Em như gạo điệu múa kia là rượu"</i>... Kết tinh từ những tâm tình ở đằng sau tâm tình, có thể coi đó như những <b>minh triết thảo dân</b> vậy.</span></p><p align="center" class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: center;"><span lang="FR-CA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;"> </span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><b><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">5. Cây đàn hương hoả</span></b></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">Tôi dành phần cuối cho cây đàn bầu của gã thi sĩ thảo dân này. Cây đàn cũ xưa nhưng là thứ hương hoả của ông bà tổ tiên bao đời để lại. Nó dễ gần mà chẳng dễ chơi. Nói thế, là tôi đã mượn hình ảnh "xẩm ngọng" của Duy để nói về thể<b> lục bát.</b> Thì Lục bát cũng là một thứ đàn bầu chứ sao! Trôi nổi mấy nghìn năm trên đồng ruộng sông hồ làng quê xứ sở, lại qua tay những Nguyễn Du, Tản Đà, Nguyễn Bính, Huy Cận, Tố Hữu v.v... có lúc cây đàn này đã bị coi là cũ kĩ còm cõi, khó mà tải được nhưng tâm tình của người hiện đại. Khối người đã bỏ nó. Nhưng Duy đã nhặt lấy mang về ôm ấp, chăm nuôi. Tựa như gã Alađanh nhặt cây đèn về từ đống đồ cũ nát. Có điều, anh chàng xứ Batđa chỉ vô tình. Còn gã "làm nghề mộng du" xứ Thanh này thì cố tình. Đã là thi sĩ thảo dân ai nỡ hững hờ với lục bát cho đặng. Và không chơi lục bát sao có thể gọi là thi sĩ thảo dân. Duy không hững hờ. Duy phải lòng lục bát. Duy thấy giữa mình và lục bát biết bao nhiêu nghĩa cũ càng: <i>"Câu thơ sáu nổi tám chìm / đụng thời xa lộ thông tin kẹt đường / vương thì tội bỏ thì thương / đành lê thê nốt đoạn trường mộng du"</i>. Vì thế, Duy bền lòng chung thuỷ: <i>"cứ bèo bọt bước thiên di / đưa chân lục bát mà đi loằng ngoằng"</i>. Thực thì, lục bát vẫn được coi là hơi thở của thảo dân (câu sáu hít vào câu tám thở ra chăng?). Trong tay Duy chẳng những nó được làm mới mà còn lẩy lên được cả những tâm tình ở đằng sau tâm tình. Và rồi, cũng hảo tâm như thần đèn, thần đàn đã luôn đền bù cho Duy một cách hào phóng. Cây đàn này của Duy chơi điệu mới, nhịp mới, hồn mới. Giai điệu lục bát của Duy có cổ điển, có dân gian. Nhưng phần chịu chơi nhất vẫn là phi cổ điển. Giai điệu vốn nghiêng về êm đềm như ru của lục bát được nhiều thế hệ ra tay cải biên để nó xích lại gần hơn với lời nói thường. Ở thời của mình, Duy cũng tỏ ra rất sành chơi. Vừa mở ra một thế giới "cơm bụi" cho thơ, Duy vừa "cơm bụi hoá" lục bát. Nghĩa là đưa lục bát về gần với cuộc sống trần ai vốn đầy bụi dân sinh của thảo dân thì hiện tại. Duy mạnh tay đốc quân, đưa những lời nói, lối nói đời mới xâm nhập vào cấu trúc lục bát, khiến nó phải nới mình ra, dàn xếp lại, tìm đến những dạng hài hoà cũng theo lối mới. Điểm ngắt nhịp trong lục bát giờ đây không nhất thiết cứ phải là nơi gặp gỡ của cả hai yếu tố: điểm dừng cú pháp và điểm dừng ngữ lưu. Mà có thể tách nhau. Khiến cho hơi lục bát có thể tràn lướt qua mỗi điểm, đặng cất lên những nét nhạc mới, ngay lúc còn lạ tai đã thấy khoái tai, khi đã quen tai rồi thì rõ là thú vị: <i>"Thắng rồi - trận đánh thọc sâu / Lại về với mái tăng - bầu trời vuông", "Làng ta lại lóp ngóp làng / Lòng ta lại ếch nhái hoang cả lòng"</i>... Vật liệu thuận nhất với nhịp chẵn của lục bát thường là từ đơn và từ đôi. Tuân theo thế thì an toàn. Nhưng an toàn thì sao có thể cách tân. Với tạng phiêu lưu của một tay bút dám chơi, Duy rất khoái dùng chùm ba, chùm bốn, đặc biệt là những từ láy kềnh càng. Thế mà anh vẫn dàn xếp ngon ơ: <i>"ở đây có những người con / mang theo cái nõn nòn non lên ngàn", "đến đây gió cũng đi vòng / ngoằn theo khoeo núi ngoèo trong khuỷu rừng", "ngứa nga ngứa ngáy cỏ may trong lòng", "yêu lăn yêu lóc la đà đã chưa", "đủ phờ phạc đất đủ lao đao trời", "Thấp tha thấp thoáng tháng ngày mong manh"</i>... Kì nhất là, nhiều lúc, ngữ âm của các chùm ba chùm bốn ấy cứ láng cháng lanh canh, va cụng nhau như đùa nhả, như trêu cợt mà gợi ra được cả những cảm giác, những tâm tư như cái bóng cứ chờn chợ ngoài ngôn ngữ. Đây là cái cảm giác Boston: <i>"Bia lon thỗn thện người lon / ễnh ềnh ệch hõn hòn hon thùi lùi / Trắng vàng đen láng coóng đùi / Ngo ngoe ngứa nỗi buồn vui không màu"</i>... Bằng cách chơi chữ lai rai, chọi chữ dài dài, Duy cũng đem lại cho âm điệu và nhất là hình thức tiểu đối quen thuộc của lục bát một kiểu dáng đời mới, bảo rằng cân xứng mà tinh nghịch cũng phải, hay bảo rằng tung tẩy mà trang nghiêm lại còn phải hơn:<i> "vô tư như thực như mơ như gì", "không ngây không dại không đành phải không","làng như làng mạc thuỷ tề / em như em giữa bốn bề thuỷ tinh", "mùi hoang dại cỏ gợi hoang vu người","nghêu ngao hát ngọng nghẹo chơi / người yêu nhau xúc phạm người ghét nhau", "Em bây giờ có còn như bấy giờ", "thôi ta về với mình thôi / chân trời đành để chim trời nó bay", "trông người xưa ngẫm người nay"</i>... Không mượt mà ngân nga, cũng không dồn toa trúc trắc. Mà như nói, như không. Ngẫu hứng mà gia công, gia công mà ngẫu hứng, ấy mới thực là thứ lục bát giàu sinh lực: <i>"Tự dưng nhớ thật nhớ thà / nhớ con đường chả đi qua bao giờ... tự dưng</i></span><img align="right" alt="http://toquoc.gov.vn/chuyenmuc/vanhocquenha/images/News/20070811OCHX10.jpg" height="231" hspace="7" src="http://amvc.fr/Damvc/GioiThieu/NguyenDuy/ChanDungVanHocNguyenDuy_fichiers/image006.jpg" vspace="7" width="320" /><i><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;"> nhớ nước chưa mưa / thật thà lúc lắc đong đưa thật thà", "Em đi bỏ lửng cánh đồng / xơ gan hạt lúa nát lòng củ khoai / rạ rơm bạc phếch tóc dài / hai mà một một mà hai một mình"</span></i><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;">... Có lẽ bản lĩnh của lục bát Nguyễn Duy là ở đấy, cứ như vũ nữ trên dây, lắm lúc tưởng bước chân nhón đi trong vũ điệu thơ sắp khuỵu xuống hoá thành vè đến nơi rồi, thế mà vẫn không, vẫn cứ lúc lắc đong đưa thế, vẫn cứ thơ thế. Duy đã thổi hồn của thế hệ mình vào đó, đã đưa được hơi thở chúng sinh thì hiện tại vào đó. Nó không chỉ có hồn cổ, hồn quê, mà còn cả hồn phố. Vì thế, nó khỏe khoắn, nồng đượm, tân kì. Nó là <b>rượu chúng sinh đựng bằng lục bát</b>. Nó là Duy. Nghĩa là, dù Duy vẫn dùng cả những thể khác, nhưng chỉ ở lục bát, thân thủ của anh mới phô hết những cao cường, chỉ ở lục bát, hồn vía Nguyễn Duy mới dậy men nổi gió làm “<i>trời lao đao đất lao đao lừ đừ"</i> đến thế. Vậy nên, hiện Duy có tuyên bố ngừng thơ, thì chỉ nên hiểu là ngừng làm thơ, chứ không ngừng sống thơ. Với Duy, ngừng thơ ắt là ngừng thở. Một ngày kia nếu gã thi sĩ thảo dân này cho ra bài thơ mới, tôi dám cược một ăn mười rằng bài ấy tất phải là lục bát.</span></p><p class="MsoNormal" style="background-color: white; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 22px; margin: 6pt 2cm; text-align: justify;"><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 16pt; line-height: 32px;"> </span></p>nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-58298216228725196602020-03-17T04:22:00.001-07:002020-03-17T04:22:14.539-07:00Khoa học không thể giải câu đố của ý thức<div class="post-info" style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #282828; font-family: "Roboto Regular", sans-serif; font-size: 14px;">
<hearder style="box-sizing: border-box;"><h1 class="name post-title entry-title" style="box-sizing: border-box; color: #21211f; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-size: 36px; font-weight: unset; line-height: 40px; margin: 20px 0px 10px;">
<span itemprop="name" style="box-sizing: border-box;">Nhà vật lý hàng đầu TK 21: Khoa học không thể giải câu đố của ý thức</span></h1>
<ul class="authar-info" style="box-sizing: border-box; font-size: 16px; letter-spacing: 0.5px; line-height: 1; list-style: none; margin: 10px 0px 20px; padding: 0px; text-transform: capitalize;">
<li class="user-post" style="box-sizing: border-box; color: #21211f; display: inline-block; font-size: 15px; line-height: 22px; max-height: 18px; overflow: unset; padding: 0px 2px 0px 0px; position: relative;">Phạm Việt Hưng</li>
<li style="box-sizing: border-box; color: #21211f; display: inline-block; font-size: 15px; line-height: 22px; padding: 0px 2px; position: relative;">•</li>
<li class="date-timer" style="box-sizing: border-box; color: #21211f; display: inline-block; font-size: 15px; line-height: 22px; padding: 0px 2px; position: relative;"><time class="tie-date" style="box-sizing: border-box;">Chủ Nhật, 15/03/2020</time> <span class="post-views" style="box-sizing: border-box;">• 5.3k Lượt Xem</span><div class="clear" style="box-sizing: border-box;">
</div>
</li>
</ul>
</hearder></div>
<div class="entry" style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #282828; font-family: "Roboto Regular", sans-serif; font-size: 16px; line-height: 22px; overflow-wrap: break-word; position: relative;">
<div class="social-top" style="bottom: auto; box-sizing: border-box; left: auto; margin-left: -80px; position: fixed; top: 250px; z-index: 1;">
<div class="share-post" style="background: transparent; border: 0px none; box-sizing: border-box; clear: both; display: inline; height: auto; margin: 0px 0px 15px; padding: 0px;">
<ul class="flat-social" style="box-sizing: border-box; clear: both; list-style: none; margin: 0px; padding: 0px;">
<li class="btnFacebook" style="background-color: #2f6398; box-sizing: border-box; display: block; float: unset; height: 30px; list-style: none; margin: 0px; padding: 0px; position: relative; width: 30px;"><a class="social-facebook" href="https://www.facebook.com/sharer.php?u=https://trithucvn.net/blog/nha-vat-ly-hang-dau-tk-21-khoa-hoc-khong-the-giai-cau-do-cua-y-thuc.html" rel="external" style="background: rgb(57, 89, 159); border-radius: 0px; box-sizing: border-box; color: #e11919; display: inline-block; line-height: 25px; margin: 0px; padding: 2px 8px; text-decoration-line: none !important; transition: all 0.3s ease 0s; width: 30px;" target="_blank"><span class="fa fa-facebook" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; box-sizing: border-box; display: inline-block; font-family: FontAwesome; font-size: inherit; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: 1; margin: 3px; text-rendering: auto;"></span></a></li>
<li class="btnTwitter" style="background: rgb(0, 182, 241); box-sizing: border-box; display: block; float: unset; height: 30px; list-style: none; margin: 0px; padding: 0px; position: relative; width: 30px;"><a class="social-twitter" href="https://twitter.com/intent/tweet?text=Nh%C3%A0+v%E1%BA%ADt+l%C3%BD+h%C3%A0ng+%C4%91%E1%BA%A7u+TK+21%3A+Khoa+h%E1%BB%8Dc+kh%C3%B4ng+th%E1%BB%83+gi%E1%BA%A3i+c%C3%A2u+%C4%91%E1%BB%91+c%E1%BB%A7a+%C3%BD+th%E1%BB%A9c&url=https://trithucvn.net/blog/nha-vat-ly-hang-dau-tk-21-khoa-hoc-khong-the-giai-cau-do-cua-y-thuc.html" rel="external" style="background: rgb(69, 176, 227); border-radius: 0px; box-sizing: border-box; color: #e11919; display: inline-block; line-height: 25px; margin: 0px; padding: 2px 8px; text-decoration-line: none !important; transition: all 0.3s ease 0s; width: 30px;" target="_blank"><span class="fa fa-twitter" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; box-sizing: border-box; display: inline-block; font-family: FontAwesome; font-size: inherit; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: 1; margin-right: 3px; text-rendering: auto;"></span></a></li>
<li class="btnComment" style="background: rgb(0, 201, 149); box-sizing: border-box; display: block; float: unset; height: 30px; list-style: none; margin: 0px; padding: 0px; position: relative; width: 30px;"><a href="https://trithucvn.net/blog/nha-vat-ly-hang-dau-tk-21-khoa-hoc-khong-the-giai-cau-do-cua-y-thuc.html?fbclid=IwAR3ZKU1ftQd65lH1o0B28wO2mM19TSOjcECuADNPAwLk5WH4djOo9J2vmL8#comments" style="background-color: transparent; border-radius: 0px; box-sizing: border-box; color: #e11919; display: inline-block; line-height: 25px; margin: 0px; padding: 2px 8px; text-decoration-line: none !important; transition: all 0.3s ease 0s; width: 30px;"><span class="fa fa-comments-o" style="-webkit-font-smoothing: antialiased; box-sizing: border-box; display: inline-block; font-family: FontAwesome; font-size: inherit; font-stretch: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; line-height: 1; margin-right: 3px; text-rendering: auto;"></span></a></li>
</ul>
<div class="clear" style="box-sizing: border-box;">
</div>
</div>
</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Càng nỗ lực khám phá bí ẩn của ý thức, các nhà khoa học càng nhận ra rằng khoa học bất lực trong việc giải mã thách đố này của tự nhiên. Năm 2016, tạp chí Scientific American <a href="https://blogs.scientificamerican.com/cross-check/world-s-smartest-physicist-thinks-science-can-t-crack-consciousness/" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">loan báo</a>: <em style="box-sizing: border-box;">“Nhà vật lý thông minh nhất thế giới Edward Witten cho rằng khoa học không thể phá vỡ bí mật của ý thức”</em>. Đây là tin buồn cho các nhà tiến hóa, nhưng là tin vui cho những người tin vào luận đề của Descartes cho rằng ý thức là một hiện thực phi vật chất vượt quá tầm với của khoa học…</span></div>
<figure class="wp-caption alignnone" id="attachment_395272" style="box-sizing: border-box; font-style: italic; line-height: 18px; margin: 10px 0px; max-width: 100%; position: relative; width: 688px;"><a class="ilightbox-gallery" data-caption="Edward Witten, người được xem là nhà vật lý thông minh nhất thế kỷ 21 thừa nhận: “Khoa học không thể phá vỡ bí mật của ý thức” (Ảnh: Institute for Advanced Study)" href="https://w3.trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Edward-Witten-0607.jpg" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;"><img alt="Edward Witten: Khoa học không thể phá vỡ bí mật của ý thức" class="size-full wp-image-395272" height="442" sizes="(max-width: 688px) 100vw, 688px" src="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Edward-Witten-0607.jpg" srcset="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Edward-Witten-0607.jpg 688w, https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Edward-Witten-0607-300x193.jpg 300w" style="border: 0px; box-sizing: border-box; display: block; height: auto; margin: 0px auto; max-width: 100%; vertical-align: middle; width: auto;" width="688" /></a><figcaption class="wp-caption-text" style="box-sizing: border-box; color: #21211f; font-family: "Roboto Italic", sans-serif; line-height: 18px; margin: 10px 0px; padding: 5px; text-align: center;">Edward Witten, người được xem là nhà vật lý thông minh nhất thế kỷ 21 thừa nhận: “Khoa học không thể phá vỡ bí mật của ý thức” (Ảnh: Institute for Advanced Study)</figcaption></figure><div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Vấn đề bản chất của ý thức quan trọng hơn rất nhiều so với ta tưởng, bởi lẽ ý thức là đặc trưng cốt lõi của sự sống. Muốn giải thích sự sống bằng những cơ chế thuần túy vật chất như thuyết tiến hóa Darwin chủ trương, nhất thiết phải giải thích được bản chất vật chất của ý thức ─ phải trả lời một cách dứt khoát “ý thức là cái gì?”.</div>
<a name='more'></a><br />
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Nếu ý thức là một dạng vật chất nào đó, dù bí hiểm đến mấy, thì hy vọng một ngày nào đó khoa học có thể sẽ khám phá ra nó. Nhưng nếu ý thức không phải là vật chất (hoặc là một dạng vật chất ở không gian khác) thì tham vọng đó sẽ trở thành không tưởng. Khi ấy lý thuyết của Darwin về nguồn gốc loài người sẽ lộ nguyên hình là một lý thuyết sai lầm, ảnh hưởng rất xấu đến đạo lý làm người.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px;">
>> <a href="https://trithucvn.net/khoa-hoc/noi-khoa-hoc-gap-ton-giao-p2-vat-chat-va-y-thuc-la-dong-nhat.html" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Vật chất và ý thức là một thể thống nhất</a></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Albert Camus, một triết gia nổi tiếng người Pháp đoạt Giải Nobel văn chương năm 1957, từng nói: <em style="box-sizing: border-box;">“Con người là tạo vật duy nhất từ chối trở thành cái mà anh ta phải là”</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px;">
<a class="ilightbox-gallery" data-caption="" href="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Albert-Camus-1.jpg" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;"><img alt="" class="alignnone size-full wp-image-395275" height="424" sizes="(max-width: 816px) 100vw, 816px" src="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Albert-Camus-1.jpg" srcset="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Albert-Camus-1.jpg 816w, https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Albert-Camus-1-300x156.jpg 300w, https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Albert-Camus-1-768x399.jpg 768w" style="border: 0px; box-sizing: border-box; display: block; height: auto; margin: 0px auto; max-width: 100%; vertical-align: middle; width: auto;" width="816" /></a></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Ý ông nói rằng con người vốn là một cái gì đó cao quý, nhưng con người đã từ chối đóng vai trò cao quý mà lẽ ra phải đóng, để tự hạ thấp mình xuống thang bậc động vật, cho dù là động vật cao cấp, coi việc đấu tranh sinh tồn là lẽ tự nhiên, và do đó chẳng nề hà làm những việc không xứng đáng với giá trị cao quý mà lẽ ra phải có.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Câu nói của Camus thật chua chát, nhưng phản ánh đúng thực trạng xã hội hiện đại, nơi thuyết tiến hóa Darwin được coi là một khoa học chính thức.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Để hiểu câu nói của Camus, tất nhiên phải tin vào các giá trị cao quý của con người mà các nền văn hóa truyền thống từng khẳng định. Ở Đông phương, Nho giáo quan niệm</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">“… <span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">người là cái đức của trời đất</span>, sự giao hợp của âm dương, sự tụ hội của quỷ thần, cái khí tinh tú của ngũ hành. Trời đất sinh ra người lại phú cho cái tính rất quý, tức là người chịu cái đức của trời đất. Người lại bẩm thụ được hoàn toàn cả cái tinh thần linh diệu và cái khí chất tinh tú, cho nên mới nói là <span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">linh hơn cả vạn vật</span>. Nhờ có cái tinh thần và cái khí chất ấy người ta mới có cái sáng suốt để hiểu hết các sự vật….. Cái sáng suốt tự nhiên có sẵn trong người ta là minh đức hay lương tri, có thể gọi là trực giác tức là cái khiếu tri giác rất mẫn tiệp, xem xét cái gì có thể đạt ngay đến cái tinh thần và cái chân lý của các sự vật. <span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Cái khiếu tri giác ấy do ở trong tâm của người ta</span>…”</em> [1]</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Ở Tây phương, cuốn sách từng ngự trị trong tâm hồn con người là Kinh Thánh nói rõ rằng:</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">“Thiên Chúa lấy đất nặn một hình người, và thổi sinh khí vào mũi nó, tức thì <span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">hình nặn ấy thành vật sống động</span>” (Sáng Thế 2:7). Tức là <span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">phải có cái sinh khí do Chúa thổi vào thì con người mới trở nên người</span>, nếu không thì chỉ là cái xác vô nghĩa. Sự cao quý của con người được chính Thiên Chúa nói ra: “Ta hãy dựng nên loài người theo hình ảnh Ta và giống Ta…”</em> (Sáng Thế 1:26).</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Dù tin hay không tin vào những quan điểm trong các kinh sách truyền thống nói trên, sự thật lịch sử không thể chối cãi là những quan điểm ấy đã ảnh hưởng tích cực đến đạo lý làm người của con người ở cả Đông phương lẫn Tây phương trong hàng ngàn năm qua. Nhưng sự đảo lộn về ý thức làm người đã diễn ra mạnh mẽ kể từ khi thuyết tiến hóa của Darwin được công nhận như một khoa học chính thức.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Chủ nghĩa quốc xã Đức 1930-1945 là đỉnh cao của việc áp dụng thuyết tiến hóa vào xã hội loài người, để lại những đau thương và những vết nhơ đạo lý không bao giờ có thể xóa bỏ khỏi ký ức nhân loại. (xem bài: <a href="https://trithucvn.net/khoa-hoc/buc-anh-cham-lua-cho-nan-ky-thi-chung-toc-va-cuoc-diet-chung-cua-hitler.html" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Bức ảnh châm lửa cho nạn kỳ thị chủng tộc và cuộc diệt chủng của Hitler)</a></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Nhưng may mắn thay, khoa học càng phát triển, thuyết tiến hóa càng lộ rõ tính chất ngụy khoa học của nó. Rất nhiều tài liệu vạch trần sai lầm của thuyết tiến hóa đã được công bố. Cuối năm 2012, một cuốn sách lột trần sự bất lực của thuyết tiến hóa trong vấn đề ý thức đã ra mắt công chúng:</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
“<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Mind and Cosmos: Why the Materialist Neo-Darwinian Conception of Nature Is Almost Certainly False</span>”, xin tạm dịch là “<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Tinh thần và Vũ trụ: Tại sao khái niệm duy vật về tự nhiên của học thuyết Tân-Darwin gần như chắc chắn sai</span>”. Tác giả là <span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Thomas Nagel</span>, một nhà triết học nổi tiếng từng ủng hộ thuyết tiến hóa.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Ông đã từng có dịp chuyện trò với Kurt Gödel, tác giả của Định lý Bất toàn nổi tiếng. Lúc tranh luận về vấn đề linh hồn và thể xác, Nagel còn chỉ trích quan điểm nhị nguyên của Gödel là không thể chấp nhận được, vì nó không thể dung hòa với thuyết tiến hóa. Có nghĩa là đối với Nagel, đến lúc ấy thuyết tiến hóa vẫn là một chỗ dựa khoa học để đem ra bênh vực chân lý khi tranh luận [2]. Ấy thế mà giờ đây, chính Nagel lại thất vọng với cái học thuyết mà ông đã từng tin tưởng. Tại sao vậy? Vì thuyết tiến hóa hoàn toàn bất lực trong việc giải thích bản chất của ý thức ─ đặc trưng cốt lõi của sự sống.</div>
<figure class="wp-caption aligncenter" id="attachment_395040" style="box-sizing: border-box; clear: both; font-style: italic; line-height: 18px; margin: 10px 0px; max-width: 100%; position: relative; width: 716px;"><a class="ilightbox-gallery" data-caption="Tác giả là Thomas Nagel và cuốn sách “Tinh thần và Vũ trụ: Tại sao khái niệm duy vật về tự nhiên của học thuyết Tân-Darwin gần như chắc chắn sai”" href="https://w1.trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Thomas-Nagel.jpg" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;"><img alt="" class="wp-image-395040 size-full" height="388" sizes="(max-width: 716px) 100vw, 716px" src="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Thomas-Nagel.jpg" srcset="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Thomas-Nagel.jpg 716w, https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Thomas-Nagel-300x163.jpg 300w" style="border: 0px; box-sizing: border-box; display: block; height: auto; margin: 0px auto; max-width: 100%; vertical-align: middle; width: auto;" width="716" /></a><figcaption class="wp-caption-text" style="box-sizing: border-box; color: #21211f; font-family: "Roboto Italic", sans-serif; line-height: 18px; margin: 10px 0px; padding: 5px; text-align: center;">Tác giả là Thomas Nagel và cuốn sách “Tinh thần và Vũ trụ: Tại sao khái niệm duy vật về tự nhiên của học thuyết Tân-Darwin gần như chắc chắn sai”</figcaption></figure><div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Trong khi chưa có cuốn sách của Nagel trong tay, độc giả có thể tìm hiểu quan điểm của Nagel qua bài báo <a href="http://blog.brainfacts.org/2013/03/can-science-explain-consciousness/#.WX6Sa-lLfIV" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Can science explain consciousness?</a> (Khoa học có thể giải thích ý thức được không?) của Jean-François Gariépy, trong đó nói rằng <em style="box-sizing: border-box;">“Trong một cuốn sách mới được xuất bản trong mùa thu 2019 vừa qua, Thomas Nagel đã bảo vệ quan điểm cho rằng khoa học không thể giải thích được ý thức ─ rằng <span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">tâm trí là một hiện tượng tự nhiên không thể quy giản thành các trạng thái vật lý của bộ não được</span>. Ông cũng lập luận rằng <span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">thuyết tiến hóa</span>, hoặc những lý thuyết phiên bản hiện nay của nó, <span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">không đủ để giải thích sự xuất hiện của ý thức</span>”.</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Xin nhấn mạnh rằng không chỉ Thomas Nagel, mà rất nhiều nhà khoa học hàng đầu khác cũng nhận thấy khoa học bất lực trước bí mật của ý thức. Nổi bật nhất và thú vị nhất là trường hợp của Edward Witten, như tạp chí nổi tiếng Scientific American loan báo gần đây.</div>
<div id="div-gpt-ad-1583208267419-0_container" style="box-sizing: border-box; position: relative;">
<div data-google-query-id="CLzly7exoegCFRUkYAodBkIILg" id="div-gpt-ad-1583208267419-0" style="box-sizing: border-box; text-align: center;">
<div id="google_ads_iframe_/21622890900/VN_trithucvn.net_pc_article_mid1_300x250//336x280//320x180_0__container__" style="border: 0pt none; box-sizing: border-box; margin: auto;">
<iframe data-google-container-id="4" data-load-complete="true" frameborder="0" height="280" id="google_ads_iframe_/21622890900/VN_trithucvn.net_pc_article_mid1_300x250//336x280//320x180_0" marginheight="0" marginwidth="0" name="google_ads_iframe_/21622890900/VN_trithucvn.net_pc_article_mid1_300x250//336x280//320x180_0" scrolling="no" style="border-style: initial; border-width: 0px; box-sizing: border-box; margin: 0px auto !important; max-width: 100%; vertical-align: bottom;" title="3rd party ad content" width="336"></iframe></div>
</div>
</div>
<div class="e3lan e3lan-in-post1" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 20px;">
<ins class="adsbygoogle" data-ad-client="ca-pub-6165839859605860" data-ad-format="fluid" data-ad-layout="in-article" data-ad-slot="9500417242" data-adsbygoogle-status="done" style="box-sizing: border-box; display: block; height: 0px; text-align: center;"><ins id="aswift_0_expand" style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; display: inline-table; height: 0px; margin: 0px; padding: 0px; position: relative; visibility: visible; width: 600px;"><ins id="aswift_0_anchor" style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; display: block; height: 0px; margin: 0px; opacity: 0; overflow: hidden; padding: 0px; position: relative; visibility: visible; width: 600px;"><iframe allowfullscreen="true" allowtransparency="true" frameborder="0" height="150" hspace="0" id="aswift_0" marginheight="0" marginwidth="0" name="aswift_0" scrolling="no" style="border-style: initial; border-width: 0px; box-sizing: border-box; height: 150px; left: 0px; margin: 0px auto !important; max-width: 100%; position: absolute; top: 0px; width: 600px;" vspace="0" width="600"></iframe></ins></ins></ins></div>
<h2 style="box-sizing: border-box; color: #21211f; font-family: "Roboto bold", sans-serif; font-size: 21px; font-weight: unset; line-height: 21pt; margin: 10px 0px;">
<span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">1. Bài báo trên Scientific American ngày 18/08/2016 của John Horgan</span></h2>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Sau đây là bản lược dịch bài báo của John Horgan trên Scientific American nhan đề <span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;"><a href="https://blogs.scientificamerican.com/cross-check/world-s-smartest-physicist-thinks-science-can-t-crack-consciousness/" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">World’s Smartest Physicist Thinks Science Can’t Crack Consciousness</a> (Nhà vật lý thông minh nhất thế giới cho rằng khoa học không thể phá vỡ bí mật của ý thức)</span>.</div>
<figure class="wp-caption aligncenter" id="attachment_395043" style="box-sizing: border-box; clear: both; font-style: italic; line-height: 18px; margin: 10px 0px; max-width: 100%; position: relative; width: 857px;"><a class="ilightbox-gallery" data-caption="Bài báo “Nhà vật lý thông minh nhất thế giới cho rằng khoa học không thể phá vỡ bí mật của ý thức” đăng trên tạp chí Scientific American" href="https://w2.trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Tieu-de-bai-bao-TA.jpg" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;"><img alt="Bí mật của ý thức" class="size-full wp-image-395043" height="334" sizes="(max-width: 857px) 100vw, 857px" src="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Tieu-de-bai-bao-TA.jpg" srcset="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Tieu-de-bai-bao-TA.jpg 857w, https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Tieu-de-bai-bao-TA-300x117.jpg 300w, https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Tieu-de-bai-bao-TA-768x299.jpg 768w" style="border: 0px; box-sizing: border-box; display: block; height: auto; margin: 0px auto; max-width: 100%; vertical-align: middle; width: auto;" width="857" /></a><figcaption class="wp-caption-text" style="box-sizing: border-box; color: #21211f; font-family: "Roboto Italic", sans-serif; line-height: 18px; margin: 10px 0px; padding: 5px; text-align: center;">Bài báo “Nhà vật lý thông minh nhất thế giới cho rằng khoa học không thể phá vỡ bí mật của ý thức” đăng trên tạp chí Scientific American</figcaption></figure><div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">Gần đây tôi đã và đang viết rất nhiều về ý thức </em><em style="box-sizing: border-box;">─</em><em style="box-sizing: border-box;"> điều bí ẩn lớn nhất. Tôi đã từng nghĩ thách đố lớn nhất là câu hỏi “tại sao tồn tại nhiều thứ thay vì không có gì cả” (something rather than nothing). Nhưng nếu không có ý thức thì có thể cũng chẳng có gì.</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">Một số nhà tư tưởng sâu sắc, đặc biệt là triết gia Colin McGinn, cho rằng bí mật của ý thức là vấn đề không thể giải quyết được. Nhà triết học Owen Flanagan gọi những người có quan điểm bi quan này là “những người theo thuyết bí ẩn” (mysterian)…</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">Vậy mà mới đây, nhà vật lý Edward Witten lại xuất hiện như một mysterian. Witten được các nhà vật lý đồng nghiệp của ông kính nể, trong đó một số người đã so sánh ông với Einstein và Newton. Ông là người đóng góp chủ yếu vào việc phổ biến Lý thuyết Dây trong vài thập kỷ qua. Lý thuyết dây cho rằng tất cả các lực của Tự Nhiên bắt nguồn từ những hạt siêu nhỏ rung động trong một siêu không gian bao gồm nhiều chiều phụ trội bổ sung.</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">Witten vốn là một người có quan điểm lạc quan về sức mạnh của khoa học trong việc làm sáng tỏ các bí ẩn của Tự Nhiên, chẳng hạn như vấn đề “tại sao tồn tại nhiều thứ thay vì không có gì cả”. Trong một cuộc trao đổi vấn đáp với tôi năm 2014, ông nói: “Nỗ lực của khoa học hiện đại đã diễn ra trong hàng trăm năm nay rồi, và chúng tôi đã tiến xa hơn những gì mà những người tiền nhiệm của chúng tôi có thể tưởng tượng được.” Ông cũng khẳng định lại niềm tin của mình rằng Lý thuyết Dây rồi sẽ được kiểm chứng là “đúng”.</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">Ấy thế mà trong một video phỏng vấn rất thú vị với phóng viên Wim Kayzer, Witten lại tỏ ra bi quan về tương lai của một giải thích khoa học đối với vấn đề ý thức. Nhà hoá học Ash Jogalekar, tác giả bài báo “The Curious Wavefunction” (Hàm sóng kỳ lạ), đã viết về bài phát biểu của Witten và chuyển thể phần liên quan. Dưới đây là một trích đoạn ý kiến của Witten:</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">“<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Tôi nghĩ rằng ý thức sẽ vẫn là một bí ẩn.</span> Vâng, đó là những gì tôi có xu hướng tin tưởng. Tôi có xu hướng nghĩ rằng hoạt động của bộ não có ý thức sẽ được làm sáng tỏ ở mức độ lớn. Các nhà sinh học và có lẽ các nhà vật lý sẽ hiểu rõ hơn cách hoạt động của não. Nhưng tại sao một cái gì đó mà chúng ta gọi là ý thức đi cùng với những hoạt động đó, tôi nghĩ rằng sẽ vẫn là bí ẩn. <span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Tôi cảm thấy việc hình dung làm thế nào mà chúng ta hiểu được Big Bang còn dễ dàng hơn nhiều so với việc hình dung làm thế nào mà chúng ta có thể hiểu được ý thức”.</span></em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">Mặc dù Witten là một thiên tài, điều đó không có nghĩa ông không thể sai. Tôi tin rằng ông ta sai khi cho rằng Lý thuyết Dây cuối cùng sẽ được xác nhận, và ông ta cũng có thể sai khi cho rằng ý thức sẽ không bao giờ giải thích được. Tuy nhiên, tôi thấy ý kiến của ông đáng được đưa lên mặt báo </em><em style="box-sizing: border-box;">─</em><em style="box-sizing: border-box;"> rằng một nhà khoa học tầm cỡ như Witten cũng đang thẳng thắn đề cập đến giới hạn của khoa học. Vì những lý do có lẽ quá rõ ràng, tôi thích nhận xét của Ash Jogalekar về ý kiến của Witten. Sau đây là một đoạn trích:</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">“Điều thú vị là đem đối chiếu tư tưởng của Witten với luận đề của John Horgan về “Sự kết thúc của khoa học” (The End of Science)… [ta có thể thấy rằng] Sự kết thúc của khoa học thực sự là sự kết thúc của việc tìm kiếm nguyên nhân cuối cùng. Theo nghĩa đó, không chỉ ý thức mà còn nhiều khía cạnh khác của thế giới sẽ luôn luôn là bí ẩn. Cảm thấy dễ chịu hay bối rối với điều này – đây là lựa chọn mà mỗi người chúng ta phải đưa ra.</em></div>
<h2 style="box-sizing: border-box; color: #21211f; font-family: "Roboto bold", sans-serif; font-size: 21px; font-weight: unset; line-height: 21pt; margin: 10px 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">2. Bình luận của GS. Phạm Việt Hưng về bài báo của John Horgan</span></h2>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Bình luận 1:</span> John Horgan, tác giả bài báo, là một ký giả khoa học nổi tiếng ở Mỹ, chuyên viết cho tạp chí Scientific American. Ông cũng là tác giả của nhiều cuốn sách phổ biến khoa học nổi tiếng, chuyên về chủ đề giới hạn của khoa học.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Theo Horgan, hiện nay khoa học đã tiệm cận tới giới hạn của nó rồi. Từ nay, khó có thể có những lý thuyết khoa học lớn như Thuyết Tương đối của Einstein, Nguyên lý Bất định của Heisenberg,… Nổi tiếng nhất trong các tác phẩm của John Horgan là cuốn “The End of Science” (Sự kết thúc của khoa học), một cuốn sách từng gây xôn xao dư luận và tranh cãi trong giới khoa học.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Cách đây ngót 15 năm, tôi (PVHg) đã có bài giới thiệu cuốn sách này trên tạp chí Tia Sáng. Ngày 23/12/2005, bài báo đó đã xuất hiện trên trang <a href="http://www.chungta.com/nd/tu-lieu-tra-cuu/buoi_hoang_hon_cua_khoa_hoc-2.html" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Chungta.com</a> .</div>
<figure class="wp-caption aligncenter" id="attachment_395038" style="box-sizing: border-box; clear: both; font-style: italic; line-height: 18px; margin: 10px 0px; max-width: 100%; position: relative; width: 755px;"><a class="ilightbox-gallery" data-caption="John Horgan, tác giả cuốn sách “Sự kết thúc của khoa học”" href="https://w2.trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/John-Horgan.jpg" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;"><img alt="Bí mật của ý thức" class="size-full wp-image-395038" height="360" sizes="(max-width: 755px) 100vw, 755px" src="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/John-Horgan.jpg" srcset="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/John-Horgan.jpg 755w, https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/John-Horgan-300x143.jpg 300w" style="border: 0px; box-sizing: border-box; display: block; height: auto; margin: 0px auto; max-width: 100%; vertical-align: middle; width: auto;" width="755" /></a><figcaption class="wp-caption-text" style="box-sizing: border-box; color: #21211f; font-family: "Roboto Italic", sans-serif; line-height: 18px; margin: 10px 0px; padding: 5px; text-align: center;">John Horgan, tác giả cuốn sách “Sự kết thúc của khoa học”</figcaption></figure><div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Tiêu đề bài báo của tôi đã cố tình giảm nhẹ tuyên bố khó nghe của Horgan, “Sự kết thúc của khoa học” đã được chuyển thể một cách “mềm mại” thành “Buổi hoàng hôn của khoa học”. Ấy thế mà vẫn gặp phải phản ứng gay gắt của một số độc giả trên Tia Sáng. Những độc giả này dường như đã bị nhiễm sâu một căn bệnh khó chữa trong thời đại ngày nay, đó là bệnh tôn thờ khoa học như chúa ─ tôn thờ một cách sùng tín đến nỗi họ muốn ngoảnh mặt đi để khỏi trông thấy những sự thật bộc lộ bản chất hạn chế của khoa học. (xem bài: “<a href="https://trithucvn.net/khoa-hoc/giao-dieu-khoa-hoc-toan-nang-va-mau-thuan-khong-lo-trong-tu-duy-khoa-hoc.html" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Khoa học” – một tôn giáo mới?</a>)</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Ngay tại Mỹ, Horgan cũng không tránh được nhiều phản ứng gay gắt. Vì thế ông tỏ ra hứng thú khi thấy Edward Witten, người được coi là một trong những nhà khoa học giỏi nhất hiện nay, rốt cuộc cũng phải thốt lên những nhận định tương tự như ông, rằng có những giới hạn khoa học không thể vượt qua. Ý kiến thú vị nhất của Witten được Horgan nhắc lại nằm ở phần kết, rằng hình dung tại sao lại có Big Bang còn dễ hơn hình dung tại sao lại xuất hiện ý thức.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Quả thật, dù Big Bang khó hiểu đến mấy, nó vẫn là những sự kiện thuần túy biến đổi vật chất; toán học và vật lý thừa sức giải quyết; nhưng sự xuất hiện của ý thức là một vấn đề hoàn toàn khác: <em style="box-sizing: border-box;">“Làm thế nào mà vật chất bỗng nhiên lại đẻ ra một cái gì đó không phải là vật chất?”</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Tại đây, Định luật bảo toàn vật chất sẽ sụp đổ, nếu cố bám lấy niềm tin cho rằng ý thức là sản phẩm của sự hoạt động vật chất trong bộ não và hệ thần kinh nói chung. Rõ ràng là có một bước nhảy vọt ở chỗ này ─ sự xuất hiện của ý thức, một hiện thực phi vật chất, là một PHÉP LẠ của Tự Nhiên, khoa học vật chất hoàn toàn bất lực không thể giải thích được. Đó là lý do để Descartes cho rằng sự tồn tại không thể chối cãi của ý thức buộc chúng ta phải tin rằng ý thức là do Chúa truyền cho chúng ta.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Với cái nhìn triết học sâu sắc đó, mọi nỗ lực giải thích nguồn gốc của ý thức bằng sự tiến hóa của vật chất đều trở thành một trò hề trên sân khấu khoa học mà thôi.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Rốt cuộc những bộ óc lớn nhất của nhân loại từ cổ chí kim vẫn gặp nhau: Ý kiến của Descartes (thế kỷ 17), Planck, Einstein, Tesla, Gödel, Schrödinger,… (thế kỷ 20), và bây giờ của Edward Witten (thế kỷ 21) chỉ khác nhau về từ ngữ, còn nội dung đều nhất trí cho rằng ý thức là một hiện thực vượt quá tầm với của khoa học [3].</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px;">
<a class="ilightbox-gallery" data-caption="" href="https://w1.trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Edward-Witten-quote.jpg" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;"><img alt="" class="alignnone size-full wp-image-395276" height="384" sizes="(max-width: 800px) 100vw, 800px" src="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Edward-Witten-quote.jpg" srcset="https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Edward-Witten-quote.jpg 800w, https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Edward-Witten-quote-300x144.jpg 300w, https://trithucvn.net/wp-content/uploads/2020/03/Edward-Witten-quote-768x369.jpg 768w" style="border: 0px; box-sizing: border-box; display: block; height: auto; margin: 0px auto; max-width: 100%; vertical-align: middle; width: auto;" width="800" /></a></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Bình luận 2:</span> Edward Witten, người được coi là nhà vật lý giỏi nhất thế giới hiện nay, là tác giả chủ yếu của Lý thuyết M, một lý thuyết thống nhất các phiên bản khác nhau của Lý thuyết Siêu dây (Superstring Theory). Ông được giới vật lý coi là người có khả năng kế tục Einstein.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Lý thuyết M của ông được coi là ứng cử viên sáng giá nhất của Lý thuyết về mọi thứ (Theory of Everything), một lý thuyết có tham vọng khổng lồ là thống nhất Mô hình Chuẩn của Cơ học Lượng tử với Thuyết tương đối tổng quát của Einstein.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Mặc dù điều này còn phải chờ sự phán xét của thực tiễn, nhưng về mặt lý thuyết, Lý thuyết M đã làm cho những nhà vật lý hàng đầu hiện nay khiếp sợ trước sự phức tạp, cao siêu và trừu tượng của nó. Nó được mệnh danh là Lý thuyết M vì chứa đựng đủ tất cả những tính chất bắt đầu bởi chữ M: “Matrix” (ma trận), “Mystery” (Bí mật), Murky (tối tăm khó hiểu) + “Magic” (huyền bí) + “Membrane” (màng) +…</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Như bài báo của John Horgan đã nhấn mạnh, Edward Witten là người không chịu lùi bước trước bất kỳ khó khăn nào. Hơn bất kỳ ai khác, ông là người tin tưởng mạnh mẽ vào sức mạnh vô địch của khoa học trong việc khám phá bí mật của tự nhiên. Bản thân ông là một hiện thân của sức mạnh đó, ấy thế mà ông lại không tin vào sức mạnh của khoa học trong việc khám phá bản chất của ý thức.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Điều này làm tôi nhớ lại ý kiến của Đức Đạt Lai Lạt Ma trong cuốn “Vũ trụ trong một nguyên tử”. Trong cuốn này, ông kêu gọi khoa học hợp tác với Phật học trong việc khám phá bản chất của ý thức. Nhưng để làm được điều đó, khoa học phải chấp nhận những kinh nghiệm chủ quan về ý thức mà các nhà đạo học chiêm nghiệm được thông qua những phép tu thiền. Thoạt nghe ta thấy đề nghị hợp tác này có vẻ hấp dẫn, nhưng suy nghĩ kỹ có thể thấy ngay rằng điều này là không tưởng. Nếu khoa học chấp nhận kinh nghiệm chủ quan của các nhà tu hành thì khoa học không còn là khoa học nữa.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Thực tế những nghiên cứu PSI (hiện tượng ngoại cảm và tâm linh) không được coi là khoa học. Ấy là vì nó không làm thế nào biến những kinh nghiệm chủ quan của các nhà ngoại cảm hoặc tâm linh thành những định luật khách quan của Tự Nhiên được. Nói như thế không có nghĩa là nên loại bỏ những nghiên cứu PSI. Ngược lại, cần tôn trọng những nghiên cứu này, vì trước hết PSI xác nhận rằng những hiện tượng ngoại cảm và tâm linh là sự thật (có thật).</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14pt;"><em style="box-sizing: border-box;"><span style="box-sizing: border-box; color: maroon;">Nếu khoa học không giải thích được những hiện tượng do PSI quan sát được thì đơn giản đó là sự bất lực của khoa học.</span></em></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Bình luận 3:</span> Thực ra không cần phải đợi đến Edward Witten chúng ta mới biết khoa học bất lực trước bí mật của ý thức. Các nhà khoa học tiền bối đã nói điều đó rồi, xin nhắc lại:</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">“Tôi coi ý thức là nền tảng căn bản, và vật chất bắt nguồn từ ý thức. Chúng ta không thể biết được những gì đằng sau ý thức. Mọi thứ chúng ta bàn đến, mọi thứ mà ta coi là đang tồn tại, đều do ý thức mặc nhận” (Max Planck)</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">“Ý thức không thể giải thích được bằng những thuật ngữ mang tính vật chất. Vì ý thức là khái niệm gốc rễ, không thể giải thích được bằng thuật ngữ của bất cứ thứ gì khác” (Erwin Schrödinger).</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Hai ý kiến trên chỉ ra rằng phải có ý thức mới nhận thức được vật chất, vì thế việc dùng khoa học vật chất để giải thích ý thức là một hành trình tư duy ngược với quy trình tự nhiên của nhận thức.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Vả lại, dùng khoa học (một bộ phận của ý thức) để nghiên cứu ý thức thực chất là thực hiện một phép suy luận logic tự quy chiếu (tự mình phán xét mình). Theo Định lý Gödel. mọi hệ logic tự quy chiếu đều dẫn tới mâu thuẫn. Đó là lý do để mọi nghiên cứu khoa học về ý thức đều thất bại. (xem bài <a href="https://trithucvn.net/khoa-hoc/dinh-ly-bat-toan-cua-godel-kham-pha-toan-hoc-so-1-trong-the-ky-20.html" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Định lý Bất toàn của Gödel: Khám phá toán học số 1 trong thế kỷ 20</a>)</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Cũng theo Gödel, muốn nghiên cứu tính đúng đắn của một hệ logic, phải đi ra ngoài hệ logic đó. Vậy muốn nghiên cứu bản chất của ý thức, phải đi ra ngoài ý thức! Làm thế nào để đi ra ngoài ý thức? Đó là câu hỏi dành cho những ai muốn nghiên cứu ý thức bằng những phương pháp bên ngoài khoa học.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Bình luận 4:</span> Tham vọng dùng khoa học để khám phá ra bản chất của ý thức xuất phát từ một ngộ nhận rất ấu trĩ, đó là việc đánh đồng bộ não với ý thức trong bộ não. Những người có tham vọng này không đủ trí thông minh để hiểu điều Thomas Nagel nói:<em style="box-sizing: border-box;"> “Tâm trí là một hiện tượng tự nhiên không thể quy giản thành các trạng thái vật lý của bộ não được”</em>.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Ở trên chúng ta cũng đã thấy Edward Witten thừa nhận là những nghiên cứu về bộ não sẽ đạt được nhiều tiến bộ, nhưng điều đó sẽ chẳng hề giải thích được ý thức là cái gì. Nhiều người ngây thơ nghĩ rằng hiểu rõ bộ não thì sẽ hiểu rõ ý thức. Nếu tạm ví bộ não như phần cứng của một chiếc computer thì cũng có thể tạm ví ý thức như phần mềm của computer đó. Phần cứng KHÔNG TẠO RA phần mềm, bộ não KHÔNG TẠO RA ý thức!!!</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Đó là điều các nhà khoa học thần kinh và các nhà sinh học tiến hóa cần biết. Hoàn toàn tương tự, có thể nói <a href="https://trithucvn.net/khoa-hoc/dna-mat-ma-nho-xiu-dang-lat-do-thuyet-tien-hoa.html" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">phân tử DNA không tạo ra mã DNA</a>. vật chất không tạo ra thông tin! Vì thông tin không phải là vật chất, mọi thông tin đều có nguồn trí tuệ thông minh!<em style="box-sizing: border-box;"> “Bất kỳ một lý thuyết vật chất nào không thừa nhận điều này đều không thể tồn tại trong thời đại ngày nay” (Norbert Wiener).</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Bình luận 5: </span>Trong bài báo của Horgan, những người không tin vào khả năng của khoa học trong việc “bẻ gãy” bí mật của ý thức bị coi là những người “bi quan”. Thật nực cười, ngay cả Edward Witten, nhà khoa học giỏi nhất thế giới hiện nay, người dám nghĩ đến siêu không gian nhiều chiều để tìm cách thống nhất Cơ học Lượng tử với Thuyết tương đối tổng quát, cũng bị coi là một người “bi quan” (!).</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Để trở thành sáng suốt, không thể không tốn công nghiên cứu. Nhưng nghiên cứu mà không thoát ra khỏi những định kiến thì cũng vô ích. Chẳng hạn, nền giáo dục trên khắp thế giới đã nhồi nhét vào đầu trẻ em một định kiến rằng con người xuất thân từ vượn.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Nếu định kiến này bám chặt trong đầu không thể ra khỏi đó được thì bao nhiêu nghiên cứu, bao nhiêu bằng tiến sĩ cũng vô ích. Không phải bây giờ, và cũng không phải ở Việt Nam, mà ngay tại Pháp thế kỷ 19, Alexandre Dumas, tác giả của những tiểu thuyết lịch sử trứ danh, đã thất vọng với nền giáo dục đến nỗi ông phải thốt lên rằng <em style="box-sizing: border-box;">“Làm thế nào mà trẻ em thì thông minh thế mà người lớn lại ngu xuẩn thế? Ắt là nền giáo dục đã làm ra như thế”</em> (How is it that little children are so intelligent and men so stupid? It must be education that does it).</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Tình trạng một lý thuyết sai lầm như học thuyết Darwin được nhiều người lớn có bằng cấp hẳn hoi ra sức bênh vực, bất chấp sự thật, chính là kết quả điển hình của nền giáo dục toàn cầu trong hơn 150 năm nay. Vì thế, để nhìn nhận một vấn đề khách quan hơn và độc lập hơn, chúng ta phải tìm cách bổ sung những thông tin từ mọi nguồn khác nhau trong cuộc sống. Những thông tin được giới thiệu dưới đây sẽ giúp độc giả có một cái nhìn đầy đủ hơn và khách quan hơn về vấn đề chúng ta đang thảo luận: Khoa học có giải thích được bí mật của ý thức không?</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px;">
>> <a href="https://trithucvn.net/khoa-hoc/5-mat-trai-cua-khoa-hoc-thuc-chung-hien-dai.html" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">5 mặt trái của khoa học thực chứng hiện đại</a></div>
<div class="e3lan e3lan-in-post2" style="box-sizing: border-box; margin-bottom: 20px;">
<ins class="adsbygoogle" data-ad-client="ca-pub-6165839859605860" data-ad-format="fluid" data-ad-layout="in-article" data-ad-slot="9500417242" data-adsbygoogle-status="done" style="box-sizing: border-box; display: block; height: 0px; text-align: center;"><ins id="aswift_1_expand" style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; display: inline-table; height: 0px; margin: 0px; padding: 0px; position: relative; visibility: visible; width: 600px;"><ins id="aswift_1_anchor" style="background-color: transparent; border: none; box-sizing: border-box; display: block; height: 0px; margin: 0px; opacity: 0; overflow: hidden; padding: 0px; position: relative; visibility: visible; width: 600px;"><iframe allowfullscreen="true" allowtransparency="true" frameborder="0" height="150" hspace="0" id="aswift_1" marginheight="0" marginwidth="0" name="aswift_1" scrolling="no" style="border-style: initial; border-width: 0px; box-sizing: border-box; height: 150px; left: 0px; margin: 0px auto !important; max-width: 100%; position: absolute; top: 0px; width: 600px;" vspace="0" width="600"></iframe></ins></ins></ins></div>
<h2 style="box-sizing: border-box; color: #21211f; font-family: "Roboto bold", sans-serif; font-size: 21px; font-weight: unset; line-height: 21pt; margin: 10px 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">3. </span><span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">Khoa học có giải thích được bí mật của ý thức không?</span></h2>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px;">
Một bài báo trên trang Quartz, nhan đề <a href="https://qz.com/708632/science-cant-totally-explain-consciousness-and-it-never-will/" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Science can’t totally explain consciousness, and it never will</a> (<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Khoa học không thể giải thích hoàn toàn vấn đề ý thức, không bao giờ</span>) cho biết: Lisa Miracchi, phó giáo sư triết học tại Đại học Pennsylvania nhận định:<em style="box-sizing: border-box;"> “Bạn sẽ không thể hiểu được ý thức chỉ nhờ vào các sự kiện về thần kinh” ( you won’t understand consciousness just by looking at neural facts).</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px;">
Tạp chí New Scientist, trong một bài báo nhan đề <a href="https://www.newscientist.com/round-up/consciousness/" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Consciousness: The what, why and how</a> (Ý thức: cái gì, tại sao, như thế nào) viết: <em style="box-sizing: border-box;">“Có rất nhiều bài toán khó trên thế giới, nhưng chỉ có một bài toán duy nhất được gọi là <span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">bài toán khó</span>”</em>… Đó là bài toán về bản chất của ý thức. Bài báo cho biết, nhà tâm lý học người Anh Stuart Sutherland nói: <em style="box-sizing: border-box;">“Ý thức là một hiện tượng hấp dẫn nhưng khó nắm bắt… Không có một tài liệu nào đáng đọc được viết về ý thức cả”, và cho đến hiện nay, “Bài toán khó” vẫn chưa giải được”.</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px;">
Cũng trên New Scientist ngày 23/11/2011, bài báo <a href="https://www.newscientist.com/article/mg21228406-300-consciousness-is-a-matter-of-constraint/" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Consciousness is a matter of constraint</a> (Ý thức là một vấn đề gượng gạo) viết: <em style="box-sizing: border-box;">“Trong một Phụ lục Văn học xuất bản năm 1992 của tờ Times, nhà triết học Jerry Fodor đã than phiền bằng một câu nói nổi tiếng rằng “Không ai biết tí gì về thứ vật chất có thể là ý thức. Thậm chí không ai biết làm thế nào mà việc biết về một thứ vật chất nào đó lại có thể là ý thức”.</em> Bất chấp hai thập kỷ của những tiến bộ bùng nổ trong những nghiên cứu về bộ não và trong khoa học nhận thức, đến năm 2011 nhận định của Fodor vẫn phản ánh đúng thực tế”.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px;">
Trong bài báo <a href="https://www.theguardian.com/science/2015/jan/21/-sp-why-cant-worlds-greatest-minds-solve-mystery-consciousness" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Why can’t the world’s greatest minds solve the mystery of consciousness?</a> tờ The Guardian ở Anh viết: <em style="box-sizing: border-box;">“Trong vài thập kỷ qua, các nhà triết học và khoa học đã và đang cãi vã chiến tranh với nhau về câu hỏi cái gì làm cho con người phức tạp hơn robots”</em>.</div>
<h2 style="box-sizing: border-box; color: #21211f; font-family: "Roboto bold", sans-serif; font-size: 21px; font-weight: unset; line-height: 21pt; margin: 10px 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-weight: 700;">4. Kết luận</span></h2>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">1.</span> Khoa học không thể phá vỡ bí mật của ý thức. Khoa học sẽ khám phá ra nhiều bí mật của bộ não và hệ thần kinh, nhưng đó chỉ là bí mật của “phần cứng” thuộc thể xác của con người, không phải là bí mật của ý thức, “phần mềm” chạy trong bộ não và hệ thần kinh của con người.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">2.</span> Sau 4 thế kỷ nghiên cứu của khoa học, luận đề của Descartes vẫn đứng vững, trong đó khẳng định ý thức là một hiện thực phi vật chất, không tuân thủ mọi định luật của tự nhiên. Khoa học càng tiến lên càng cho thấy Descartes đúng.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">3.</span> Đã đến lúc khoa học nên từ bỏ thế giới quan duy vật thuần túy, nếu quả thật nó muốn tiến lên để khám phá thế giới hiện thực, bao gồm những hiện thực phi vật chất và siêu vật chất. Nói một cách dễ hiểu, khoa học hiện nay chỉ quan tâm đến những hiện thực hữu hình.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Đã đến lúc khoa học cần mở rộng tầm nhìn tới cả thế giới vô hình, thế giới siêu hình, nếu khoa học là tổng hợp tất cả những tri thức về thế giới khách quan. Chú ý: vật chất tối (dark matter) và năng lượng tối (dark energy) nếu tồn tại như vật lý học hiện nay tiên đoán, thì những vật chất này vẫn thuộc thế giới hữu hình. Nhưng ý thức thuộc thế giới vô hình (hoặc là một dạng vật chất ở không gian khác), mặc dù nó có quan hệ gắn bó với thế giới hữu hình. (xem bài <a href="https://trithucvn.net/khoa-hoc/tuyen-ngon-ve-mot-nen-khoa-hoc-hau-duy-vat.html" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Tuyên ngôn về một nền khoa học Hậu duy vật</a>)</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">4.</span> Thuyết tiến hóa không xứng đáng được coi là một lý thuyết về sự sống, vì nó hoàn toàn bất lực trong việc giải thích sự hình thành của ý thức ─ đặc trưng cơ bản của sự sống. Hơn 150 năm trước đây, chính ông tổ của thuyết tiến hóa, Charles Darwin, đã thú nhận điều này.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
Trong cuốn “Về Nguồn gốc các loài của ông” (On the Origin of Species), xuất bản năm 1859, ông viết: <em style="box-sizing: border-box;">“<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;">Tôi phải nhấn mạnh rằng tôi không đụng đến vấn đề nguồn gốc của những khả năng tinh thần nguyên thủy…</span>” (I must premise, that I have nothing to do with the origin of the primary mental powers,…)</em> (Chương VII, Vấn đề Bản năng (Instinct)), tức là ông không biết gì về nguồn gốc hình thành ý thức ở sinh vật. [4] Hơn 150 năm sau, các đệ tử của ông cũng không biết gì hơn ông. Thậm chí họ còn tảng lờ không nhắc đến chỗ kém cỏi này của thuyết tiến hóa.</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; text-align: justify;">
<em style="box-sizing: border-box;">Phạm Việt Hưng, Sydney 03/08/2017</em></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px;">
(Bản gốc của bài viết <a href="https://viethungpham.com/2017/08/03/science-cant-crack-consciousness-khoa-hoc-khong-the-pha-vo-bi-mat-cua-y-thuc/" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">ở đây</a>)</div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px;">
Xem thêm chuyên đề: <a href="https://trithucvn.net/chuyen-de/y-thuc-diem-mu-cua-khoa-hoc-dang-dan-duoc-he-mo.html" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Ý thức – “điểm mù” của khoa học đang dần được hé mở</a></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px;">
Chú thích:<span style="box-sizing: border-box; font-family: "Roboto Bold", sans-serif; font-weight: unset;"><br style="box-sizing: border-box;" /></span></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 10pt;">[1] Xem “Nho giáo”, Trần trọng Kim, NXB Văn hóa Thông tin, trang 78</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 10pt;">[2] Xem <a href="https://viethungpham.com/2016/10/25/godels-role-in-our-quest-for-the-truth-vai-tro-cua-godel-trong-cuoc-tim-kiem-su-that/" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">Gödel’s Role in Our Quest for the Truth / Vai trò của Gödel trong cuộc tìm kiếm sự thật</a>, phần “Gödel và thuyết tiến hóa”</span></div>
<div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 10pt;">[3] Xem <a href="https://viethungpham.com/2017/07/25/the-hardest-problem-consciousness-bai-toan-kho-nhat-y-thuc/" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">The Hardest Problem: Consciousness / Bài toán khó nhất: Ý thức</a></span></div>
<footer style="box-sizing: border-box;"><div style="box-sizing: border-box; color: #21211f; line-height: 22px; margin-bottom: 20px; padding-left: 30px;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 10pt;">[4] <a href="https://en.wikiquote.org/wiki/Charles_Darwin" rel="nofollow" style="background-color: transparent; box-sizing: border-box; color: #e11919; text-decoration-line: none; transition: all 0.3s ease 0s;">https://en.wikiquote.org/wiki/Charles_Darwin</a></span></div>
</footer></div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-27084591522080010602020-02-08T19:49:00.000-08:002020-02-08T19:49:19.937-08:00MỘT SỐ BÀI KÝ TIÊU BIỂU CỦA NGUYỄN HỒNG LAM<table align="left" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="background-color: #ded6db; color: black; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 11px; margin: 0px; padding: 0px; width: 100%px;"><tbody style="margin: 0px; padding: 0px;">
<tr style="margin: 0px; padding: 0px;"><td align="left" class="tintuc_title" colspan="2" height="25" style="color: #185558; font-size: 12px; font-weight: bold; margin: 0px; padding: 0px;">Nguyễn Hồng Lam</td></tr>
<tr style="margin: 0px; padding: 0px;"><td align="left" colspan="2" style="border-bottom: 1px solid rgb(140, 136, 136); margin: 0px; padding: 0px 0px 15px;" valign="top"> <div style="padding: 0px;">
<span style="font-family: arial, helvetica, sans-serif; font-size: xx-small; margin: 0px; padding: 0px;"><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tên thật Nguyễn Đức Vinh,</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>Sinh năm Nhâm Tý, 1972, tháng Quý Xuân, tại Trung Lễ, Đức Thọ, Hà Tĩnh</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Quế<span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>quán: Thạch Kim, Thạch Hà, Hà Tĩnh.Tốt nghiệp ĐHTH TP HCM, khoa Ngữ Văn, năm 1993. Nhà báo. Nhá văn, Hội viên Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh. Hiện làm việc tại báo An Ninh Thế giới.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tác phẩm đã xuất bản:</span><span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Phục Thiện, truyện ngắn, 1996</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Đường đời trong lòng tay, Truyện ký, 1998</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Người Sài Gòn đánh Mỹ, 1999</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Chiếc cầu có đám ma đi qua, truyện ngắn, 2000</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Người của giang hồ, 2004, 2006</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Vụ án Đồi Hoa Mai, 2005</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">và<span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>một số sách in<span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>chung khác...</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"></span></div>
<a name='more'></a><br /><br />
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-family: Arial; font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"></span></div>
<table align="left" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="color: black; font-size: 11px; margin: 0px; padding: 0px; width: 100%px;"><tbody style="margin: 0px; padding: 0px;">
<tr style="margin: 0px; padding: 0px;"><td align="left" class="tieude4_tp" colspan="2" height="25" style="color: #333333; font-size: 14px; font-weight: bold; margin: 0px; padding: 0px;" valign="middle">Truyện ký Người của giang hồ (1): Sơn Vương</td></tr>
<tr style="margin: 0px; padding: 0px;"><td align="left" class="noidung" colspan="2" style="font-size: 12px; margin: 0px; padding: 0px 0px 10px;" valign="middle"><div style="padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;"><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /></span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Đề từ về một thế giới của tội ác và sự hỗn loạn</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Bạn đọc thân mến!</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu có bạn đọc nào đó đón nhận cuốn sách này - không như mong muốn của tác giả - với một thái độ thờ ơ, thậm chí là xa lánh. Cũng phải thôi, đa phần độc giả đều là những người lương thiện - như tôi, như bạn - khó có thể bắt họ phải cảm thấy “say mê” khi mà suốt hàng trăm trang sách, những khuôn mặt hiện ra đều là biểu tượng của cái ác, sự điên rồ, liều lĩnh, những hành động được mô tả đều là tội lỗi, gắn liền với những chết chóc, thù hằn và được thể hiện bằng những cuộc tranh giành, đâm chém, thanh trừng lẫn nhau một cách tàn bạo. Tuy nhiên, đó là điều không thể tránh khỏi chứ hoàn toàn không phải là mục đích của tác giả khi đặt bút viết cuốn sách này.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Loài người, trong đó có xã hội mà chúng ta đang sống, tiến dần về phía tương lai văn minh và phát triển với niềm tin “nhân chi sơ tính bản thiện” thì đồng thời loài người cũng phải oằn lưng gánh trĩu và luôn phập phù, cảnh giác với dục vọng “nhân chi sơ tính bản ác”, cố nhiên, cũng nảy sinh trong một bộ phận khác của đời sống xã hội. Cho dù chúng ta ghê sợ, xa lánh và luôn tìm cách chống lại thì cũng phải thừa nhận: cái ác luôn tồn tại, loại trừ hay chối bỏ nó hoàn toàn chỉ là một ước mơ đẹp đẽ nhưng hết sức ngây thơ. Để phấn đấu cho điều đó, không còn cách nào khác, việc đầu tiên là phải nhận diện được cái ác, hiểu về nó một cách tường tận và không ảo tưởng.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Thoạt kỳ thủy, hai tiếng “giang hồ” được dùng để định danh một lớp người phiêu bạt, lấy việc hành hiệp trượng nghĩa, giúp kẻ yếu người cô giành lại sự công bằng làm mục đích; lấy phô diễn tài năng, hơn thua cao thấp - chủ yếu về sức mạnh võ nghệ - làm niềm vui... Với ý nghĩa đó, “giang hồ” được nhìn nhận như một lối sống, một loại tính cách, đẹp và mã thượng. Tuy nhiên, cái đẹp ấy chỉ còn tồn tại trong sách kiếm hiệp đa phần là hư cấu. Theo thời gian, hai tiếng “giang hồ” đã biến chất, tha hóa hẳn. Đến nay, nó chỉ còn lại như một khái niệm về tội lỗi và cái ác, “giang hồ” được hiểu như từ định danh về một thế giới gồm toàn những kẻ sống ngoài vòng pháp luật, kết bè kết đảng và thủ lợi bằng con đường phạm pháp.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Nhưng, việc phân tích các khái niệm không phải là trách nhiệm của chúng tôi. Đó là công việc của các nhà xã hội học. Với cuốn sách này, chúng tôi chỉ muốn khắc họa lại một cách chính xác những khuôn mặt cộm cán nhất của giang hồ miền Nam trong thế kỷ XX. Để bạn đọc tiện theo dõi và nhận diện rõ nét quá trình tha hóa của thế giới giang hồ, những khuôn mặt trong sách được sắp đặt theo đúng trình tự thời gian mà họ sống. Bắt đầu từ Sơn Vương Trương Văn Thoại từ những năm 1930, “người của giang hồ” dù sao vẫn còn giữ được những nét mã thượng, mục đích giang hồ còn đôi chút hướng thượng và trọng nghĩa, ít nhiều vẫn phảng phất đôi nét Từ Hải, Robin Hood - người của tự do. Trượt dài đến “thời hai tay ba đao” của những năm 60-70, “giang hồ” đã hoàn toàn biến chất, trở thành một thế giới ngự trị đầy rẫy những cái ác, ác từ suy nghĩ đến hành động, với những Đại Cathay, Sơn Đảo, Lâm Chín ngón, Điền Khắc Kim, Năm Vĩnh v.v... Từ xuất phát điểm là bạn của dân nghèo, giang hồ đã trở thành tai họa, nỗi ám ảnh đầy đe dọa của lương dân. Yếu tố vụ lợi đã làm tha hóa toàn bộ bản chất của một lớp người. Đến những Năm Cam, Hải “bánh”... cuối thế kỷ XX thì giang hồ đích thị chỉ còn lại những bộ mặt quỷ dữ. Đó là tập hợp những tên tội phạm, những kẻ đâm thuê chém mướn. Dù vậy, giới giang hồ vẫn có những đặc trưng riêng, luật lệ riêng. Khi nói đến giang hồ là nói đến những tên tội phạm - điều đó đúng, nhưng một tên cướp giật, một tên tội phạm móc túi, trộm vặt mà gọi là giang hồ thì chắc chắn là sai.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Cho dù qua mỗi thời kỳ, giới giang hồ mang một đặc điểm hoàn toàn khác nhau thì thế giới ấy vẫn chưa bao giờ biến mất hay đứt đoạn. Sơn Đảo của thời hỗn loạn thập niên 60-70 từng gặp gỡ, bái phục và là một bản sao không hoàn chỉnh của Sơn Vương - rất ngạo thế khinh đời thập niên 1930; Năm Cam, Hải “bánh” hung thần cuối thế kỷ chỉ là một <span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>thứ “âm binh mất ma” học nghề từ những dân chơi trước giải phóng như Đại Cathay, Sơn Đảo và từng cạnh tranh với những đàn em của tên hung thần lề phố này như Huỳnh Tỳ, Lâm Chín ngón... Theo nghĩa đó, cái ác là một khối u ác tính di căn trong đời sống xã hội.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Nếu đầy đủ hơn khi nói về thế giới giang hồ, lẽ ra cuốn sách của chúng tôi phải thêm vào tối thiểu ba nhân vật nữa, đó là “cọp rừng Sác” Lê Văn Viễn những năm 40-60; là “Vua hắc đạo” Tín Mã Nàm những năm 60-70 và Năm Cam, trùm “xã hội đen” cuối thế kỷ.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Bảy Viễn không chỉ là một giang hồ nổi tiếng, ông ta còn là một nhân vật khuấy nên một phần lịch sử, từng tham gia kháng chiến chống Pháp rồi trở mặt đầu Tây, trở thành Thiếu tướng trong quân đội Liên hiệp Pháp, được Bảo Đại giao trách nhiệm cai quản an ninh toàn bộ khu vực Sài Gòn - Gia Định. Đã có không ít cuốn sách viết về nhân vật có tính cách phức tạp và cuộc đời sôi động, đầy bi kịch này. Dưới ngòi bút của nhà văn Nguyên Hùng, Bảy Viễn đã hai lần trở thành nhân vật trung tâm và là chất liệu để tác giả dựng nên hai cuốn sách dày cộm là “Người Bình Xuyên” và “Bảy Viễn - Thủ lĩnh Bình Xuyên”. Nếu không gọi là toàn bộ thì dưới ngòi bút chi tiết của nhà văn Nguyên Hùng, chân dung Lê Văn Viễn cũng đã hiện ra quá đầy đủ. Có viết lại, tư liệu của chúng tôi cũng không thể hơn, chỉ tổ mang tiếng “múa rìu qua mắt thợ”, trong khi xào nấu lại tư liệu lại là điều mà lòng tự trọng của người cầm bút không cho phép.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Ngược lại, với Tín Mã Nàm, trở ngại mà chúng tôi vấp phải là chưa thể thu thập đủ thông tin. Tên thật là Trần Hà Tư, đẳng cấp giang hồ là một Thầu Dậu (đầu gà), nổi tiếng với biệt danh Tín Mã Nàm (con ngựa điên), nhân vật này đã làm mưa làm gió suốt hai thập niên 60-70, thống lĩnh toàn bộ giới tội phạm người Hoa khu vực Chợ Lớn. Có nhiều thông tin cho rằng Tín Mã Nàm chính là kẻ giữ vai trò Hồng Trượng (tức cây gậy đỏ), kẻ đứng thứ hai, vai vế chỉ thua Hoàng Long (Rồng vàng), nắm toàn quyền chỉ huy an ninh trong tổ chức tội phạm Tam Hoàng Hội chi nhánh Sài Gòn - Chợ Lớn, quyền lực đen và mức độ tàn bạo của tên giang hồ này lớn hơn rất nhiều so với tầm hình dung của một người lương thiện. Thế nhưng dù đã gặp được một số người thân quen của hắn thì với đặc tính kín đáo cố hữu của người Hoa, chúng tôi vẫn không thể thu thập được gì chính xác hơn ngoài những câu chuyện truyền miệng đậm chất giai thoại, khó có thể tùy tiện gọi đó là sự thật. Vì thế, dù rất tiếc, một chân dung đầy đủ về nhân vật Tín Mã Nàm vẫn cứ là món nợ mà chúng tôi đành khất lại cùng bạn đọc.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Nhân vật thứ ba, Năm Cam, nếu xét về ảnh hưởng xấu thì thừa đủ để có thể cho vào sách. Tư liệu về y lại càng không thiếu khi đã có hàng ngàn trang báo phô bày trong suốt 2 năm đầu của thế kỷ XXI. Thế nhưng, trong mắt chúng tôi, Năm Cam dù là một tên tội phạm sừng sỏ, dù đầy tội ác nhưng vẫn không đáng được gọi là giang hồ. Điều duy nhất mà Năm Cam làm được, hơn đứt nhiều tên tội phạm khác, là đã mua chuộc được một bộ phận thoái hóa trong bộ máy công quyền ở nhiều cấp. Với thế mạnh này, từ một tên gá bạc nhãi ranh, Năm Cam đã ngoi dần lên trên từng nấc thang của quyền lực tội ác. Thế nhưng, trước sau Năm Cam vẫn bị giới giang hồ xem như một trùm xã hội đen sừng sỏ chứ không hề là một giang hồ có số. Lý do đơn giản, trên con đường ngoi lên, Năm Cam thiếu hẳn ba tiêu chuẩn: bản lĩnh cá nhân, cách chơi đúng luật (đen) và ân uy với đàn em... Xét về cấu trúc, trong giang hồ chỉ có quan hệ đàn anh - đàn em (được phân ngôi tùy theo đẳng cấp, trình độ, bản lĩnh chứ không theo tuổi tác), tuyệt nhiên không có quan hệ chủ - tớ. Với tham vọng biến thành “vua”, Năm Cam đã biến tất cả những kẻ dưới trướng thành đầy tớ khiến chúng chỉ sợ mà phục tùng chứ không nể trọng. Vì thế, Năm Cam chỉ đáng được xem như một tên trùm tội phạm kiểu xã hội đen mà không đáng được coi là “người của giang hồ”.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Ngoài ra, còn một loạt “tên tuổi lớn” khác của giang hồ mà chúng tôi chưa có dịp đề cập, hầu hết đều xuất thân từ Trung Hoa đại lục. Họ là những người có công lớn trong tiến trình hoằng duơng võ học có nguồn gốc Thiếu Lâm vào Việt Nam. Đó là Lương Vũ Tế, tức Nguyên Tế Công Đại sư, ông tổ của Vịnh Xuân quyền Việt Nam; là Trương Tòng Phú, hậu duệ đích tôn 16 đời của Thái cực Võ Đang Trương Tam Phong, Chưởng môn phái Võ Đang tại Chợ Lớn; là Đoàn Tâm ảnh vốn là một áp tiêu lừng danh trên đoạn đường từ núi Côn Luân (Trung Quốc) đến Hồng Kông, sau qua Việt Nam “phong kiếm qui ẩn” trở thành Đại lão võ sư Đoàn Tâm ảnh, Chưởng môn phái Thiếu Lâm Côn Luân (Thủ Đức); là Hạng Văn Giai, nguyên là thiếu tướng, Quân đoàn phó Quân đoàn Vân Nam ly khai của Quốc dân Đảng sau biến cố 1.10.1949, theo nhiều người trước ông từng là Biệt đội trưởng Biệt đội ám sát của Tưởng Giới Thạch, một trong những “tác giả kịch bản” của vụ ám sát Uông Tinh Vệ tại Hà Nội <span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>nổi tiếng thập niên 1930...</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Cuộc đời họ đầy sóng gió và bi kịch hẳn sẽ có sức hấp dẫn lớn đối với bạn đọc. Song, ghép chung chân dung họ với chân dung những tên “giang hồ tội phạm” tầm thường e là điều bất nhã và bất kính. Chúng tôi đành phải gác lại và hẹn bạn đọc ở một cuốn sách khác viết riêng về họ, cuốn Giang hồ võ lâm Việt Nam <span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>mà chúng tôi đang thai nghén.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Theo nhận xét của chúng tôi, từ trước đến nay đã có không ít tác giả viết về giang hồ. Nhưng, do mục đích tiếp cận khác nhau nên các tác giả này đều chưa phản ánh đúng chân dung, bản chất và số phận của những kẻ được coi là “người của giang hồ” mà họ đề cập. Trước năm 1975 đã có hàng loạt nhà văn, đứng đầu là nhà văn nổi tiếng Duyên Anh đã cho ra đời hàng loạt cuốn tiểu thuyết thuộc loại “sách xúi con nít đập lộn”. Nhân vật chính của những cuốn sách này thường là những tên bụi đời, du đãng cộm cán sống ngoài lề phố và bất chấp luật lệ. Vì mục đích “vị nghệ thuật”, các nhà văn thế hệ này đã đẩy khoảng cách tâm lý đi quá xa, huyền thoại hóa các nhân vật giang hồ, xem tội lỗi, các trận thư hùng của chúng như những chiến tích. Chịu ảnh hưởng của văn học Phương Tây, kiểu Robin Hood của A. Dumas hay “Thân phận con người” của A.Malraux, những tác giả này đã quá say sưa đề cao chất anh hùng cá nhân của những tên du đãng mà quên mất bản chất đích thực, chúng đích thị là những tên tội phạm. Trong số đó, cuốn Điệu ru nước mắt của Duyên Anh tiêu biểu hơn cả, nhất là khi nó được chuyển thể thành phim Vết thù trên lưng ngựa hoang với bản nhạc nền cùng tên nổi tiếng một thời.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Sau Duyên Anh, một loạt ký giả miền Nam trước giải phóng vẫn mang nặng khuynh hướng huyền thoại hóa, tuy khai thác người thật, việc thật của một lớp giang hồ như Đại Cathay, Lâm Chín ngón, Sơn Đảo... song chủ yếu cũng chỉ khai thác kịch tính của những phi vụ, đẩy các hành động tội phạm của chúng thành một hình thức đối lập, biến những tên tội phạm thành lớp “dân chơi” và “đánh số” chúng theo chuẩn giang hồ chứ không theo những nấc thang đạo đức của xã hội. Chính chủ nghĩa hiện sinh giai đoạn thoái trào du nhập vào miền Nam, chính sự hỗn loạn của xã hội tiêu thụ sống gấp và chết gấp và ý thức phản kháng thời loạn đã tạo nên khuynh hướng này. Bản chất giang hồ có bị (hay được) hiểu sai thì cũng không có gì khó hiểu khi chính các ký giả - tác giả với nhân vật giang hồ của họ đều là bạn bè, quen biết nhau và học đòi nhau. Giữa người nghệ sĩ bế tắc và tên “dân chơi” đập phá ít nhiều cũng có một điểm chung, đó là ý thức bứt phá khỏi các ràng buộc, các định chế của một thứ luật pháp mà họ không tôn trọng; hoặc đơn giản hơn, một ham muốn tự định vị mình. Bằng cách đó, giang hồ được vẽ nên như một thế giới hỗn loạn trong một xã hội hỗn loạn của một thời đại cũng hỗn loạn nốt.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Sau năm 1975, suốt một thời gian dài, đề tài giang hồ, du đãng... hầu như bị quên lãng hoàn toàn trong văn chương, sách vở. May ra, độc giả chỉ còn biết đến các nhân vật của thế giới này trong những bài báo - một thể loại mà tự thân nó, khoảng cách tâm lý đã bị kéo lại quá gần, gần đến mức thiển cận. Nhân vật giang hồ được đề cập hầu như chỉ còn trong phạm vi những thông tin sơ khai của phép cân đối giữa tội lỗi và hình phạt. Không số phận, không tính cách, không được đặt trong phức hợp những bi kịch của cuộc sống, nhân vật giang hồ bị đánh đồng triệt để với hình ảnh tội phạm mà không ai thắc mắc gì đến điểm đặc thù của nó. Thậm chí đã có khi, trên mặt báo, người ta còn né tránh gọi tên những từ định tính như giang hồ, mafia, vì e ngại cách gọi đó sẽ... bôi đen xã hội.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Nói tóm lại, vì nhiều lý do khác nhau vẫn còn thiếu hẳn một cái nhìn đầy đủ, khách quan về một thế giới, một tập hợp người đã hiển nhiên tồn tại trong đời sống, nhất là đời sống ở các đô thị lớn. Vậy thì giang hồ là gì?</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Lại một lần nữa, chúng tôi vẫn không muốn “lấn sân” phần việc của các nhà xã hội học. Chỉ xin trả lời vắn tắt: giang hồ là một loại tội phạm có tổ chức, chủ yếu hình thành qua việc xác định “lãnh địa” riêng để hoạt động tội phạm - một hình thức sơ khai của kiểu tội phạm mafia. Nôm na, tất cả mọi người sinh ra đều muốn vượt lên trên chính bản thân mình, luôn khao khát định vị mình trong cuộc đời. Nếu được giáo dục, học hành đầy đủ ở trường học, người ta sẽ trở thành những nhà chuyên môn có ích. Ngược lại, nếu “tốt nghiệp” trường đời, nhiều khả năng người ta sẽ hóa... giang hồ. Như vậy, giang hồ là một thứ “tay nghề cao”, những “nhà chuyên môn” của xã hội lề phố, đời sống lề phố. Nhìn ở một góc độ khác, khát vọng sống, mơ ước vươn lên là những phẩm chất hình thành nên khuynh hướng dấn thân trong mỗi cá nhân. Năng lực hành vi càng lớn, khát vọng dấn thân càng lớn. Đây là một thứ năng lực nội tại, chỉ tăng hay giảm chứ không lệ thuộc hoàn toàn vào tri thức được giáo dục. Khi khát vọng dấn thân tích trữ đủ lượng và bùng nổ thì mẫu người anh hùng cá nhân xuất hiện. Nếu được định hướng đúng, hướng thượng và hướng thiện, đủ chất tri thức, con người anh hùng cá nhân sẽ thăng hoa, thời loạn có thể trở thành nhà cách mạng, thời bình có thể trở thành khoa học gia, nghệ sĩ v.v... Dù không được, không muốn hay không có điều kiện học hành thì trong những cuộc đời tận đáy xã hội, máu anh hùng cá nhân vẫn cứ tồn tại. Được gắn với mục đích lệch lạc, tham vọng ngoi lên lệch lạc, tất yếu nó sẽ biến con người thành một thứ hư vô chủ nghĩa, thiên hẳn về đập phá, chà đạp lên các giá trị chuẩn mực về đạo đức, tinh thần và tác oai tác quái đối với đời sống xã hội. ở mức độ nhẹ hay phạm vi ảnh hưởng hẹp, con người của chủ nghĩa hư vô sẽ biến thành tầng lớp giang hồ, tìm cách thủ lợi bằng các hành vi chống lại luật pháp. Nếu gặp thời loạn, được hà hơi tiếp sức bằng chủ nghĩa dân tộc cực đoan, bằng đức tin tôn giáo cực đoan, tất yếu chúng sẽ liên kết với nhau để trở thành những tập đoàn giang hồ quốc tế - cha đẻ của chủ nghĩa khủng bố, một vấn nạn đầy đe dọa nguy hiểm mang tính toàn cầu trong thế kỷ XXI.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Cần nói rõ như thế để thấy rằng, giang hồ là một tập hợp tội phạm nguy hiểm, có tổ chức chứ không phải hỗn hợp những hành động tội phạm manh động. Do đó, để tiêu diệt nó, không đơn giản chỉ là việc “chặt ngọn” với hình phạt thật nặng cho những kẻ phạm tội. Ngược lại, cần quan tâm giải quyết vấn nạn giang hồ ngay từ gốc, không để mầm mống tội phạm có điều kiện sinh sôi nảy nở rồi sau đó mới áp dụng hình phạt.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Cốt lõi hình thành, nuôi sống đội ngũ giang hồ, theo chúng tôi, là hai vấn đề có quan hệ hữu cơ: nạn cho vay lãi nặng và việc phân chia lãnh địa để hoạt động phạm tội. Con người, cho dù là người nghèo thì cũng không tránh khỏi những lúc phải đối diện với những biến cố như thiên tai, đau ốm, ma chay... nghĩa là ngay tức thời cần phải có một khoản tiền lớn để giải quyết. Đối với người dân lao động nghèo, đó là một vấn nạn. Tiền mặt: không có, nhà cửa vật dụng thế chấp để vay ngân hàng: không có, tín chấp: không thể. Đó chính là cơ hội tốt để các giác hút kinh khủng của đám cho vay lãi nặng thò ra. Bao nhiêu tiền cũng có, tất nhiên là với lãi suất cắt cổ. Lãi mẹ đẻ lãi con, những vòi bạch tuộc sẽ hút kiệt tất cả những gì người nghèo tích cóp và trói đời họ trong công nợ. Không trả ư: đã có “luật giang hồ”! Nguồn lợi nhuận này là những con số khổng lồ, đủ để nuôi sống cái gọi là giới giang hồ. Nó lớn đến mức việc tranh giành lãnh địa nhằm bảo kê, cho vay lãi nặng thường biến thành những cuộc “chiến tranh lề phố”. Dĩ nhiên, để chuẩn bị cho điều đó thì tất yếu, các băng đảng tội phạm phải hình thành. Đó là lý do vì sao, giới giang hồ quần tụ nhiều ở các khu vực bến cảng, bến tàu xe, các khu chợ đầu mối ở các đô thị lớn - những nơi tập trung đông đúc tầng lớp vô sản, dân lao động nghèo, làm thuê là nghề nghiệp chính. Đó cũng là lý do vì sao trong cuốn sách này xuất hiện thêm hai nhân vật Lý Long Thân (Đường đời trong lòng tay) và Lâm Huê Hồ (Huyền thoại về một gánh ve chai). Cả hai nhân vật này đều không đụng tay đến “dao thớt”, song với nghề cho vay nặng lãi, họ đích thị là những “ông trùm” của giới giang hồ. Đặc biệt là nhân vật Lý Long Thân, toàn bộ quá trình kinh doanh, làm giàu và ngoi lên đều quan hệ mật thiết với hoạt động của các băng đảng tội phạm thuộc giới giang hồ, theo một cách thức sặc mùi giang hồ.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Cuối cùng, để triệt để giải quyết vấn nạn giang hồ, chúng tôi nghĩ ngoài việc nâng cao đời sống nhân dân, tăng cường giáo dục... và nhiều mặt khác, cũng rất cần có một quỹ tín dụng cho người nghèo. Khi lâm vào bí bách, người nghèo - với sự xác nhận của chính quyền địa phương - có thể được vay một khoản nào đó, đủ để trang trải khó khăn đang vấp phải. Hãy tự tin rằng, người nghèo, dù nghèo thì vẫn không thiếu lòng tự trọng, đã vay ắt sẽ trả. Trong trường hợp xấu nhất, nhà nước có thể mất đi 10, 20, 100 triệu, thậm chí một tỉ đồng, nhưng chắc chắn xã hội sẽ bớt đi những danh sách tội phạm dài dằng dặc, khi mà vòi bạch tuộc hút máu dân nghèo của giới giang hồ đã mất chỗ bám. Lúc đó, đời sống của lương dân cũng sẽ bớt phập phù trước những đe dọa, khống chế của bọn tội phạm. ít nhất, chúng ta sẽ bớt đi được một phiên tòa như phiên tòa Năm Cam và đồng bọn với hơn 150 bị cáo mà <span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>một phần ba <span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>trong số đó là những tên giang hồ chuyên cho vay lãi nặng.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Toàn bộ gốc và ngọn của vấn đề, những huyền thoại và bi kịch số phận của “người trong giang hồ” chúng tôi muốn thể hiện qua cuốn sách này thông qua một số chân dung giang hồ cộm cán nhất, những kẻ đã từng được nhiều người biết đến với không ít giai thoại nửa thực nửa hư. Với tiêu chí đó, mục đích văn chương bị đẩy xuống hàng thứ yếu. Hay hay dở, thích hay không còn tùy vào cách thẩm định của người đọc. Chúng tôi chỉ hy vọng, với những ai quan tâm đến vấn đề giang hồ, cuốn sách sẽ là một nguồn tư liệu ban đầu, một cái nhìn khách quan và gần gũi sự thật để bạn đọc có thể tham khảo.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Hầu hết nội dung chính của cuốn sách này đều đã được đăng tải trên mục “Tư liệu nhiều kỳ” của Báo An ninh thế giới. Vào sách, tác giả chỉ dụng công bổ sung tư liệu và thể hiện lại nó dưới dạng truyện để bạn đọc dễ theo dõi chứ tuyệt đối không có ý định trau chuốt văn chương. Vì thế, nếu những câu chuyện này có thể hấp dẫn được bạn đọc thì đó là do sự hấp dẫn được tạo bởi tự thân những bi kịch số phận của các nhân vật chứ không hề do tác giả cố ý sắp đặt hay dụ dẫn. Toàn bộ tư liệu được trình bày là kết quả thu gom, chắt lọc, kiểm chứng mà chúng tôi tiến hành trong khoảng 10 năm. Những gì thể hiện trong trang sách cũng chính là những gì đã diễn ra trong đời thực. Phần việc duy nhất mà chúng tôi làm là xếp đặt lại cho câu chuyện diễn ra đúng theo trình tự vốn dĩ nó có.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Dù không muốn, tác giả cũng tự biết khiếm khuyết là điều khó tránh.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Mong nhận được sự góp ý của độc giả.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<em style="margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Thành phố Hồ Chí Minh</span></em><span style="margin: 0px; padding: 0px;"><br style="margin: 0px; padding: 0px;" /></span><span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">tháng Mạnh Đông, năm Quý Mùi 2003</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Nguyễn Hồng Lam</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<strong style="margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Quái kiệt Sơn Vương</span></strong></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Với 34 năm ngồi tù, trong đó có 32 năm khổ sai ở Côn Đảo, có lẽ Sơn Vương Trương Văn Thoại là người phải thụ án lâu nhất Việt Nam. Không chỉ có thế, ông còn là một nhà văn được hâm mộ, một tên cướp khét tiếng trượng nghĩa và hào hoa. Cách mạng tháng Tám thành công, ông trở thành Chủ tịch ủy ban hành chính Côn Đảo. Nhưng do những tham vọng phiêu lưu, ông tự biến mình thành lãnh chúa của cái gọi là “Đảo quốc Côn Lôn” để sau đó lại tiếp tục sống hàng chục năm sau song sắt, cho đến tận ngày sức tàn lực kiệt. Có thể nói, cuộc đời Sơn Vương là một lăng kính phản ánh khá trung thực và đậm nét về khí phách cang cường trọng nghĩa, yêu tự do, ý chí quật cường hào sảng của người nông dân Nam Bộ. Quan trọng hơn hết, ông là một nhân chứng sống của nhà tù Côn Đảo suốt hai thời Pháp thuộc và Mỹ - ngụy.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">1</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Kiếp phong sương ăn quán ngủ đình</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Trước khi đổ ra cửa Tiểu, dòng chảy của sông Soài Rạp đột nhiên trở nên mạnh mẽ lạ thường. Từ nhiều đời, người dân làng Bình Nhị (Gò Công) vẫn tự hào bảo nhau: chính dư ba của trận Rạch Gầm - Soài Mút đại phá giặc Xiêm đã tiếp sức cho dòng sông tuôn ra biển lớn. Những câu chuyện truyền miệng hào hùng ấy đã hun đúc thêm cho những người nông dân xứ này một khí phách kiên cường, trượng nghĩa và trọng lẽ công bằng.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">ở trong làng, điền chủ Trương Đình Cung Anh là một người danh giá, được trọng vọng. Tuy giàu và có học thức nhưng lòng ông vẫn luôn hướng về phía những người nông dân khốn khổ, luôn sẵn sàng giúp đỡ người nghèo và bênh vực kẻ yếu. Khi đã lớn tuổi, ông làm thêm nghề bốc thuốc Nam giúp dân chúng quanh vùng.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Năm 1909, người con trai thứ năm của vị điền chủ hào hiệp này chào đời. Lần đầu tiên nhìn thấy mặt con, điền chủ Trương Đình Cung Anh đã đứng lặng hồi lâu. Trán rộng, nhân trung sâu, mắt sâu, mũi khoằm, dáng dong dỏng, đứa bé mang tướng mạo một Kim Thánh Thán, hẳn sau này sẽ chọc trời khuấy nước nhưng có lẽ suốt đời lận đận. Ông đặt tên cho con là Trương Văn Thoại.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Ngày thôi nôi, trước vô số đồ chơi được bày trước mặt, cậu bé đã vồ lấy và nắm rất chắc hai tay hai món: một quản bút, một thanh gươm. Nét mặt vị điền chủ rạng lên nhưng ông vẫn không ngăn nổi một thoáng rùng mình lo lắng.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Đến tuổi cắp sách, Thoại tỏ ra thông minh, sức học hơn hẳn bạn bè cùng lớp. Nhưng, chỉ học hết chương trình Cours Supérieur (lớp Nhất tiểu học, khoảng lớp 5 hiện nay) đủ vốn tiếng Pháp để đọc sách Tây, cậu bé đã bỏ ngang, chuyển sang luyện võ và học thêm chữ Hán.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Thời gian còn lại, Truơng Văn Thoại vùi đầu vào sách, đọc toàn kiếm hiệp Tàu và tiểu thuyết Tây viết về những tên cướp nghĩa hiệp, từ Robin Hood của A. Dumas đến Carmen của Merimée. Đặc biệt, Truơng Văn Thoại cực kỳ say mê những cuốn sách của nhà văn bình dân Phú Đức với nhân vật Bách-xi-ma lái... “Khúc Dồi” phóng như bay đuổi theo Hoàng Ngọc ẩn đang cưỡi trên... “Điếu Xì Gà”. Những nhân vật nổi loạn trong sách vở và truyền thống hào sảng, bất khuất của quê hương đã thắp dần lên trong lòng cậu bé một ước mơ cháy bỏng về lẽ công bằng và con đường giúp dân bớt bị bóc lột, hà hiếp. Nhưng giữa khi nước mất, ách đô hộ của thực dân Pháp đè nặng, Thoại chưa đủ sức nhìn thấy con đường sáng, chỉ ngọn lửa tang bồng hồ thỉ trong lòng là ngày một cháy rực lên.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Cuối năm 1925, mới hơn 16 tuổi, Truơng Văn Thoại đã quyết chí bỏ làng lao theo tiếng gọi giang hồ. Anh thanh niên giàu nghĩa khí đã bỏ ra 6 năm trời lăn lộn khắp các ngọn núi Thị Vải, núi ông Trịnh, núi Mây Tào vùng Long Hải, Bà Rịa theo một đại lão sư mai danh ẩn tích học võ và học đạo. Năm 1931, vị Đại lão sư viên tịch, Thoại hạ sơn về Sài Gòn, sống lăn lóc cùng giới thợ thuyền khốn khổ. Anh ở trọ trên căn gác gỗ rộng chừng 20m2 của tiệm may Nam Chấn Hưng ở số 2 đường Lefebre (nay là đường Hồ Tùng Mậu, quận 1). Ông Tư Chiêu, chủ tiệm Nam Chấn Hưng vốn là bạn bè của ông Trương Đình Cung Anh, cha Thoại. Ngoài sách vở, tài sản của Thoại chỉ có thêm một chiếc bao kiểu lính thủy bằng vải kaki. Ban ngày, trải bao bên lề đường, Thoại hành nghề bán sách. Đêm, chắp thêm hai đoạn dây, bao kaki trở thành chiếc võng nóp cho kẻ giang hồ chợp mắt qua đêm.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Những năm đầu thập kỷ 30, lề đường De la Some (Hàm Nghi) được coi là nơi tập trung của đủ hạng người. Trên những tấm đệm bàng 7 tấc, một dãy thầy bói sắp hàng, kính râm che mắt, bộ bài cáu bẩn xếp ngay ngắn trước mặt. Bên cạnh đám thầy bói là các văn nhân, chủ báo, cũng bày “sản phẩm” của mình trên những vuông chiếu trải cạnh lề đường. Trong số những người bán báo đó, Trương Văn Thoại đặc biệt chú ý đến một người: Ông Nguyễn An Ninh, chủ bút tờ La Cloche Fêlée (Tiếng chuông rè) kiêm thủ lĩnh đảng Thanh niên cao vọng, hơn Thoại chẵn 10 tuổi. Cảm phục ý chí và sự nghiệp của Nguyễn An Ninh, Trương Văn Thoại đã dần dần bước vào nghiệp cầm bút, trở thành một cộng sự đắc lực của tờ La Cloche Fêlée và nhà cách mạng Nguyễn An Ninh. Theo chữ Hán, chữ “Thoại” được ghép bởi ba chữ Sơn, Vương và Nhi. Bút danh Sơn Vương được Thoại khai sinh từ đó. Ngoài ra, Thoại còn ký tên khác là Trương Vạn Năng, tự bộc lộ ý chí và tham vọng của mình.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Chẳng bao lâu, tên tuổi Sơn Vương đã khá nổi trong nghề cầm bút. Những bài báo của ông thổi vào công luận một dư âm lạ, đầy màu sắc bình dân và nỗi cảm thông sâu sắc tầng lớp bần cùng.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Khoảng những năm 1932-1933, Sơn Vương Trương Văn Thoại - mới 23 tuổi - đã danh nổi như cồn ở khắp Sài Gòn - Chợ Lớn và vùng lục tỉnh, chủ yếu nhờ những tác phẩm trung thiên tiểu thuyết đăng tải trên báo. Có thể xem Sơn Vương như một người tiên phong có công trong việc cách tân nền tiểu thuyết Việt Nam hiện đại. Vẫn là tiểu thuyết võ hiệp kỳ tình, song tác phẩm của Sơn Vương đã có sự thay đổi tiến bộ lớn lao về mặt hình thức. Nhân vật tướng cướp nghĩa hiệp cướp của nhà giàu chia cho dân nghèo của Sơn Vương đã đoạn tuyệt hẳn với thanh gươm lưng ngựa, thay vào đó là các trang công tử lái xe hơi như bay, bắn súng lục bằng cả hai tay và ném tạc đạn ùng oàng. Đáng kể nhất là ba cuốn: Luật rừng xanh, Chén cơm lạt, và Tướng cướp hào hoa.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Rất đông nhà văn, nhà báo thế hệ sau đều ít nhiều chịu ảnh hưởng của Sơn Vương, cả về khí phách chống cường quyền, áp bức, ủng hộ dân nghèo lẫn lối hành văn bình dân trong sáng và giản dị. Nhưng ít ai biết rằng, tất cả những nhân vật tướng cướp nghĩa hiệp ấy đều chính là hiện thân của tác giả Sơn Vương. Thay vì tìm tư liệu để viết, Sơn Vương đã tự... tạo ra tư liệu. Trong hơn hai năm, từ 1931-1933, Sơn Vương đã đơn thương độc mã, gây ra hàng chục vụ cướp kinh thiên động địa nhằm vào các phú hộ, địa chủ gian ác khắp các vùng từ Đồng Nai đến Sài Gòn, Long An nhưng tung tích vẫn không hề bị lộ. Người ta chỉ thầm ngưỡng mộ một Sơn Vương - nhà văn - cao gầy dong dỏng nói năng nhỏ nhẹ, thường ngồi trọn buổi sáng bên lề đường với một bộ xá xẩu bằng lụa Tân Châu để bán sách của chính mình.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Giữa năm 1933, Sơn Vương dời địa điểm bán sách sang lề đường Charner (Nguyễn Huệ). Tại đó, ông gặp gỡ và kết nghĩa huynh đệ với một thanh niên tên là Nguyễn Phương Thảo, người sau này nổi danh với cái tên Trung tướng độc nhãn Nguyễn Bình - Tư lệnh các lực lượng quân sự Nam Bộ những năm đầu cuộc kháng chiến chín năm chống thực dân Pháp (1945-1954).</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Nguyễn Phương Thảo thua Sơn Vương 6 tuổi, quê ở Yên Phú, Hưng Yên. 17 tuổi, Thảo bỏ dở năm thứ hai trung học xuống Hải Phòng, đáp tàu Pélican của hãng Messagering để “hành phương Nam” lập nghiệp. Vốn khâm phục chất hảo hớn của người Nam Bộ, Thảo đã nhanh chóng làm quen và mê sách của Sơn Vương. Được một người thợ cùng chỗ trọ giới thiệu, anh đã nhanh chóng tìm được tác giả các cuốn truyện yêu thích. Sơn Vương cũng tỏ ra cảm kích trước ý chí giang hồ của người bạn nhỏ tuổi, đồng thời cũng muốn làm quen với một tính cách Bắc nguyên gốc nên tiếp Thảo khá nhiệt tình. Gặp Thảo, Sơn Vương khen:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Người phương Bắc mến mộ trời Nam, hai mươi năm sau tất có thêm một tay hảo hớn.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Luôn miệng tấm tắc “kỳ ngộ! kỳ ngộ!”, Sơn Vương bỏ dở buổi bán sách kéo Nguyễn Phương Thảo sang một quán Chệt (quán ăn Tàu) ở đường Colonel Grimaud (Phạm Ngũ Lão) để đãi một chầu hủ tiếu xí quách. Đó là lần đầu tiên trong đời, anh thanh niên Nguyễn Phương Thảo biết đến vị cay của rượu. Nhưng Thảo chỉ uống ba ly con, phần còn lại một mình Sơn Vương từ từ nốc cạn.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Mới vào Nam, việc làm chưa có, Nguyễn Phương Thảo ngỏ ý nhờ Sơn Vương tìm giúp. Sau một hồi suy tính, Sơn Vương khuyên người bạn vong niên sang Đa Kao mở tiệm giặt là phục vụ cho đám công chức, thầy thông, thầy ký. Để có vốn cho Thảo mở tiệm, Sơn Vương quyết định đi... cướp, làm một vụ thật đậm...</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Để xác định con mồi, Sơn Vương đã ôm chiếc bao lính thủy ra góc đường De la Some, chỗ đối diện Nhà băng Đông Dương ngồi bán sách suốt nhiều buổi. Cuối cùng thì một con mồi lớn cũng đã lọt vào tầm ngắm của Sơn Vương. Cứ vào sáng thứ Sáu của tuần đầu tiên mỗi tháng, René Gaillard, Giám đốc hãng cao su Mimot lại cùng một tài xế và một vệ sĩ phóng chiếc Peugeot đến Ngân hàng Đông Dương để lĩnh bạc về phát lương cho công nhân, số tiền mỗi kỳ lên đến 50.000 đồng. Theo tính toán, Sơn Vương quyết định sẽ chặn xe cướp vali tiền khi tên Giám đốc quay trở về. Ông quyết định rủ Nguyễn Phương Thảo đi theo để biểu diễn cho xem, nhưng lại tuyệt đối lại không nói một câu với “cậu bé” về kế hoạch đã định.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Đầu tháng 7 năm 1933, vụ cướp đã diễn ra đúng như kế hoạch. Sơn Vương “dụ dỗ” được Năm Đường, tài xế của một chủ Tây tham gia vào cuộc. Lợi dụng ông chủ và vợ con về Pháp nghỉ phép, Năm Đường đã “mượn” chiếc Clément Bayard của chủ và thay biển số theo Sơn Vương đi cướp. Xe chở Sơn Vương, Năm Đường và Nguyễn Phương Thảo chạy thẳng theo con đường đất đỏ dẫn về Tân Sơn Nhất (nay là đường Cách Mạng Tháng Tám). Đến một chiếc cầu nhỏ ở Bà Quẹo, Năm Đường cho xe quay lại, dừng ngay trên cầu, vờ hư xe lúi húi sửa.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">15 phút sau, chiếc Peugeot của René Gaillard đã xuất hiện từ xa, cuốn bụi đỏ bay theo mù trời. Đến nơi, thấy cầu bị kẹt, Gaillard tức tối nhảy xuống la hét om sòm. Sơn Vương đầu đội nón nỉ, mang bộ complet trắng, nhàn nhã như một công tử Bạc Liêu ôn tồn tiến lại, nói bằng tiếng Pháp:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Xin lỗi ông, xe tôi bị panne, ông chờ cho chút xíu.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Đang bực, Gaillard quát:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Muốn sửa, đẩy qua chỗ khác!</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Quát chưa dứt câu, Gaillard đã trợn mắt, bởi Sơn Vương trả lời rất xấc xược:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Được thôi, phiền ông lại đẩy đi!</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Nhưng hắn chưa kịp chửi thề, một họng súng đen ngòm đã xuất hiện ngay trước mặt, kèm theo là tiếng Sơn Vương quát khẽ:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Giơ tay lên!</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Theo phản xạ, cả chủ lẫn tớ trong xe đều giơ tay quá đầu. Điềm nhiên, Sơn Vương tiến lại bên chiếc Peugeot giật lấy cặp tiền vứt vào xe mình cho Nguyễn Phương Thảo giữ. Ông còn tước luôn khẩu súng của tên vệ sĩ và quay lại nói với Gaillard mấy câu nhã nhặn:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Phiền ông Giám đốc cho mượn đỡ một kỳ lương, tôi đang có việc cần xài.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Sơn Vương vừa nói, vừa vứt luôn khẩu súng trên tay vào xe của Gaillard và nhanh chân tót lên chiếc Clement Bayard giục Năm Đường chạy thẳng.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Sau vài phút hoàn hồn, René Gaillard kịp nhìn lại, mới phát hiện ra rằng khẩu súng mà Sơn Vương “kỷ niệm” chỉ là súng giả. Cáu tiết, hắn quát tài xế phóng xe đuổi theo. Nhưng tốc độ của chiếc Peugeot cũ kỹ không thể đua kịp tốc độ của chiếc Clément đời mới, máy rất mạnh. Đuổi đến Hòa Hưng thì địch thủ đã biến mất tăm dạng, Gaillard đành tiu nghỉu quay xe trở lại. Cách đó không xa lắm, Sơn Vương cũng xách cặp tiền kéo Nguyễn Phương Thảo đang há hốc ngạc nhiên bước xuống, giục Năm Đường đưa xe về rửa và thay biển số. Sơn Vương và Thảo bao nguyên một chiếc xe thổ mộ, giong thẳng về gác trọ phía Sài Gòn.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Vụ cướp táo tợn được đồn lan khắp Sài Gòn chỉ sau đúng một ngày. Dân nghèo được một phen hả dạ, bởi kẻ bị trừng trị là một “thằng Tây” khét tiếng tàn ác. Giới lục lâm Sài Gòn - Lục tỉnh cũng thầm khen tác giả vụ cướp - dù chẳng biết là ai - bạo gan và chơi rất bảnh, khiến tên chủ Tây vừa mất tiền vừa bẽ mặt. Nhưng với Sơn Vương, đó lại là tai họa và là vụ cướp cuối cùng trong cuộc đời ngang dọc.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">René Gaillard - kẻ bị hại, vốn cũng xuất thân từ một tên cướp khét tiếng của đảo Corse và nước Pháp. Cùng với tên anh ruột là Charlles Gaillard, hắn đã gây ra hàng chục vụ cướp của giết người. Bị kết án chung thân khổ sai, hai anh em hắn đã tìm cách khoét vách ngục La Santé ở Paris và trốn sang Tân Thế Giới, tiếp tục gây tội ác. Được ít lâu, anh em Gaillard lại bị tóm cổ, thụ án khổ sai chung thân tại nhà ngục La Cayen - địa ngục trần gian của Pháp tại Nam Mỹ. Ngồi tù chưa ấm chỗ, chúng lại vượt ngục trốn vào Hoa Kỳ. Tại đó, René cùng anh tiến hành đánh cướp một xe chở bạc. Lần này, Charlles Gaillard bị bắn chết ngay tại trận. Còn lại một mình với một đống tiền, René Gaillard trốn sang Đông Dương, dùng số tiền ăn cướp được mua cổ phần của đồn điền cao su Terreves Rouges và nghiễm nhiên trở thành Giám đốc hãng cao su Mimot.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tuy đã giã từ nghề thảo khấu nhưng trong huyết quản Gaillard, máu “đảo Corse” vẫn còn ngùn ngụt. Bị Sơn Vương cướp tiền và bỡn cợt, hắn không chịu nổi. Gaillard tuyên bố: Thưởng 5000 bạc Đông Dương - một phần mười số tiền bị cướp - cho bất cứ ai tìm ra tung tích thủ phạm. Lúc này, Bazin - tên mật thám khét tiếng tàn ác sau này - đang là một cò tập sự ở bót Catinat. Y xua hết mã tà, lính kín dưới quyền ra sức điều tra, lùng sục, quyết giật cho được món tiền 5000 đồng mà Gaillard đã rêu rao.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Vốn thông minh, cáo già, lại rành tâm lý người Việt, Bazin rất quan tâm đến những chi tiết tưởng như nhỏ nhặt. Y nhanh chóng nhận ra rằng, loại xe hơi Clément Bayard, cả Sài Gòn chỉ có không hơn 10 chiếc. Do đó, y liên tục gọi tài xế và chủ nhân của những chiếc xe hơi loại này lên làm “ăng kết”. Bị tra hỏi quá nhiều lần, Năm Đường biết chắc sẽ bị lật tẩy nên hoảng sợ đã ra đầu thú, nộp lại 10.000 đồng được chia sau vụ cướp đồng thời khai ra tên Sơn Vương. Ngày 16 tháng 8 năm 1933, Sơn Vương bị bắt.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Nhận được điện thoại của cò Bazin, tên giang hồ đảo Corse phóng xe tới bót Catinat ngay tức khắc. Được thưởng tiền, Bazin tỏ ra khá biết điều. Y bảo Gaillard:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Giao nó cho ông một buổi, muốn làm gì thì tùy thích.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Cởi trần, xách roi gân bò vào phòng tra tấn, nơi Sơn Vương đang bị xích hai tay lên trần nhà, Gaillard nhìn đối thủ mảnh khảnh từ chân lên tới đầu và bảo:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Mày cướp của tao năm vạn, tao tính rẻ, cứ một ngàn đồng tao lấy lại một roi. Mày tính chịu được mấy roi?</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Không một chút sợ hãi, Sơn Vương cười và trả lời:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Ông thích bao nhiêu cứ lấy bấy nhiêu. Bao nhiêu tôi cũng chịu, chỉ sợ ông mệt.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Điên tiết, Gaillard xông vào quật liên tiếp lên người Sơn Vương. Chỉ sau năm roi, chiếc áo lụa của Sơn Vương đã bị xé nát, rách tơi tả. Nhưng Gaillard vẫn không ngừng tay. Sơn Vương oằn oại gồng người vận khí chịu đòn nhưng không hề hé răng kêu rên nửa tiếng. Đến roi thứ 16, Gaillard đã quá mệt, mồ hôi vã ra như tắm. Thấy mình mẩy Sơn Vương đã nát bét, máu tuôn ra như suối, nhưng vẫn không nao núng, Gaillard bèn vứt roi, khen:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Mày chịu đòn quá giỏi, tao thua. Số roi còn lại, tao cho mày nợ.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Khạc ra một bụm máu, Sơn Vương cười mà miệng sưng vêu, méo xệch:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Khỏi, ông cứ lấy cho đủ. Nếu thiếu, tôi sẽ đi cướp của những thằng giàu như ông chứ chẳng cần phải vay nợ ai hết, ông nên đánh tiếp đi, kẻo tiếc.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Đến đó, René Gaillard chỉ còn biết phục sát đất. Hắn đổi giọng:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Ông đúng là gan dạ hơn dân đảo Corse. Tôi kính phục ông. Số còn lại, coi như tôi xóa nợ cho ông hết.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Bỏ ra khỏi phòng, Gaillard nói với Bazin:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Tao không kiện nữa, thả nó đi!</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Bazin ngạc nhiên. Hắn bảo:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Luật là luật, ông tha nhưng tôi không tha.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Không thuyết phục được Bazin, tên giang hồ đảo Corse tỏ ra khá áy náy với Sơn Vương. Hắn lại quay trở vào. Đứng trước mặt Sơn Vương, hắn hứa:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Để tỏ lòng kính trọng ông, ngày mở phiên tòa, tôi sẽ không đến dự.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Và hắn đã giữ lời.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Một tháng sau, Sơn Vương bị Tòa tiểu hình kết án năm năm khổ sai và bị đày ra Côn Đảo.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">2. 16 tháng 8 - ngày định mệnh</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Đến Côn Đảo, Sơn Vương bị tống vào banh II, buồng giam tù thường án. Vụ cướp táo bạo của Sơn Vương khiến đám thường phạm nể phục, dù so với đa số bạn tù, ông ít tuổi hơn nhiều. Lẫn giữa đám đầu trộm đuôi cướp, Sơn Vương nổi trội hơn cả bởi là người có học, thuộc nhiều tích xưa chuyện cũ, lại giỏi tiếng Pháp. Vì vậy, mỗi lần có việc cần đề đạt gì với bọn gác ngục, cả buồng giam đều phải cậy đến Sơn Vương. Sau chưa đầy một tháng, Sơn Vương đã được coi như “sếp” buồng giam. ở các buồng bên cạnh, nhiều chính trị phạm - cả tù Cộng sản lẫn tù Quốc dân Đảng - cũng có nhiều người từng quen biết Sơn Vương trong thời gian viết báo, in sách, đôi người còn tỏ ý ngưỡng mộ. Thấy ông có uy tín với bạn tù, lại nói năng nhỏ nhẹ, cử chỉ đĩnh đạc, bọn gác ngục cũng tỏ ra vì nể.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Cuối năm 1933, giám thị Nguyễn Văn Liễn (Vệ Liễn) quyết định tổ chức một cuộc thi chữ đẹp tại tù Côn Đảo. Kết quả, Sơn Vương giành giải nhất, đẹp hơn cả chữ của các thư ký trên đảo cùng dự thi. Vệ Liễn bèn vận động chúa đảo cho ông ra làm thư ký giúp việc tại Ty Ngân khố của tỉnh đảo Côn Lôn. Kể từ đó, Sơn Vương không phải ngồi xà lim và làm khổ sai nữa. Ban ngày ông lo ghi chép giấy tờ ở Ty Ngân khố, buổi tối dạy bé Nguyễn Thị Kim Hoa, 9 tuổi, con gái Vệ Liễn học đến 9 giờ đêm. Sau đó, ông được cắp chiếu về ngủ cùng chỗ với các nhân viên của Ty Ngân khố.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Lúc mới ra đảo, ngoài Nguyễn An Ninh, Sơn Vương tỏ ra ngưỡng mộ các tù chính trị Quốc dân Đảng. Máu giang hồ của ông bị mê hoặc bởi gương trung liệt của Nguyễn Thái Học, và một số chiến công của đảng này. Nhưng dù ở tù, những người Quốc dân Đảng vẫn thẳng tay khủng bố những người bất đồng chính kiến với họ trong đường lối đấu tranh cách mạng. Trước mắt Sơn Vương, Quốc dân Đảng đã tiến hành một số vụ ám sát, khủng bố ngay tại Côn Đảo chủ yếu nhắm vào tù Cộng sản. Trong khi đó, những người tù Cộng sản, dù rất căm giận vẫn không hề tìm cách trả đũa. Ngược lại, họ vẫn đoàn kết, nhất trí, luôn tìm cách hòa giải những mối bất đồng, cố hàn gắn mối đoàn kết giữa tù Cộng sản và tù Quốc dân Đảng. Thần tượng cũ sụp đổ, lòng ngưỡng mộ của Sơn Vương dần dần dành hết cho số tù là đảng viên Cộng sản. Lợi dụng công việc ở Ty Ngân khố, ông thường tìm cách chuyển giấy, mực vào và giúp những người Cộng sản liên lạc với nhau.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Năm 1936, nền chính trị nước Pháp biến động mạnh. Nội các Léon Blum và phong trào Mặt trận bình dân lên nắm chính quyền, tiến hành hàng loạt cải cách dân chủ ở Đông Dương, trong đó có cả việc đặc xá tù chính trị. Tháng 7 năm 1936, một số tù nhân ở Côn Đảo được phóng thích. Sơn Vương cũng được xét trả về đất liền, tiếp tục thụ hình tại Hà Tiên.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Cạnh nhà tù ở Hà Tiên có một khu bungalow(*) dành cho các ông Tây bà đầm nghỉ mát. Một hôm, tên Giám đốc bungalow người Pháp bị mất 200 đồng. Nghi cho một anh bồi người Việt lấy cắp, hắn đã tự tay tra khảo anh dã man. Anh bồi không nhận bị tên Giám đốc tàn ác đốt đèn cầy và nhỏ sáp nóng vào mũi. Anh bồi chết, dân chúng kéo nhau biểu tình. Trong tù, Sơn Vương đã hô hào tù nhân đập phá khám và la ó dữ dội để ủng hộ. Vì vậy, chủ tỉnh Hà Tiên đã quyết định đày Sơn Vương ra đảo Phú Quốc.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tội ác của thực dân Pháp đi đâu cũng gặp, tên Tây đoan (quan thuế) kiêm quận trưởng Phú Quốc đã nhiều lần tác oai tác quái ức hiếp dân trên đảo. Biết chuyện, Sơn Vương đã âm thầm thu nhập tài liệu và viết bài, bí mật gửi về cho một số tờ báo ở Sài Gòn. Các báo cử người ra điều tra và đăng bài lên án mạnh mẽ. Tên Tây Đoan khát máu bị đuổi đi nơi khác. Tháng 2 năm 1938, tên quận trưởng mới thay đã đưa trả Sơn Vương về lại Hà Tiên. Ông bị giam giữ thêm 6 tháng, đến ngày 16 tháng 8 năm 1938, trùng ngày trùng tháng với ngày bị bắt, Sơn Vương được thả.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Nhưng, hình như định mệnh đã trói chặt cuộc đời Sơn Vương với ngày 16 tháng 8. Đúng một năm sau, ngày 16 tháng 8 năm 1939, Sơn Vương lại bị tống vào tù. Lần này, ông bị bắt vì một lý do hết sức quái gở. Tại ghi-sê bán vé của một rạp chiếu bóng ở Chợ Lớn, Sơn Vương bị một gã người Việt hung hăng đạp giày đau điếng. Ông đẩy hắn ra, tên này lập tức nhảy vào đánh Sơn Vương. Cáu tiết, ông xô mạnh, tên gây sự bật ngửa ra sau ngã chỏng gọng. Rất không may, kẻ gây sự lại là... sếp mật thám của bót Polo (Chợ Lớn). Bẽ mặt, hắn móc ngay tu huýt cho lên miệng thổi một hồi. Mã tà, lính kín lập tức bu lại, còng Sơn Vương dẫn về.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Xuất thân là một võ sĩ đấm boxe (quyền Anh) có hạng, tên phó cò bót Polo cũng hung hăng không kém gì sếp chánh. Bất cứ ai mới bị bắt, hắn cũng đòi phải... đấu tay đôi. Thông thường, cuộc đấu chỉ dừng lại khi kẻ mới vào đã máu me bê bết và bất tỉnh nhân sự. Vì vậy, người ta gọi hắn bằng biệt danh Cọp Lửa.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Thấy Sơn Vương mảnh khảnh nhưng có vẻ ngang tàng, Cọp Lửa hất hàm hỏi cộc lốc:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Biết võ không?</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Sơn Vương cũng đáp cộc lốc:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Chịu đòn được.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Cọp Lửa đòi đấu. Sơn Vương nhã nhặn từ chối:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Đây là bót cò, đâu phải sàn boxe ở hội chợ? Nếu ông cò muốn, tôi đứng cho ông đấm.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tên cò tức lắm, xông vào ngay. Sơn Vương không đánh trả, chỉ xuống tấn vận nội công chịu đòn. Đấm liên tục 10 phút, Sơn Vương vẫn không nhúc nhích, Cọp Lửa đành ôm hai tay buốt nhức lỉnh sang chỗ khác.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Ra tòa, Sơn Vương bị kết tội du đãng, bị đưa đi giam giữ tại căng Pursat (Campuchia). Nhờ giỏi ăn nói, Sơn Vương xin được một lưỡi cưa, cưa còng và trốn qua Thái Lan. Không bao lâu, ông lại bị bắt khi tìm cách về lại Sài Gòn. Lần này, ông bị kết án 10 năm tù vì tội vượt ngục, bị tống vào phòng 17 bót Catinat, nơi đặt máy chém. Đầu năm 1942, ông bị đày ra Côn Đảo lần thứ hai.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">3. Những năm sôi động</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Giai đoạn 1942-1946, quần đảo - nhà tù Côn Lôn xảy ra rất nhiều biến động. Đặc biệt, quyền cai trị liên tục bị thay đổi. Tháng 9 năm 1942, phát xít Nhật đã cho quân đổ bộ lên đảo lần đầu tiên, nhưng chúng chỉ ở lại ít hôm rồi rút. Ba năm sau, ngày 6.2.1945, tàu chiến Nhật đã chĩa đại bác vào quần đảo, yểm trợ cho một trung đội vũ trang đổ bộ lên, bất chấp sự phản đối của bọn Pháp trên đảo.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Đám lính Nhật đổ bộ tiến hành ngay việc khống chế đài vô tuyến điện và tịch thu toàn bộ radio của bọn Pháp, ra sức tìm cách tiếp xúc với tù nhân, tiếp tế, cung cấp thông tin và truyền bá thuyết Đại Đông á cho đám chính trị phạm thân Nhật. Không dám công khai ngăn cản lính Nhật, lính Pháp đã tìm cách di chuyển nơi làm việc của đám tù thân Nhật, ngăn không cho những cuộc tiếp xúc diễn ra. Bị chúng thẳng tay khủng bố, đánh đập dã man, những tù nhân thân Nhật đã bóng gió bắn tin đe dọa bọn giám thị người Pháp, đồng thời ấm ức chờ gió đổi chiều để có cơ hội trả thù.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Sáng ngày 9.3.1945, thêm hai tàu tuần duyên Nhật lừ lừ tiến vào Côn Đảo. Mặc cho đám lính Pháp ngơ ngác, bọn Nhật đã ngang nhiên chất lên bờ một số thiết bị, khí tài chiến tranh. Xong việc, hai chiếc tàu tuần duyên không những không rút lui, lại còn kê tất cả nòng pháo hướng thẳng vào đất liền. Đánh hơi thấy chuyện chẳng lành, đích thân Tyssery, giám đốc Nhà tù Côn Đảo đã đến trại Nhật, yêu cầu được giải thích. Tên sĩ quan chỉ huy Nhật Bản ngang nhiên trả lời:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Chúng tôi đưa hàng lên để lắp đặt một trạm vô tuyến.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Đồng thời hắn ra lệnh:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Mời ông Tyssery ở lại.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Thực chất bọn Nhật muốn giam lỏng Tyssery không cho quay về. Ngay đêm đó, không tốn một phát đạn, Nhật đã tước hết toàn bộ vũ khí của lính Pháp, chiếm giữ trại lính, dinh giám đốc, đài vô tuyến và toàn bộ vị trí phòng thủ trên đảo. Bốn ngày sau, giám đốc Tyssery và viên đại úy chỉ huy lính Pháp ở Côn Lôn được tàu chiến Nhật đưa về đất liền. Quyền cai quản nhà tù, Nhật giao cho phó giám thị Hilaire đồng thời giữ nguyên bộ máy giám thị Pháp - Việt như cũ.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Chỉ sau đó ít hôm, máy bay đồng minh đã tiến hành nhiều đợt oanh kích Côn Đảo. Bom đạn Mỹ đã đánh sập hải đăng hòn Bảy Cạnh, Nhà đèn, Sở lưới và một số cơ sở sản xuất trên đảo, giết chết hàng chục tù nhân đang lao động ở các khu vực này. Một số tù nhân đã lợi dụng lúc tình hình nhốn nháo, thoát ra khỏi vòng rào trại giam. Đám tù thân Nhật trong trại cũng bắt đầu trỗi lên phá phách, gây yêu sách.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Đòi hỏi của chúng đã được bọn Nhật đáp ứng bằng một hành động mị dân: trao quyền chúa đảo cho Lê Văn Trà - <span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>nguyên thư ký của Tyssery, đồng thời tiến hành cái gọi là “lễ trao trả độc lập” và biến quần đảo Côn Lôn (tiếng Pháp: Poulo Condore) thành cái gọi là “Quốc gia tự do Nông dân huynh đệ quần đảo Côn Lôn (Etat libre agricole et fratemel d’ Archipel de Poulo Condore)”. Trong buổi lễ, Lê Văn Trà đã không tiếc lời ca ngợi công lao của quân đội Thiên Hoàng và Thống đốc Minoda. Sau đó, Trà đã công bố đạo dụ của Chính phủ Trần Trọng Kim về việc các chính trị phạm kể từ ngày này được Chính phủ Việt Nam trả lại tự do và được coi như mọi người khác trong nước. Nhưng thực chất, chỉ có 150 tù thân Nhật là được đi lại tự do và được phóng thích sau hai tuần. Những người khác, ngay sau buổi mít tinh đã bị xua trở lại, lại vào khám, tiếp tục bị giam giữ như cũ.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Ngay sau khi thoát cũi sổ lồng, bọn tù thân Nhật đã đi ngay vào cuộc trả thù những cai ngục Pháp - Việt. Chúng cũng thừa cơ hội khủng bố, hành hạ một số tù nhân Cộng sản, tù thường phạm dám công khai phản đối chúng. Để ủng hộ tù Cộng sản, Sơn Vương đã đứng ra vận động một số thường phạm, công khai âm mưu của bọn tù thân Nhật, đồng thời vạch mặt tuyên bố nếu đám này có hành động quá khích, họ sẽ đứng ra chống lại.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Giỏi ăn nói và có uy tín, Sơn Vương đã được khá đông thường phạm có lương tri ủng hộ. Do đó, bọn tù thân Nhật cũng chùn tay, không dám đối xử tàn ác với những bạn tù khác. Mũi nhọn khủng bố của chúng dồn hẳn sang hướng đám cai ngục cũ. Một số gác ngục hung hãn hồi trước như Toustou, Lantali, đã bị đánh trọng thương, phải vào nhà thương Côn Đảo điều trị. Sau này, được những người Cộng sản kiên trì thuyết phục, không ít người trong số họ đã ngả sang chủ trương liên minh giữa những người Cộng sản và các lực lượng dân chủ, tiến bộ chống phát xít, bình tĩnh đối phó với các hành động khiêu khích của đám tù thân Nhật đang được chính quyền bù nhìn dung túng.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Thấy uy tín của khối Đại Đông á đang bị rơi rụng dần, bọn Nhật trên đảo và chính quyền Lê Văn Trà bèn tìm cách đối phó bằng cách thực hiện một số cải cách dân chủ. 8 chiếc ghe bầu được gửi từ đất liền ra để rước đám tù thân Nhật thuộc các giáo phái Cao Đài, Hòa Hảo, Thiên Chúa giáo, Phật giáo về. Trên đảo, Trà cho mở lại trường tiểu học và ra tờ báo “Tiếng nói tự do”. Sợ tù Cộng sản sẽ biến tờ báo thành diễn đàn chống phát xít, Lê Văn Trà đã giao cho Sơn Vương phụ trách. Sau khi nhận chức chủ bút, Sơn Vương đã được đi lại khá tự do. Lấy lý do đảo đã được tự do, tù nhân cần và được quyền biết tin tức, Sơn Vương đã thuyết phục được Lê Văn Trà cho tù nhân được sửa lại một chiếc radio hỏng. Dù không muốn, song Lê Văn Trà cũng không thể phản đối.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Dưới sự chỉ huy của Tôn Đức Thắng - người lính thợ nổi tiếng từng kéo cờ phản chiến trên biển Hắc Hải trong Chiến tranh thế giới lần thứ nhất - một tốp thợ tù đã sửa chữa xong chiếc radio, sau đó sửa luôn được một chiếc canô hỏng. Qua sóng radio, tin cách mạng tháng Tám đã thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn độc lập đã khiến cả đảo hồ hởi reo mừng. Bọn gác ngục và bọn thân Nhật bắt đầu co vòi lại không dám lộng hành.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tối ngày 16.9.1945, tàu Phú Quốc và 32 ghe bầu chở theo 10 tấn gạo tiếp tế của Cách mạng đã cặp bến Cỏ ống. Rạng sáng hôm sau, cờ đỏ sao vàng đã phất phới bay rực cầu tàu Côn Đảo. Tham tá Lê Văn Trà nộp con dấu của nhà tù cho chính quyền Cách mạng.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Sau một tuần lễ sửa chữa, đoàn tàu, thuyền lại quay mũi ra khơi. 1.800 chính trị phạm được giải thoát đưa về đất liền. Đến đầu tháng 12 năm 1945, ủy ban hành chính Nam Bộ lại gửi một đoàn ghe ra Côn Đảo rước tù do đồng chí Văn Cừ làm trưởng đoàn. Ngày 11.12.1945, dưới sự chứng kiến của phái đoàn Văn Cừ, Lê Văn Trà đã đứng ra tổ chức một cuộc bầu cử dân chủ trên đảo. 12 người trong đó có sáu giám thị, sáu tù nhân đã được bầu vào bộ máy chính quyền mới. Ngày 15 tháng 12, ủy ban hành chính mới của Côn Đảo chính thức được công bố, Sơn Vương Trương Văn Thoại chính thức trở thành Chủ tịch ủy ban.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">ở cương vị mới mẻ này, Sơn Vương tỏ ra là một vị chủ tịch năng nổ và có khả năng lãnh đạo. Ngay sau khi nhậm chức, Sơn Vương đã sốt sắng bắt tay ngay vào việc tổ chức lại sản xuất, từ thu hoạch lúa, đánh bắt hải sản đến khai thác củi, đá, làm vệ sinh... Ông đã đề ra một số biện pháp khuyến khích lao động như chia một phần thành quả cho người làm ra sản phẩm. Mặt khác, việc lao động sản xuất dưới thời Sơn Vương lãnh đạo được coi như bắt buộc, cả các thành viên ủy ban lẫn các công chức, giám thị cũ cũng phải trực tiếp tham gia. Ông cũng tỏ ra kịp thời và chính xác khi xác định những việc cần làm cấp bách, giao đúng người đúng việc, từ tổ chức một tổ y tế vào núi tìm thuốc trị bệnh đến việc xuất toàn bộ vải vụn trong kho giao cho tổ phụ nữ may quần áo cộc cấp tốc để phát cho một số tù nhân thiếu thốn.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Giai đoạn đầu, uy tín của Sơn Vương khá cao. Khi phái đoàn Văn Cừ đón tù về đất liền, ông đã đồng ý ở lại, tiếp tục cùng chính quyền mới khôi phục cuộc sống và trật tự của đảo, dù trong lòng rất nôn nao mong được trở lại đất liền. Ngoài tinh thần trách nhiệm, việc đồng ý ở lại Côn Đảo của Sơn Vương có một phần níu kéo của một lý do khác: tình yêu. Người tạo ra sức hút mãnh liệt ấy là Lệ Hoa, tức Nguyễn Thị Kim Hoa, con gái của Vệ Liễn và là cô học trò nhỏ tại đảo của Sơn Vương từ hơn 10 năm trước.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Khi Sơn Vương bị đày ra Côn Đảo lần thứ 2 (1942), cô bé học trò 9 tuổi ngày xưa đã trở thành một thiếu nữ 18 tuổi, đẹp rực rỡ, được coi như hoa khôi của Côn Đảo. Có học thức, thích thơ ca, đặc biệt là ngâm vịnh Kiều, Lệ Hoa tỏ ra cảm phục tài năng của huyền thoại Sơn Vương. Lúc này Lệ Hoa cũng đang là một cô giáo tiểu học trên đảo. Cô thường bí mật đem những thắc mắc trong sách vở nhờ Sơn Vương giải thích giúp. Là người có chữ, từng đọc nhiều sách chữ Hán, đối với Sơn Vương, Lệ Hoa hội đủ cả tám tiêu chuẩn của một mỹ nhân, với “hoa diện” (mặt tươi như hoa), “nguyệt thần” (thần thái trong sáng như ánh trăng), “điểu thanh ngôn” (tiếng nói trong trẻo như chim hót), “liễu thái” (dáng dấp mềm mại như nhành liễu), “băng tuyết bì” (da trắng như tuyết), “ngọc cốt” (tinh thần kiên định như viên ngọc), “thu thủy tư” (tâm hồn tĩnh lặng như nước hồ thu) và “thi thư tiên” (có học thức, coi trọng chữ nghĩa). Choáng ngợp trước nhan sắc của cô, Sơn Vương cũng tỏ ra rất hào hứng khi được đáp ứng các thắc mắc. Tình thầy trò, chú cháu ngả dần thành tình yêu, dù Sơn Vương hơn Lệ Hoa 13 tuổi. Nhưng vì cuộc đời vẫn phải náu thân sau song sắt, chí lớn còn lưu nơi đảo vắng, Sơn Vương chỉ còn biết thổ lộ lòng mình qua mấy câu thơ nuối tiếc mà ông bí mật nhờ lính gác gửi tận tay ý trung nhân:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Ước gì kéo được thời gian</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Cho tôi trẻ lại, cho nàng già hơn</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Khi phụ trách tờ Tiếng nói tự do, Sơn Vương lại sáng tác một bài thơ dài có tựa Vịnh Hai Bà Trưng để thổ lộ lòng mình với Lệ Hoa. Sợ chưa đủ cho người đẹp hiểu thấu tâm tình, ông lại bỏ ra cả ngày trời, dùng chiếc bút máy hiệu Kaolo mang từ đất liền ra tỉ mẩn chép bài thơ dài hơn 400 chữ này lên mặt sau của vỏ một bao diêm và gửi cho Lệ Hoa. Quả nhiên, bức thư tình đọc bằng... kính lúp độc đáo ấy đã khiến trái tim cô hoa khôi chao đảo. Vài ngày sau, cô học trò xưa đã trả lời thầy giáo cũ bằng hai hàng chữ nắn nót:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Sa trường chí nhượng tài trai</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Phòng xuân trỗi gót dặm ngoài có em.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tình cảm đã trở nên sâu đậm, nhưng vẫn đang là một người tù, nên Sơn Vương đành nén lại, chờ đợi. Cuối cùng, ông cũng đã tìm được thời điểm. Khi trở thành Chủ tịch ủy ban hành chính Côn Đảo, Sơn Vương lập tức chỉ định ngay Lệ Hoa làm Hội trưởng Hội phụ nữ của đảo. Từ đây, người tù đã có thể công khai trò chuyện với người yêu mà không sợ sự ngăn cấm của ông bố Vệ Liễn - người gác ngục.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">4. Đảo quốc Côn Lôn và những tham vọng phiêu lưu</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Công bằng mà nói, trong thời gian nắm quyền lãnh đạo quần đảo Côn Lôn, Sơn Vương đã làm được khá nhiều điều tốt đẹp, góp phần ổn định cuộc sống và giữ gìn an ninh trật tự trên đảo. Nhưng đó chỉ là giai đoạn đầu, khi những người Cộng sản còn có mặt. Ngay sau khi phái đoàn Văn Cừ trở về đất liền, không còn ai kiềm giữ, bản chất lục lâm thảo khấu, anh hùng cá nhân trong con người Sơn Vương mới thật sự bộc lộ.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Đầu tiên, Sơn Vương cho sửa sang lại phần mộ của nhà cách mạng Nguyễn An Ninh và tổ chức một lễ tế khá rình rang. Trước bàn thờ mới lập, khói hương nghi ngút, Sơn Vương tuyên bố:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Từ nay, quần đảo Côn Lôn chính thức trở thành “Quốc gia trung lập dân chúng quần đảo An Ninh” (Etat neutre des Insulaire de L’ Archipel d’ An Ninh).</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Đồng thời, ông tự xưng là... Quốc vương của “quốc gia” mới lập. Không ít người trên đảo tỏ ý không phục, Sơn Vương tìm cách giải thích bằng cách tung ra luận điệu:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Tên tôi là Sơn Vương, có nghĩa là “Vương” của đảo Côn Sơn, mệnh ấy do trời định.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Giải thích xong, Sơn Vương tuyên bố:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Bất cứ ai chống lại mệnh trời, người đó sẽ bị<br style="margin: 0px; padding: 0px;" />trừng trị.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Chưa hết, dù các ban bệ trên đảo đều được thành lập bằng con đường bầu cử, nhưng Sơn Vương vẫn cố tình biến nó thành một thứ triều đình. Mỗi một buổi họp, Sơn Vương chễm chệ trên chiếc ghế bành kê ở thềm cao, bá quan văn võ xếp hai hàng ngồi thấp phía dưới. Trước khi muốn báo cáo, mọi người đều phải tiến ra giữa hai hàng người chắp tay trước mặt Sơn Vương và mở đầu bằng câu: “Thưa thủ lãnh..!”.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Sau ngày 15.12.1945, không còn người tù chính trị nào ở lại, cả đảo chỉ còn lại toàn thường phạm cũ, cho nên triều đình phường tuồng của Sơn Vương không bị ai phản đối. Nhưng, đám lưu manh cũng nhân cơ hội đó ngóc đầu dậy, hành hung sách nhiễu dân chúng trên đảo. Cảnh sát trưởng Nguyễn Thành út vốn xuất thân là một tên du thủ du thực, bị kết án 10 năm khổ sai, đã nhiều lần ngang nhiên vào nhà dân giở trò cướp bóc, trêu ghẹo phụ nữ. Biết chuyện, thay vì đưa út ra kỷ luật công minh, Sơn Vương lại có cách xử sự hết sức quái chiêu và đẫm chất giang hồ. Trước văn võ bá quan, ông thẳng tay giáng cho Nguyễn Thành út một tát tai và ném ra lời thách thức:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Tôi với anh giao đấu tay đôi. Nếu thắng, anh muốn làm gì mặc sức. Nếu thua, tôi sẽ chặt một cánh tay để anh khỏi làm bậy.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tự lượng sức không thắng nổi Sơn Vương, Nguyễn Thành út đã dập đầu lạy như tế sao, xin Sơn Vương tha tội. Từ đó, nạn cướp bóc, sách nhiễu dân chúng mới lắng xuống.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Trở thành “quốc vương” của quần đảo, Sơn Vương bắt đầu nghĩ đến việc thực hiện giấc mơ của ông: <span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>cưới Lệ Hoa làm vợ. Ông đặt ra một bài vè tự ca ngợi mình, bắt trẻ con trên đảo hát, coi đó như “Quốc ca Côn Lôn quốc”. Trong đó có câu:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Lệ Hoa đệ nhất Côn Lôn quốc</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Trương Vạn Năng tứ hải vô song...</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tình thâm của Sơn Vương, con gái người gác ngục không từ chối. Nhưng Vệ Liễn, cha cô thì vẫn khăng khăng cự tuyệt, không chịu gả con gái cho “tên tù kẻ cướp”. Thuyết phục mãi không được, Sơn Vương đành phải lập kế. Ông cho hàng loạt đàn em thảo đơn tố cáo tội ác của giám thị Nguyễn Văn Liễn đối với tù nhân của chế độ trước. Lá đơn tố cáo với hàng chục chữ ký được đệ trình lên cho “quốc vương” yêu cầu minh xét. Nắm cớ, Sơn Vương sai Cảnh sát trưởng Nguyễn Thành út bắt Vệ Liễn tống giam để “điều tra”.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Cha bị bắt, Lệ Hoa hoảng sợ, vào gặp Sơn Vương khóc lóc, năn nỉ xin thay cha chuộc tội. Chỉ đợi đến đó, Sơn Vương liền sai một tay Hội đồng dân biểu là Nguyễn Văn Đây (Hai Đây) vào khám gặp Vệ Liễn. Hai Đây vạch cho viên cựu giám thị rõ:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Ông chỉ còn một con đường, gả cô Lệ Hoa cho Sơn Vương, nếu không sẽ chết. Nếu gả con gái, ông nghiễm nhiên đã là nhạc phụ của chúa đảo, tất nhiên không ai dám đụng đến ông, mọi tội lỗi xưa coi như xóa sạch.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Vệ Liễn suy nghĩ hồi lâu, sau đó xin được gặp con gái và đem toàn bộ thiệt hơn hỏi ý Lệ Hoa. Dù trong lòng cờ mở trống giong nhưng Lệ Hoa cũng vờ tỏ ra miễn cưỡng khi gật đầu, không quên kèm theo lệ chảy hai hàng. Cô muốn tỏ rõ một sự hy sinh đành nhận lời bán mình chuộc cha cho thật giống Thúy Kiều, dù trong tim cô không còn mơ ước nào lớn hơn là được làm vợ Sơn Vương.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Ngày 28.2.1946, đám cưới của Sơn Vương - Lệ Hoa được tổ chức. Lúc này, trên đảo còn lại 200 bao gạo, một phần ba trong đó đã mục nát. Sơn Vương cho xuất một phần số gạo mục này ra xay bột làm bánh hỏi, bún, bánh bò rễ tre, nấu rượu và cho bắt heo quay làm tiệc đãi khách. Để xứng đáng với địa vị một quốc vương, ông sai người dọn dẹp, quét vôi trang trí lại ngôi nhà của chúa đảo Hilaire để làm tổ ấm hạnh phúc đón dâu. Chiếc xe Jeep của chúa đảo cũng được sơn lại và kết hoa để làm xe rước dâu. Xe hoa chở cô dâu chú rể chạy lòng vòng khắp đảo suốt cả buổi sáng. Trẻ con trên đảo chạy theo la hét inh ỏi. Trên xe, Sơn Vương liên tục vẫy tay chào đám “thần dân”. Đến tận sáng hôm sau, mọi người vẫn tha hồ ăn uống và nhảy múa. Có lẽ, đây là đám cưới lớn nhất có một không hai ở Côn Đảo.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Khi quyết định tổ chức đám cưới linh đình, Sơn Vương đã gặp không ít lời dị nghị và phản đối. Đang say cả men tình lẫn men quyền lực, ông vẫn bất chấp. Ngay sau hôm hôn lễ, có một người là ông già Quýt đã công khai đứng ra chỉ trích Sơn Vương về hai tội: Thứ nhất, lạm dụng quyền hành để ép hôn Lệ Hoa. Thứ hai, tổ chức đám cưới quá thừa mứa và lãng phí, trong khi lương thực, thực phẩm trên đảo đã cạn kiệt. Đang ngây ngất, Sơn Vương đùng đùng nổi giận sai thủ hạ giết chết ông lão. Ngày 26.3.1946, xác ông già Quýt được phát hiện. Dân chúng trên đảo lập tức kéo nhau đến dinh chúa đảo, gào thét đòi truy tìm và trừng trị kẻ thủ ác. Lúc này, Sơn Vương mới bắt đầu nao núng, đành phải hứa tổ chức điều tra.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Do không được tiếp tế, Côn Đảo bắt đầu phải đối diện với nạn đói, thiếu thuốc men, nhu yếu phẩm nghiêm trọng. Bí thế, Sơn Vương vội cử người về đất liền xin viện trợ. Nhưng chờ mãi, đoàn sứ giả vẫn không quay trở lại. Túng quẫn, đám lưu manh lại bắt đầu lộng hành, tha hồ đào tường khoét vách, bắt cóc tống tiền không sao dẹp hết. Nhiều người dân trên đảo không chịu nổi đã liều lĩnh tự đóng ghe, bè trốn về đất liền. Không quản nổi trật tự, Sơn Vương bèn ban lệnh: ai tự ý bỏ trốn sẽ bị nhốt xà lim chín tháng. Vô ích. Số người bỏ trốn vẫn ngày một tăng. Trong khi đó, radio lại phát ra toàn tin xấu: Pháp đã tái chiếm Nam Kỳ, chiến tranh đã quay trở lại... Côn Đảo đã bị cô lập và viễn cảnh bị Pháp tái chiếm đã không còn xa xôi nữa.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Trong tình cảnh rối ren đó, Lệ Hoa tỏ ra sáng suốt hơn cả. Cô khuyên Sơn Vương: nên về đất liền tham gia kháng chiến hơn là ngồi bó tay chờ Pháp đến nộp mình.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Sơn Vương đồng ý. Ông thảo công văn gửi Chủ tịch ủy ban kháng chiến tỉnh Sóc Trăng Dương Kỳ Hiệp ngỏ ý muốn xin về kháng chiến, đồng thời nhờ ông chủ tịch tạo điều kiện cho sứ giả của Sơn Vương gặp phái đoàn Văn Cừ để bàn tính dọn đường về. Đoàn sứ giả gồm: Trần Phẩm - cựu tù nhân, mã tà 88 Đức và hai thành viên khác (một nam, một nữ) trong ủy ban hành chính Côn Đảo. Vào đất liền, hai tuần sau họ mới trở lại nhưng không bắt được liên lạc. Họ cho biết: trong đất liền, chiến tranh đã lan rộng, quân Pháp đã chiếm được nhiều nơi.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Nóng lòng và hoang mang, Sơn Vương tính nước manh động đánh bài... chuồn! Ngày 20.3.1946, ông cho hạ thủy một chiếc thuyền, dự định cùng Lệ Hoa và một số người tin cẩn bỏ trốn. Nhưng do thuyền đóng vội, vừa xuống nước đã bị sóng đẩy vào bờ đá và đánh vỡ tan nên dự định đã bất thành.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Biết không còn đường rút, ngày 25.3.1946, Sơn Vương đã tập trung dân chúng để nghe ông đọc một bài diễn văn xin nhường quyền cai trị lại cho những người Pháp trên đảo. Nhưng, những người Pháp có mặt đã không nhận. Ông lại phái thêm 3 người về đất liền đi sứ, yêu cầu Pháp tiếp tế lương thực cho Côn Lôn, đồng thời xin cho mình một bộ đồ, 1 súng lục, 1 nón nỉ và 1 xe đạp. Giấc mơ “định bá đồ vương” trong tuyệt vọng đã teo lại thành vài món đồ vặt vãnh, song Sơn Vương cũng không được toại nguyện. Thay vì trả lời, quân Pháp đã tống giam 3 sứ giả của Sơn Vương vào bót Catinat và phái tàu chiến ra tái chiếm Côn Đảo.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Ngày 8.4.1946, đại úy Gimbert chỉ huy ba chiến hạm chở 2 đại đội lính hỗn hợp gồm cả Pháp, Âu - Phi và lính bản xứ tiến vào Côn Đảo theo đường Bãi Nhà Thờ. Mờ sáng, nghe đại bác Pháp bắn lên bãi để dọn đường, Sơn Vương đã dẫn toàn bộ “triều đình” chờ sẵn ở bậc thềm trụ sở để nghênh tiếp. Nhưng, ông không còn đủ thời gian để đọc nốt bài diễn văn cuối cùng của đời mình. Theo lệnh của Gimbert, Sơn Vương và toàn bộ tù thường phạm còn lại (gồm 400 người) đã bị tống giam ngay tức khắc. Riêng Lệ Hoa và gia đình cô, Pháp vẫn cho tự do ở trên đảo.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Khi ba chiến hạm Pháp vừa tiến vào Bãi Nhà Thờ, một tên Việt gian là Đinh Công Thành đã bí mật lẻn ra Sở Muối cung cấp tin tức và dẫn đường cho quân Pháp đổ bộ. Sơn Vương bị tống ngục, tên Thành mượn gió bẻ măng, đứng ra tố cáo ông là phần tử nguy hiểm, cần phải canh gác cẩn thận. Vì vậy, Sơn Vương bị quân tái chiếm đối xử hết sức tàn tệ, suýt nữa bị đem ra hành hình tại chỗ. Nhờ có Lệ Hoa và giám thị Toustou đứng ra xin giúp, ông mới tránh được cái chết đã kề gang tấc.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Vào tù, Sơn Vương lại gặp thêm một đại nạn. Bị ông tát tai sỉ nhục dạo trước, tên lưu manh Nguyễn Thành út nung nấu chờ cơ hội trả thù. Hắn đã không ngần ngại bịa ra chuyện Sơn Vương đang giữ bản đồ kho báu của Gia Long giấu lại trên đảo khi chạy trốn quân Tây Sơn năm 1783. Tưởng thật, chúa đảo Gimbert và tên cò Pellier đã tra tấn Sơn Vương hết sức dã man để bắt ông khai nơi giấu bản đồ. Bị đánh đập quá đau, Sơn Vương đành nhận bừa là có kho báu và vẽ lại một tấm bản đồ ma. Vì tội đó, ông lại bị thêm hàng chục trận đòn dã man khác.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Năm 1947, Sơn Vương bị điệu về Sài Gòn để hầu tòa. Với hai tội danh mới là cưỡng hôn Lệ Hoa và giết ông già Quýt, Sơn Vương phải lĩnh thêm một án tù chung thân khổ sai. Sau đó, ông bị đưa ra lại Côn Đảo để thi hành án, trở thành tù nhân mang thẻ số 313C, giam tại hầm số 8, khu biệt lập, lao 2. Vào tù, ông viết thư cho vợ Vệ Liễn, yêu cầu bà thuyết phục chồng về Sài Gòn làm việc để Lệ Hoa có cơ hội tái giá, và quên hẳn mình. 6 tháng sau, Sơn Vương nhận được thư, một số nhu yếu phẩm và 2000 đồng do Lệ Hoa gửi người quen cầm vào. Sau đó, chim trời cá nước, cả hai bặt tin nhau cho đến tận cuối đời.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Sáu năm sau, ngày 8.8.1953, trong một buổi được ra ngoài lao động, Sơn Vương đã bất ngờ chạm trán với Nguyễn Thành út, kẻ đã vu oan giá họa cho ông trong chuyện “kho vàng”. Lúc này, út đã được bọn gác ngục cho làm “cặp rằng” để hành hạ tù nhân. Máu hận thù sôi lên đẩy Sơn Vương xông tới. Nắm chặt cổ áo tên chó săn đã vu oan giá họa cho mình, Sơn Vương bảo:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Mày là con chó không đáng sống. Nhưng nếu bây giờ tao giết mày, người ta lại bảo là tao trả thù không quân tử. Thôi thì tao cho mày cơ hội cuối cùng, mày với tao quyết đấu. Muốn chơi bằng thứ vũ khí gì, mày hãy chọn đi.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Không còn đường trốn tránh, Sơn Vương vừa quay lưng, Nguyễn Thành út đã vớ ngay một khúc cây, từ phía sau nhắm thẳng đầu ông bổ xuống. Cú đánh lén không đạt mục đích. Chỉ một cú xoay người Sơn Vương đã tước được vũ khí của tên lưu manh mạt hạng. Thuận tay, ông giáng cho hắn một gậy nằm quay đơ. Vốn căm ghét tên “cặp rằng” tàn ác, các tù nhân khác đã không can thiệp để mặc cho Sơn Vương đập nát thây Nguyễn Thành út. Vì tội mới, Sơn Vương lại phải nhận thêm một án chung thân khổ sai nữa. Theo qui định, án chung thân hồi đó được tính là 32 năm. Tổng cộng, đời Sơn Vương đã 4 lần nhận án gồm 1 lần 5 năm, 1 lần 10 năm và hai án chung thân (32 năm). Tính tổng cộng, ông phải nhận mức án những 79 năm tù.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Mãi cho đến năm 1968, sau đúng 34 năm ngồi tù (từ 1933), Sơn Vương mới được ân xá. Trước đó, năm 1967, tờ Tin Sáng và một số tờ báo đối lập ở Sài Gòn đã liên tục đăng bài điều tra về chế độ hà khắc, phát xít của nhà tù Côn Đảo. Cũng trong năm này, liên minh Thiệu - Kỳ đã đắc cử Tổng thống và Phó Tổng thống Việt Nam Cộng hòa. Để mị dân, Thiệu - Kỳ hứa sẽ tìm hiểu và cải thiện điều kiện sinh hoạt ở Côn Đảo. Biết Sơn Vương ngày xưa từng là một nhân vật khá có tiếng tăm, trong khi hiện tại gần 60 tuổi, đã sức tàn lực kiệt, không còn khả năng gây nguy hại cho bộ máy quyền lực Việt Nam Cộng hòa, Thiệu - Kỳ quyết định giải thoát cho Sơn Vương, hòng lấy lòng dân chúng. Ngày 18.11.1968, ông được phóng thích. Thiệu - Kỳ đã điều hẳn một chiếc trực thăng quân đội bay ra đảo đón ông về.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Trở lại đời thường, Sơn Vương được khá nhiều báo chí thời đó săn đón. Thiên phóng sự Sơn Vương - người tù thế kỷ mà ông cho đăng feilleuton trên một số báo chí chỉ khiến dư luận ồn ào được một thời gian ngắn. Chiến tranh đang ngày một khốc liệt, người dân miền Nam còn nhiều chuyện đáng để quan tâm hơn một số phận Sơn Vương.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Bị cuộc đời quên lãng, Sơn Vương lặng lẽ lui về sống ẩn dật ở một ngôi nhà nhỏ trong con hẻm ngoằn ngoèo, nay là nhà số 137/52 Nguyễn Cư Trinh, quận 1, Tp. Hồ Chí Minh. Tại đó, ông mưu sinh bằng nghề bốc thuốc Nam gia truyền. Căn nhà nhỏ có gác gỗ này do bà Phạm Thị Hoa - người vợ gá nghĩa lúc tuổi đã xế bóng - tậu cho ông. Năm 1978, Sơn Vương ly dị bà Hoa, tiếp tục gá nghĩa với Nguyễn Thị Tám, một người đàn bà thua ông 30 tuổi.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Thỉnh thoảng, một vài người khách, thường là các nhà văn, nhà nghiên cứu sử học, những người có quan tâm đến lịch sử nhà tù Côn Đảo có ghé đến ngôi nhà nhỏ thăm hỏi Sơn Vương. Thời gian còn lại, ông sống trong cô độc, không bạn bè, không gia đình và không cả hồi quang quá khứ. Mỗi lúc có khách, ông già Sơn Vương ngày thường sống âm thầm, lặng lẽ lại tỏ ra hoạt bát hẳn. Trong những lúc hồi tưởng lại thời quá vãng, Sơn Vương thường tỏ ý tiếc nuối bởi thời trai trẻ dọc ngang không gặp được cách mạng, không đem được tài năng nhiệt huyết cống hiến cho dân tộc. Ông thường ngửa mặt than:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Vì máu anh hùng cá nhân, đời tôi vĩnh viễn chỉ còn lại là huyền sử quá gần tội lỗi, không còn dịp để bước vào chính sử như sở nguyện.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Những lúc như vậy, Sơn Vương thường để khách ngồi lại một mình bên bàn trà, chạy xuống bếp, xách lên một con dao yếm. Vén áo, phơi bụng và vận công, Sơn Vương mạnh tay chém dao bình bịch vào bụng, mặc cho khách trợn mắt, tái mặt vì kinh sợ và thầm phục. Sau đó, khẽ vuốt lại những đường lằn nổi đỏ trên khoang bụng, tay giang hồ tóc bạc lại nở một nụ cười buồn và tự huyễn hoặc mình, rằng:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Bụng vẫn còn cứng!</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Năm 1984, Sơn Vương trở lại quê nhà Gò Công và mất tại đó vào năm 1987.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">5. Và cha và con và...</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Giữa tháng 8 năm 1999, hơn 12 năm sau ngày Sơn Vương mất, bằng những tư liệu về ông thu thập trong nhiều năm, trên báo <em style="margin: 0px; padding: 0px;">An ninh thế giới</em> chúng tôi đã cho đăng một loạt tư liệu nhiều kỳ có tựa là: Quái kiệt Sơn Vương và 32 năm ngồi tù khổ sai Côn Đảo. Chưa thật đầy đủ, song loạt bài cũng đã cung cấp cho người đọc được những nét chính về một nhân vật giang hồ kỳ lạ và khá độc đáo, một hình ảnh mang đậm cá tính phóng khoáng, kiên cường của người Nam Bộ những thập niên đầu của thế kỷ XX. ít nhiều, loạt bài viết cũng có được khá đông đảo bạn đọc đón nhận với thái độ quan tâm thú vị. Một số bạn đọc sau đó còn nhiệt tình giúp chúng tôi tìm thêm tư liệu hình ảnh về nhân vật, hòng hoàn thiện thêm bức chân dung độc đáo và khá lãng mạn của một tay giang hồ quái kiệt.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Một tháng sau ngày loạt bài ra số đầu tiên, tại một căn nhà khang trang trên đường Tân Kỳ Tân Quý, quận Tân Bình, chúng tôi đã may mắn được tiếp xúc và trò chuyện với một bạn đọc hết sức đặc biệt và bất ngờ. Đó là một bà cụ chừng 70 tuổi, dáng vẻ khá lịch lãm, tự tin - phong cách thường gặp ở những tao nhân mặc khách. Trên khuôn mặt của cụ, tuổi tác vẫn chưa xóa hết được dấu vết của một người đàn bà có nhan sắc mặn mà, khi còn trẻ có thể được xem là mỏng mày hay hạt. Rót nước mời chúng tôi, bà cụ tự giới thiệu về mình:</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">- Tôi là Trương Ngọc Nữ, con gái của nhà văn Sơn Vương Trương Văn Thoại. Tôi vừa về từ Canada được đúng một ngày.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Lời giới thiệu khiến tôi giật mình. Quả thật, người đàn bà ngồi trước mặt tôi giống Sơn Vương như đúc. Cũng khuôn mặt nhỏ, thanh tú, cũng sống mũi cao, vầng trán rộng và đặc biệt là cái miệng với đôi môi luôn mím chặt... So với ảnh Sơn Vương lúc về già, bà Nữ không khác chút nào. Không thể nghi ngờ, song tôi hết sức phân vân, bởi trong quá trình tìm tư liệu về ông kéo dài suốt nhiều năm, tôi chỉ biết chắc một điều là Sơn Vương có khá nhiều vợ nhưng chưa bao giờ nghe ai nhắc đến chuyện tay lãng tử bạc đầu này có một người con. Mối băn khoăn vừa thoáng hiện ra đã lập tức được xua tan bởi dòng hồi ức tuôn như suối của bà Trương Ngọc Nữ...</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Khoảng giữa năm 1930, khi vị Đại sư ẩn danh ở núi Ông Trịnh bắt đầu lâm trọng bệnh thì việc học võ và học đạo của Sơn Vương bắt đầu bị gián đoạn. Anh thường hay rời núi về Sài Gòn tìm thuốc cho thầy, sau đó tìm nơi ở trọ để tĩnh tâm bắt đầu theo đòi món nợ văn chương. Chỗ trọ đầu tiên của gã lãng tử là một xóm nhỏ ở xã Nhị Thành, huyện Hóc Môn. Tại đó, Sơn Vương đã trót phải lòng một cô hàng xén. Buổi sáng, cứ đúng giờ Sơn Vương dậy chạy thể dục, luyện công thì đầu xóm, cô thôn nữ cũng dậy sớm để dọn hàng. Thói quen giờ giấc đã xui họ gặp gỡ, phải lòng nhau và lén lút ăn ở với nhau. Trót đa mang một kiếp giang hồ rày đây mai đó, Sơn Vương không lưu lại lâu dài nơi xóm vắng. Ngày rời đi, Sơn Vương không hề chia tay với người yêu, cũng chẳng có lấy một lời thề hẹn hay nhắn nhủ. Thói mai quán chiều lều đã khiến Sơn Vương không hề biết rằng có một giọt máu của anh đang hoài thai trong lòng cô thôn nữ. Khi cô hàng xén trở dạ sinh được một bé gái kháu khỉnh thì Sơn Vương đã bặt tăm cá nước chim trời, không một lần lai hồ cố thổ. Một mình Sơn Vương vô tình nhưng cô thôn nữ thì không. Dù gã người tình không hề quay trở lại, cô vẫn lấy họ của anh để đặt cho con gái cái tên Trương Ngọc Nữ.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Ngọc Nữ càng lớn càng xinh đẹp, giống cha như đúc, được ăn học tử tế đàng hoàng. Sau này, qua lời mẹ kể, cô biết mình có một người cha phiêu bạt từ lâu nhưng hiện ở phương nào thì cô chịu chết. Ngoại trừ cái tên Trương Văn Thoại, cô không biết gì thêm về cha đẻ của mình.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Năm 17 tuổi, Ngọc Nữ bỏ nhà vào bưng theo kháng chiến. Nhờ có học thức, cô nhanh chóng trở thành thư ký của ủy ban Hành chính kháng chiến Nam Bộ, sau đó trở thành thư ký riêng của trung tướng độc nhãn Nguyễn Bình. Thời gian đầu, cô gái trẻ gọi vị tướng bằng chú, không hay biết chú Bình chính là người em kết nghĩa Nguyễn Phương Thảo thời trai trẻ của cha mình. Tướng Nguyễn Bình cũng không mảy may nghĩ đến việc cô thư ký trẻ trung xinh đẹp cạnh mình lại chính là giọt máu rơi của người anh kết nghĩa Sơn Vương. Thời kháng chiến, việc nước ngập đầu, không phải lúc nào người ta cũng có thời gian để nhận ra một mối duyên riêng tư kỳ ngộ, dù nó vẫn tồn tại ngay bên cạnh. Trong những lúc trò chuyện hiếm hoi, cả hai chú cháu cũng chưa bao giờ nhắc đến Sơn Vương.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Có thể coi cô gái Trương Ngọc Nữ là một hình mẫu của típ sinh viên học sinh Sài Gòn xếp bút nghiên theo kháng chiến, đến với cuộc đấu tranh của cả dân tộc bằng cả bầu nhiệt huyết lẫn sự ngây thơ lãng mạn. Sự khắc nghiệt của chiến tranh không hề làm giảm mà ngày một tăng sự kính phục hóa thành ngưỡng mộ trong lòng cô đối với Nguyễn Bình - vị tướng oai hùng và cũng rất hào hoa. Vì thế, trước những lời ngỏ ý gần xa của các anh Vệ quốc đoàn, cán bộ kháng chiến cùng cơ quan hay những người vì công tác thường có dịp ghé ngang khu bộ, cô gái trẻ vẫn không hề lay động. Tất cả tâm trí, tình cảm, cô dành hết để nghĩ về một người, không ai khác chính là vị tướng lớn hơn cô 15 tuổi. Dĩ nhiên, tướng Nguyễn Bình không khó gì mà không nhận ra tấm ân tình mà cô gái trẻ dành trọn cho ông. Trong thâm tâm, vị tướng cũng hết mực cảm mến, thường tỏ ra đặc biệt quan tâm chăm sóc cô nhân viên xinh đẹp. Không biết từ bao giờ, từ chú cháu, hai người đã đổi sang gọi anh, em trìu mến. Nhưng tất cả chỉ dừng lại ở mức độ đó, bởi tướng Nguyễn Bình lúc đó đã có gia đình.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Mối tình câm của cô học sinh thành thị bỏ nhà theo kháng chiến đang vào hồi vô vọng thì Ngọc Nữ nhận được hung tin: tướng Nguyễn Bình hy sinh khi trên đường ra Bắc công tác. Thương nhớ đã khiến lòng cô hóa đá. Từ đó, cô bỏ ngoài tai tất cả mọi lời ong bướm của không biết bao nhiều chàng trai ngưỡng mộ, chỉ khư khư giữ trong lòng mình một hình bóng Nguyễn Bình mà không hề thổ lộ cùng ai. Thỉnh thoảng, để nguôi ngoai thương nhớ, cô lại len lén bày ra một trò mê tín: cầu cơ. Cô tin rằng đó là cách duy nhất để cô có thể tự do được trò chuyện, thổ lộ tâm tình với vị tướng đã khuất mà cô hằng yêu trộm nhớ thầm. Nhiều năm trôi qua, gia tài quí nhất mà cô giữ khư khư - đến tận ngày nay - là cuốn sổ dày chép lại hàng trăm bài thơ - “biên bản” những lần trò chuyện bằng cách cầu cơ giữa cô với linh hồn đã khuất của tướng Nguyễn Bình. Không nói thì ai cũng biết, trong những bài thơ ấy, cô cứ mãi là một Trương Ngọc Nữ vĩnh viễn 17 tuổi.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Năm 1964, khi tuổi thanh xuân đã sắp trôi qua hết, cô mới chịu lập gia đình. Chồng sắp cưới của cô là một kỹ sư hàng không dân dụng làm việc tại phi trường Tân Sơn Nhất. Ngày cưới sắp đến thì báo chí Sài Gòn đua nhau đăng tin: Tội nhân chung thân cấm cố khổ sai Trương Văn Thoại, tức nhà văn kiêm tướng cướp Sơn Vương lừng lẫy một thời sẽ được đưa về Sài Gòn để làm nhân chứng cho một phiên tòa. Đến lúc này, người mẹ của Ngọc Nữ mới cho cô hay Sơn Vương chính là cha đẻ của cô. Chưa kịp mừng vì biết tin cha còn sống, lại biết thêm rằng ông từng là một nhà văn, Trương Ngọc Nữ đã cảm thấy choáng váng và xấu hổ khi phải nhìn nhận mình có một người cha là tên cướp lừng danh. Nhưng tình máu mủ thiêng liêng đã trở thành sự thôi thúc mãnh liệt và không thể cưỡng. Nhờ sự tháo vát của người chồng chưa cưới, Ngọc Nữ đã xin vào được tận buồng giam để lần đầu tiên được biết mặt cha. Tất cả chỉ hai lần gặp mặt, mỗi lần 30 phút. Nước mắt mừng tủi của cuộc hạnh ngộ trùng phùng không san bằng hết được khoảng cách giữa hai cha con. Trừ những người trong nhà, Ngọc Nữ không hề kể cho ai nghe về cuộc gặp gỡ. Trong nhà tù, dù rất muốn, họ vẫn không hề gọi nhau bằng hai tiếng cha, con, chỉ gọi nhau bằng chú, cháu. Sơn Vương xấu hổ không dám xưng cha bởi với con gái ông không hề có ơn dưỡng dục. Ngọc Nữ thì cố chấp không chịu thừa nhận một tướng cướp là cha.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tình trạng dùng dằng này tiếp tục tái diễn khi Sơn Vương được trả tự do vào năm 1968. Ra tù, Sơn Vương không về sống chung với vợ con mà tiếp tục số phận ăn quán ngủ đình. Vợ cũ của ông, mẹ của Ngọc Nữ đã mất, giữa hai cha con mối ràng buộc máu mủ cũng không làm mặn nồng hơn những tình cảm trước ngày gặp mặt nhau. Đôi lúc, có viếng thăm hay vô tình gặp gỡ, hai cha con vẫn cương quyết giữ cách xưng hô chú, cháu. Sơn Vương thỉnh thoảng cũng có viết cho con gái mấy dòng thư, chủ yếu để giải thích chuyện này chuyện nọ hoặc bày tỏ sự nuối tiếc với con gái. Cũng có khi ông gửi cho con gái một vài bức ảnh của mình nhưng lời đề tặng ở mặt sau lại cố tình ghi chệch đi là “Tặng cháu Ngọc Nữ, theo yêu cầu của cháu” hoặc một lý do gì đó tương tự, cố xóa đi mọi vết tích có thể gúp nhận diện mối quan hệ cha con. Hầu như Ngọc Nữ chẳng bao giờ trả lời thư ông. Nhưng không hiểu sao, tất cả mọi lá thư ấy cô đều cất giữ rất kỹ càng. Có lẽ, dù có bộc lộ hay không thì tình cha con cũng là điều có thật và không thể chối bỏ.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Sau năm 1975, bà Trương Ngọc Nữ theo chồng sang định cư tại Toronto (Canada). Mối liên hệ giữa hai cha con xa cách dần dần. Thậm chí khi Sơn Vương mất cũng phải nhiều tháng sau bà mới biết tin...</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tại Canada, gia đình bà Trương Ngọc Nữ sống tương đối bình lặng nhưng thành đạt. ít nhiều một chút máu văn chương và nghiệp cầm bút của Sơn Vương vẫn còn được lưu truyền trong những hậu duệ của ông đang sinh sôi nảy nở ở xứ người. Một cô con gái bà Ngọc Nữ, tức cháu ngoại Sơn Vương hiện đang là chủ bút của tờ Sài Gòn Toronto, một tờ báo tiếng Việt xuất bản tại Canada. Chính vì mối quan tâm đối với lĩnh vực thông tin báo chí nên dù ở cách xa nửa vòng trái đất, gia đình bà Ngọc Nữ vẫn thường xuyên tiếp xúc được với không ít sách báo từ trong nước gửi sang. Nhờ đó, loạt bài viết của chúng tôi về quái kiệt Sơn Vương đã có dịp khuấy động một chuỗi hồi ức buồn trong tâm hồn họ. Theo lời của bà Trương Ngọc Nữ thì phải đến tận lúc đọc loạt bài viết của chúng tôi, bà mới hiểu rõ được thân thế của người cha đã khuất. Lần đầu tiên bà nhận ra rằng không chỉ là một tướng cướp mà danh xưng chỉ gợi lên một khái niệm tội lỗi hay một sự băng hoại về mặt nhân cách, người cha Sơn Vương của bà còn là một tay hảo hán thực thụ, coi thường và căm giận bạo lực áp bức, đầy lòng nhân ái với người nghèo. Những vụ cướp kinh thiên động địa của ông không phải chỉ để mưu cầu cho riêng bản thân một cuộc sống xa hoa mà hướng nhiều tới mục đích cứu giúp người khốn khó và trừng trị những kẻ nợ máu, làm giàu trên sự bần cùng và xương máu của nhân dân. Quan niệm, việc làm vị nghĩa của Sơn Vương có thể sai lầm về cách thức song rất đáng được trân trọng. Cũng chính vì những việc làm ấy nên ông mới phải giam thân hơn 30 năm trời phía sau song sắt nhà tù, cho nên mới không thể nuôi dạy con cho tròn đạo làm cha, kể cũng không thể trách. Hơn thế nữa, với một người cha như Sơn Vương, bà Ngọc Nữ tự thấy mình còn có thể tự hào, bởi người cha của bà đã ít nhiều dự phần vào lịch sử, hay nói đúng hơn, đã trở thành nhân chứng của một thời... Chưa hết, Sơn Vương còn là anh kết nghĩa của tướng Nguyễn Bình - người đàn ông mà hình bóng đã khắc sâu vào đáy trái tim bà. Chỉ riêng điều đó thôi, với bà Ngọc Nữ cũng đã là tất cả.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Đáng tiếc, hiểu ra thì đã muộn. Người cha mà trong đời bà chưa một lần được gọi tiếng cha đã hóa người thiên cổ, tất cả còn lại chỉ là những giọt nước mắt tiếc nuối.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Không chịu đựng được nỗi dày vò, ngay sau khi đọc xong loạt bài trên báo, bà Ngọc Nữ đã vội bay ngay về Việt Nam để tìm gặp cho bằng được chúng tôi. Qua một người cháu họ - chị Hạnh, nhân viên tín dụng của Ngân hàng Vietcombank - bà Ngọc Nữ đã nhất quyết mời cho bằng được tác giả bài báo tới nhà để bà có thể nói một tiếng cảm ơn, đồng thời để được chia sẻ niềm hạnh phúc được thừa nhận có cha, cho dù hạnh phúc ấy đến với bà đã quá muộn màng.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Dĩ nhiên, là một người cầm bút, không ai có thể thờ ơ với số phận nhân vật của mình. Tôi đã thật sự cảm thấy hạnh phúc khi được trao lại cho bà Ngọc Nữ toàn bộ những hiểu biết, hình ảnh... về Sơn Vương mà tôi đã thu thập được. Không ai xứng đáng giữ những kỉ niệm về một người cha hơn chính một người con. Với tôi, được làm dấu gạch nối cho cuộc chuyển giao đầy ý nghĩa này thật sự là một duyên hạnh ngộ vượt ngoài mong đợi của nghề cầm bút.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Bà Ngọc Nữ cũng không giấu được nỗi xúc động và những giọt nước mắt lăn dài. Lần giở cuốn sổ tay ố vàng chép đầy cả trăm bài thơ, những lần trò chuyện<span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>trong tâm tưởng với vong linh tướng Nguyễn Bình, bà khoe với tôi cả một xấp hình ảnh, thư từ của Sơn Vương mà bà vẫn kẹp ở giữa, được cất giữ cẩn thận suốt mấy chục năm qua. Giữa bề bộn những trang giấy cũ đã đổi màu ấy, tôi nhìn thấy còn có những bản sao giấy chứng minh nhân dân, vài trang bản thảo, một số hình ảnh giấy tờ của Sơn Vương, dăm ba trang báo mà ông là tác giả được cắt rời, thậm chí còn có cả một bản sao tờ phán quyết ly hôn của ông với người vợ thứ ba nữa. Bất cứ thứ gì có liên quan đến người cha, bà Ngọc Nữ đều cóp nhặt, gìn giữ lại như những kỷ vật. Những trang giấy cũ kia với bà là cả một gia tài. Run run lần giở từng mảnh nhỏ, bà khóc.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Theo hiểu biết của tôi, đến tận lúc chết, hiện hữu trên khuôn mặt Sơn Vương vẫn là một ánh nhìn với bờ môi mím chặt đầy khinh bạc. Tin chắc rằng giờ đây, dưới suối vàng, bờ môi ấy sẽ nhoẻn thêm một nụ cười thật hiền lành, thật ấm áp - nụ cười của một người cha khi được nhận mặt con.</span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<em style="margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Vũng Tàu, tháng 9.1999</span></em></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<em style="margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Tp. Hồ Chí Minh, tháng 9.2003</span></em></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;">Nguồn: <em style="margin: 0px; padding: 0px;">Người của giang hồ</em>. Truyện ký của Nguyễn Hồng Lam. NXB Công an nhân dân, 2004, tái bản 2006.</span></div>
<div>
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><br /></span></div>
<div>
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><table align="left" border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" style="color: black; font-size: 11px; margin: 0px; padding: 0px; width: 100%px;"><tbody style="margin: 0px; padding: 0px;">
<tr style="margin: 0px; padding: 0px;"><td align="left" class="tieude4_tp" colspan="2" height="25" style="color: #333333; font-size: 14px; font-weight: bold; margin: 0px; padding: 0px;" valign="middle">Người của giang hồ (5): Lâm Chín ngón</td></tr>
<tr style="margin: 0px; padding: 0px;"><td align="left" class="noidung" colspan="2" style="font-size: 12px; margin: 0px; padding: 0px 0px 10px;" valign="middle"><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Thời gian gần đây, báo chí đã không ít lần cảnh báo về cơn sốt tệ nạn vũ trường, ma túy, đặc biệt là thuốc lắc... Tự gắn cho mình cái “mác” “dân chơi sành điệu”, một bộ phận thanh thiếu niên đang hằng đêm ngụp lặn trong những cơn say bất tận của rượu, gái và ma túy, hoàn toàn không đếm xỉa đến một nguy cơ, rằng họ đang bước những bước đầu tiên trên con đường dẫn đến tội lỗi và sự tự hủy hoại bản thân. Trước sự lo lắng của dư luận, công luận và toàn xã hội, nhiều con “thiêu thân” đã nhún vai bất cần:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Dân chơi mà! Đã bước chân vào giang hồ là chấp nhận hết, ngày mai ra sao rồi hẵng hay!</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Đáng thương cho những cái đầu sa đọa, con đường của các “dân chơi” làm gì còn dài đến “ngày mai”, cũng làm gì có cái được gọi một cách mỹ miều là “giới giang hồ”. Khi ma túy tràn lan và luật pháp tỏ ra bất lực thì quyền lực chỉ đồng nghĩa với bạo lực và tội ác. Thực chất bức tranh “dân chơi” ngày nay chỉ là phiên bản của bức tranh Sài Gòn giai đoạn 1968-1975, giai đoạn lắm “dân chơi”, nhiều “giang hồ” nhất, ma túy dễ mua và tội ác dễ gặp nhất. Có khác chăng thì đó chỉ là một sự thay đổi nhỏ trong âm nhạc. Ngày nay, dưới ánh đèn màu của các bar rượu, sàn nhảy - đã trở nên loạn sắc và chói gắt hơn - điệu Pasodobles cuồng nhiệt đã được thay thế bằng những Hard Rock, Metal Rock chói lỏi, giậm giật hoặc những Rap điên khùng, rất nghèo chất nhạc nhưng kích động hơn bội phần.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Không tham vọng trình bày hết, bài viết này chỉ dừng lại ở một vài khuôn mặt “cộm cán” nhất trong làng “dân chơi” thời kỳ đó. Không nhằm mục đích mô tả tội ác, người viết chỉ mong vẽ lại một “ngày mai” đầy đen tối và tất yếu - đoạn cuối con đường của các “dân chơi”. Câu chuyện bắt đầu từ một dân chơi có số của giới giang hồ Sài Gòn trước 1975 còn may mắn sống sót đến hôm nay trong cảnh thân tàn ma dại sau hơn 20 năm trả giá trong tù tội. Anh ta tên là Lê Ngọc Lâm, nổi tiếng trên giang hồ với biệt danh Lâm Chín ngón.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">1</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Mọi con đường đều dẫn đến... nhà tù</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Lê Ngọc Lâm sinh năm 1945, tại Hà Tây, trong một gia đình Thiên Chúa giáo rất ngoan đạo. Năm 1954, dòng thác di cư đã cuốn gia đình Lâm vào Sài Gòn. Ba năm sau, những biến cố thời cuộc đã khiến gia đình tan nát, rứt cậu học trò 12 tuổi Lê Ngọc Lâm ra khỏi vòng tay chăm sóc của người thân, ném cậu vào làng cô nhi Thủ Đức. Những đứa trẻ ở làng cô nhi được nuôi ăn học khá chu đáo nhưng không được cho tiền tiêu vặt. Để “kiếm thêm”, Lâm và những đứa trẻ hiếu động khác đã nhào ra lề phố nhập vào đám quân bụi đời, bán báo... Làng cô nhi dạy cho Lâm biết chữ - gã đã hoàn tất chương trình tú tài - và lề phố dạy cho Lâm biết... đập lộn để giành mối, để cạnh tranh. Những trận đụng độ xảy ra như cơm bữa đã biến Lâm từ một cậu bé sùng đạo, hiền lành thành một kẻ ngang tàng, bất chấp và rất lì đòn.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Năm 1963, Lâm thi hỏng tú tài I và bị bắt quân dịch. Không chịu nổi cuộc sống quân trường khắc nghiệt, buồn tẻ và vô vọng, gã trốn về Sài Gòn sống lang thang, sau đó nhập vào đám tiểu yêu mới ngoi lên ở khu Da Heo đường Nguyễn Công Trứ, quận 1, do Đại Cathay cầm đầu. Vốn liều lĩnh và to khỏe, Lâm Chín ngón nhanh chóng trở thành một trợ thủ đắc lực của Đại Cathay trong các trận thư hùng nhằm tranh giành lãnh địa.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Đầu năm 1964, Đại Cathay liều lĩnh kéo quân tập kích vào khu vực rạp Hào Huê, quận 5 - “giang sơn” của giới Hắc Đạo người Hoa do Tín Mã Nàm làm thủ lĩnh. Không may cho băng Cathay, quá say máu nên bị giới Hắc Đạo dụ chạy sâu vào trong các con hẻm, sau đó hạ cửa sắt bít đường rút đầu các hẻm lại và túa ra phản công. Phe Đại Cathay chỉ có 10 người, không chống nổi hàng chục tên Hắc Đạo với dao búa hung hãn nên tên nào cũng thương tích đầy mình. Trong lúc nguy cấp, Lâm Chín ngón đã liều chết xông ra chém đứt dây xích cột cửa, mở đường máu cho Đại Cathay và cả bọn chạy tháo thân. Trong lúc tả xung hữu đột, ngón cái tay phải của Lâm đã bị đối phương chém đứt lìa. Biệt danh Lâm Chín ngón bắt đầu từ đó, do chính Đại Cathay đặt.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Sau trận này, Lâm Chín ngón còn cứu Đại Cathay thoát chết một lần nữa. Khoảng giữa năm 1966, vì tranh giành gái tại nhà hàng Olympic, băng Cathay đã bị đám vệ sĩ của tướng cảnh sát Sáu Lèo Nguyễn Ngọc Loan dùng súng “dạy cho biết thế nào là lễ độ”. Khi Đại Cathay ăn đạn vỡ đầu gối, Lâm Chín ngón đã một mình một súng bắn chận hậu cho Ngân Pôcôn và Lành Cầu Muối dìu Đại Cathay ra khỏi vùng tử địa. Hết đạn, Lâm vứt súng, đu cửa sổ phóng xuống đường Tạ Thu Thâu chạy trối chết. May cho Lâm, khi trận đọ súng nổ ra, tài pán của vũ trường là Thủy Tàu đã nhanh trí cắt cầu dao điện. Bóng tối ụp xuống đã giúp Lâm Chín ngón thoát thân an toàn.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Cuối năm đó, Tướng Nguyễn Ngọc Loan, Tổng giám đốc Nha Cảnh sát Đô thành mở chiến dịch bài trừ du đãng. Cùng với Đại Cathay và nhiều tên khác trong băng, Lâm Chín ngón bị bắt. Ngày 28.11.1966, cả bọn bị lùa lên máy bay C47 đày ra Trung tâm cải huấn tại thị trấn Dương Đông thuộc đảo Phú Quốc, nơi được giới tội phạm gọi bằng cái tên nôm na là Trại Cửu Sừng (một quân trong bộ bài mạt chược). Chỉ hơn hai tháng, Đại tổ chức vượt ngục. Không muốn cho Lâm theo, Đại Cathay đã gọi Lâm Chín ngón tới, bắt gã thề bỏ ma túy, đồng thời tự tay chích cho Lâm Chín ngón “một lần cuối cùng”. Đã có chủ ý trước nên Đại Cathay đã chích cho đàn em một liều gấp đôi đô bình thường khiến Lâm say ngủ như chết và bị bỏ lại trại. Trong thâm tâm, Đại Cathay thừa biết chuyến vượt ngục lành ít dữ nhiều, Lâm Chín ngón lại đã hai lần cứu y thoát chết nên Đại cảm kích không muốn cho Lâm mạo hiểm. Mặt khác, Đại có ý phòng xa, y biết Lâm là tên du đãng có học nên muốn mở ngõ cho đàn em một con đường sống để còn có cơ hội trở lại tiếp quản “giang sơn” của mình ở Sài Gòn. Dự đoán của Đại Cathay khá chính xác. Sau chuyến vượt thoát, Đại Cathay và gần một chục tên đàn em đã bị Nguyễn Ngọc Loan gửi lính ra đảo truy đuổi và hạ sát. Còn Lâm Chín ngón, thuộc loại “tù không án”, chỉ phải ngồi tù thêm nửa năm, sau đó được thả về đất liền.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Đại Cathay đã mất tích, băng nhóm cũng không còn, Lâm Chín ngón không đủ sức xưng hùng, xưng bá để thu thuế, lấy xâu như trước nữa. Để có tiền tiếp tục ăn chơi trác táng, Lâm chuyển sang nghề “ăn bay” (cướp bằng xe máy) và nhanh chóng trở thành một “quái bay” lì lợm thượng thừa. Sử dụng xe Honda 67 - loại xe tốt nhất thời bấy giờ - Lâm Chín ngón đã gây ra hàng chục vụ cướp của những người vừa lĩnh tiền từ ngân hàng ra. Đi đêm lắm có ngày gặp ma, trong một vụ “ăn bay” cuối năm 1970, Lâm đã bị cảnh sát ngụy bắt tại trận và bị tống vào trại giam Chí Hòa. Tại đó, Lâm đã được “hội ngộ” với hầu hết những “tay chơi cộm cán” nhất của Sài Gòn trong đó có Cương Võ sĩ (em ruột trùm bạch phiến Sơn Đảo), Chương khùng, Đức Không quân, Tuấn đả, Y Càlết v.v.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Vào thời gian đó, bộ máy cảnh sát, nhà tù của chế độ Việt Nam Cộng hòa gần như bó tay trước nạn lộng hành của đám lưu manh du đãng hung hãn được hỗ trợ bởi ma túy bán đầy rẫy và rẻ như bèo. Vì thế, khối bêtông hình bát giác của trại giam Chí Hòa chỉ là nỗi ám ảnh ghê rợn đối với những tên lưu manh hạng “tép riu” và tứ cố vô thân, không băng không nhóm. Còn với Lâm Chín ngón và những tên tội phạm sừng sỏ, cảnh sống trong tù và ngoài đời hầu như chẳng khác gì nhau, ngoài chuyện bước chân bị giới hạn trong mấy vòng tường trại. Cửa sắt hành lang các dãy nhà giam không bao giờ khóa, chúng tha hồ đi lại khắp nơi trong trại, tha hồ sục vào các buồng giam để “thăm hỏi”, bài bạc và đập lộn với nhau tranh giành ngôi vị. Giám thị, cai tù biết cũng làm ngơ. ở ngoài, đàn em, băng đảng của đám du đãng còn đầy rẫy. Chúng sẽ không ngần ngại bắt cóc con cái, ném lựu đạn vào nhà họ để trả thù, nếu trong tù, đám đàn anh bị đối xử nặng tay. Mặc khác, làm ngơ cho bọn tội phạm còn là cách để các “nhân viên công lực quốc gia” kiếm thêm tí chút. Tuy là nhà tù nhưng trong trại Chí Hòa gần như không thiếu thứ gì. Muốn ăn ngon, những tên tù hình sự cứ việc xin phép “đàn anh” ra căngtin ở cạnh hồ nước là có tất, miễn là có tiền. Muốn chơi ngông, nhiều tên còn đặt tiền trước cho “nhà hàng”, hôm sau những sơn hào hải vị như yến xào, hải sâm, vi cá, bào ngư... sẽ được đưa vào tận nhà tù phục vụ, bảo đảm vẫn còn nóng sốt.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Trong sân trại Chí Hòa có một chiếc xe tải hư bỏ trống được đám tù che chắn lại biến nó thành nơi “hành lạc” có đủ nệm trải drap, quạt máy và có đàn em canh gác. Chỉ việc giúi vào tay cai tù một xấp tiền là họ sẽ quay mặt đi, sau đó điện thoại cho các “động” quen, tối thứ bảy, chủ nhật hằng tuần sẽ có vài ba cô gái má phấn môi son được điều vào trại, “phục kích” sẵn trong chiếc xe tải chờ tiếp các “đàn anh” rửng mỡ.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Để “kiếm thêm” bù vào số lương công chức còm cõi, đám cai tù - vừa hèn nhát vừa tham lam - đã tiếp tay cho đám tù hình sự trong mọi hình thức. Thậm chí, chúng còn bán cả cái gọi là “giấy đi phép”. Một ngày phải trả 120.000 đồng, cả ngày lẫn đêm 240.000 đồng. Chỉ có những tên tù thuộc hàng “đại ca” mới được quyền “đi phép”. Sau khi nộp đủ tiền, chúng sẽ được xe jeep của cai tù chở ra ngoài, đến địa chỉ chúng yêu cầu và thả xuống. Hết giờ, chiếc xe jeep ấy sẽ quay lại chỗ cũ đón “đàn anh” vừa hết phép quay lại nhà tù. Có tên đã từng liên lạc trước với đàn em bên ngoài, để chúng chuẩn bị xe cộ, sau đó mua một giấy phép 12 tiếng, lọt ra ngoài, tiến hành một vụ “ăn bay” trót lọt xong lại vào tù nằm “dưỡng sức” và hưởng “chiến lợi phẩm”. Bên ngoài, cảnh sát có tài thánh cũng không hề nghĩ đến chuyện thủ phạm của vụ cướp lại là một tên lưu manh đang nằm khểnh trong tù. Tất nhiên, sau những chuyến “ăn hàng” ngoạn mục ấy, đám “anh chị” chẳng bao giờ quên dúi thêm cho các “bác” cai tù ăn rơ năm chục, một trăm ngàn, gọi là tiền “mua nước hoa cho bà xã”. Món lợi quá lớn, càng về cuối giai đoạn năm 1972, những vụ “bán giấy phép” càng diễn ra dày đặc. Mãi đến lúc Biệt đội hình cảnh ngụy bắn hạ được một vài tên tù “đi phép” ngay trên xa lộ Đại Hàn khi chúng đang “ăn hàng” PX (hàng quân tiếp vụ do Mỹ viện trợ), chuyện “bán giấy phép” mới bị đổ bể và chấm dứt.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Tuy nhiên, việc mua “giấy phép” để đi cướp chỉ là chuyện cho vui nhằm đỡ ngứa nghề, còn kỳ thực nguồn lợi chính của các “đại ca” trong trại “bát giác” lại là buôn ma túy. Vào lúc cao điểm, trại Chí Hòa có khoảng 2.000 tên tù hình sự thì cũng gần như có ngần ấy con nghiện. Hầu như tên tù nào cũng là một dân “ken” (nghiện côcain), dân “ke” (chích thuốc phiện nước) hoặc khoái “ném lựu đạn” (nuốt thuốc phiện sống vo viên). Vì vậy bán thuốc phiện, ma túy trong tù đem lại cho các “ông trùm” một nguồn lợi cực lớn, có khi lên đến bốn năm trăm ngàn đồng một ngày (khoảng 20-25 lượng vàng). Nguồn lợi quá khổng lồ khiến chúng không ngần ngại vây bè kết cánh để hùng cứ quyền bán ma túy ở các buồng giam và tranh giành lãnh địa hoặc hạ bệ nhau, nhằm ngoi lên làm “ông trùm” để độc quyền thu lợi. Do đó, chiến tranh trong tù vẫn nổ ra thường xuyên. Bản chất tội ác của cái danh xưng mỹ miều “giới giang hồ” được thể hiện ngay trong phương châm xử thế, được những tên tội phạm chích máu ngón tay viết lên cánh cửa, bức tường của các buồng giam: “Nhân đạo là tự sát, gian ác mới huy hoàng”. Tuy hành lang các dãy buồng giam luôn mở toang hoác nhưng những tên “âm binh mất ma”, “tép riu” ở dãy AB đố bao giờ dám bén mảng xuống dãy BC nằm kế bên, bọn ở dãy DE cũng đừng bao giờ mò xuống khu FG mà mang họa. Là “đàn anh”, như Lâm Chín ngón ở dãy FG chẳng hạn, có thể tha hồ đi lại giữa các dãy, nhưng mỗi lần di chuyển gã và các tên đàn anh khác đều phải có vài ba “vệ sĩ” tháp tùng, nếu không ăn dao là cái chắc. Mỗi khi lâm trận, những tên du đãng có số này đều hai tay nắm chắc hai con dao. Con thứ ba giắt ngang bụng, phòng khi dao trên tay bị đánh rơi hay bị đối phương tước mất. Hỗn danh “thời hai tay ba đao” bắt nguồn từ đó - để chỉ giai đoạn 1970-1974 trong trại Chí Hòa.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Là cánh tay phải của Đại Cathay, lại từng ngồi trại Cửu Sừng ở Phú Quốc, khi bị chuyển sang quân lao Gia Định y lại dám đâm trầy mặt và hạ bệ “tướng cướp cô đơn” Điền Khắc Kim để giành địa vị ông trùm, sau đó lại cầm đầu đám tù phạm ở đây vượt ngục, Lâm Chín ngón trở thành một “cao thủ”, được độc quyền bán thuốc phiện ở khu FG, đồng thời trở thành “đại lý” cung cấp “hàng đen” (thuốc phiện) cho toàn trại Chí Hòa. Quyền khai thác “hàng trắng” trong dãy này thuộc về Chương khùng, một tên giang hồ có số khác, kẻ đã từng dẫn đầu hàng chục tội phạm người Việt xông vào khu AB cướp thùng đựng tiền của đám tù nhân người Hoa gốc Hồng Công, Ma Cao, Singapore, Đài Loan... và bị chém trọng thương. Đúng định kỳ, “hàng đen” từ bên ngoài được đàn em đóng thành bánh dẹp, chất vào trong thùng gỗ hai đáy đựng đồ thăm nuôi gửi cho Lâm. Cai tù biết nhưng làm ngơ để được chia phần (30% lợi nhuận). Vào tù, Lâm bửa ngăn đáy ra, lấy thuốc phiện cắt thành miếng nhỏ phân phối cho các buồng giam thu lãi.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Là một ông trùm kiêm đại lý độc quyền thuốc phiện, tiền lãi mà Lâm thu được hàng ngày rất khổng lồ. Do vậy, y trở thành con mồi “bự” khiến hàng chục “đại ca” khác dòm ngó thèm thuồng và rắp ranh hạ bệ, dù ngoài mặt vẫn thơn thớt nói cười chuyện “tình nghĩa giang hồ”.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Tai họa đến với Lâm bắt đầu từ một ông trùm cùng ngành nhưng khác món chung dãy FG. Đó là Chương khùng - kẻ được phân độc quyền “hàng trắng”.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Không thể chịu đựng nổi nạn lộng hành của đám giang hồ, cuối năm 1972, ngụy quyền Sài Gòn đã gom hết tất cả những tên đầu sỏ đang tác oai tác quái trên khắp các nhà tù miền Nam, từ Quân lao Nha Trang, Trại giam Qui Nhơn, quân lao Gia Định... về trại Chí Hòa để thanh lọc. Sau đợt này, những tên thường phạm đã thành án từ 5 năm đến chung thân, nếu không dính líu đến một vụ án, một tội danh nào khác sẽ được lùa xuống Tân Cảng, từ đó sẽ được tàu Hải Quân chở ra Côn Đảo để đi đày. Bọn giang hồ tìm đủ mọi cách để tránh đi đày. Thậm chí như ở Quân lao Nha Trang, tên tướng cướp Năm Vĩnh - kẻ được mệnh danh là “hùm xám miền Trung” đã không ngần ngại tra tấn một bạn tù cho đến chết để được ở lại đất liền chờ ra tòa với tội danh mới là cố sát, tránh bị đưa ra đảo. Tại trại Chí Hòa, đám tù phạm - con nghiện càng ngày càng trở nên hung hãn hơn. Nhiều tên tép riu cũng ngoi lên thách thức đàn anh nhằm tiếm quyền để có điều kiện sống gấp và chết... khẩn cấp. Nhiều tên đàn anh bị đàn em lờn mặt đã không chịu nổi, xuống đòn trừng trị rất nặng tay, khiến trại giam ngày càng trở nên hỗn loạn hơn bao giờ hết.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Trong số những đàn anh đang mất dần thanh thế có Chương khùng - trùm cocain của dãy FG. Sau hiệp định Paris (ký ngày 27.1.1973), lính Mỹ nối đuôi nhau xếp hàng lên máy bay về nước hết. Theo chân các chú lính Hoa Kỳ,<span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>“hàng trắng” (cocain, heroin) cũng vắng dần trên đất miền Nam. Hàng hiếm nên giá rất đắt, dân chơi “hàng trắng” lục tục rủ nhau quay về với mặt hàng truyền thống là thuốc phiện. Đám con nghiện ở dãy FG, nhà tù Chí Hòa cũng bị cuốn theo trào lưu ở ngoài đời, đâm ra “khoái” thuốc phiện hơn thích ma túy, đâm đầu sang làm khách hàng của Lâm Chín ngón hết, khiến thu nhập của Chương khùng tụt xuống thảm hại. Đàn anh đã nghèo thì đàn em cũng không thèm ngó, quân tướng rụng dần đi. Chương tức tối chửi bới om sòm, dọa “cho biết tay” những kẻ bỏ mình phò Lâm Chín ngón. Nghe Chương khùng chửi bới, một tên ngang cơ khác là Năm Lương đổ thêm dầu vô lửa:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Mày chỉ giỏi võ mồm. Thừa biết thằng nào hạ bệ rồi, mày có giỏi thử đụng đến nó coi?</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Một tên khác khích thêm:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Cũng là đàn anh mà thằng thì chiều nào cũng đếm bạc trăm gửi nhà băng, thằng suốt ngày chỉ lo chửi bậy!</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Bị kích, Chương khùng nổi cơn khùng. Hắn lấy bộ đồ võ vận vào người rồi thả vô họng ba viên renoval để thêm dũng khí, hằm hằm tuyên bố:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Tao sẽ tìm thằng Lâm Chín ngón nói chuyện phải quấy.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Đang chơi bóng chuyền ở sân trại, nghe đàn em cấp báo, Lâm Chín ngón bỏ ngay để đợi. Gặp nhau, Lâm Chín ngón hỏi trước:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Chương! Nghe nói mày đòi dẹp không cho tao bán thuốc trong khu FG nữa, phải vậy không?</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Chương khùng hùng hổ:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Đúng, tao bảo dẹp. Mày bảnh thì chơi lại tao coi?</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Đang uống nước, sẵn ly cầm trong tay, Lâm Chín ngón không nói không rằng ném ngay cái ly uống dở vào mặt Chương khùng và nhào tới. Quá bất ngờ vì không nghĩ đến chuyện Lâm phản ứng quá mạnh, lại thấy đàn em của Lâm kéo tới khá đông, Chương khùng hoảng quá vội né người tránh bị ly nước đập vô mặt rồi... bỏ chạy, mặt mũi hầm hầm.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Lúc này nhiều tên đàn anh trong đó có Cương Võ sĩ đang tụ tập nhau trong dãy BC. Cương võ sĩ, tức Vũ Đình Cương vốn là một võ sĩ quyền Anh có đẳng cấp, từng nhiều lần thượng đài khắp miền Trung, miền Nam và Campuchia, nếu đấu tay đôi sòng phẳng, cỡ Lâm Chín ngón cũng hoàn toàn không phải là đối thủ. Năm 1970, Cương bị bắt vì tội buôn ma túy. Là một “cao thủ”, lại là em ruột của Sơn Đảo, tức Vũ Đình Khánh, trùm ma túy ở Sài Gòn thời bấy giờ nên uy thế của Cương rất lớn được đám giang hồ phong làm “đại ca của các đại ca”, toàn quyền cắt đặt, sai phái toàn bộ giang hồ trong trại Chí Hòa. Khi các băng nhóm trong trại có xích mích, chỉ cần Cương đứng ra nói một lời là tất cả đều răm rắp tuân theo, đố tên nào dám cãi. Tuy nhiên, Cương ít chường mặt, cho nên y mới được gán cho biệt danh “Hiệp sĩ trong bóng tối”.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Thấy Chương khùng vừa chạy qua vừa khóc, Cương bèn ngăn lại hỏi chuyện. Không lẽ lại thú nhận rằng mình không dám chơi tay đôi với Lâm Chín ngón, Chương khùng bèn vừa khóc vừa “tố láo”:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Thằng Lâm ỷ đông, nó kéo đàn em đến đòi xử tôi, cấm không cho tôi bán ma túy nữa!</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Nghe đến đó, máu yêng hùng nổi lên, Cương Võ sĩ chửi thề:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Mẹ nó! ở đây tao là đàn anh hay thằng Lâm là đàn anh? Nó muốn qua mặt tao xử anh em, để tao cho nó một bài học.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Nói rồi, Cương bèn dẫn một tốp nửa tá anh chị gồm Tuấn đả, Năm Lương, Khương Đại, Lễ, Hải Méo... sang khu FG để “hỏi tội thằng Lâm”. Thấy cả bọn kéo sang, một số “dân chơi” khác trong dãy lầu 3F bèn kéo ra cản lại, khuyên Cương “bình tĩnh, chuyện đâu có đó”. Tỏ mặt đàn anh, Cương Võ sĩ gạt đám lâu la qua một bên:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Mấy em không hiểu chuyện, tránh sang một bên cho qua xử đàn em.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Phần Lâm Chín ngón, dù đã đuổi được Chương khùng nhưng cơn giận bừng bừng vẫn chưa tan. Lúc Lâm đang đấm thình thình vào tường buồng giam 3F4, dọa “luộc thằng Chương” thì một tên đàn em chạy vào cấp báo:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Anh Lâm cẩn thận. Anh Cương đang dẫn người qua tìm anh đó.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Vừa nói, tên này vừa dúi vào tay Lâm mấy con dao lá lúa, dặn:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Anh cầm theo để phòng thân.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Lâm bảo:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Một dao đủ rồi.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Và hắn lập tức chạy ra nghênh tiếp. Khi hai bên đã đứng đối diện nhau, Cương Võ sĩ dừng lại, hỏi:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Lâm! ở đây mày với tao ai là đàn anh(?).</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Lâm chưa kịp trả lời đã bị Cương tung ngay một cú thôi sơn vào mặt. Khá nhanh, Lâm né đầu tránh được. Cú đấm quá mạnh nhưng không trúng mục tiêu khiến Cương Võ sĩ hụt đà chúi thấp đầu về phía trước. Trong giang hồ, bị một cái tát xem như không còn ngoi đầu lên được, huống hồ ăn nguyên cú đấm. Máu bốc lên, lợi dụng lúc Cương Võ sĩ mất đà, Lâm Chín ngón nắm ngay cổ áo địch thủ lật lên và quơ tay ra sau lưng rút dao... Tất cả diễn ra quá nhanh nên không ai kịp can. Cương chỉ kịp hự lên một tiếng rồi ôm ngực đổ vật ra sàn khi Lâm vừa buông tay. Nghe ai đó kêu lên “Anh Lâm, đừng đâm nữa”, Lâm mới sực tỉnh, vội buông dao đánh cạch xuống sàn. Nhát dao đâm trúng tim, Cương Võ sĩ chết ngay tại chỗ. Lâm Chín ngón mặt tái mét, vội thanh minh trước khi bị dẫn đi:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Tôi không cố ý, tại anh Cương... Thôi, anh em thắp cho ảnh mấy nén nhang giùm tôi.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Rõ ràng Cương Võ sĩ không chết vì kém võ nghệ, cũng không chết vì nhà tù. Y chết vì... sĩ diện hão muốn vỗ ngực xưng tên. Âu đó cũng là kết cục bi thảm chung trên chốn giang hồ.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">2</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Fami Sơn Đảo</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Giống như tên em ruột, Vũ Đình Khánh - tức Sơn Đảo cũng xuất thân là một võ sĩ có hạng, thuộc võ đường Hổ Bạch An - Tân Bình. Hầu hết võ sư và võ sinh của võ đường này đều xuất thân hoặc gia nhập lính dù - lực lượng con cưng của quân đội Việt Nam Cộng hòa. Nhà Sơn ở gần chợ Ông Tạ, chuyên làm giò chả. Khi lớn lên, Sơn rủ rê và chỉ đạo những đứa em ruột là Cương Võ sĩ, Hoàng bệu, Tiềm, bán ma túy, phất lên khá nhanh. Y bèn bỏ tiền ra bảo trợ cho lò võ Hổ Bạch An, đồng thời xây dựng luôn một phòng tập cho đám chiến hữu ngay trong trại lính dù Hoàng Hoa Thám. Cử chỉ hào phóng này đã được đám sĩ quan binh lính thuộc binh chủng dù đáp lại bằng cách sẵn sàng hậu thuẫn cho Vũ Đình Khánh trong các cuộc làm ăn trong bóng tối. Trong số những kẻ “đỡ lưng” cho Khánh có trung tá Lê Quang Lương, trung tá Be (Ban 2 dù), thiếu tá Đường (Sư đoàn 3 dù), trung úy Nguyên con đỡ đầu của tướng Cao Văn Viên... Được hậu thuẫn mạnh, chẳng bao lâu Vũ Đình Khánh đã trở thành kẻ cung cấp ma túy cho một khu vực rộng lớn dọc hai trục đường chính là Trương Minh Giản (nay là Lê Văn Sĩ) và Lê Văn Duyệt (nay là Cách Mạng Tháng Tám). Ngoài ra, trên hai trục đường đó còn có cả chục tiệm hút, sòng bài thuộc quyền quản lý của Fami (gia đình) Vũ Đình Khánh.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Năm 1965, Vũ Đình Khánh bị bắt lĩnh án 5 năm tù, bị đày ra Côn Đảo. Bắt chước tay nhà văn giang hồ đầu thế kỷ Trương Văn Thoại, khi ngồi tù Côn Đảo đã tự giải thích bút danh Sơn Vương của mình có nghĩa là “vua của đảo Côn Sơn”, Vũ Đình Khánh cũng nhân cơ hội này tự gọi mình là Sơn Đảo và tự nhận “học trò ruột” của Sơn Vương. Với “chiến tích” nửa thực, nửa bịa mang về từ Côn Sơn, thế lực của Sơn Đảo càng ngày càng mạnh lên trong làng giang hồ Sài Gòn.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Nghe tin em ruột bị giết trong tù, Sơn Đảo lồng lộn lên. Y càng tức hơn, khi từ Chí Hòa, dân chơi đồn thổi ra:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Cương Võ sĩ không chết vì nhà tù, cũng không chết vì Lâm Chín ngón mà chết vì bệnh... sĩ.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Không chịu nổi, Sơn Đảo tìm vào tận Chí Hòa tuyên bố:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Sẽ lấy mạng thằng Lâm bằng bất cứ giá nào.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Quá giận, Sơn Đảo không thèm đếm xỉa gì đến những lời thanh minh xin lỗi của tay đàn em trót dại. Xem như mạng sống đã bị mua đứt, Lâm Chín ngón hết sức lo lắng, tìm cách phòng thủ.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Khổ nỗi, Sơn Đảo có muốn cũng không thể bỏ mặc “fa-mi” buôn lậu ma túy đang ăn nên làm ra, tự mình gây án để vào tù kiếm địch thủ trả thù. Gửi sát thủ từ bên ngoài vào cũng không ổn,vì muốn tiếp cận tìm cơ hội giết được Lâm Chín ngón, sát thủ phải ngồi tù chung buồng với Lâm, nghĩa là phải chịu án dài, án nặng nên chẳng tên nào chịu nhận. Cuối cùng, Sơn đành phải tính cách nhờ một tay chơi nào đó trong trại Chí Hòa khử Lâm Chín ngón.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Kẻ được chọn đầu tiên là Tuấn đả, quê ở xã Hộ Hải, quận Ninh Hải, Ninh Thuận. Khi bị bắt giam tại quân lao Nha Trang, Tuấn đả là kẻ từng đâm lòi ruột Sơn Trắng - xếp sòng quân lao này để tiếm quyền. Máu liều, Tuấn đả có thừa, nhưng y nhỏ con, khó chơi tay đôi mà thắng được Lâm Chín ngón. Sơn Đảo chỉ có nước tuồn “chó lửa” từ ngoài vào tù để Tuấn đả hạ Lâm. Nhưng, hai lần khẩu súng được ngụy trang gửi vào, Tuấn đả đều trả lại không nhận. Khi từ quân lao Nha Trang chuyển vào trại Chí Hòa, Tuấn đả đã từng bị toàn thể đám đàn anh ở đây cô lập và suýt đánh đòn hội đồng bởi e ngại “truyền thống” lật đổ của y. Lúc đó, chính Lâm Chín ngón đã chủ động đứng ra bảo lãnh. Cảm kích, Tuấn đả đã từ chối “hợp đồng” mà Sơn Đảo nhờ, kèm lời giải thích:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Anh Đại (Đại Cathay) gọi nó là Lâm điên, tao là Tuấn khùng. Hổng lẽ thằng khùng đi bắn thằng điên(?!).</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Mất gần cả năm trời, Sơn Đảo mới tìm được người thay Tuấn đả. Gã này tên là Nguyễn Văn Hoàng, tự Hoàng Đầu lâu (theo hình xăm trên bả vai). Nói về võ nghệ, cả trại Chí Hòa không ai sánh kịp Hoàng Đầu lâu. Hoàng mang đai đen tứ đẳng Taekwondo, đã từng hạ hàng chục cao thủ cả Việt lẫn Miên trên sàn đấu.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Đầu tiên, biết vợ con Hoàng đang sống khó khăn trong thời gian chồng ở tù, Sơn Đảo bèn bỏ tiền mua một căn nhà mặt phố nhỏ đem tặng, sau đó lại sang một sạp vải ở chợ cho vợ Hoàng đứng bán, làm kế sinh nhai. Đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn, Hoàng Đầu lâu tối mắt gật đầu bán mình cho Sơn Đảo.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Khổ nỗi, trong giới giang hồ, Hoàng chỉ thuộc hàng chiếu dưới, án tù cũng nhẹ, không thể ngồi cùng mâm với Lâm Chín ngón để có cơ hội tiếp cận và hạ sát địch thủ. Để tạo cơ hội cho Hoàng, Sơn Đảo đã tốn công vạch ra một kế hoạch chi tiết nhằm giúp Hoàng Đầu lâu tăng án, “được” ngồi biệt giam đồng thời nâng uy tín trong làng dân chơi chứ không vì tăng án mà gây thù hằn, xích mích với một kẻ nào khác.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Trong trại Chí Hòa có một cai ngục là trung sĩ Cách, cháu ruột gọi phó giám thị trại bằng cậu. ỷ thế, tên này rất “bố láo”, luôn tìm cách ăn chặn, phá phách đồ thăm nuôi của tù nhân. Đám tù rất ghét nhưng không tên nào dám ra tay. Một hôm, sau khi nghe các “đàn anh” ta thán, Hoàng Đầu lâu xung phong:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Để em mần thịt nó cho!</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Kỳ thăm nuôi đến. Khi trung sĩ Cách đang săm soi hũ thịt rim, bẻ đôi từng cái bánh để khám xét thì một tên tù tự giác đến rót vào tai hắn:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Trung sĩ, có người muốn gặp riêng trung sĩ.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Cách hống hách quát:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Thằng nào muốn thì ra đây mà gặp! Bộ nó là ông nội tao hay sao mà gọi là tao phải ra?</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Tên cò mồi đệm thêm:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Có chuyện làm ăn, cần gặp riêng trung sĩ.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Tưởng sắp được hối lộ, trung sĩ Cách bỏ ngay việc khám xét theo tên cò mồi đi vào phía trong. Cánh cửa vừa đóng lại, Hoàng Đầu lâu bước ra ngay. Hôm đó, y giắt một thanh “hàng” (mã tấu) sau lưng, mặc một chiếc áo jean rộng thùng thình che kín. Thấy mặt Hoàng đằng đằng sát khí, trung sĩ Cách hoảng quá vội vã ngoắt người định tháo lui. Nhanh như chớp, Hoàng Đầu lâu chặn ngay cửa ra vào và rút mã tấu nhằm mặt trung sĩ Cách vớt ngược lên. Lát chém quá chính xác, lỗ mũi của tên trung sĩ bị lưỡi dao bén ngót cắt bay. Máu xối ra, trung sĩ Cách ôm mặt quằn quại...</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Với “chiến tích” này, Hoàng Đầu lâu nghiễm nhiên trở thành “dân chơi thứ thiệt”, được giang hồ kiêng nể. Trong khi đó, tội nặng thêm, y bị tống xuống khu biệt giam. ở ngoài, Sơn Đảo lại bung tiền lo lót với giám thị, cai tù. Kết quả là hai tháng sau, Hoàng Đầu lâu đã ôm giỏ đồ của mình chuyển sang ở cùng một buồng giam với Lâm Chín ngón.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Ngoài Lâm Chín ngón, trong buồng giam còn có một chú bé 15 tuổi tên là Phạm Văn Lý, thường gọi là Lý lắc được Lâm xin cho ở cùng phòng để phục dịch trà nước và đấm bóp cho “đàn anh” trước giờ đi ngủ. Chỉ sau hôm ở cùng phòng ít lâu, Hoàng Đầu lâu đã khiến Lý lắc<span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>sợ chết khiếp. Suốt ngày, Hoàng cởi trần trùng trục phô chiếc đầu lâu nhe nanh, hết gồng đến tấn lại đấm bình bịch vào tường, rồi sau đó là đá loạn xạ ngầu các kiểu, như thể đang tập dượt chuẩn bị thi Olympic. Bị khủng bố tinh thần, Lý lắc<span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>thất kinh, hỏi Lâm Chín ngón:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Bộ anh Hoàng sắp giết ai sao?</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Lâm không trả lời. Kinh nghiệm sống và những lời thì thào to nhỏ trong đám giang hồ đã giúp Lâm thừa biết Hoàng sắp giết ai. Muốn tránh cũng không thể, Lâm thở dài và âm thầm chuẩn bị.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Bắn tin ra ngoài, Lâm nhờ đàn em kiếm một chiếc quai đeo ba lô hình chữ X bằng inox, bẻ ra, ấn vào trái bí đỏ chuyển vào tù cho Lâm. Chờ lúc Hoàng Đầu lâu ra khỏi phòng, Lâm đập vỡ trái bí, lấy thanh inox ra, mài mỏng xuống sàn xi măng thành một lưỡi dao nhọn hoắt và sắc như dao cạo. Sau đó, Lâm nhờ một người có vai vế là tướng Lam Sơn, nguyên giám đốc Trung tâm huấn luyện tân binh Thủ Đức, vì tội bắn chết người quản gia nên phải ngồi Chí Hòa mua cho mình một chai rượu Remy Martin. Trong tù, được đàn anh chiếu cố, lại có rượu Tây uống, còn gì bằng, Hoàng Đầu lâu được Lâm mời cứ thế nốc rượu tì tì. Đã có chủ ý, Lâm chỉ nhấm nháp đôi chút, chủ yếu rót tràn cho Hoàng. Nửa đêm, chai rượu cạn đáy, Hoàng Đầu lâu say mèm lăn ra ngáy pho pho. Lâm Chín ngón bèn bảo đệ tử Lý lắc:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Mày nấu cho anh nồi nước, tắm cái cho mát.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Khi nước sôi sùng sục, Lâm bê nguyên cả nồi đổ ụp xuống mặt Hoàng Đầu lâu. Hoàng thét lên chói lỏi, quằn quại, muốn đứng dậy bỏ chạy nhưng không thấy đường, tay chân quơ loạn xạ. Rút dao đã chuẩn bị sẵn, Lâm Chín ngón đâm liên hồi vào người Hoàng Đầu lâu. Lưỡi dao mỏng dính nên máu chỉ ra rịn rịn. Hoàng Đầu lâu van xin:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Anh tha cho em, em có làm gì anh đâu?</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Lâm Chín ngón cười gằn:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Nếu để mày “làm gì” thì giờ tao đâu còn có thể đứng đây!</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Giãy giụa một lúc, Hoàng Đầu lâu chợt cong người lên, ngáp ngáp mấy cái rồi chết thẳng cẳng. Đến lúc đó, Lâm mới ngừng tay. Tất cả 37 nhát. Lý lắc kinh hoàng đứng nép vào góc tường bưng mặt so vai nhưng không dám khóc.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Cuộc giằng co xảy ra khá nhanh, khá bất ngờ. Hoàng Đầu lâu hầu như không kịp phản ứng nên tiếng động gây ra không lớn. Khi Lâm đập ầm ầm vào cửa sắt báo mình đã giết người, viên cai ngục đang ngủ gà ngủ gật vẫn không tin. Đến khi chạy vào, nhìn xác Hoàng hoen máu nằm thẳng đơ trên nền gạch, ông ta mới thất kinh hỏi Lâm Chín ngón:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Sao mày lại giết nó?</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Vứt dao, Lâm đứng thừ người:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Tôi không đâm nó, nó cũng giết tôi!</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Lâm nói đúng, chốn giang hồ nếu không chết vì cái ác thì cũng phải tự mình nhúng tay vào cái ác, hoàn toàn không có đường thứ ba để chọn lựa.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Lâm Chín ngón lại bị tống vào biệt giam. ở ngoài, Sơn Đảo vẫn lồng lộn tìm cách tiếp tục giết Lâm. Nhưng chưa kịp nghĩ ra cách, chính Sơn Đảo lại bị giết chết. Cũng như em ruột là Cương võ sĩ, Sơn Đảo cũng bị hạ vì sĩ diện và bỏ mạng bởi một kẻ thuộc hàng đàn em: Phạm Bá Y, tức Y Càlết!</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Bị thọt một chân, lại có bệnh kinh phong, mỗi lần lên cơn là toàn thân co giật liên hồi, Phạm Bá Y được giang hồ gán cho biệt danh “Y Càlết”. Sau nhiều năm ở tù, hắn ngoi lên được địa vị trùm ma túy của dãy AH thuộc trại Chí Hòa. Năm 1972, Y ra tù bắt đầu dựng lại cơ đồ. Lúc này, Sơn Đảo đang ở giai đoạn cực thịnh. Biết mình chỉ thuộc hàng đàn em của Sơn Đảo, Y Càlết không dám nhảy vào địa hạt “hàng trắng” mà Sơn Đảo đang nắm độc quyền, chỉ dám chỉ đạo đàn em buôn bán thuốc phiện, “giang sơn” không rộng hơn khu vực hẻm Cháo Lòng, Xóm Đạo cạnh Bệnh viện Từ Dũ nơi Y cư trú.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Nhưng chỉ ít lâu, Mỹ rút, đám “dân chơi” đột nhiên bỏ “hàng trắng” quay lại với “hàng đen” đã tạo cơ hội cho Y Càlết phất lên rất nhanh, cả về tiền bạc lẫn thế lực. Chưa dám mạo hiểm mở rộng đất kinh doanh ra hướng Tân Bình nhưng Y đã liều lĩnh bắt tay với hai tên dưới trướng của Sơn Đảo là Châu Gối và Hồng Toét thâu tóm dần dần quyền cung cấp “hàng đen”. Y Càlết lên nhanh như diều gặp gió. Trong khi đó, Sơn Đảo sau cái chết của em tính tình ngày càng hung bạo hơn. Quyền lực càng cao, thái độ của hắn càng hống hách càng mục hạ vô nhân. Mỗi lần không vừa ý, hắn thường không tiếc tay đánh đập, chửi mắng đàn em. Không chịu được sự ngược đãi vô lý, nhiều giang hồ đã rục rịch bỏ Sơn Đảo chạy về dưới trướng Y Càlết.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Quyền lực bị xâm phạm, Sơn Đảo điên hết cả ruột, bắt đầu tìm cớ diệt Y càlết. Trong giới giang hồ, việc “đảo chính”, hạ bệ lẫn nhau xẩy ra như cơm bữa. Nhưng muốn diệt nhau thì phải có cớ, nếu không giang hồ không phục, có diệt được đối thủ cũng không thể đạt được mục đích. Vì vậy, dù điên đến mấy, Sơn Đảo vẫn phải kiên nhẫn chờ thời. Lần này, giọt nước làm tràn ly là một cô vũ nữ xinh đẹp.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">ở Sài Gòn trước 1975, vũ trường Barcarat nổi tiếng nhờ màn vũ thoát y. Hằng đêm, đến đoạn cao trào một cô gái bốc lửa sẽ bước lên sàn pist nhảy múa cuồng loạn theo điệu nhạc. Lần lượt theo từng bước nhảy, từng mảnh xiêm y trên mình cô gái sẽ rơi ra. Khi trên mình cô chỉ còn độc một chiếc “lá nho” che chỗ kín, đám thực khách sẽ bốc thăm... Kẻ “may mắn” được bịt mắt sẽ lên sân khấu cùng nhảy với cô, trong khi nhảy, nếu khách dùng... răng gỡ được chiếc “lá nho”, cô vũ nữ sẽ thuộc về gã trong đêm thác loạn. Nhân vật chính của những đêm điên loạn ấy là Trang, cô gái có thân hình bốc lửa. Biệt danh Trang Barcarat ra đời từ đó. Khi đã nổi danh, Trang Barcarat bỏ nghề vũ nữ trở thành một người chuyên tổ chức các buổi party cho các nhân vật tai to mặt lớn trong quân đội. Nhờ đó, Trang thường xuyên được một vài ông lớn ủng hộ và che chở hết mình. Từ Trang Barcarat, cô được giới ăn chơi phong lên thành Trang Bà Bà - tên nhân vật tú bà trong tiểu thuyết Kim Bình Mai - cuốn “đệ nhất dâm thư” của đời Thanh (Trung Quốc).</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Xem ra chưa chắc ăn, để công việc làm ăn tránh được sự sách nhiễu của những tên đầu bò, đầu bướu, Trang Barcarat còn chủ động cặp bồ với một số tay anh chị đang lên. Thời gian đầu Trang cặp bồ với Lộc điên, một tên cướp khét tiếng lì lợm và hung bạo. Lộc điên từng nổi danh giang hồ vì biệt tài trốn tù, vượt ngục kèm câu tuyên bố ngạo ngược trước tòa:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Tòa xử thì tòa ở, Lộc tôi không rảnh đâu mà ngồi tù!</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Lộc điên bị bắt lãnh án chung thân đúng vào hồi cực thịnh của Sơn Đảo và fami của hắn, Trang lập tức quên ngay gã tình nhân vừa sa cơ thất thế, tự nguyện ngã vào vòng tay Sơn Đảo. Khi Y Càlết đã trở nên hùng mạnh, cô quay sang bá vai bá cổ ve vuốt tên anh chị mới nổi này.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Một hôm, Sơn Đảo đến thăm Trang Bà Bà, đúng vào lúc Trang và Y Càlết đang ngồi với nhau trong phòng khách. Thấy Sơn vào, Y Càlết chỉ khẽ gật đầu chào mà không thèm đứng lên, thái độ tự tin như một chủ nhân ông thực thụ đang ngồi tại phòng khách nhà mình. Bẽ mặt, đồng thời cũng muốn thị oai trước mặt tình nhân, Sơn Đảo hất hàm:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Ai cho mầy ở đây?</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Câu hỏi trịch thượng của Sơn khiến Y Càlết đâm ra lúng túng. Cho dù việc “đảo chính” chỉ còn là ngày một ngày hai nhưng vì chưa đến lúc cho nên ngoài mặt Y Càlết vẫn phải xếp mình dưới cơ Sơn Đảo. Tật nói lắp của hắn bắt đầu lòi ra:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Dạ... thì tôi đến... chơi... thăm Trang...</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Thấy đối thủ mặt đã đổ chàm, gã đàn anh càng lấn tới. Thẳng tay giáng cho Y Càlết một tát tai, Sơn Đảo gầm lên:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Không chơi bời thăm viếng gì ráo trọi, nếu không đừng trách.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Không đề phòng, Y Càlết lĩnh nguyên năm dấu ngón tay trên mặt. Mắt vằn lên, nhưng biết mình không phải là đối thủ tay đôi của Sơn Đảo, hắn không dám đánh lại, chỉ lắp bắp:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Tôi... làm gì... mà... mà... anh... đánh tôi?</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Thắng được người mặt đỏ như vang, Sơn Đảo<br style="margin: 0px; padding: 0px;" />hất mặt:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Ưng đánh là tao đánh. Thấy mặt mày tao ghét quá nên đập cho mầy chừa. Có sao không?</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Anh là... đàn anh... mà chơi... chơi vậy... là không ngon. Tôi... tôi... nói thiệt... anh đừng... ỷ... ỷ... lớn.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Vừa nói Y Càlết vừa lùi dần ra cửa. Sơn Đảo đắc thắng:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Đã biết tao là đàn anh thì cút mẹ mày đi. Đứng sớ rớ thấy ghét, tao lại táng thêm vài cái bây giờ.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Bị hạ nhục, Y Càlết lên cơn giật kinh phong ngay tại chỗ và vội vàng lủi ngay như chó ăn vụng bột.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Hả hê vì trừng trị được kẻ rắp ranh “lấy số” mình, đi đâu Sơn Đảo cũng đem chuyện bạt tai Y Càlết ra khoe, tất nhiên không quên thêm mắm dặm muối cho thêm phần hấp dẫn. Chẳng bao lâu, thông tin về vụ đụng độ đã lan khắp giang hồ Sài Gòn. Tin chắc Y Càlết đang nung nấu dự định trả thù, một số dân chơi rục rịch kiếm Y ngỏ ý sẵn lòng hiệp sức để luộc Sơn Đảo. Lần nào, với ai, Y Càlết cũng tìm cớ thoái thác:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Chỉ là chuyện hiểu lầm, nhỏ thôi mà. Bỏ đi, ảnh là đàn anh, tao chơi ảnh làm sao được?</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Để Sơn Đảo khỏi nghi ngờ, Y Càlết ngoài mặt tỏ ra nhẫn nhục chịu đựng nhưng bên trong, y lại ngầm sai tên em ruột có cái tên khá ngộ nghĩnh là Xã Xệ (tên thật là Phạm Bá Tiến), một tên giang hồ khá đẹp trai mới 17 tuổi điều tra đường đi nước bước, thói quen giờ giấc của Sơn Đảo để trả thù. Mang nhục mà không rửa, đố còn có thể ngẩng mặt lên nổi trên chốn giang hồ, Y Càlết chẳng bao giờ quên điều đó.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Trận trả thù diễn ra vào đầu năm 1975. 11 giờ đêm, Sơn Đảo và gã đàn em tên là Ba Tiến cùng một đám sĩ quan dù rời vũ trường Crystal trong trạng thái chếnh choáng. Vừa trèo lên chiếc môtô 125 phân khối định lao theo đám sĩ quan dù đã phóng đi trên mấy chiếc xe Jeep, Sơn Đảo phát hiện ra cả hai bánh xe đều xẹp lép. Cắm cảu, y lệnh cho Ba Tiến - tên đàn em đi chung làm gạc-đờ-co - dắt xe ra dưới ánh đèn cao áp xem thử. Đúng lúc đó, một Honda 67 do Tiến Mụn cầm lái chở Xã Xệ<span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>trờ tới. Vừa áp sát, khẩu Colt 45 trong tay Xã Xệ đã xả nguyên băng đạn vào lưng Sơn Đảo hất y úp mặt xuống đường. Chiếc Honda 67 phóng vút đi. Ba Tiến chưa kịp phản ứng đã vội đứng im. Từ yên sau một chiếc xe Honda 67 khác vừa phóng đến, Y Càlết tay súng lăm lăm nhảy xuống, vừa khống chế Ba Tiến vừa kiểm tra kết quả cuộc hành quyết. Khi tin chắc mạng sống của Sơn Đảo - tên giang hồ cộm cán nhất thời ấy - đã chấm dứt vĩnh viễn, Y mới trèo lên xe do tên Chánh cầm lái phóng vụt đi.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Sau đó, một đám tang rình rang, kinh dị, sặc mùi xã hội đen đã diễn ra. Hàng chục xe Jeep chở đầy lính dù với súng tuốt lê trần đã hộ tống xe chở quan tài Sơn Đảo chạy lòng vòng khắp khu trung tâm Sài Gòn. Khi chạy đến khu vực Xóm Đạo của anh em Y Càlết, bọn lính dù chĩa súng lên trời bắn rền hàng chục loạt, thề sẽ lấy máu Y Càlết, Xã Xệ... để trả thù.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Nhưng chúng chưa kịp tìm ra được tung tích anh em Y Càlết, miền Nam đã hoàn toàn giải phóng. Những cuộc tranh giành đẫm máu và thời kỳ tác oai tác quái của giới tội phạm đã bị chính quyền cách mạng chặn đứng.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">3</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Nghiệp chướng của một ông trùm</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Quay lại với nhân vật Lâm Chín ngón.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Sau 1975, với những tội lỗi đã gây ra, Lâm Chín ngón đã phải sống một thời gian dài trong nhà tù của chế độ mới, chuyển qua nhiều trại giam từ Chí Hòa, đi Côn Đảo, về trại cải tạo Cà Mau (1977), sang Trại Z30D Hàm Tân, Bình Thuận (1982), lại chuyển qua trại Phú Sơn, Phú Khánh. Năm 1988, sau hơn 20 năm trả giá trong tù tội, Lâm được trả tự do, trở về thành phố Hồ Chí Minh, làm đủ nghề để kiếm sống. Năm 1993, Lâm cưới vợ và sinh con. Cùng với vợ, Lâm mở một quán thịt chó bình dân ở số 297, đường 3-2, quận 10, lo chí thú làm ăn, mong muốn đoạn tuyệt hẳn với giới giang hồ.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Nhưng, nghiệp chướng đã trót đeo đẳng chưa chịu buông tha cho Lâm rửa tay gác kiếm, an phận với cuộc hoàn lương. Một ngày cuối năm 1994, có 3 tên giang hồ mới nổi là Trúc lùn, Khải nheo, Tùng nhĩ vào quán thịt chó của Lâm ăn nhậu. Cả ba đều hành nghề bốc vác tại bãi xe Kỳ Hòa cạnh quán nên Lâm biết tên biết mặt. Rượu vào, lời ra, Trúc lùn đã kể lại cho Lâm nghe một “hợp đồng giang hồ” mà chúng vừa thực hiện.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Vợ chồng Minh Samasa - Phụng trắng ở Vũng Tàu muốn độc quyền bảo kê các cảng cá Vũng Tàu, Long Hải và Phước Tĩnh để thu lời. Chúng đã nhờ vợ chồng Đức Năm Nghệ - Sương L’Amour, trùm “sát thủ” khu vực cầu Tân Thuận, thành phố Hồ Chí Minh giúp sức để đuổi các đối thủ cạnh tranh khác trong giang hồ ở các cảng này đi với giá hàng chục triệu đồng. Nhận lời, Đức Năm Nghệ - Sương L’Amour đã điều khoảng 50 tên đàn em, trong đó có Trúc lùn, Khải nheo, Tùng nhĩ, vác mã tấu xuống Vũng Tàu, tràn vào địa bàn của các tên Phước Đầu lâu, Hải lộ. Sau trận hỗn chiến, chúng bắt được tên Thiềng, một đàn em trong băng của đối phương, chặt đứt ngón tay của tên này gói vào khăn tay đem về nộp cho vợ chồng Minh Samasa. Giữ lời, Minh Samasa đã thanh toán “hợp đồng” đầy đủ. Có tiền, đêm đó Trúc lùn và một số tên ở lại Vũng Tàu phá phách. Bị cản không cho dắt gái vào phòng, chúng đã bao vây đánh bảo vệ khách sạn, bị công an tạm giam và tịch thu xe máy...</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Nghe chuyện, Lâm Chín ngón thở dài khuyên đám tiểu yêu hãy từ bỏ con đường tội lỗi, nhưng lại nhận lời xuống Vũng Tàu đòi Minh Samasa phải tìm cách lấy lại xe máy cho đám đàn em.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Ngày 26 Tết năm 1994, Lâm cùng ba tên xuống Vũng Tàu. Là một giang hồ mới nổi, biết khách là một giang hồ cộm cán, một đàn anh có máu mặt, Minh Samasa đã tiếp đón Lâm Chín ngón khá niềm nở. Minh hứa:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Nếu không xin lại được xe, tôi sẽ mua xe mới trả cho anh em. Anh Lâm đã có lời, tôi đâu dám không làm.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Tiếp đó, Minh Samasa, Dũng Ba lém đã tổ chức nhiều chuyến ăn chơi, du hí mời mọc đãi đằng đồng thời “mời anh Lâm xuống Vũng Tàu hợp tác làm ăn”.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Thấy nguồn lợi quá lớn, đám Dũng Ba lém, Minh Samasa tên nào cũng giàu sụ, lại quá tha thiết trọng vọng mình, Lâm Chín ngón đồng ý. Ở Vũng Tàu, sự có mặt của Lâm Chín ngón đã khiến các băng nhóm lưu manh khác khiếp vía, dạt ra hết, tạo điều kiện cho Minh Samasa và Dũng Ba lém tha hồ độc chiếm cảng cá, tha hồ nâng hạ giá, bán mua tùy ý để làm giàu. Đổi lại, Lâm Chín ngón chỉ việc chường mặt ra cảng cá nhưng không phải mó tay vào bất cứ việc gì, mọi chi phí ăn uống chơi bời đều được “bao cấp”, kèm số lương 5 triệu đồng một tháng. Minh Samasa, Dũng Ba lém còn sắm cả xe máy cho Lâm để “đàn anh tiện đi lại làm việc”.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Thấy đất Vũng Tàu làm giàu quá dễ, Lâm Chín ngón nảy ra ý đồ làm ăn riêng, quyết không để đám tài phiệt cảng cá “lợi dụng tên tuổi mình mãi”. Tháng 4-1995, trong một buổi nhậu tại nhà hàng Thùy Dương (Vũng Tàu), Lâm tuyên bố dự định “ra riêng” với đồng bọn. Nếu ý đồ của Lâm được thực hiện, đám Minh Samasa, Dũng Ba lém xem như sẽ tự rước phải một đối thủ giang hồ quá mạnh. Chúng tức tốc gọi vợ chồng Đức Năm Nghệ - Sương L’Amour xuống Vũng Tàu, gây áp lực để đuổi Lâm Chín ngón.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Tuy “có số có má” nhưng cô thân cô thế, Lâm Chín ngón không đương đầu nổi với liên minh giang hồ - tài phiệt giữa Đức Năm Nghệ - Sương L’Amour với Dũng Ba lém, Minh Samasa. Sau vài tháng “chiến tranh”, Lâm Chín ngón đành ngậm ngùi chạy trối chết khỏi Vũng Tàu để giữ mạng sống và “giữ tiếng trên giang hồ”.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Hai năm sau, Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã ra quân xóa sổ nạn bảo kê lộng hành trên các cảng cá. Minh Samasa và nhiều tên trong đám tài phiệt cùng nhau vào tù trả giá cho những tội lỗi mà chúng đã gây ra. ở ngoài, thấy địch thủ đã yếu hẳn, Lâm Chín ngón lại rắp ranh quay lại độc chiếm cảng cá Vũng Tàu.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Nhưng, vợ chồng Đức Năm Nghệ, Sương L’Amout vẫn chưa bị pháp luật sờ gáy. Được đám tài phiệt cảng cá đánh động và cầu cứu, Đức Năm Nghệ bắn tin:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Nếu Lâm Chín ngón mò xuống Vũng Tàu, mạng sống của y và gia đình sẽ không được bảo đảm!</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Thấy trước không chơi lại “đám dữ” mới “sủi tăm” nhưng đầy hung hãn và không hề biết nể nang, Lâm Chín ngón đành tạm bằng lòng với vị trí ông chủ quán thịt chó. Lâm không hề hé môi với bất kỳ ai về chuyện còn định quay lại nắm cảng cá hay không.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Mọi chuyện tưởng chừng đã yên, bất ngờ tai vạ bỗng chụp lên đầu Lâm Chín ngón. Khoảng 8 giờ tối ngày 14.7.1999, Lâm chở vợ và đứa con trai 6 tuổi đi ăn tối tại quán Lồi ở cư xá Bắc Hải, quận 10. Khi anh ta vừa dựng xe cho vợ con bước xuống thì bất ngờ, một tên thanh niên không rõ mặt nhảy xổ ra tạt thẳng vào mặt Lâm một ca đầy acid sunfuric đậm đặc sau đó vứt chiếc ca nhựa, tót ngay lên yên sau một xe máy chờ sẵn bên kia đường chạy mất. Hét lên một tiếng, Lâm ngã xuống mặt đường quằn quại.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Trận đòn thù không rõ lai lịch quá hiểm ác. Tay giang hồ một thời tác oai tác quái bị cháy và biến dạng toàn bộ khuôn mặt, hai tai rụng, mũi rụng, cằm chảy ra dính chặt vào ngực. Hai mí mắt cũng chảy ra dính vào nhau, bịt kín con mắt. Sau nhiều tháng chạy chữa với nhiều lần phẫu thuật, lột toàn bộ da mông, da đùi đắp lên mặt, Lâm Chín ngón mới tạm hồi phục nhưng khuôn mặt vẫn bị biến dạng khủng khiếp. Hai mắt Lâm gần như lòa hẳn. Nhiều lần phẫu thuật, các bác sĩ bệnh viện Chợ Rẫy mới tạm mở được cho Lâm hai hốc mắt nhỏ xíu. Mỗi lần lấy ngón tay ấn lên từ hai hố mắt đã lòa, những giọt nước đục như nước gạo lại ứa ra.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Dù vậy, Lâm Chín ngón vẫn không cho vợ con, gia đình thưa, báo công an. Chúng tôi đã nhiền lần gặng hỏi, Lâm Chín ngón vẫn lắc đầu quầy quậy, không hé một lời về việc ai đã xuống tay hạ gục mình, cũng một mực không cho biết anh ta có nghi hay không nghi ai là thủ phạm, dù theo suy đoán của chúng tôi, có vẻ như Lâm biết rất rõ kẻ đã ra lệnh xuống tay. Trước sau, Lâm chỉ một mực cho rằng, tai vạ hôm nay chính là nghiệp chướng mà anh ta đã vay thì phải trả. Thậm chí, anh ta cho rằng kẻ hại mình còn “nhân đạo”, không hề đụng đến vợ con Lâm, để cho họ rời khỏi xe một khoảng rồi mới ra tay nên chỉ mỗi một mình Lâm bị hại.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Thật ra, Lâm Chín ngón biết rất rõ ai là kẻ đã tổ chức tạt acid hủy hoại anh ta nhưng vì lo sợ và vì thiếu chứng cớ nên Lâm không dám đứng ra tố cáo, chỉ cắn răng chịu đựng. Ngày 12.12.2001, Năm Cam bị tóm cổ. Hai ngày sau, khi thông tin về vụ bắt giữ Năm Cam đã được khẳng định rộng rãi trên báo chí, Lâm Chín ngón đã lập tức tìm đến cơ quan công an và một số tờ báo để tố cáo: chính Năm Cam là kẻ chủ mưu vụ tạt acid. Đến lúc đó, toàn bộ sự thật mới được phơi bày.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Năm 1988, Lâm Chín ngón được trả tự do sau hơn 20 năm bị trói buộc trong vòng lao lý. Biết Lâm là kẻ nhiều lần vào tù ra tội, chiến tích, uy tín giang hồ khá lẫy lừng, Năm Cam đã tìm tới tận nhà thăm hỏi, cho tiền, mục đích là để lấy lòng và dựa dẫm, lợi dụng uy thế của Lâm để dằn mặt các băng nhóm, đồng thời để tránh rước thêm một địch thủ thuộc loại dữ dằn.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Tiếp đó, Lâm lấy vợ, sinh con, cuộc sống không mấy dư dả. Để mua chuộc Lâm, Năm Cam đã ra lệnh cho Mười Đen, một tay dưới trướng hiện đang có một cửa hàng điện tử trên đường Huỳnh Thúc Kháng, quận 1, phải nhường cho Lâm một phần hùn trị giá hai lượng vàng tại cửa hàng này. Gọi là hùn, kỳ thực Lâm Chín ngón không phải góp vốn lấy một xu, nhưng hàng tháng Mười đen vẫn phải chia lời cho Lâm đúng theo tỉ lệ của người có hai lượng vàng góp vốn. Trên danh nghĩa, Năm Cam là người chịu trách nhiệm góp vốn cho phần hùn này để giúp Lâm. Nhưng, với “anh Năm” thì “bố bảo” Mười đen cũng không dám từ chối hay đòi hỏi phần góp.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Được vài tháng, Lâm Chín ngón nảy máu tham, không xì tiền ra nhưng vẫn đòi hỏi Mười đen phải... nâng tỉ lệ phần hùn cho anh ta. Đòi hỏi quá quắt của Lâm Chín ngón đã khiến mâu thuẫn nảy sinh. Năm Cam phải đứng ra can thiệp, bắt Mười đen phải... trả lại cho Lâm Chín ngón hai lượng vàng đã “góp vốn”. Cầm số vàng này, Lâm Chín ngón về quận 10 mua bán thuốc Tây, kỳ thực là bảo kê khu chợ tân dược đường Lý Thường Kiệt.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Trong khi đó, Năm Cam lại tiếp tục hùn vốn với Muời đen, Tư râu và Chín Cam - một cán bộ thoái hóa, biến chất - thuê mặt bằng tại số 49 Huỳnh Thúc Kháng, mở lại một cửa hàng điện tử khác. Cửa hàng này làm ăn khá phát đạt, lại khiến máu sân si của Lâm Chín ngón nổi lên. Lâm lại mò đến, bảo Mười đen:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Tao muốn hùn vốn vô tiệm này, mày tính sao thì tính!</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Không cam chịu thiệt hai lần, Mười đen nổi đóa:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Anh đừng quá quắt. Chỗ tôi làm ăn, đâu phải cái chợ đâu mà hễ anh nói vô là vô, ra thì ra?</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Bị từ chối, Lâm Chín ngón nổi khùng đập vỡ bảng hiệu của Mười đen. Điên tiết, Nghĩa, con trai Mười đen vác dao xông ra, định ăn thua đủ với “thằng già bố láo”. Nghe tin, Năm Cam vội vã lao tới dàn hoà, tránh xảy ra một cuộc đối đầu toé lửa với tay anh chị hết thời nhưng còn số má.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Sự xuất hiện của Năm Cam đã lên dây cót tinh thần cho Mười đen. Tay này không kiêng dè gì nữa, chỉ mặt Lâm Chín ngón cảnh cáo:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Tiệm này là của anh Năm, muốn hùn hạp gì thì anh cứ nói với ảnh. Anh Năm đồng ý thì cho anh hùn, không đồng ý thì anh biến, đừng đến đây gây sự nữa.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Bị từ chối và dằn mặt, Lâm Chín ngón nổi điên. Nhưng nhắm đánh nhau với cả đám không lại. Lâm chỉ còn nước réo Năm Cam chửi đổng cho bõ ghét:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Năm Cam là cái chó gì. Nó là thằng cờ bạc, tù tội, oai đếch gì mà tụi mày tôn sùng, dựa hơi. Coi chừng, cà chớn thì có ngày tao đập tiệm, Năm, Bảy gì có ngon ra mà chơi.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Bị xúc phạm, nhưng là con cáo già, Năm Cam không phản ứng lại nửa câu, chỉ găm mối hận Lâm Chín ngón lại trong lòng.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Nghề bảo kê, buôn bán thuốc Tây ở chợ Trời quận 10 bùng phát được ít lâu thì xẹp, Lâm Chín ngón nghe lời rủ rê, mời mọc của đám Minh Samasa - Dũng Ba lém xuống Vũng Tàu bảo kê các cảng cá. Trong số các đầu nậu bị Lâm Chín ngón, Minh Samasa dằn mặt tranh mua ép bán có Ba Thế, tức Nguyễn Hữu Thế Trạch, chủ vựa cá chợ Cầu Ông Lãnh, quận 1, xuất thân là một kiện tướng bơi lội. Trạch chuyên mua cá từ nguồn của các tàu Kiên Giang. Dưới áp lực của đám xã hội đen do Lâm Chín ngón chỉ huy, Trạch liên tục phải đóng “hụi chết”, mỗi chuyến tàu phải mất năm đến bay triệu, thậm chí ba mươi triệu mới đưa được xe đông lạnh ra khỏi cảng. Đã vậy, lắm lúc Lâm Chín ngón, theo yêu cầu của Dũng Ba lém, Minh Samasa còn tự ý nâng giá mua, khiến nhiều chuyến Trạch thiệt hại nặng, có khi tới hai, ba<span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>ngàn đồng một kilôgam cá. Để thoát khỏi tình trạng này, Trạch đã bàn bạc với mẹ vợ là bà Nguyễn Thị Mai tìm cách thương lượng với Lâm Chín ngón để điều đình. Biết Lâm Chín ngón có nhà ở quận 10, là một giang hồ thứ dữ của đất Sài Gòn, mẹ con Nguyễn Hữu Thế Trạch đã đem lễ đến nhờ Năm Cam nói chuyện với Lâm Chín ngón giúp và được “ông trùm” nể mặt nhận lời.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">“Tiên lễ hậu binh”, một mặt kích động, chia rẽ Lâm Chín ngón với đám Minh Samasa - Dũng Ba lém, lại xúi giục vợ chồng sát thủ Đức Năm Nghệ - Sương L’Amour xuống Vũng Tàu gây sự với Lâm Chín ngón, mặt khác Năm Cam lại xách rượu tìm đến nhà Lâm Chín ngón tại quận 10 để nói chuyện thiệt hơn. Vào nhà, Năm Cam bảo Lâm Chín ngón:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Nguồn cá của thằng Ba Thế là nguồn cung cấp<span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>cho vựa Cầu Ông Lãnh. Ở đó, anh em giang hồ đông lắm. Anh ép thằng Trạch tức là đá bể nồi cơm của anh em, lỡ lớn chuyện ra thì phiền lắm đó.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Cả hai đều xuất thân từ khu Cầu Ông Lãnh (Chợ Cầu Muối), Lâm Chín ngón là đàn em cật ruột của Đại Cathay, xếp sòng từ thuở xa xưa của nguyên khu chợ vựa, trong khi Năm Cam là em rể Bảy Si, ông trùm sòng bạc khu Da Heo, từng hùn hạp nhận Đại Cathay làm bảo kê, cho nên Lâm Chín ngón biết Năm Cam nói thật. Một mình đối đầu với toàn bộ giang hồ chợ Cầu Muối là điều hoàn toàn dại dột không nên. Dù không ưa Năm Cam, nhưng thấy “ông trùm” đã nhún mình xuống nước tìm đến tận nhà nên Lâm Chín ngón cũng tỏ ra nể mặt. Lâm nói với Năm Cam:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Thôi được, chuyện đó Năm để tôi bàn với chú Trạch sau.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>Một tuần sau cuộc nói chuyện này, một cuộc nhậu tưng bừng đã được tổ chức tại nhà hàng Thùy Dương ở Vũng Tàu. Chủ tiệc là Nguyễn Hữu Thế Trạch và bà Mai, người mời là Lâm Chín Ngón, trong khi khách là đầy đủ bộ sậu giang hồ của thành phố cảng, có thêm cả cặp vợ chồng sát thủ Đức Năm Nghệ - Sương L’Amour từ thành phố Hồ Chí Minh xuống. Vào tiệc, Lâm Chín ngón chuyển lại cho giang hồ đất cảng nguyên văn lời cảnh báo của Năm Cam:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Cá của Ba Thế là nguồn cung cấp cho chợ Cầu Muối. Ở đó có nhiều giang hồ sống lắm...</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Dĩ nhiên đã là yêu cầu của Năm Cam thì đám giang hồ Vũng Tàu không thể làm ngơ. Chúng chấp nhận buông tha, giải phóng nguồn hàng cho Nguyễn Hữu Thế Trạch.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Chỉ sau đó vài tháng, thân cô thế lụi, Lâm Chín ngón đã bị đám giang hồ mới đánh bật khỏi Vũng Tàu khi có ý định tách khỏi Minh Samasa - Dũng Ba lém để ra riêng. Chạy trối chết vì chơi không lại, Lâm Chín ngón lại đâm ra hậm hực, nghi có bàn tay Năm Cam thò vào trong chuyện Lâm bị truất ngôi. Về thành phố Hồ Chí Minh, đi đâu Lâm cũng rêu rao thoá mạ, công khai chửi bới, coi thường uy thế của Năm Cam.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Có lần, vào năm 1998, Lâm chủ động mời Năm Cam đến một nhà hàng trên đường Trần Hưng Đạo, quận 5. Khi thấy Năm Cam bước vào, những tên thuộc hàng đàn em của Lâm Chín ngón đang ngồi trong bàn đều nhất loạt đứng lên chào và cầm ly đến gặp “anh Năm” mời mọc, quên khuấy mất “chủ nhân ông” của cuộc ăn nhậu là Lâm Chín Ngón. Không nhịn được, Lâm Chín ngón gầm lên:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Thằng Năm Cam là cái đếch gì mà tụi bay phải bợ đỡ. Tao coi nó là cái đinh. Đ.M, thằng nào quị luỵ Năm Cam thì đừng coi tao là đàn anh nữa!</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Vô cớ bị Lâm Chín ngón chửi bới, hạ nhục, mặt Năm Cam tái dại đi. Nhưng, cái đầu cáo già vẫn lạnh, Năm Cam đứng lên:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Anh Lâm say rồi! Tôi cũng hơi mệt, thôi anh em ngồi<span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>chơi, tôi về trước.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Nói xong Năm Cam bỏ về ngay. Máu yêng hùng lấp mất trí khôn, Lâm Chín ngón không hề biết rằng bằng những lời nhục mạ Năm Cam, anh ta đã tự biến mình thành cái gai cần nhổ trong mắt tay gá bạc ốm yếu ho hen nhưng đầy quyền lực, máu lạnh và đầy nham hiểm.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">* * *</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Ngoài mặt vẫn thơn thớt nói cười, nhưng trong bụng, Năm Cam đã bầm gan tím ruột, bắt đầu tìm kế trừng trị Lâm Chín ngón.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Thế nhưng, làm được điều đó không dễ. Lâu la dưới trướng, Năm Cam không thiếu. Đám Cu Nhứt, Bình Kiểm, Nghĩa Mười đen... đều thuộc loại dữ dằn và sẵn sàng “phục vụ anh Năm”. Lâm Chín ngón tuy to khoẻ nhưng dù sao cũng chỉ là “hổ dữ về già”, chơi tay đôi chưa chắc những thằng sát thủ mới nổi phải kiêng dè. Ngặt một nỗi, Lâm Chín ngón dù sao cũng<span style="margin: 0px; padding: 0px;"> </span>đã có thời lừng lẫy, thuộc hàng đàn anh có số, đám sát thủ mới nổi ít nhiều cũng nể mặt, chưa chắc đã chịu động thủ. Bề hội đồng, trải đệm cũng không ăn thua, vì nếu có diệt được một Lâm Chín ngón, Năm Cam cũng mang tiếng đắc thời hiếp kẻ thất thời, không khéo lại chọc giận hàng loạt “sói già” khác để chúng quay lại “bề hội đồng” thì khó ăn khó nói và cũng khó đỡ.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Suy đi tính lại, Năm Cam quyết định chơi trò “ném đá giấu tay”. Kẻ được ủy thác thực hiện là Vũ Hoàng Dung, tức Dung “Hà”, quái nữ đất cảng Hải Phòng. ít nhiều, Dung Hà cũng đã nhiều lần được Năm Cam cưu mang, giúp đỡ tiền bạc trong những ngày hàn vi, vừa ra tù, công ty cờ bạc Kiến An (Hải Phòng) đã vỡ, thằng bồ Hùng cốm đã bị bắn và đàn anh, đàn em thì tan tác mỗi đứa một phương. Sử dụng Dung Hà, Năm Cam đắc lợi nhiều mặt. Thứ nhất, giang hồ Bắc là những sát thủ máu lạnh, dám chơi tới cùng và sẵn sàng xài “hàng nóng” (súng). Về mặt này, Dung Hà vốn đã khét tiếng. Trước khi vào tù, chính y thị là kẻ đứng ra tổ chức một cuộc tấn công qui mô, kéo rốc hàng chục sát thủ từ Hải Phòng đổ bộ lên Hà Nội chém tơi tả một loạt đàn em của cả Phúc Bồ lẫn Khánh Trắng, đúng vào giai đoạn cực thịnh của hai trùm này. Thứ hai, vì là giang hồ Bắc nên Dung Hà cóc thèm biết đến tiếng tăm của Lâm Chín ngón, bảo chơi là chơi sát ván. Lỡ có đổ bể, đàn em của y thị sẵn sàng cao chạy xa bay, Lâm Chín ngón khó mà lần ra manh mối để trả thù.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Tính toán đâu vào đó xong xuôi, ngày 11.7.1999, Năm Cam cho gọi Dung Hà đến nhà riêng. Nghe Năm Cam gọi, Dung Hà đã sai một tên đàn em là Quân “béo”, tức Nguyễn Duy Quân chở mình đến ngay. Tại nhà riêng số 107/38 Trương Định, quận 3, Năm Cam kể cho Dung Hà nghe chi tiết toàn bộ những mâu thuẫn giữa ông trùm với Lâm Chín ngón và đưa ra đề nghị:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Cô xỉa cho nó vài dao, làm sao cho nó thân bại danh liệt không ngồi dậy nổi nữa.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Dung Hà cười lạt:</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">- Muốn dằn mặt, cần gì làm vậy. Để em cho nó một ca acid, khủng khiếp hơn nhiều. Mình diệt một thằng nhưng cả trăm đứa khác phải ớn, đó mới là thượng sách.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Năm Cam đồng ý. Y gọi ngay đứa cháu là Nguyễn Văn Thọ (Thọ Đại úy) đến, bắt Thọ đi mua acid về cho Dung Hà thử và đưa đường cho Quân béo, Dung Hà lên quận 10 để nhận mặt Lâm Chín ngón. Lần thứ nhất, acid Thọ mua về bị nữ quái chê loãng. Thọ lại phải chạy thêm lần nữa, đem về một can acid đậm đặc, Dung Hà mới đồng ý, sai Quân béo đem về nhà ở đường Bùi Thị Xuân cất.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Ba ngày sau, đêm 14.7.1999, Lâm Chín ngón vĩnh viễn trở thành người tàn phế.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Hơn một năm sau, 0 giờ 25 phút ngày 2.10.2000, đến lượt Dung Hà bị bắn chết trong khi thủ phạm vụ tạt acid Lâm Chín ngón vẫn chưa bị phát giác.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Không ai khác, bật đèn xanh hạ thủ Vũ Hoàng Dung lại vẫn chính là Năm Cam. Trò ném đá giấu tay, Năm Cam thực hiện khá hoàn hảo. Tất cả chỉ bị phanh phui vào hơn một năm sau nữa, khi Năm Cam và hàng chục con, cháu, rể, đàn em lần lượt dắt nhau vào trại giam.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Sau tai nạn, Lâm Chín ngón trở thành một con người khác hẳn: không nói, không cười, suốt nhiều năm qua chỉ ở lì trong một căn nhà nhỏ mà ngoài vợ con, Lâm không hề cho ai biết địa chỉ (trừ tôi - người viết bài này). Khi chúng tôi đến thăm, anh ta chỉ một mực bảo rằng, cuộc đời Lâm Chín ngón coi như đã hết, chỉ “nhờ ơn trên phù hộ cho vợ con được lành lặn và yên ổn”. Kể từ nay, Lâm Chín ngón không còn tồn tại nữa, đúng hơn, trên giang hồ không còn hiện hữu cái tên Lâm Chín ngón. Lâm không hề có ý định sẽ trả thù theo kiểu ân oán giang hồ.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Tôi biết, lần này Lâm Chín ngón nói thật, bởi có muốn khác đi, anh ta cũng không còn đủ sức. Con đường giang hồ là thế, một con đường trải đầy tội ác, bước vào thì dễ nhưng không hề có đường ra. Tiếc thay, Lâm Chín ngón chỉ nhận ra điều đó khi đã quá muộn, đã trở thành một kẻ tàn phế mù lòa. Trong khi đó, hiện vẫn còn không ít kẻ - đặc biệt là trong giới thanh thiếu niên vẫn đang tấp tểnh làm dân chơi, đang lăm le nhảy vào cuộc sống giang hồ đầy tội ác. Với bài viết này, chúng tôi muốn vẽ lại bộ mặt thật ghê tởm của thế giới tàn bạo và đầy tội ác đó, một thế giới đang có nguy cơ phình ra theo sự mọc lên như nấm của quán bar, vũ trường, rượu, gái và ma túy. Hy vọng những kẻ đang rắp ranh ấy, khi đọc bài viết này sẽ tự rút được cho mình bài học quí, để tránh xa con đường từ dân chơi đến giang hồ, con đường đầy tội ác cần phải ngăn chặn và loại trừ.</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<br /></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">(còn tiếp)</span></span></div>
<br style="margin: 0px; padding: 0px;" /><div class="MsoNormal" style="margin: 0cm 0cm 0pt; padding: 0px;">
<span style="font-size: 10pt; margin: 0px; padding: 0px;"><span style="font-family: Arial; margin: 0px; padding: 0px;">Nguồn: <em style="margin: 0px; padding: 0px;">Người của giang hồ</em>. Truyện ký của Nguyễn Hồng Lam. NXB Công an nhân dân, 2004, tái bản 2006.</span></span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
</span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
</td></tr>
</tbody></table>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-49519570254352718652020-02-07T00:44:00.000-08:002020-02-19T04:10:55.348-08:00NĂM THI PHẨM ĐƯƠNG ĐẠI CỦA THƠ THÁI BÌNH<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px;">
<span style="box-sizing: border-box; color: darkorange;"><strong style="box-sizing: border-box;">Đỗ Trọng Khơi</strong></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbLXhpAo-nKaHSKVwvqNjP4Zi-FSWmnHz3BpWe996E1Vaj2T6ZlkrRcZof4S4Zek1FvvQmuonySqN42sEv9sk7KUmTLnMuWWThJiGq6AI6yF2mIooXkTpHdoiOgETceHjtpGwbnz_lu8I/s1600/Lo+go+van+nghe.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="200" data-original-width="167" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjbLXhpAo-nKaHSKVwvqNjP4Zi-FSWmnHz3BpWe996E1Vaj2T6ZlkrRcZof4S4Zek1FvvQmuonySqN42sEv9sk7KUmTLnMuWWThJiGq6AI6yF2mIooXkTpHdoiOgETceHjtpGwbnz_lu8I/s1600/Lo+go+van+nghe.JPG" /></a><br />
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Tôi đang làm một tập bình thơ, bình các bài thơ hay cổ/cận và hiện đại. Trong tập tôi dành một phần nhỏ, cuối tập chọn/bình 5 thi phẩm của 5 tác giả đương đại quê Thái Bình. Xin trân trọng gt cùng bạn đọc).</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br /></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">THƯỜNG DÂN</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEho-0l10K7OqRs8sUvPOQ4EVLQTexnHSO1eAQ51tUEY9C5LB9H9l9dXvdLYlH_UhnVCb5N4T9sN7tK4F4hsBNZHlkhLMyTirQ-bLDWdplSouLJB6D1czxhdDnY6WAj7vqPQd2WKoQwg0OQ/s1600/Anh+Nguyen+Long.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="299" data-original-width="210" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEho-0l10K7OqRs8sUvPOQ4EVLQTexnHSO1eAQ51tUEY9C5LB9H9l9dXvdLYlH_UhnVCb5N4T9sN7tK4F4hsBNZHlkhLMyTirQ-bLDWdplSouLJB6D1czxhdDnY6WAj7vqPQd2WKoQwg0OQ/s1600/Anh+Nguyen+Long.jpg" /></a></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Đông thì chật, ít thì thưa</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Chẳng bao giờ thấy dư thừa thường dân</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Quanh năm chân đất đầu trần</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Tác tao sau những vũ vần bão dông</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Khi làm cây mác cây chông</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Khi thành biển cả khi không là gì</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Thấp cao đâu có hề chi</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Cỏ ngàn năm vẫn xanh rì cỏ thôi</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Ăn của đất, uống của trời</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Dốc lòng cởi dạ cho người mình tin</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Ồn ào mà vãn lặng im</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Mặc ai mua bán nổi chìm thiệt hơn</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Chỉ mong ấm áo no cơm</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Chắt chiu dàng dụm thảo thơm ngọt lành</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Hoà vào tời đất mà xanh</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Vô tư mấy kiếp mới thành thường dân.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">NGUYỄN LONG</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<a name='more'></a><br />
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Lời bình:</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Bài thơ có 4 khổ, chia theo thể lục bát được 8 cặp. Chỉ với từng ấy câu chữ, như Thường dân mang trong nó một dung lượng không nhỏ.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Đông thì chật, ít thì thưa/ Chẳng bao giờ thấy dư thừa thường dân… Cặp lục bát số 1 này xuất hiện có tính chất xác định vị trí, thì đến cặp số 8 kết bài: Hoà vào trời đất mà xanh/ Vô tư mấy kiếp mới thành thường dân, thì vị trí của lớp người thường dân đã trở nên một vị thế cao đẹp, đáng tôn vinh. Và điểm mở của tư tưởng thơ hé lộ ngay ở câu bát đầu bài, qua hai chữ “dư thừa”. Có một nguyên tắc căn bản trong đời sống, là tính nhị nguyên, đa thành phần. Khi đã xác định về cái gì đó là đẹp tất có cái đối chứng, so sánh với nó là cái xấu.vv… Ở trường hợp thơ này, khi tác giả đã viết “chẳng bao giờ thấy dư thừa thường dân” hẳn có nghĩa lớp thường dân “chẳng dư thừa” ở đây đã được cân nhắc so sánh với một lớp người nào đó đang “bị dư thừa”. Phải chăng guồng máy cán bộ công chức nhà nước nhiều phen phải “giảm biên” đã cho tác giả so sánh này? Thường dân – vốn là một tầng lớp được ví với cỏ: Ngàn năm cỏ vẫn xanh rì cỏ thôi, tưởng đã rộng khắp đến cơ man, thừa thãi mà tình cảm, tư tưởng thơ lại đưa ra nhận xét là “không – dư – thừa”, quả đây là một minh định, một phát giác mang tính nhân bản sâu sắc. Và nữa, dùng cụm từ “không dư thừa” làm điểm quy chiếu, soi chiếu tới câu thơ thứ 12 sẽ cho nhận diện rõ hơn bản chất một lớp người, loại người khác phẩm chất: Mặc ai mua bán nổi chìm thiệt hơn. Và đặc biệt ở câu thứ 3, với ba chữ “tác tao sau”: Tác tao sau những vũ vần bão giông. Sau bão giông là mưa đền cây. Luật tư nhiên, tình cảm thiên nhiên là thế, vậy mà với “quy luật xã hội con người” trong cảnh thơ này thì khác. Đã có một sai biệt lớn xẩy ra!</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Thường dân – là một ấn pháp thể hiện sáng rõ một phương thức sống về một lớp người quanh năm chân đất đầu trần băng qua thiên sai vạn biệt của thời thế, họ sẵn sàng bằng tất cả tinh thần, phẩm hạnh của mình cho cuộc hoá thân làm “cây mác cây chông”, làm “biển cả” để tạo lập cuộc đời. Khi xã hội yên bình thì hơn ai hết, chính lớp người này lại trở về: Hoà vào trời đất mà xanh, bình dị với thiên nhiên hoa cỏ, lặng in với lẽ “không là gì”. Mang sức ôm trùm ấy, thi phẩm Thường dân hiện hữu như một khúc thương ca, bằng vẻ đẹp giai điệu ngôn từ vừa tượng hình rõ một tầm vóc, vừa đầy vẻ bí nhiệm của tâm thức thiên nhiên cho phép cất lên tiếng gọi cuộc hoá thân nhập phận. “Huyền đồng vật ngã” – Đây chính là một giấc mơ lớn chảy từ thời Trang – Lão và nó vẫn tồn tại như một giá trị bản thể, nhân bản luôn có tác dụng giáo dưỡng con người mọi thời.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Bài Thường dân được cấu thành bởi 8 cặp lục bát, với 16 câu thơ. Trong 16 câu thơ đó, chỉ duy có 1 câu thể hiện hình ảnh về một loại người khác loại thường dân, đó là câu: “Mặc ai mua bán nổi chìm thiệt hơn”. Cách cấu tạo các câu, cặp thơ, lấy 15 câu thể hiện lớp người “thường dân” và tinh thần, tình cảm 15 câu thơ này tự tin, mạnh mẽ, tốt lành bao nhiêu thì 1 câu kia lại hiện ra vẻ mờ tối, hiểm trở bấy nhiêu. Nếu xem đây là một thủ pháp nghệ thuật, thì rõ ràng thủ pháp nghệ thuật này được sử dụng một cách đắc địa. Nó tỏ rõ được sức mạnh chân lý, và khảng định về chân giá trị trong cõi nhân gian này.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Trong cõi nhân gian bé tẹo mà vô cùng đông đúc ngày nay, có cảm giác chỉ thêm một hiện diện cũng dễ dẫn đến tràn đầy. Một giọt người nào đó được rót thêm vào có thể sẽ làm tràn ly nhân loại! Tuyệt đẹp thay cho lớp người thường dân, đông dù “chật” nhưng chẳng hề “thừa”. Thi phẩm Thường dân của Nhà thơ Nguyễn Long đã xác định sáng ngời chân giá trị này.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">ĐI ĂN CƯỚI VỢ CŨ</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Vợ cũ đi lấy chồng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Mời mình về ăn cưới</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Mình bàn với vợ mới</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Có đi không mình ơi!</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Vợ mới cười rất tươi</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">“Chị mời thì nên đến</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Hai đứa mình cùng đi</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Để tỏ tình thân mến!”</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Vợ cũ mặc rất đẹp</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Nhìn thấy chạy đến chào</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Chồng mới của vợ cũ</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Ra tận nơi đón vào…</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Ôi cuộc tình rổ rá</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Mà cưới vui bất ngờ</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Mọi người tranh nhau hát</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Mình cũng lên đọc thơ</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Trong làn khói lơ mơ</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Mình ghé tai hỏi vợ</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">“Nếu cuộc tình này vỡ</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><em style="box-sizing: border-box;">Mình có mời anh không?”</em></span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">(theo BLOG Dân trí)</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">BÙI HOÀNG TÁM</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Lời bình:</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Trong đời sống thuần phong mỹ tục của gia đình người Việt Nam thì lễ cưới là một trong những nghi thức được tổ chức long trọng bậc nhất. Tên nghi thức được đặt "Lễ rước dâu". Chữ "rước" ở đây là cách xác định tính chất tôn nghiêm, ngang bậc với các nghi thức tôn nghiêm tôn giáo khác, như lễ rước kiệu thần thánh nơi đình chùa. Một đằng chỉ việc thờ phụng thánh thần, một đằng việc duy trì, thờ phụng dòng giống tổ tiên.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Thơ văn xưa nay miêu tả về việc này thảy đều là các tác phẩm chữ nghĩa chuẩn mực, chân thực và trang trọng. Bài thơ "Đi ăn cưới vợ cũ" của nhà thơ Bùi Hoàng Tám là một tiếng nói mới mẻ, riêng biệt và nó có tính cách phản phong. Với một giọng thơ tưng tửng đùa chơi, giễu nhại, các nhân vật vợ/chồng mới/cũ đến với lễ cưới vui vẻ, cứ như trong lòng họ chưa hề chịu nỗi xót xa nào. Họ vốn là vợ chồng, nghĩa là cũng từng yêu thương, đầu gối tay ấp, rồi tan vỡ và hẳn không thể nói lúc đối diện cảnh tan vỡ, phân ly cõi lòng không đau đớn. Cho dù ở những trường hợp gia đình "ly hôn" được xem là sự giải phóng, giải thoát cho nhau đi chăng nữa thì tình ân ái mặn nồng, sự đau đớn, bất hạnh trong mình và thậm chí cả cho những đứa con, vẫn là các trạng thái sống từng trải qua.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Ly hôn, trong bất cứ hoàn cảnh nào thì đấy vẫn là một bất hạnh!</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Vậy, vết tích của tình yêu và nỗi xót thương lòng xưa đâu mà giờ đây chỉ thấy, với người vợ: "Vợ cũ mặc rất đẹp/ Trông thấy chạy đến chào…", người chồng cũ: "Mọi người tranh nhau hát/ Mình cũng lên đọc thơ". Và đặc biệt, khổ kết bài sự tếu táo, giễu chơi đã được đẩy tới đỉnh, như lời dự báo: "Trong làn khói lơ mơ/ Mình ghé tai hỏi vợ/ Nếu cuộc tình này vỡ/ Mình có mời anh không?". Đúng là vẫn còn đấy nhiều chông chênh, bất định.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Vì vậy có thể đặt câu hỏi, dù không gian, không khí buổi lễ cưới này là có thật hay không, với tác giả, thì nó vẫn hiện diện sinh động như thật và nó là một dạng thức có trong tâm lý, tư tưởng người đương thời, bởi thế nó đã tìm được sự tương thích của đông đảo bạn đọc? (Kết quả theo Google, tính đến thời điểm 11/2013 là 8.430.000 lượt truy cập). Câu trả lời, qua thái độ tiếp nhận hoàn cảnh mới một cách nhẹ nhàng, tự nhiên vô tư của các nhân vật vợ/chồng cũ/mới kia đã ít nhiều chạm trúng vào niềm mong muốn được cởi bỏ những ràng buộc lễ giáo truyền thống cho một phong cách sống mới, với những chuẩn mực giá trị đã nhiều khác biệt của con người trẻ tuổi thời @, hiện đại này.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Nếu hoạ hình ảnh biểu trưng cho một bộ phận không nhỏ con người và các gia đình Việt Nam ngày nay, có thể hình dung đó là một gương mặt đầy bất an, thiếu hình mẫu lý tưởng, thiếu cơ sở nền tảng cần cho sự bền vững nhưng dường như nó lại đang khá hồ hởi được đánh chìm mình trong cơn khát thoả mãn các nhu cầu sống cá thể và tính cá thể đã được đẩy tới mức khiến nó trở nên trơ lỳ, vô cảm trước các giá trị truyền thống, nó luôn trong tư thế hân hoan tận hưởng và tất nhiên, để trạng thái sống đó thành một bản năng, hay một dạng ý thức mạnh mẽ thì đồng thời nó đòi hỏi đối tác phải biết xoá dấu quá khứ. Mỗi bước chân là một lãng quên! Đấy chính là thái độ, tính cách phản phong, phản kháng lại giá trị tinh thần, đạo đức, phong tục hằng được xác lập đã bao thời. Ở hoàn cảnh thơ này, nó chính là hệ quả không muốn có, mặt trái của công cuộc Đổi mới xã hội.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">MIỀN QUÊ THÁNG SÁU</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgEnJaOhzE1F5H7CWbPf_oRKPHoOLMOpg3-g8KfcBZu1-AevY8oTgg6Plq6xdu0T18MPmUqoeLVXAuXl_4oPoSKlIKrnub1apzHg_HMdZSV0ge4gz7iBLBU-bDurUJdpKEUss1JHeorwsU/s1600/TR%25E1%25BB%258CNG+KH%25C3%2581NH.jpeg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="166" data-original-width="109" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgEnJaOhzE1F5H7CWbPf_oRKPHoOLMOpg3-g8KfcBZu1-AevY8oTgg6Plq6xdu0T18MPmUqoeLVXAuXl_4oPoSKlIKrnub1apzHg_HMdZSV0ge4gz7iBLBU-bDurUJdpKEUss1JHeorwsU/s1600/TR%25E1%25BB%258CNG+KH%25C3%2581NH.jpeg" /></a><span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Tháng sáu</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Chân đen dận thuốc</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Đội phên chạy cơn mưa rào</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Chuồn chuồn bay thấp</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Mưa ngập cầu ao</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Chuồn chuồn bay cao</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Con cá rô róc</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Có người say thuốc làng Bao</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Theo anh về tận ngõ cầu rửa chân</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Con tằm vàng trong nong</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Con ngài hoá bướm</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Bay đi kéo tơ qua làng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Đường cát sao em vội vàng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Đợi anh gửi mớ khoai lang biếu thày</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Nhớ ngày rạm nổi</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Em về chẩy hội đình Tây</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Đầu thôn Hổ Đội</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Gặp người đội nón không quai</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Cuối thôn Trình Trại</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Gặp em le te gánh đôi vỉ quài</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Đất mình hành tía</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Củ bằng bình vôi</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Dọc xanh trẻ nhỏ thổi còi gọi nhau.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Anh bắt đỉa đầm sâu</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Xoa bàn tay vôi trắng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Em cấy ruộng đầu ngòi</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Chân bùn đen sà cạp</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Lúa xanh lên em đẹp</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Hội làng dào dạt trống cơm</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Chàng Cuội đùa với thằng Bờm</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Hằng Nga gọi mãi giận hờn nằm riêng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Những truyện thần tiên</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Toàn những truyện thần tiên</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Làng xưa vẫn đấy, nay tên khác rồi</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Người đi chợ ăn đứng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Người đi cấy ăn ngồi</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Con cò áo trắng, con người áo nâu</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Lại con trâu</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Vẫn con trâu</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Đời mày kéo cả đời tao trên đồng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Da em trắng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Má em hồng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Mẹ già lại vẫn lưng còng đội mưa</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Tháng sáu ngày xưa</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Tháng sáu bây giờ</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Đợi nhau bóng nắng tròn vo chân ngày</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Em nhìn vào hai bàn tay</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Cơn mưa thuở ấy còn đầy lòng nhau</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Anh nâng cánh áo bạc màu</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Vải diềm bâu nhuộm nước nâu quê mình.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">TRỌNG KHÁNH</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Lời bình:</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Đúng như tiêu đề, Miền quê tháng sáu là thơ viết về phong cảnh quê, tình cảm người quê lúc thời gian mùa vụ. Tháng sáu – mùa thu hoạch lúa và mùa riêng của người quê trồng thuốc lào: “Tháng sáu, chân đen dận thuốc”. Tác giả hẳn là một người dân quê đó. Không gian thơ mở bằng hình ảnh thái thuốc lào. Người thợ thái thuốc, khi ra sợi xong thì vun thuốc lại thành đống và dận chân lên vò cho tới lúc từng sợi thuốc tiết ra chất nhựa, thuốc ngả hẳn sang màu vàng sậm, rồi đem phơi nắng cho nỏ kiệt. Bằng không, lỡ gặp mưa thì mẻ thuốc đó dễ bị hôi, ngái, mất đị mùi vị thơm ngon. Do đó, tiếp ngay sau câu chân đen dận thuốc là hình ảnh dự báo thời tiết: “Đội phên chạy cơn mưa rào/ Chuồn chuồn bay thấp/ Mưa ngập cầu ao...”</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Chốn nhà quê, cuộc sống bao đời của người dân quê vốn chịu nhiều vất vả, khó nghèo, thua thiệt. Cái không gian quê truyền thống đó không thể không ám ảnh, chi phối tâm tư con người thời nay, nhất là tâm tư của nhà thơ. Hơn nữa, làng trong hiện thời cũng còn lam lũ, vất vả. Bởi vậy, không gian sinh hoạt làng quê trong thơ có lúc đang hiện ra tươi tắn, vui vẻ, mà thoáng cái đã thấy chùng xuống với những mặn mòi, day trở, u trầm. Cảnh quê hoạ đan xen giữa nét gợi xưa và nay, qua hai cung bậc tình cảm, hoàn cảnh, khi thì trẻ trung, thanh thoát, lúc lại trăn trở, day dứt, và đây chính là nét cảm xúc chủ đạo quán xuyến tinh thần, tình cảm của không gian nghệ thuật thơ, nó đã tạo ra nhịp điệu hình ảnh, với những ngắt, nhẩy cách quãng:</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Lại con trâu</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Vẫn con trâu</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Đời mày kéo cả đời tao trên đồng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Da em trắng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Má em hồng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Mẹ già lại vẫn lưng còng đội mưa...</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Dạng “lưỡng cảm”, xáo động cảm xúc khiến câu chữ như có lúc mất cân đối, song chính trạng thái cảm xúc này lại đảm bảo cho sức hồn nhiên của tình cảnh - thực cảnh và của một quy trình vận động nghệ thuật trong một không gian được định vị cụ thể, nhờ vậy sự “tự cân đối” vẫn được đảm bảo cho quá trình tự điều chỉnh cảm xúc của nội tại tác phẩm, dẫn đến hoàn thiện tác phẩm. Qua đây cho thấy, dạng cảm xúc, tạo dẫn hình ảnh này trong một bài thơ, thậm chí một khổ thơ như trên, quả ít gặp.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Nhân vật, cảnh vật xuất hiện trong Miền quê tháng sáu là nhận vật, cảnh vật của chốn quê mùa truyền thống. Nhưng bút pháp, cách lập ý, dựng cảnh thì là nghệ thuật của thơ hiện đại. Bài thơ khá toàn bích. Nếu có một câu thơ lép, gượng, thì đó là câu: “Hằng Nga gọi mãi giận hờn nằm riêng”.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Miền quê tháng sáu, là một bài thơ tình, với cặp nhân vật “anh, em” tình tứ, duyên dáng sóng đôi đi đầy suốt không gian thơ, song không chỉ vậy. Bởi vấn đề thơ có chỗ gợi ra, tuy với mật độ câu chữ không nhiều, nhưng lại khá sâu nặng nỗi niềm cộng đồng, thế sự, và đây còn là một bài thơ phong cảnh. “Nhớ ngày rạm nổi/ Em về chẩy hội đình Tây/ Đầu thôn Hổ Đội/ Gặp người đội nón không quai/ Cuối thôn Trình Trại/ Gặp em le te gánh đôi vỉ quài/ Đất mình hành tía/ Củ bằng bình vôi/ Dọc xanh trẻ nhỏ thổi còi gọi nhau...” Thơ vẽ nên bức tranh làng quê vùng đồng bằng Bắc Bộ với những nét miêu tả đặc trưng về cảnh sắc và tình cảm, tập tục, phương thức lao động, có màu sắc riêng. Vì vậy, có thể nói, mức độ thành công của Miền quê tháng sáu còn về phương diện văn hoá, phong hoá một vùng đất.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">TÌNH THU</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhdq9qAyEEoo1CCW9RKEPPPDZ0NcDvCEznFtdvgR7xpOrxtA-pocM3ARz4NMOIu3O6Tsgm3SzfAMAZHzSIoUusnh5Wa1l1AG6WQc0ivm1ZVtEuKYG9cF6nHd4mpyqE9UT8ExwLA3xLLhKI/s1600/XU%25C3%2582N+%25C4%2590AM.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="649" data-original-width="471" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhdq9qAyEEoo1CCW9RKEPPPDZ0NcDvCEznFtdvgR7xpOrxtA-pocM3ARz4NMOIu3O6Tsgm3SzfAMAZHzSIoUusnh5Wa1l1AG6WQc0ivm1ZVtEuKYG9cF6nHd4mpyqE9UT8ExwLA3xLLhKI/s320/XU%25C3%2582N+%25C4%2590AM.jpg" width="232" /></a></div>
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Bơ vơ trong cõi hoang gầy</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Em về trinh nữ trắng dày lối thu</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Hồn như lạc chốn thiền tu</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Con chim lẻ bạn</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Cúc cu</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Gọi chiều.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">XUÂN ĐAM</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Lời bình:</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Soi vào gương chữ như thấy rõ hình hài cảm xúc và một cốt cách sống. Nó phát ra sắc diện một người đắm đuối đa tình và tỏ lộ một tính cách mơ hồ, hư thực. Trinh nữ - trắng dày lối thu... Cái trạng thái phiêu linh rợn ngợp. Đem sự tơ non trinh trắng của con người đặt vào không gian thiên nhiên hoang hoại và mong chuyển đổi cả cảm quan sắc màu – thu vàng, sang – trắng dày nguyên sơ ư? Đấy là cái rùng mình khi ngoảnh lại tuổi người. Là tiếng chuông vô vi còn vương víu âm sắc ái ân của một giọng chim vô trú. Một trạng thái tinh thần vừa muốn xuất thế, lánh đời vừa còn nhiều tiếc nuối với thời gian cuộc đời nhân thế - nhập thế. “Tiếng chim lẻ bạn” cất lên khi ánh “chiều” đã buông, đêm sắp về kia đã tỏ rõ trạng thái lưỡng cảm đó. Ấy là bản thi mệnh của Xuân Đam, cũng là nét hồn cốt chung của không ít phận người.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Từ ngàn xưa tới nay hầu như thi nhân nào cũng có thi phẩm về mùa thu. Bản Tình thu của Xuân Đam đem lại một nét cảm quan thu qua góc nhìn như được phóng chiếu từ tâm thức nội giới hơn là ở ngoại cảnh thiên nhiên. Dạng cảm – thức này luôn cho người thi sỹ cái nhìn đậm màu sắc hư ảo, hay thực ảo. Để rồi từ đó cho phép thi sỹ tạo dựng khoảng không gian nghệ thuật đủ rộng, đủ sức giúp ngôn ngữ vượt thoát những giới hạn từ, mở mang tầm vóc hình tượng, chiều cao biểu tượng, chiều rộng ý tưởng cần thiết cho việc khám phá những chiều sâu bản thể con người, bản chất thế giới mà trong đó thi nhân luôn là người chịu mang cảm nhận bơ vơ lưu lạc.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Tình thu – Một thi phẩm hay, có cách tiếp cận riêng, thực sự là một đóng góp của Xuân Đam cho bộ sưu tập thơ về mùa thu với tính đặc thù một dạng cảm thức thi ca, nhận thức bản thể.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">MUỐI DƯA</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmzAadey8szL1rv_8tD59R-mnxOEcJzP5vDr5U0Ttug_AXgPFi834UrQYM5_vrU6cruwPUFWIDbqJ9n1HLRn9tBeyOxv6_6NBg_wAIGMjv4Yp18qLTqUail4kvsacn2MneoRJmjUTZw8U/s1600/OANH+-+NHUNG.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjmzAadey8szL1rv_8tD59R-mnxOEcJzP5vDr5U0Ttug_AXgPFi834UrQYM5_vrU6cruwPUFWIDbqJ9n1HLRn9tBeyOxv6_6NBg_wAIGMjv4Yp18qLTqUail4kvsacn2MneoRJmjUTZw8U/s320/OANH+-+NHUNG.JPG" width="320" /></a></div>
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Tươi cái mất, héo cái còn</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Tôi đem nén những nỗi buồn làm dưa</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Tưởng vừa chớm đến độ chua</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Lại ra vị đắng chẳng ngờ vì đâu.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Một thời mặn nhạt cho nhau</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Xót xa nào nghĩ nát màu lá xanh</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Gỡ xong ngày tháng... vô tình</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Lòng ai chừng đã nổi thành váng chua.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Hoa vàng nở giữa chiều mưa</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Gió đưa cây cải ngày xưa về trời</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Thương thầm từng cọng rau tươi</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Rưng rưng cái mất, chơi vơi cái còn.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">PHẠM HỒNG OANH</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<br /></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Lời bình:</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Trong tâm trạng tình cảm chia ly câu chữ dễ dẫn vào niềm ta thán. Điểm quý của bài thơ này, niềm ta thán đã đem cảm xúc thơ đi lên trong những suy ngẫm về cuộc đời, con người.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Muối dưa - hiểu theo nghĩa đen là một công thức làm chua rau thành một món ăn. Từ liên hệ thực tế, tác giả đã liên tưởng, gắn kết hình ảnh, hình tượng "nén nỗi buồn thành dưa” – Thành ra thứ dưa chua xót, cay đắng của tình người. Sự liên tưởng gắn kết hình ảnh này xuất phát từ một nhận thức tâm lý: ở đời, lẽ thường thấy cái mất thì tươi non, cái còn thì héo úa. Tất nhiên đó mới là biểu hiện cảm tính, song biểu hiện cảm tính này đã phát triển thành tư duy lý tính thông qua quá trình diễn cảm của tình yêu và sự đúc kết có tính quy luật cuộc sống. Chính nhờ vậy, hoàn cảnh tâm lý của thơ mới phát triển trong mối tương giao đầy xao động trong tình ta thán. Nói “xao động trong tình ta thán”, là bởi kết cấu câu: Các câu thơ được kết cấu theo phương thức, câu yêu thương, chân thành đan cài với câu thất vọng, giễu cợt:</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Một thời mặn nhạt cho nhau: gợi nhớ, yêu thương</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Xót xa nào nghĩ nát màu lá xanh: thất vọng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Gỡ xong ngày tháng vô tình: xây dựng</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">- Lòng ai chừng đã nổi thành váng chua: giễu cợt, chua chát.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Bốn câu thơ kết bài thì được kết cấu theo lối đối xứng, tương quan. Đây là bốn câu thơ hay:</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Hoa vàng nở giữa chiều mưa</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Gío đưa cây cải ngày xưa về trời</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Thương thầm từng cọng rau tươi</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Rưng rưng cái mất, chơi vơi cái còn.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">Hình ảnh câu chữ láy lại đoạn mở đầu bài. Khác là ở đoạn mở bài, tình thơ thể hiện về cái mất thì tươi, cái còn thì héo; đến kết bài lại thấy, cái mất được biểu cảm rưng rưng, cái còn thì chơi vơi, là thơ đi từ hình ảnh thị giác sang cảm quan trực giác. Sự thay đổi mức độ cảm xúc với cách nhìn nhận, đánh giá khác đi về giá trị hình ảnh – tình cảm như vậy là một sự chuyển đổi nội dung lớn. Tình thơ, tình đời nhờ vậy trở nên nhân tính hơn. Và đây chính là yếu tố tinh thần, cảm xúc làm nên thành công của bài thơ.</span></span></div>
<div style="background-color: white; box-sizing: border-box; color: #333333; font-family: Tahoma, Georgia, "Times New Roman", Times, serif; font-size: 13px; margin-bottom: 15px; max-width: 100%; padding: 0px; text-align: justify;">
<span style="box-sizing: border-box; font-size: 14px;"><span style="box-sizing: border-box; font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;">(ĐỖ TRỌNG KHƠI CHỌN</span></span></div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-25245560455502267782019-12-06T04:35:00.002-08:002019-12-06T04:35:40.007-08:00TẢN MẠN VỀ CON ĐƯỜNG THƠ<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
NGUYỄN LONG</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<b><span style="font-size: 18.0pt;">CON ĐƯỜNG THƠ, ĐÔI ĐIỀU TẢN MẠM<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Tôi thường
nghĩ: Con đường thơ có cánh cửa rất rộng, hình như rộng đến không cùng nên thời
nào cũng có ngàn vạn người bước chân vào. Hoặc ai muốn đến muốn đi lúc nào cũng
được.</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjWuSdiizHTUPZltp5ig0NhCA2ldr75ThujWf_zIBIl06tdxEHUPY0AMnLb5hcIwOGIOT3UaxUKee7IhQPTBlNv1_pGR8PRk8GHxYPNkUbmrZFV6kQcbjZbT2lSApaH5mjOvLuVwhUpdAY/s1600/DAU+HOI.bmp" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="305" data-original-width="210" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjWuSdiizHTUPZltp5ig0NhCA2ldr75ThujWf_zIBIl06tdxEHUPY0AMnLb5hcIwOGIOT3UaxUKee7IhQPTBlNv1_pGR8PRk8GHxYPNkUbmrZFV6kQcbjZbT2lSApaH5mjOvLuVwhUpdAY/s1600/DAU+HOI.bmp" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Có người bảo
thơ là thứ linh đơn của tâm hồn con người. Nó trong vắt và tinh khiết như nước
mạch đầu nguồn, nhưng làm say đắm và mê hoặc con người bởi có chất linh men, nên
không phải ai uống cũng được. Người tinh tế, cao sáng uống vào càng cao sáng
tinh tế hơn. Người không cao sáng tinh tế uống vào chẳng có tác dụng gì. Và cái
chất linh men thơ ấy không phải là không có những phản ứng phụ như bất cứ dược
tố nào. Người ta gặp ở nơi thơ đủ những con người. Có nhiều người thơ thực thụ,
họ coi thơ là thứ có thể cứu rỗi linh hồn con người nên cả đời cặm cụi tiếp theo
tiền nhân làm ra thứ linh dơn của con người. Lại có không ít người nhầm tưởng
thơ cũng như nước lã, muốn làm ra bao nhiêu, muốn uống bao nhiêu cũng được và
mắc cái bệnh coi mình là vĩ nhân trước thiên hạ</div>
<a name='more'></a><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Đằng
sau cánh cửa thơ, con đường tho thực sự hiểm trở mông lung và cao thẳm. Mỗi
người thơ là một khách bộ hành. Chẳng ai giống ai, nhưng đều phải gánh theo cái
nghiệp thơ nặng trĩu và hoàn toàn đơn độc. Ai cũng háo hức hướng về phía trước,
nhưng càng đi càng thấy gian nan vất vả. Không mấy người thơ là không trải qua
những cơn tuyệt vọng. Nhiều lúc muốn quẳng bút đi làm một công việc khác cho
nhẹ nhàng thanh thản hơn.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Người
thơ nào cũng ao ước tới được chân trời thơ, và chân trời thơ bao giờ cũng thừa
chỗ cho mọi người. Nhưng con đường thơ càng đi sâu càng vắng người. Có bao
người mới đi được chặng đầu đã nhận ra mình nhầm đường nên bỏ cuộc. Cũng có
người tri ân tri kỷ với thơ, song cả đời dù cố gắng bao nhiêu cũng không thể
tiến lên, cứ quẩn quanh ở cái mốc ban đầu. Chỉ những tài thơ đích thực mới vượt
lên được phía trước và cắm được những cột mốc cho con đường thơ của mình, góp
phần làm dạng danh thơ thời đại . Người đi được càng xa thì càng lớn lên thành
đồi thành núi. Những trái núi lớn là những bậc thiên tài ai cũng phải ngưỡng mộ
và không mấy người vượt nổi. Những dải núi lớn cao chót vót mà cả thế giới đều
biết đến là những đại thi hào của nhân loại mọi thời.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Trên
con đường thơ không bao giờ có lối đi chung cho mọi người. Mỗi người thơ đều
phải tự tìm, tự mở lối cho riêng mình. Người đi sau bao giờ cũng phải tránh
những lối của người đi trước. Không ai ngăn cản người thơ cặm cụi bước theo lối
mòn, nhưng đó là con đường đưa người thơ đến chỗ chết. Nói như Hemrich Heine
(nhà thơ Đức): <i>Người đầu tiên ví phụ nữ như hoa hồng là một nhà thơ vĩ đại,
còn người sau đó là kẻ ngớ ngẩn</i>.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Con
đường thơ là con đường không thể và không bao giờ có dự báo trước. Kể cả những
khi tưởng những quả đồi, trái núi mới xuất hiện. Nhưng thời gian và tự nhiên sẽ
nghiệm chứng nó. Chỉ những đồi núi thật mới neo bóng trong hồn con người và còn
lại mãi mãi.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Và cũng không
có con đường thơ nào là con đường chung cho mọi thời. Một thời đại nếu không mở
được những con đường thơ mới là thời đại không có thơ. Sau nền thơ Đường sừng
sững như dãy Hy Mã Lạp Sơn và trở thành ngôi nhà thơ ca của nhân loại. Có lẽ
bởi sự sùng kính nên mấy trăm năm sau đó thi ca Trung Hoa không dám bước ra
ngoài đền thờ những Thánh thi, Tiên thi, Thần thi, Phật thi ấy. Người đời sau
bảo: Thơ Tống chỉ là cái bóng của Đường thi và tới đời Thanh thì đất nước Trung
Quốc chỉ có gốm sứ chứ không còn thơ nữa. Có lẽ do vậy mà ở mọi thời, mọi người
đều trân trọng cúi đầu trước những người dám mở con đường thơ mới. Mặc dù họ
chưa thành công hoặc tuy biết có thể thất bại mà vẫn dám đi trước mọi người.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Người làm thơ
nào, dù tài cao hay thấp cũng đều hiểu sự gắn bó với thơ là một cuộc hành trình
vừa hy vọng vừa vô vọng. Nhưng bao nhiêu người vẫn lẽo đẽo tìm kiếm, quẩn quanh
với câu chữ và thử sức hết lần này đến lần khác với nó.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Đáng thương
thay và cũng đáng trọng thay cho những ai bị nghiệp thơ đọa vào người.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-54572390186161931112019-12-04T18:52:00.002-08:002019-12-04T18:52:38.247-08:00CẢM NHẬN VỀ THƯỜNG DÂN CỦA ĐỖ LÂM HÀ<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="font-size: 18.0pt;">THƯỜNG
DÂN<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 36.0pt; text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<b><i><span style="font-size: 12.0pt;">NGUYỄN LONG<o:p></o:p></span></i></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>Đông thì chật, ít thì thưa<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>chẳng bao giờ thấy dư thừa
thường dân<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>quanh năm chân đất đầu trần<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>tác tao sau những vũ vần bão
giông</i></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<i><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEho-0l10K7OqRs8sUvPOQ4EVLQTexnHSO1eAQ51tUEY9C5LB9H9l9dXvdLYlH_UhnVCb5N4T9sN7tK4F4hsBNZHlkhLMyTirQ-bLDWdplSouLJB6D1czxhdDnY6WAj7vqPQd2WKoQwg0OQ/s1600/Anh+Nguyen+Long.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="299" data-original-width="210" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEho-0l10K7OqRs8sUvPOQ4EVLQTexnHSO1eAQ51tUEY9C5LB9H9l9dXvdLYlH_UhnVCb5N4T9sN7tK4F4hsBNZHlkhLMyTirQ-bLDWdplSouLJB6D1czxhdDnY6WAj7vqPQd2WKoQwg0OQ/s1600/Anh+Nguyen+Long.jpg" /></a></i></div>
<i><o:p></o:p></i><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>Khi làm cây mác cây chông<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>khi thành biển cả, khi không
là gì<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>thấp cao đâu có hề chi<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>cỏ ngàn năm vẫn xanh rì cỏ
thôi<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>Ăn của đất, uống của trời<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>dốc lòng cởi dạ cho người mình
tin<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>ồn ào mà vẫn lặng im<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>mặc ai mua bán nổi chìm thiệt
hơn<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>Chỉ mong ấm áo no cơm<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>chắt chiu dành dụm thảo thơm
ngọt lành<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>hòa vào trời đất mà xanh<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<i>vô tư mấy kiếp mới thành
thường dân.<o:p></o:p></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
LỜI BÌNH CỦA NHÀ GIÁO ĐỖ LÂM HÀ</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Khi tôi viết
những lời cảm nhận này, bài thơ <i>Thường dân</i> của Nguyễn Long đã xuất hiện
trên thi đàn đất nước 16 năm (2003 – 2019), đã vượt qua cái mức thử thách của
khoảng thời gian khắt khe nhất: <i>“Mười năm năm ấy biết bao nhiêu tình” </i>để
tồn tại lan thấm vào tâm hồn bạn đọc về phía tương lai.</div>
<a name='more'></a><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Nhà báo Nguyễn
Long quê ở huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình, hiện cư trú tại thành phố Thái Bình.
Lớn lên từ một gia đình có truyền thống hiếu học và nghiên bút thi thư. Cụ
Nguyễn Văn thân phụ của Nguyễn Long vừa là nhà báo và làm văn chương chuyên
nghiệp nổi tiếng của Thái Bình. Các anh chị của Nguyễn Long là Nguyễn Sinh
Thành, Nguyễn Thị Thu Nguyệt cũng là những cây bút thơ quen thuộc của quê lúa
và được nhiều bạn đọc mến mộ. Nguyễn Long thời trai trẻ đã từng qua quân ngũ và
tham gia chiến trận ở chiến trường Tây Nguyên, là sỹ quan quân đội. Sau chuyển
ngành về công tác ở Bộ Giao thông vận tải. Cuối những năm 80 của thế kỷ trước Nguyễn
Long có đi làm việc tại Cộng hòa Liên bang Đức hơn 10 năm. Sau về làm thư ký
tòa soạn tạp chí Văn nghệ Thái Bình cho đến ngày nghỉ hưu.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Theo thiển ý
của tôi, trên thi đàn quê lúa Thái Bình, từ khi có công cuộc đổi mới đất nước
(1985) đến nay chưa có bài thơ nào vừa ra đời đã cất cánh bay cao bay xa trên
bầu trời thi ca quê hương như bài <i>Thường dân</i> của Nguyễn Long. Với bài
viết ngắn này, tôi chú ý về sức lan tỏa của <i>Thường dân</i> hơn mười năm qua
và đặc biệt có ý nghĩa thực tiễn về lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: <i>Lấy
dân làm gốc.</i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Đọc bài thơ <i>Thường
dân</i> của Nguyễn Long tôi có cảm nghĩ đây là lời tâm sự của thường dân và
cũng có thể là tiếng nói của một hiền triết với vai trò khách quan nhận xét về
thường dân trong lịch sử dân tộc. Sự nhận xét với tầm nhìn bao quát mang tính
triết học, tính khoa học, tính lịch sử và tính nhân văn. Hai chữ <i>Thường dân</i>
đa nghĩa mang sức cảm, sức gợi cho người đọc. Có người nghĩ: thường dân là
người không có chức, có quyền trong xã hội, những người lao động nông dân…
những người ở giai tầng thấp của xã hội. Điều đó đúng một phần. Với tri thức xã
hội học, ta nên hiểu hai chữ <i>Thường dân</i> là Nhân dân. Nghĩ như thế mới
đúng cái tầm, cái tứ sâu sắc của bài thơ: <i>“Đông thì chật, ít thì thưa/ chẳng
bao giờ thấy dư thừ thường dân/… Khi làm cây mác cây chông/ khi thành biển cả,
khi không là gì/… Ăn của đất, uống của trời/ dốc lòng cởi dạ cho người mình
tin/…Chỉ mong ấm áo no cơm/ chắt chiu dành dụm thảo thơm ngọt lành”.</i> (Thơ
Thường dân). Đội ngũ và sức mạnh của <i>Thường dân</i> như nước, như biển cả,
khí phách của <i>Thường dân</i> như chông, như mác, tự mưu cầu quyền sống,
quyền hạnh phúc và tự lao động tần tảo để đáp ứng quyền nhân sinh tối thiểu đó.
Qua lịch sử dựng nướ, giữ nước mấy ngàn năm của dân tộc thì <i>Thường dân</i>
đã: <i>“Dốc lòng cởi dạ cho người mình tin”.</i> Ai đã làm mất lòng tin của
nhân dân thì hết đường tiến thoái. <i>Thường dân</i> có mưu cầu gì lớn đâu, mà
chỉ mong <i>“Cỏ ngàn năm vẫn xanh rì cỏ thôi”</i> với ý nguyên: <i>“Hòa vào
trời đất mà xanh”</i> để làm tròn nghĩa vụ con dân (Công dân) cho hợp luật đạo.
Thế nhưng <i>Thường dân</i> còn chịu lắm nỗi thiệt thòi, thiệt thòi đến bất
công: <i>“Quanh năm chân đất đầu trần/ tác tao sau những vũ vần bão giông”</i>.
Chao ôi! <i>Thường dân</i> là chủ lực anh dũng, hơn ai hết hy sinh tính mạng
nhiều hơn ai hết trong thời chiến, và chịu đau khổ hơn ai hết do hậu quả chiến
tranh. <i>Thường dân</i> còn khổ hơn ai hết chịu hậu quả của những chủ trương,
chính sách sai lầm của cá nhân thủ trưởng, của thể chế chính trị, của những kẻ
có quyền có chức nhũng tham… Cuối cùng <i>Thường dân</i> cũng è cổ ra mà chịu,
phải mấy đời con cháu <i>Thường dân</i> đi trả nợ công cho nhà nước. Năm Ất Dậu
(1945) nông dân chết đói nhiều nhất… Nên nhà thơ mới rút ruột gạn tìm ra hai
chữ tác tao đau đớn biết bao: <i>“Tác tao sau những vũ vần bão giông”</i> là từ đó. Sau định đề văn học về thế sự muôn
đời của <i>Thường dân</i> nước Việt nói chung và của nông dân quê lúa Thái Bình
nói riêng, bài thơ được khép lại: <i>“Ồn ào mà vẫn lặng im/ mặc ai mua bán nổi
chìm thiệt hơn/… Hòa vào trời đất mà xanh/ vô tư mấy kiếp mới thành thường dân”</i>
để tự động viên mình mà tin bước vào tương lai tươi đẹp của sức sống đồng cỏ mênh
mông như Nguyễn Trãi đã từng luận<i>: “Phúc chu thủy tín dân do thủy”.</i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Từ khi <i>Thường
dân</i> ra mắt bạn đọc đến nay đã có hàng trăm tiểu luận của các nhà lý luận
phê bình văn học, các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng giới thiệu trên báo chí từ
trung ương đến các địa phương. Nhiều bài đã đánh giá ngợi ca xác đáng về giá
trị nhân văn, nghệ thuật và tư tưởng của bài thơ. Qua đó, bài thơ <i>Thường dân</i>
càng có sức lan tỏa trên văn đàn chuyên nghiệp cũng như văn đàn dân gian của cả
đất nước. Từ đó bạn đọc càng thấy <i>Thường dân</i> nhiều lần xứng đáng nhận
giải A của tòa báo Văn nghệ, tặng thưởng của UBTQ Hội Liên hiệp Văn học nghệ
thuật Việt Nam năm 2003 và giải nhất tặng thưởng văn học nghệ thuật Lê Qúy Đôn
của Thái Bình (năm 2002 – 2007).</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Ngoài dư luận
ngợi ca <i>Thường dân</i> trên các phương tiện thông tin đại chúng, thơ <i>Thường
dân</i> còn thâm nhập rất sâu vào các chiếu thơ chuyên nghiệp và chiếu thơ dân
gian trên cả nước. Mỗi lần đoàn văn nghệ sỹ Thái Bình đi đến đâu trên đất nước
thì sau khi tay bắt mặt mừng các bạn đã hỏi ngay: Thường dân có đi lần này
không?. Ý bạn hỏi nhà thơ Nguyễn Long có đi cùng đoàn không. Thơ đã làm nên nhà
thơ. Hàng triệu hội viên Câu lạc bộ thơ Việt <st1:place w:st="on">Nam</st1:place> đã chép tay bài thơ vào sổ thơ
của mình. Nhiều người còn học thuộc lòng để hát ru cháu, để ngâm ngợi lúc buồn
vui. Trong 15 năm nay tôi đi đến chiếu thơ nào mọi người cũng hỏi thăm về
Nguyễn Long và nhờ tôi giải mã từng chữ trong <i>Thườn dân</i>. Mọt số thi lão
còn thầm cảm ơn Nguyễn Long đã nói hộ tâm sự nghìn đời của hàng triệu nông dân,
trong đó có nông dân Thái Bình.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Đúng là :<i>Ồn
ào mà vẫn lặng im”</i> trong tâm sự Thường dân.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
ĐỖ
LÂM HÀ</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
<i><span style="font-size: 12.0pt;">Thái Bình, ngày 03 tháng 9 năm 2019<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-19889611866188835112019-02-21T05:11:00.002-08:002019-02-21T05:11:37.221-08:00BÀI BÌNH THƠ VẪN CHUYỆN THỊ MẦU CỦA ĐẶNG TOÁN <div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
VẪN CHUYỆN THỊ MẦU</div>
<div class="MsoNormal">
<b><i>(Thơ Nguyễn Long)<o:p></o:p></i></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Kẻ chê người trách Thị Mầu</div>
<div class="MsoNormal">
Trăm năm vẫn chuyện miếng trầu mặn vôi</div>
<div class="MsoNormal">
Khuất sau miệng lưỡi người đời</div>
<div class="MsoNormal">
Đâu điều oan nghiệt, đâu lời thị phi.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Yêu người yêu đến cuồng si</div>
<div class="MsoNormal">
Nghĩ đâu cửa Phật trơn lì rêu xanh</div>
<div class="MsoNormal">
Muốn trồng cây cải không thành</div>
<div class="MsoNormal">
Cái hôm thất vọng thân đành gió đưa.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Trăm người ăn vụng táo chua</div>
<div class="MsoNormal">
Chỉ riêng em mắc lưới thưa vạ làng</div>
<div class="MsoNormal">
Bao nhiêu thước ngọc khuôn vàng</div>
<div class="MsoNormal">
Vênh vao đo những trái ngang lỡ lầm.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Một thời oan tiểu Kính Tâm</div>
<div class="MsoNormal">
Đã về thành phật Quan âm trên chùa</div>
<div class="MsoNormal">
Sân đình mỗi trận gió khua</div>
<div class="MsoNormal">
Trái oan lăn lóc chát chua Thị Mầu.</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9jKjI_g3znpjijGaYsUtCy_R19EC40kWli2NUpP_S-j-8ZYNp8zrPsO_sg5aHi2XKIiU6BsXNXlmSFbcN16TJ0zoqPveiM7B-k2se8WLmCvuP8DgK2Gupi1NJCH58LS-2DTXz3kKVoRk/s1600/thi+mau.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="199" data-original-width="239" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg9jKjI_g3znpjijGaYsUtCy_R19EC40kWli2NUpP_S-j-8ZYNp8zrPsO_sg5aHi2XKIiU6BsXNXlmSFbcN16TJ0zoqPveiM7B-k2se8WLmCvuP8DgK2Gupi1NJCH58LS-2DTXz3kKVoRk/s1600/thi+mau.jpg" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b>Lời bình của Đặng Toán<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Nếu nói Nguyễn Long bênh vực Thị Mầu thông qua bài thơ này
thì cũng</div>
<div class="MsoNormal">
đúng. Bởi nếu không, ông đã chẳng tốn công tìm trong trăm
ngàn điều chê</div>
<div class="MsoNormal">
trách của người đời với Thị Mầu, để mà phân định “ đâu điều
oan nghiệt,</div>
<div class="MsoNormal">
đâu lời thị phi” như thế.</div>
<div class="MsoNormal">
Tình yêu từ ngàn đời nay vẫn luôn là một trạng thái tình cảm
vô cùng phức</div>
<a name='more'></a><br />
<div class="MsoNormal">
tạp và khó lí giải ở con người. Có kẻ yêu đến cuồng si, đến
mù quáng lại có</div>
<div class="MsoNormal">
người đã yêu thì bất chấp tất cả. Và như vậy, khi không được
đáp lại thì nỗi</div>
<div class="MsoNormal">
chán chường, thất vọng mới càng trở nên sâu sắc. Ở Thị Mầu,
ngoài trạng</div>
<div class="MsoNormal">
thái chung của những người đang yêu đó, còn mắc thêm một sai
lầm nữa:</div>
<div class="MsoNormal">
Đặt tình yêu nhầm đối tượng. Vậy nên mới có “ Cái hôm thất
vọng thân</div>
<div class="MsoNormal">
đành gió đưa” éo le và trớ trêu như thế.</div>
<div class="MsoNormal">
Tác giả đã gói trọn bao ê chề, đau xót đến buông xuôi của
Thị Mầu trong</div>
<div class="MsoNormal">
tám âm tiết đó. Ta như thấy hiện lên trước mắt những bước
chân vô hồn của</div>
<div class="MsoNormal">
nàng đang xiêu vẹo trên con đường khát khao bản năng hun
hút. Có thể</div>
<div class="MsoNormal">
nhiều người xem trích đoạn “ Thị Mầu lên chùa” cảm thấy
thích thú bởi</div>
<div class="MsoNormal">
những đối đáp, những tình huống gây cười, chứ mấy ai phát
hiện ra rằng: “</div>
<div class="MsoNormal">
Trăm người ăn vụng táo chua/ Chỉ riêng em mắc lưới thưa vạ
làng” như tác</div>
<div class="MsoNormal">
giả?</div>
<div class="MsoNormal">
Vượt ra ngoài câu chuyện bi hài của Thị Mầu, Nguyễn Long đưa
vào thơ</div>
<div class="MsoNormal">
thật tự nhiên những ngẫm ngợi mang tính triết lí sâu xa: “
Bao nhiêu thước</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
ngọc khuôn vàng/ Vênh vao đo những trái ngang lỡ lầm”. Từ
láy “ vênh</div>
<div class="MsoNormal">
vao” được xử dụng thật đắt, nó làm cho cái “thước ngọc khuôn
vàng” vô</div>
<div class="MsoNormal">
hình mà ghê gớm của xã hội phong kiến xưa bỗng trở nên vô
duyên, kệch</div>
<div class="MsoNormal">
cỡm. Hay nói một cách khác, tác giả đã chỉ ra rằng: Chính
Thị Mầu cũng là</div>
<div class="MsoNormal">
người bị oan! Đây là cái nhìn mới mẻ so với vở chèo Quan âm
Thị Kính và</div>
<div class="MsoNormal">
người đời lâu nay. Cái nhìn nhân đạo, dân chủ, cảm thông với
người phụ nữ</div>
<div class="MsoNormal">
trong vấn đề yêu đương, tình dục.</div>
<div class="MsoNormal">
Bài thơ rất có không khí, giọng thơ rất phù hợp với tính
cách của đối tượng</div>
<div class="MsoNormal">
( Thị Mầu) nhờ một loạt hình ảnh sống động, đẹp và sắc sảo:
Nơi cửa phật</div>
<div class="MsoNormal">
thì “trơn lì rêu xanh”, sân đình thì “ trái oan lăn lóc”,
rồi “Bao người ăn vụng</div>
<div class="MsoNormal">
táo chua/ Chỉ riêng em mắc lưới thưa vạ làng”. Cái quan niệm
cổ hủ, lạc</div>
<div class="MsoNormal">
hậu, trái với tự nhiên của thời phong kiến thì trở thành “
thước ngọc khuôn</div>
<div class="MsoNormal">
vàng” để “ vênh vao đo những trái ngang lỡ lầm”…</div>
<div class="MsoNormal">
Để có được những hình ảnh sống động, sắc sảo như vậy hẳn tác
giả đã</div>
<div class="MsoNormal">
phải nhập thân được vào thời đại, vào nhân vật. Đó là nhờ
vốn sống, vốn</div>
<div class="MsoNormal">
đọc, vốn hiểu biết mà sáng tạo nên.</div>
<div class="MsoNormal">
Cuộc đời nếu có luật bù trừ thì điều đó chỉ đúng với riêng
Thị Kính: “ Một</div>
<div class="MsoNormal">
thời oan tiểu Kính Tâm/ Đã về thành phật Quan Âm trên chùa”.
Còn với Thị</div>
<div class="MsoNormal">
Mầu thì: “ Sân đình mỗi trận gió khua/ Trái oan lăn lóc chát
chua Thị Mầu”.</div>
<div class="MsoNormal">
Oan Thị Kính thì người đời ai cũng biết nhưng oan Thị màu
thì có lẽ đây là</div>
<div class="MsoNormal">
lần đầu tiên. Và cái “oan” đó nó kết lại, nó vật hóa thành
trái cây rất cụ thể,</div>
<div class="MsoNormal">
rất cảm giác. Cái “ trái oan’ ấy nó không chỉ “ lăn lóc” ở
sân đình, nó còn</div>
<div class="MsoNormal">
lăn lóc ở giữa đời và sẽ còn lăn lóc mãi.</div>
<div class="MsoNormal">
Tác giả mượn tích chèo Quan âm Thị Kính, bằng lời thơ mộc
mạc giầu chất</div>
<div class="MsoNormal">
ca dao đã mang đến cho độc giả thông điệp có tính cảnh báo,
phê phán</div>
<div class="MsoNormal">
những tư tưởng cổ hủ, lạc hậu vẫn tồn tại đâu đó trong cuộc
sống, đã và</div>
<div class="MsoNormal">
đang còn làm khổ những phận đời. Bài thơ mang tính nhân văn
và có tính</div>
<div class="MsoNormal">
thời sự cao. Đó phải chăng luôn là cái đích mà người sáng
tác cần hướng đến</div>
<div class="MsoNormal">
./. </div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-left: 144.0pt; text-indent: 36.0pt;">
<i><span style="font-size: 12.0pt;">(Bài đăng trên báo Văn nghệ số 34/2017)<o:p></o:p></span></i></div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-55586699422946374072019-02-21T05:07:00.000-08:002019-02-21T05:07:17.112-08:00BÀI BÌNH THƠ VỀ LÀNG CỦA ĐẶNG VĂN TOÀN<span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">VỀ LÀNG</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Nguyễn Long</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Dẫu đi cuối đất cùng trời</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Về làng ta vẫn là người nhà quê</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Vẫn màu cỏ mướt ven đê</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Từ thời chân đất nón mê đến giờ</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Đã qua trăm bến ngàn bờ</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Giờ về bến nước tuổi thơ vẫn đầy</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Bao mùa mưa giật bão giây</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Cánh cò trắng muốt còn bay ngang đầu</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Trăm lần triết lý nông sâu </span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Để ta về lại với câu thật thà</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Mây tìm về phía trời xa</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Ta bơi ngược gió nhận ra đường làng./.</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhE7uq3N_ikc93Yf1raiviAZzchhn8U-9lkOum-kRw5QsIJx-Wkk7eIliJlPpqGcsYLPFkTYIJdkv_xJeo9zgXv1A5etMJ778VXwvSadII7iVMdQj99JuSPadSlyjSg_Ql9LIf3XsI2Kqk/s1600/ROM+RA.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="182" data-original-width="168" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhE7uq3N_ikc93Yf1raiviAZzchhn8U-9lkOum-kRw5QsIJx-Wkk7eIliJlPpqGcsYLPFkTYIJdkv_xJeo9zgXv1A5etMJ778VXwvSadII7iVMdQj99JuSPadSlyjSg_Ql9LIf3XsI2Kqk/s1600/ROM+RA.jpg" /></a></div>
<br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">..............................................................</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Lời bình:</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Về làng đã từng đoạt giải A cuộc thi thơ lục bát trên báo Văn nghệ ( 2002 – 2003). Nó giữ nguyên được vẻ chân mộc, hiền lành của giọng thơ Nguyễn Long. Tình thơ tươi, đằm trong vần điệu lục bát êm ái và nhuần nhuyễn.</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Hệ thống các hình ảnh "chân đất nón mê" – "bến nước tuổi thơ" hay "cánh cò trắng muốt" rất đậm, rất tiêu biểu, thấp thoáng được cái mạch ca dao thiết tha nồng thắm, nó chứng tỏ lòng người tuy sống xa quê nhưng hồn quê, tình quê không bao giờ phai nhạt. Chỉ một câu "Vẫn màu cỏ mướt ven đê" đủ nói lên thái độ thương yêu, trìu mến của tác giả, đủ làm cho người đọc rưng rưng cảm động trước cái xanh non, tươi nguyên của sự sống, cuộc sống diệu kỳ.<a name='more'></a></span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Nhưng trở lên mới chỉ là thiên nhiên, cảnh vật. Còn con người. Con người sống trong cái không gian cổ kính, tươi xanh dân dã ấy?</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Tác giả bất ngờ hạ hai câu thật chặt chẽ, gãy góc: "Trăm lần triết lý nông sâu / Để ta về lại với câu thật thà".</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Vâng, hai câu luận lý bất ngờ và sáng tạo đã đóng thương hiệu cho bài thơ!</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Với con người, nhất là người nhà quê, thì đức tính cơ bản và đầu tiên là thật thà. Triết lý hãy là chuyện cao xa, bàn sau. Hãy thật thà với nhau đã. Người ta sống ở đời, có thể không biết đến triết lý, nhưng không thể không thật thà. Bởi thật thà là đạo đức, là tình người trước tiên. Ai đấy không thật thà thì chẳng còn gì để nói nữa.</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Thử xem, thật thà như vợ chồng Lang Liêu, vợ chồng An Tiêm hay như các ông già bà cả trong xóm thì thử hỏi có triết lý nào dám khoe mình cao hơn, sang hơn ?</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Thơ kết lại bằng việc xuất hiện một hình ảnh độc đáo, sinh động khác nữa: "Mây tìm về phía trời xa / Ta bơi ngược gió nhận ra đường làng".</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Đường làng là lối đi vào làng hay lối đi trong làng, nó có từ bao giờ và gắn bó quá chừng thân thiết với mỗi người, mỗi việc. Hình ảnh bơi ngược gió vừa mới lạ lại khỏe khoắn, thân mật, ấm áp.</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Ai đấy không dám thả mình, hòa mình vào thênh thang ngọn gió đầu làng, không dám chủ động bơi ngược thì dẫu có về đấy, ở đấy mà đã chắc gì nhận ra, đã chắc gì ân nghĩa yêu thương?</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Từ thái độ vồn vã, cởi mở trong câu thơ đầu bài "Về làng ta vẫn là người nhà quê" đến hành động thực tế "bơi ngược gió" là hệ quả tự nhiên rất logic, rất nhất quán của bản tính con người, của tác giả.</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Như người con đi xa nay trở lại nhà mình. Tác giả không phải khách của làng mà chính là người làng, người làng từ gốc gác ruột thịt đến lời ăn tiếng nói, đến thái độ, tấm lòng. Qua đấy mà nâng niu, trân trọng những báu vật, những chân giá trị của cộng đồng làng xã đã được tạo ra, gìn giữ và khẳng định qua trường kỳ lịch sử.</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Sức sống của làng tỏa vào bài thơ, làm nên sức sống cho bài thơ.</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Tôi tin bài thơ này sẽ còn được lưu giữ mãi cùng thời gian, lưu giữ mãi trong lòng bạn đọc./.</span><br style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;" /><span style="background-color: white; color: #1d2129; font-family: Helvetica, Arial, sans-serif; font-size: 14px; line-height: 19.32px;">Tháng 4 / 2007</span>nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-44636343108731395762017-12-16T04:18:00.004-08:002017-12-16T04:18:59.689-08:00THỜI CỦA VĂN CHƯƠNG<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="font-size: 22.0pt;">THỜI
CỦA VĂN CHƯƠNG<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
NGUYỄN
LONG</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<o:p> <i><span style="font-size: 12pt;">(Viết nhân Đại hội Văn học NT Thái Bình lần thứ X</span></i> </o:p></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-dWNaBcYv6hl6vXWRaTEjM9Lg28prXvRoEXu2NdQVmqbO5VZQjbC9i70fZ7kmDB8tQn_4nV2QmE7CadkLIHXnTPHkU76z1cVisInoGejAnCrzSA9WP5WpjE67UAYwafeblN50CuSTe84/s1600/VH+VI%25E1%25BB%2586T+NAM.png" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="229" data-original-width="221" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj-dWNaBcYv6hl6vXWRaTEjM9Lg28prXvRoEXu2NdQVmqbO5VZQjbC9i70fZ7kmDB8tQn_4nV2QmE7CadkLIHXnTPHkU76z1cVisInoGejAnCrzSA9WP5WpjE67UAYwafeblN50CuSTe84/s1600/VH+VI%25E1%25BB%2586T+NAM.png" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Trong lịch sử
hàng nghìn năm, văn chương luôn được coi là quan trọng nhất, là lĩnh vực đứng
đầu thiên hạ. Người xưa thi chọn người tài chủ yếu thi văn chương chữ nghĩa.
Người làm vua quan, phần lớn đều văn hay chữ tốt. Những tác phẩm bất hủ trong
kho tàng văn học dân tộc như: bài thơ <i>Nam quốc sơn hà nam đế cư</i> tương
truyền là của Lý Thường Kiệt thời Lý, <i>Hịch tướng sỹ</i> của Trần Quốc Tuấn
thời Trần, <i>Cáo bình Ngô</i> của Nguyễn Trãi thời Lê…đều là những đấng bậc quân
vương nắm trong tay vận mệnh đất nước. Tới nhà Nguyễn, thời Tự Đức, cái ông vua
<i>“Đập cổ kính ra tìm lấy bóng/ xếp tàn y lại để dành hơi…</i>” còn lập lên
Hội thơ Thập nhị bát tú tự mình đứng đầu. Thời nước Việt <st1:country-region w:st="on">Nam</st1:country-region> dân chủ cộng hòa, ông Trường Trinh là Tổng
bí thư Đảng vừa là nhà thơ Sóng Hồng, ông Lê Đức Thọ trưởng Ban tổ chức Trung
ương quyền nghiêng thiên hạ vẫn làm Hội viên Hội Nhà văn Việt <st1:place w:st="on">Nam</st1:place>. Thời Chống Mỹ văn chương vẫn
còn linh thiêng, được xã hội trọng vọng. Ông Phạm Tiến Duật chỉ là tài thơ, khi
vào chiến trường Trường Sơn được tướng Đồng Sỹ Nguyên cho đặc cách hưởng chế độ
như một vị tướng. Khi ông ra Bắc được các ủy viên Bộ chính trị thay nhau mời
cơm ở nhà riêng. Trên còn có ý xắp xếp cho ông chiếc ghế Bí thư Đoàn toàn quốc,
ngang hàm bộ trưởng… Nhưng từ thời cơ
chế thị trường, nhất là đôi chục năm trở về đây số lượng người làm văn làm thơ
càng đông lên, các tổ chức hội hè văn bút càng to ra và nở rộ thì văn chương
ngày càng xuống cấp, càng bị xã hội thờ ơ, rẻ rúng. Không còn mấy người hào
hứng với nghiệp văn chương.</div>
<a name='more'></a><br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Ngày tôi làm
tạp chí Văn nghệ Thái Bình, có nhiều cây bút trẻ trong tỉnh viết văn làm thơ khá
hay. Nhưng khi được gợi ý viết đơn xin vào Hội thì xua tay lia lịa. Có người
còn dặn tôi: Chú đừng nói với ai là cháu in thơ trên tạp chí nhé, mọi người
biết xấu hổ chết. Tôi lại biết một chị làm cán bộ khá to rất yêu thơ và làm thơ
rất có nghề. Đã in hai tập thơ, bài thơ nào trong tập cũng có thể in báo, in
tạp chí. Nhưng chị áy vẫn dấu không muốn mọi người biết mình dính líu đến văn
chương.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Con trai tôi
từ nhỏ đã mê đọc sách, khi học tiểu học đã đọc hết những tập truyện lớn nhu:
truyện cổ Grim, An đéc xen đến Dân gian Việt, dân gian châu Á, rồi Cuộc đời của
Pi, cả bộ Harry Potter, tiểu thuyết Huynh
đệ, Hứa Tam Quan bán máu…quyển nào cũng khen hay. Bố tôi lúc còn sống
muốn hướng cho cháu đi con đường văn chương. Tôi bảỏ có học thành tiến sỹ văn
học sau này cũng chỉ tổ khổ vợ con. Khi cháu học trường Lương Thế Vinh, cô giáo
Lê dạy văn là người quen biết nên vẫn cứ xếp cháu vào Đội tuyển văn. Nhưng tới
đầu năm học lớp 9 tôi phải cho cháu bỏ đội tuyển rẽ sang học tiếng Anh để thi
vào trường Chuyên. Hiện nay cháu theo
học ngành công nghệ. </div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify; text-indent: 36.0pt;">
Gần hai chục
đứa cháu nội ngoại của bố tôi không đứa náo theo nghề chữ nghĩa như nguyện vọng
của ông.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Nhiều
lúc tôi cứ băn khoăn: Tại sao văn chương ngày càng mất thiêng và trở thành tầm thường như vậy? Và tại
sao những người còn yêu văn chương, thích sáng tác lại không dám theo nghề? Có
phải con người thời nay không cần văn chương nữa? Nhưng tại sao trong xã hội
văn minh công nghiệp có nhiều người vẫn rạng danh và giầu có nhờ làm văn
chương. Bà J.K Rowling từ một ngươi nghèo khó phải sống bằng trợ cấp xã hội nhờ
viết 7 tập Harry Potter mà trở thành người đàn bà giầu có của nước Anh. Hay ở
Việt Nam, nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn, xin ra khỏi hội Nhà văn VN từ thời bao cấp
nhưng ông vẫn viết tiểu thuyết và kịch bản phim mà trở thành đại gia, mua được
biệt thự giữa Sài Gòn, mở được cả một trường tư thục rộng mấy ha giữa thành phố
đẻ kinh doanh. Hay nhà văn trẻ Nguyễn Nhật Ánh năm nào cũng có mấy đầu sách bán
chạy hơn tôm tươi được các nhà sách tái bản liên tục, tiền nhuận bút nhiều tiêu
không hết… Vậy thì xã hội quay lưng lại với văn chương hay văn chương tụt lùi
quá xa với xã hội. Những ý ngĩ và những câu hỏi miên man ấy tôi chưa tìm được
câu trả lời thỏa đáng. Nhưng tôi tin rằng văn chương cũng giống nhiều nghề
nghiệp khác, có tài năng thực sự thì thời nào cũng đặt giá, giống như con gái
đẹp ở đâu cũng đắt chồng.</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Hôm
đại hội Chi hội văn học vừa qua tôi tâm đắc với ý kiến phát biểu của nhà văn
Đức Hậu. Ông nhắc tới thời kỳ hoàng kim của Văn nghệ Thái Bình và cho rằng văn
học nghệ thuật Thái Bình hiện nay xuống cấp một phần là do khâu quản lý và tổ
chức. Đúng là cách đây hơn chục năm trở về trước, văn nghệ Thái Bình là một Hội
mạnh, có uy tín trong giới văn nghệ và Hội LHVHNT toàn quốc. Ngày ấy riêng lực
lượng cán bộ Văn phòng Hội và làm tạp chí toàn những người có tên tuổi như: Đức
Hậu, Kim Chuông, Hà Trí Dũng, Dương Côn, Lê Bính… Những nhà văn ngoài Văn phòng
Hội như Bút Ngữ, Trần Văn Thước, Đỗ Trọng Khơi, Võ Bá Cường… ngày ấy đang sung
sức. Những năm đầu thế kỷ XXI, tờ Văn nghệ “già” của Hội Nhà văn VN không mấy
số vắng truyện thơ của các cây bút Thái Bình. Mấy năm liền các truyện ngắn của
Trần Văn Thước, Đức Hậu, Nguyễn Long được chọn trong bộ mười truyện ngắn hay
nhất trong năm của Văn nghệ. Và các giải thưởng lớn như giải hàng năm của Hội
Nhà văn, của UBTQ các Hội Liên hiệp VHNT, giải thi sáng tác thơ, truyện ký của
báo Văn nghệ… không mấy khi vẵng giải của các cây bút Thái Bình. Tờ tạp chí của
Hội tia ra mỗi số năm bảy ngàn bản được nhiều người đón đọc. Văn nghệ Thái Bình
được nhiều hội địa phương ngưỡng mộ, cấp trên coi trọng. Đấy là do đội ngũ làm
lên phong trào chứ không phải phong trào tạo ra đội ngũ. Bây giờ ai nghĩ nếu
văn nghệ Thái Bình được quan tâm, đầu tư tiền nhiêu hơn và có người quản lý tổ
chức tốt hơn thì văn chương nghệ thuật lại rạng rỡ trở lại là không đúng. Có
quản lý, tổ chức tốt hơn thì tụ hợp được anh em, bớt bè phái đánh đấm nhau tranh tài tranh khôn mà thôi,
chứ Văn nghệ Thái Bình xuống cấp là bởi lý do khác. Lớp người làm lên danh
tiếng văn nghệ Thái Bình một thuở giờ đã qua thời sung sức. Tôi về tạp chí lúc
đó được coi là ít tuổi bây giờ cũng đã ngoài lục thập. Cách đây gần chục năm
khi tôi còn tham gia BCH chi hội Văn
học, tuổi đời bình quân của Hội viên chi hội đã là 64. Nay phải lên tới ngoài
70. Gìa đi thì bút cùn, lười nghĩ lười viết là chuyện đương nhiên. Cứ bảo gừng
càng già càng cay, nhưng cay thế nào thì cũng tới lúc quoắt queo, khô rữa. Văn
nghệ Thái Bình càng ngày càng yếu đi vì già nua, vì không có bổ xung những tài
năng trẻ. Thời cuộc, xu thế cuộc sống đã cách ly họ với văn chương nghệ thuật.
Nhiều hội chuyên nghành văn chương nghệ thuật ở Trung ương và các địa phương
khác cũng tình trạng chung như vậy, ngày càng thiếu vắng tài năng trẻ. Bây giờ làm
công tác Hội phần lớn là những công chức, ít người thạo nghề, giỏi nghề. Giống
như những ngôi đền thiêng không còn bóng
dáng của những bậc cao tăng, những vị chân tu, mà chỉ có những người ngoại đạo
trông coi canh giữ mà thôi.</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
</div>
N.L <br />
<br />
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
</div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-28630729487810245332017-05-04T07:22:00.004-07:002017-05-04T07:22:53.408-07:00CHÂN DUNG NHÀ THƠ VIỆT HIỆN ĐẠI<h2>
<b><span style="background: white; font-family: Arial;"><span style="font-size: x-small;"><i>Rất nhiều người đã vẽ chân dung những nhà thơ Việt hiện đại, Đỗ Hoàng cũng làm theo kiểu riêng ông, không xếp loại sau trước, không phân biệt thế hệ tuổi tác, chắc ông chỉ thể hiện cảm nhận riêng của mình. Bởi thấy có nhắc đến mình, một kẻ làm thơ dở mùa nêm in lại cho vui. (nguyenlong - theo trannhuong.com)</i></span></span></b></h2>
<div class="MsoNormal">
<i><span style="background: white; font-family: Arial;"><b>Đỗ Hoàng</b></span></i></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNormal">
<span style="background: white; font-family: Arial; font-size: 10.5pt;">PHẦN ( I )</span><span style="font-family: Arial; font-size: 10.5pt;"><br />
<br />
<br />
<span style="background: white;">1 - Hữu Thỉnh chẳng còn bài nào,</span><br />
<span style="background: white;">Xe tăng vấp phải tường rào thi ca!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">2 - Chế Lan Viên quá tài ba</span><br />
<span style="background: white;">Cách tân, truyền thống thật là tuyệt luân!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">3 - Phùng Cung chịu bao phong trần</span><br />
<span style="background: white;">Để thơ ca Việt đến gần Trời cao!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">4 - Cũng nên nhắc bác Nguyễn Bao</span><br />
<span style="background: white;">Cùng em Định Hải đã vào văn chương!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">5 - Phùng Quán tính cách khác thường</span><br />
<span style="background: white;">Lưu danh sử sách cũng đương luận bàn!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">6 - Lê Đạt là bậc siêu phàm</span><br />
<span style="background: white;">Công an đặt bục phải mang suốt đời!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">7 - Hoàng Trung Thông chỉ mấy nhời,</span><br />
<span style="background: white;">Bên ta cũng thích, bên người cũng ưa!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">8 - Trần Dần chẳng phải tay vừa</span><br />
<span style="background: white;">Nô ben cầm chắc ngàn xưa ai tày!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">9 - Nguyễn Hữu Đang sánh trời mây,</span><br />
<span style="background: white;">Mặc cho hỗn thế đọa đày nhân gian!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">10 - Hoàng Cầm tình ái đa mang</span><br />
<span style="background: white;">Tài thơ số một trên toàn Đông Dương!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">11- Lưu Trọng Lư không tầm thường</span><br />
<span style="background: white;">Tiếng Thu là đủ khơi nguồn nghìn thu.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">12 - Nhạt nhàn văn xuôi Đỗ <st1:place w:st="on">Chu</st1:place></span><br />
<span style="background: white;">Nhảy qua thơ phú làm ngu thi đàn!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">13- Buồn cho anh Vũ Từ Trang</span><br />
<span style="background: white;">Buôn gỗ sung sướng lại quàng thêm thơ.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">14 - Mai Phương chẳng có mộng mơ</span><br />
<span style="background: white;">Ngợi ca chủ mỏ đem thơ đổi tiền!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">15 - Phạm Tiến Duật cổ động viên</span><br />
<span style="background: white;">Để bao máu lính dính liền chân mây!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">16 - Lê Thanh Nghị dân trai cày</span><br />
<span style="background: white;">Phê bình, thơ phú chẳng say lòng người!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">17- Hoàng Nhuận Cầm đáng bôi vôi</span><br />
<span style="background: white;">Coi cuộc đánh đấm như chơi chắt chuyền!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">19 - Thơ vô lối Nguyễn Khoa Điềm</span><br />
<span style="background: white;">Nên đưa tất cả búa liềm lại phang!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">20 - Hương thầm của Phan Thanh Nhàn</span><br />
<span style="background: white;">Xóm đê nhìn lại chỉ toàn cỏ rau!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">21 - Trúc Thông đau chữ, đau câu</span><br />
<span style="background: white;">Bờ sông vẫn gió từ lâu nhạt nhèo!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">22 - Nguyễn Quang Thiều đã phăng teo</span><br />
<span style="background: white;">Sính làm Vô lối, cố đeo làm gì!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">23 - Mai Văn Phấn cũng bỏ đi</span><br />
<span style="background: white;">Sở Đoan, Thuế vụ thư thi ai màng!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">24 - Rất lạ chàng Hồng Thanh Quang,</span><br />
<span style="background: white;">Hang hùm, nọc rắn vẫn vang thơ tình!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">25 - Nguyễn Trọng Tạo tỉnh tình tinh</span><br />
<span style="background: white;">Nhạc thì một phách, thơ đinh đóng hòm!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">26 - Nguyễn Đình Chính vượt đạn bom,</span><br />
<span style="background: white;">Đi tìm lửa khéo bị chơm ổ gà</span><br />
<br />
<span style="background: white;">27 - Trần Trương đừng nhắc tên ra,</span><br />
<span style="background: white;">Kẻo mà xấu hổ thơ ca nước mình!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">28 - In sa ra - gã Chăm tinh</span><br />
<span style="background: white;">Tiếng Việt nói ngọng còn bình thi thư!</span></span></div>
<a name='more'></a><br />
<br />
<span style="background: white;">Hà Nội ngày 16 – 7 – 2012</span><br />
<br />
<!--[if gte vml 1]><v:shapetype id="_x0000_t75" coordsize="21600,21600"
o:spt="75" o:preferrelative="t" path="m@4@5l@4@11@9@11@9@5xe" filled="f"
stroked="f">
<v:stroke joinstyle="miter"/>
<v:formulas>
<v:f eqn="if lineDrawn pixelLineWidth 0"/>
<v:f eqn="sum @0 1 0"/>
<v:f eqn="sum 0 0 @1"/>
<v:f eqn="prod @2 1 2"/>
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelWidth"/>
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelHeight"/>
<v:f eqn="sum @0 0 1"/>
<v:f eqn="prod @6 1 2"/>
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelWidth"/>
<v:f eqn="sum @8 21600 0"/>
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelHeight"/>
<v:f eqn="sum @10 21600 0"/>
</v:formulas>
<v:path o:extrusionok="f" gradientshapeok="t" o:connecttype="rect"/>
<o:lock v:ext="edit" aspectratio="t"/>
</v:shapetype><v:shape id="_x0000_i1025" type="#_x0000_t75" alt="" style='width:206.25pt;
height:137.25pt'>
<v:imagedata src="file:///C:\DOCUME~1\ADMINI~1\LOCALS~1\Temp\msohtml1\01\clip_image001.jpg"
o:href="http://vannghecuocsong.com/uploads/news/2017_04/a-che.jpg"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><img height="183" src="file:///C:/DOCUME~1/ADMINI~1/LOCALS~1/Temp/msohtml1/01/clip_image001.jpg" v:shapes="_x0000_i1025" width="275" /><!--[endif]--><span style="font-family: Arial; font-size: 10.5pt;"><br />
<br />
<em>Nhà thơ Chế Lan Viên</em><br />
<br />
<span style="background: white;">CHÂN DUNG THƠ VIỆT ĐƯƠNG ĐẠI (Phần II)</span><br />
<br />
<span style="background: white;">29 - Hoan hô nhà thơ Hải Như</span><br />
<span style="background: white;">Ngợi ca quan lớn hiền sư giữ chùa.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">30 - Viễn Phương hề, chẳng chịu thua,</span><br />
<span style="background: white;">Làm con chim hót lăng vua suốt đời!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">31 - Hữu Loan bầm dập phận người,</span><br />
<span style="background: white;">Hoa mua màu tím vẫn ngời sắc hoa!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">33- Hà Đông áo lụa Nguyên Sa,</span><br />
<span style="background: white;">Xứng danh thi bá tài ba vài dòng.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">34- Trần Đăng Khoa thật thần đồng,</span><br />
<span style="background: white;">Ăn vàng cộng sản nên không thành Ngài!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">35- Trần Mạnh Hảo rất kỳ tài,</span><br />
<span style="background: white;">Văn, thơ, luận chiến chẳng ai sánh bằng!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">36- Nguyễn Duy một thuở tiếng tăm,</span><br />
<span style="background: white;">Cũng nhờ rau má, nong tằm, ca dao!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">37- Chim Trắng thuộc loại cựu trào,</span><br />
<span style="background: white;">Nhưng mà chẳng có câu nào nhớ ghi!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">38 - Tạ Vũ thần rượu sầu bi,</span><br />
<span style="background: white;">Vẫn mong Thị Hến đương thì mộng mơ!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">39 - Nguyễn Thụy Kha đau giả vờ,</span><br />
<span style="background: white;">Nhạc thơ mưng tấy đồ rờ xi rê!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">40 - Trần Nhuận Minh thấu tình quê,</span><br />
<span style="background: white;">Nỗi niềm câu chữ nhớ về cố hương!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">41 - Chân thành thi sỹ Trần Nhương,</span><br />
<span style="background: white;">Nhúng vào sự thật văn chương có hồn!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">42 - Nguyễn Chí Thiện nỗi như cồn,</span><br />
<span style="background: white;">Xứng danh Ngục Sỹ, thơ còn nghìn năm!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">43 - Cao Tần đồng loại đánh văng,</span><br />
<span style="background: white;">Thi tâm nguồn cội sánh bằng ông cha!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">44 - Nguyễn Bá Chung rời xứ ta,</span><br />
<span style="background: white;">Đêm ngày đau đáu quê nhà trong tim!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">45 - Vũ Quần Phương đốt đuốc tìm,</span><br />
<span style="background: white;">Bè thơ sóng gió đánh chìm từ lâu!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">46- Thạch Quỳ Củ Nghệ tóc râu,</span><br />
<span style="background: white;">Nhưng mà cũng có mấy câu nhớ bền!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">47- Xuân Hoàng đã bị lãng quên,</span><br />
<span style="background: white;">Bỏ quê không để cái tên cho làng!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">48 - Đa tài tử Lê Huy Quang,</span><br />
<span style="background: white;">Sân khấu, thơ, họa làm sang cho đời!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">49 - Lê Văn Ngăn gã dở hơi,</span><br />
<span style="background: white;">Quyết làm Vô Lối bịp đời mấy chiêu!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">50 - Bùi Giáng lục bát như Kiều,</span><br />
<span style="background: white;">Mưa Nguồn tưới thắm những chiều đảo điên!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">51 - Đại Vô Lối Thanh Tâm Tuyền,</span><br />
<span style="background: white;">Hơi đâu mà nhắc cái tên ta bà!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">52 - Bằng Việt vượt giàn đồng ca</span><br />
<span style="background: white;">Bằng dòng thơ dịch tài ba ai tày!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">53 - Nữ thi sỹ Lê Thị Mây,</span><br />
<span style="background: white;">Chẳng còn một mảnh trăng gầy chờ mong!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">54 - Y Phương tắm nước sông Hồng,</span><br />
<span style="background: white;">Nương thơ bị lũ bướm đồng cắn hư!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">Hà Nội, ngày 15 tháng 8 năm 2012</span><br />
<br />
</span><!--[if gte vml 1]><v:shape id="_x0000_i1026" type="#_x0000_t75" alt=""
style='width:209.25pt;height:135pt'>
<v:imagedata src="file:///C:\DOCUME~1\ADMINI~1\LOCALS~1\Temp\msohtml1\01\clip_image002.jpg"
o:href="http://vannghecuocsong.com/uploads/news/2017_04/a-bui-giang.jpg"/>
</v:shape><![endif]--><!--[if !vml]--><img height="180" src="file:///C:/DOCUME~1/ADMINI~1/LOCALS~1/Temp/msohtml1/01/clip_image002.jpg" v:shapes="_x0000_i1026" width="279" /><!--[endif]--><span style="font-family: Arial; font-size: 10.5pt;"><br />
<br />
<em>Nhà thơ Bùi Giàng</em><br />
<br />
<span style="background: white;">CHÂN DUNG THƠ VIỆT ĐƯƠNG ĐẠI (Phần III)</span><br />
<br />
<span style="background: white;">55 - Trần Mai Ninh tài sức dư</span><br />
<span style="background: white;">Nhớ máu cũng đủ trả thù cho quê!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">56 - Hoàng Lộc viếng bạn sẽ về,</span><br />
<span style="background: white;">Khó ai quên được thơ thề thiêng liêng.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">57 - Trần Hữu Thung tạo nét riêng,</span><br />
<span style="background: white;">Là nhờ thăm lúa đồng chỉêm quê mình.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">58 - Xuân Hoài ở chốn lặng im,</span><br />
<span style="background: white;">Thơ ông không biết đi tìm nơi mô?</span><br />
<br />
<span style="background: white;">59 - Tài hoa vặt Trần Ninh Hồ,</span><br />
<span style="background: white;">Thấm câu liền chị dạt xô mạn thuyền.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">60 - Nguyễn Phan Hách rất có duyên,</span><br />
<span style="background: white;">Làng tôi quan họ một miền thơ văn!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">61 - Hà Nhật làm ánh sao băng</span><br />
<span style="background: white;">Trên trời thơ Việt cùng trăng sáng ngời</span><br />
<br />
<span style="background: white;">62 - Pờ Sảo Mìn con núi đồi,</span><br />
<span style="background: white;">Cây hai nghìn lá nhiều người nhớ anh!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">63 - Ngọc Tường Hoàng Phủ lên xanh,</span><br />
<span style="background: white;">Cuối cùng thì chút công danh chẳng còn!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">64 - Lâm Thị Mỹ Dạ mỏi mòn,</span><br />
<span style="background: white;">Hết mùa đổi hố bom tròn ra vuông!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">65 - Hải Bằng dù mất đế vương,</span><br />
<span style="background: white;">Tuổi tên còn với quê hương lâu dài.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">66 - Nguyễn Bắc Sơn thật thi tài,</span><br />
<span style="background: white;">Vẽ ra chất lính hình hài đánh thuê.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">67 - Hồ Vi chỉ một lời quê,</span><br />
<span style="background: white;">Thế là cũng đủ nhớ về thơ ông.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">68 - Vi Thùy Linh lúc lên đồng,</span><br />
<span style="background: white;">Khỏa thân chăn lạnh thèm chồng, thèm anh!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">69 - Vĩnh Nguyên để lại mấy vần,</span><br />
<span style="background: white;">Đời và thơ giữ trong ngần cho nhau.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">70 - Võ Quê lẩn lộn vàng thau,</span><br />
<span style="background: white;">Giờ chắc đã thấm nỗi đau cọng dừa!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">71 - Đinh Thu Vân tự bị lừa</span><br />
<span style="background: white;">Thơ gom đem dán chẳng vừa con tem.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">72 - Chính Hữu rất giỏi thổi kèn</span><br />
<span style="background: white;">Cho đồng chí quyết xông lên diệt thù!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">73 - Vũ Cao vượt đám sương mù</span><br />
<span style="background: white;">Núi Đôi cũng đủ đền bù đời thơ.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">74 - Thu Bồn nhờ chút mộng mơ,</span><br />
<span style="background: white;">Chim chơ rao được tôn thờ trên nương.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">75 - Vương Anh, Ngọc Lạc xứ Mường</span><br />
<span style="background: white;">Nhưng thơ lai giống phố, đường Thanh Hoa.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">76 - Trần Quang Đạo rất tài hoa,</span><br />
<span style="background: white;">Giọng quê nhà chẳng nhạt nhòa trong tim!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">77 - Nguyễn Linh Khiếu quyết đi tìm</span><br />
<span style="background: white;">Những con trâu mộng thành chim đại bàng!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">78 - Thanh Hải bỏ phố lên ngàn</span><br />
<span style="background: white;">Mồ anh hoa nở đã tàn từ lâu!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">Hà Nội ngày 22 – 8 - 2012</span><br />
<br />
<br />
<span style="background: white;">CHÂN DUNG NHÀ THƠ VIỆT ĐƯƠNG ĐẠI (IV)</span><br />
<br />
<span style="background: white;">79 - Thanh Thảo xuống cấp thi ca</span><br />
<span style="background: white;">Cuối đời lại hót mấy cha chức quyền</span><br />
<br />
<span style="background: white;">80 - Nguyễn Việt Chiến đứa huyên thuyên</span><br />
<span style="background: white;">Thơ vè báo liếp tuyên truyền xóm thôn</span><br />
<br />
<span style="background: white;">81 - Lưu Trùng Dương từ cõi ồn</span><br />
<span style="background: white;">Bước sang cõi lặng mất luôn tên mình</span><br />
<br />
<span style="background: white;">82 - Nguyễn Bình Phương gã phong tình</span><br />
<span style="background: white;">Vô lối ngu tối, hắc tinh thi đàn</span><br />
<br />
<span style="background: white;">83 - Vương Trọng xả súng từng tràng</span><br />
<span style="background: white;">Đằng Trần Côn gục dưới làn đạn lia</span><br />
<br />
<span style="background: white;">84 - Đỗ Trung Lai – Hán biết gì</span><br />
<span style="background: white;">Dịch như dao chém Đường thi tan tành</span><br />
<br />
<span style="background: white;">85 - Đinh Nam Khương sớm tàn danh</span><br />
<span style="background: white;">Tìm nguồn bốc thuốc non xanh mịt mờ</span><br />
<br />
<span style="background: white;">86 - Cầm Giang ấn khuất tài thơ</span><br />
<span style="background: white;">Cuối cùng vẫn được tôn thờ thi nhân</span><br />
<br />
<span style="background: white;">87 - Xin đừng nhắc ả Giáng Vân</span><br />
<span style="background: white;">Thuộc dòng vô lối tâm thần hiện nay</span><br />
<br />
<span style="background: white;">88 - Một đời thơ mỏ ai hay</span><br />
<span style="background: white;">Là Lê Tuấn Lộc ở ngay Hội nhà</span><br />
<br />
<span style="background: white;">89 - Lăng xăng Nguyễn Thị Ngọc Hà</span><br />
<span style="background: white;">Thơ vè thấp thoáng ta bà gian thương</span><br />
<br />
<span style="background: white;">90 - Thi tài có Trương Nam Hương</span><br />
<span style="background: white;">Khúc ca xa xứ đoạn trường xiết bao</span><br />
<br />
<span style="background: white;">91 - Lẫy lừng âm nhạc Văn Cao</span><br />
<span style="background: white;">Tài thơ cũng khó anh nào sánh vai</span><br />
<br />
<span style="background: white;">92 – Bùi Chí Vinh quả có tài</span><br />
<span style="background: white;">Loanh quanh lại thấy lai rai Sài Gòn</span><br />
<br />
<span style="background: white;">93 - Giang Nam tăm tiếng mỏi mòn</span><br />
<span style="background: white;">Quê hương một thuở chẳng còn tiếng tăm</span><br />
<br />
<span style="background: white;">94 – Đồng Nai có Đàm Chu Văn</span><br />
<span style="background: white;">Chút tình thi hữu thắm đằm trong tim</span><br />
<br />
<span style="background: white;">95 – Thương thay chàng Nguyễn Thanh Kim</span><br />
<span style="background: white;">Thơ không hót được như chim nhốt lồng</span><br />
<br />
<span style="background: white;">96 – Kim Ba ở cuối Cửu Long</span><br />
<span style="background: white;">Dây cà, dây muống, thi không có hồn</span><br />
<br />
<span style="background: white;">97 – Phan Huyền Thư chê cuội nguồn</span><br />
<span style="background: white;">Nằm nghiêng cho vết thương trôn chảy dài</span><br />
<br />
<span style="background: white;">98 – Vô lối Nguyễn Phan Quế Mai</span><br />
<span style="background: white;">Dịch ra thơ Việt chẳng xài được đâu</span><br />
<br />
<span style="background: white;">99 – Vàng Anh Phan Thị mọc râu</span><br />
<span style="background: white;">Văn thơ quyết cắt nhịp cầu ông cha</span><br />
<br />
<span style="background: white;">100 – Phạm Đình Ân lúc về già</span><br />
<span style="background: white;">Vòng quay tỏa sáng tài ba như người</span><br />
<br />
<span style="background: white;">101 – Hoàng Vũ Thuật tra (1) dở hơi</span><br />
<span style="background: white;">Vô lối tắc tỵ hết thời còn chi</span><br />
<br />
<span style="background: white;">102 - Viết ít nhất như Hải Kỳ</span><br />
<span style="background: white;">Thơ tình, tình tứ còn ghi thôn làng</span><br />
<br />
<span style="background: white;">103 – Hà Thúc Sinh rất ngang tàng</span><br />
<span style="background: white;">Nỗi buồn cuộc chiến tới ngàn năm sau</span><br />
<br />
<span style="background: white;">104 – Ngô Minh sẹo biển đỏ màu</span><br />
<span style="background: white;">Huyết bầm hột cát đến đau vạn đời</span><br />
<br />
<span style="background: white;">105 - Mai Ngọc Thanh thơ như người</span><br />
<span style="background: white;">Vượt lên tên tuổi giữa thời gớm ghê</span><br />
<br />
<span style="background: white;">106 – Hồng Thế thi sỹ tình quê</span><br />
<span style="background: white;">Đá còn nhảy, người còn mê mộng huyền!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">Hà Nội 30 – 3 – 2017</span><br />
<span style="background: white;">(1) Tra: Già (tiếng miền Trung)</span><br />
<br />
<br />
<br />
<span style="background: white;">CHÂN DUNG NHÀ THƠ VIỆT ĐƯƠNG ĐẠI (Phần V)</span><br />
<br />
<span style="background: white;">107 - Anh Ngọc chỉ chê không khen</span><br />
<span style="background: white;">Đa từng nhóm cổ động viên chiến trường</span><br />
<br />
<span style="background: white;">108 – Hàn Mặc Tử trí phi thường</span><br />
<span style="background: white;">Làm ngôi bá chủ thi vương muôn đời</span><br />
<br />
<span style="background: white;">109 – Bích Khê mới lạ hơn người</span><br />
<span style="background: white;">Nỗi đau tinh huyết muôn đời lưu danh</span><br />
<br />
<span style="background: white;">110 – Làm nên tên tuổi Ngọc Anh</span><br />
<span style="background: white;">Kơ-nia tỏa bóng còn xanh đến giờ</span><br />
<br />
<span style="background: white;">111 – Nguyễn Thanh Mừng thực tài thơ</span><br />
<span style="background: white;">Phóng sinh cho cá có bờ bến neo</span><br />
<br />
<span style="background: white;">112 – Nguyễn Đình Thi thuở ngặt nghèo</span><br />
<span style="background: white;">Ôm em, ôm cả súng đeo bên mình</span><br />
<br />
<span style="background: white;">113 – Trủi tăm hơi, Nguyễn Văn Dinh</span><br />
<span style="background: white;">Thi sỹ Quảng Bình chỉ viết ca dao</span><br />
<br />
<span style="background: white;">114 – Văn Lợi rất đổi tự hào</span><br />
<span style="background: white;">Sống cho vợ, chẳng câu nào thi ca</span><br />
<br />
<span style="background: white;">115 – Đình Hùng là bậc tài ba</span><br />
<span style="background: white;">Nỗi niềm Đông Á vạn nhà cùng đau</span><br />
<br />
<span style="background: white;">116 – Nguyễn Bính thơ cỏ ngọn rau</span><br />
<span style="background: white;">Để cho nước Việt nghìn sau trường tồn</span><br />
<br />
<span style="background: white;">117 – Vũ Hoàng Chương xứng suy tôn</span><br />
<span style="background: white;">Thi vương, thi bá có hồn núi sông</span><br />
<br />
<span style="background: white;">118 – Khiêm nhường bác Chữ Văn Long</span><br />
<span style="background: white;">Hàng Buồn phố cổ gửi lòng người quê</span><br />
<br />
<span style="background: white;">119 - Vũ Xuân Hoát cũng bùn đê</span><br />
<span style="background: white;">Thật thà pha chút xàng xê bạn bè</span><br />
<br />
<span style="background: white;">120 – Vũ Hiển, Hải Phòng tàu ghe</span><br />
<span style="background: white;">Có tên vài chữ thơ vè cho vui</span><br />
<br />
<span style="background: white;">121 – Trần Vạn Giã bao ngậm</span><br />
<span style="background: white;">không bỏ quên là mình</span><br />
<br />
<span style="background: white;">123 – Nữ sỹ Nguyễn Thị Ánh Huỳnh</span><br />
<span style="background: white;">Thi tài lạ tạo khối hình cho thơ</span><br />
<br />
<span style="background: white;">124 – Trần Hậu lưu lạc mộng mơ</span><br />
<span style="background: white;">Mối tình ảo thực nối bờ Á – Âu</span><br />
<br />
<span style="background: white;">125 – Mã Giang Lân bạc tóc râu</span><br />
<span style="background: white;">Hai lần vé giả đi tàu thi ca</span><br />
<br />
<span style="background: white;">126 – Triệu Lam Châu thực hào hoa</span><br />
<span style="background: white;">Dịch Nga, viết nhạc, thơ ta đều tài</span><br />
<br />
<span style="background: white;">127 – Triệu Nguyễn chẳng thích lắm lời</span><br />
<span style="background: white;">Thi tâm nguồn cội muôn đời cha ông</span><br />
<br />
<span style="background: white;">128 – Lý Hoài Xuân quá mơ mồng</span><br />
<span style="background: white;">Huyền thoại Nhật Lệ bềnh bồng Bảo Ninh</span><br />
<br />
<span style="background: white;">129 – Trần Nhật Thu vượt chính mình</span><br />
<span style="background: white;">Ở miền tuyến lửa rạng danh với đời</span><br />
<br />
<span style="background: white;">130 – Thai Sắc ở tận cuối trời</span><br />
<span style="background: white;">Dã quỳ hoa vọng đến người mến yêu</span><br />
<br />
<span style="background: white;">131 – Trần Vàng Sao tuổi cuối chiều</span><br />
<span style="background: white;">Mới đau những cái mình liều xông lên</span><br />
<br />
<span style="background: white;">132 – Văn Công Hùng nối tuổi tên</span><br />
<span style="background: white;">Đất đai cây cỏ Tây Nguyên ghi hình</span><br />
<br />
<span style="background: white;">133 – Phạm Thiên Thư khúc thơ tình</span><br />
<span style="background: white;">Sẽ lưu sử sách tới nghìn năm sau!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">Hà Nội 3 – 4 – 2017</span><br />
<br />
<br />
<br />
<span style="background: white;">CHÂN NHÀ THƠ VIỆT ĐƯƠNG ĐẠI (Phần VI)</span><br />
<br />
<br />
<span style="background: white;">134 – Xuân Diệu nổi tiếng địa cầu</span><br />
<span style="background: white;">Thơ tình từng chữ nhiệm mầu lời yêu!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">135 – Sợi thương, sợi nhớ thêm nhiều</span><br />
<span style="background: white;">Thúy Bắc nhờ nhạc cho chiều thơ bay</span><br />
<br />
<span style="background: white;">136 – Vân Đài mơ mộng những ngày</span><br />
<span style="background: white;">Tài hoa một thuở đắm say Hà thành</span><br />
<br />
<span style="background: white;">137 – Thâm Tâm đời thật mỏng manh</span><br />
<span style="background: white;">Nhưng rồi nỗi “Tống biệt hành” âm vang</span><br />
<br />
<span style="background: white;">138 – Đông Hồ tình ái đa mang</span><br />
<span style="background: white;">Chút tài tử đủ làm sang cho người</span><br />
<br />
<span style="background: white;">139 – Lửa thiêng Huy Cận ngời ngời</span><br />
<span style="background: white;">Tràng giang buồn đến muôn đời chưa tan</span><br />
<br />
<span style="background: white;">140 – Lam Luyến trễ mấy đò ngang</span><br />
<span style="background: white;">Chồng em, chồng chị lỡ làng nhân hai</span><br />
<br />
<span style="background: white;">141 – Lê Đình Cánh rất thực tài</span><br />
<span style="background: white;">Nhìn Quán Sứ thấy hình hài thi nhân</span><br />
<br />
<span style="background: white;">142 – Nguyễn Hữu Quý sớm nổi danh</span><br />
<span style="background: white;">Trường Sơn khát vọng xây thành cho thơ</span><br />
<br />
<span style="background: white;">143 – Hai miền Âu, Á tình mơ</span><br />
<span style="background: white;">Nguyễn Đình Chiến nối đôi bờ thi ca</span><br />
<br />
<span style="background: white;">144 – Tế Hanh là bậc tài ba</span><br />
<span style="background: white;">Hoa niên từ thuở xưa xa lẫy lừng</span><br />
<br />
<span style="background: white;">145 – Thương nhau sông suối, núi rừng</span><br />
<span style="background: white;">Ngọc Bái in dấu trên từng nẻo quê</span><br />
<br />
<span style="background: white;">146 – Vũ Xuân Hương mãi đam mê</span><br />
<span style="background: white;">Hai miền Âu Á, lối về cha ông</span><br />
<br />
<span style="background: white;">147 – Tùng Bách cười cợt rất ngông</span><br />
<span style="background: white;">Biết chê cái đám kèn đồng không tim</span><br />
<br />
<span style="background: white;">148 – Một nhà thơ phải đi tìm</span><br />
<span style="background: white;">Anh Phan Cung Việt biết chìm nơi nao</span><br />
<br />
<span style="background: white;">149 – Phạm Ngọc Cảnh, cánh hô hào</span><br />
<span style="background: white;">Mấy sư đoàn thép lặn vào rừng tan</span><br />
<br />
<span style="background: white;">150 – Thơ tình nhạt nhất thế gian</span><br />
<span style="background: white;">Là ông giáo Mai Văn Hoan dưới vè!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">151 – Nhìn mông hoa hậu vôi ve</span><br />
<span style="background: white;">Dương Ký Anh bị thơ đè chết tươi</span><br />
<br />
<span style="background: white;">152 – Chu Hoạch cống rãnh bệt ngồi</span><br />
<span style="background: white;">Nhưng thơ xúc động lòng người sớm trưa</span><br />
<br />
<span style="background: white;">153 – Phất cờ, phất mãi chưa bưa</span><br />
<span style="background: white;">Lê Chí ở giữa nắng mưa nhạt tình</span><br />
<br />
<span style="background: white;">154 – Hành phương nam Nguyễn Công Bình</span><br />
<span style="background: white;">Câu thơ gánh cả bóng mình trăm năm</span><br />
<br />
<span style="background: white;">155 – Nguyễn Trác lặng lẽ như tằm</span><br />
<span style="background: white;">Ngày dài, tháng lọn đợi rằm tơ ươm</span><br />
<br />
<span style="background: white;">156 – Khuất Bình Nguyên thơ à uôm</span><br />
<span style="background: white;">Chạy giải thưởng như con buôn chạy tù</span><br />
<br />
<span style="background: white;">157 – Đoàn Thị Ký xứ mây mù</span><br />
<span style="background: white;">Về xuôi giữ được câu thơ vẹn tròn</span><br />
<br />
<span style="background: white;">158 – Dương Thuấn con của núi non</span><br />
<span style="background: white;">Đi đâu cũng nhớ bản Hon xứ Tày</span><br />
<br />
<span style="background: white;">159 – Còn hơi thở muốn thơ hay</span><br />
<span style="background: white;">Đỗ Trọng Khơi vượt tháng ngày xe lăn!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">160 – Mai Quỳnh <st1:country-region w:st="on"><st1:place w:st="on">Nam</st1:place></st1:country-region> chữ vện vằn</span><br />
<span style="background: white;">Đố ai biết được rắn, trăn đề phòng!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">Hà Nội 7 – 4 – 2017</span><br />
<span style="background: white;">Đ – H</span><br />
<br />
<br />
<span style="background: white;">CHÂN DUNG NHÀ THƠ VIỆT ĐƯƠNG ĐẠI (VII)</span><br />
<br />
<br />
<span style="background: white;">161 - Tây Hồ mộng, Thái Thăng Long</span><br />
<span style="background: white;">Hồn thơ Hà Nội, Chín Rồng hào hoa</span><br />
<br />
<span style="background: white;">162 - Nguyễn Xuân Sanh nhịp hải hà</span><br />
<span style="background: white;">Cách tân xứng bậc tài ba thi đàn</span><br />
<br />
<span style="background: white;">163 – Hoàng Quang Thuận đứa bịp gian</span><br />
<span style="background: white;">Tưởng mua thơ được bằng vàng lưu manh!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">164 – Phạm Đức thi sỹ chân thành</span><br />
<span style="background: white;">Đơn phương yêu vẫn ngọt lành gửi trao</span><br />
<br />
<span style="background: white;">165 – Ngũ Liên Tùng giỏi tự trào</span><br />
<span style="background: white;">Lườm phường châu chấu, cào cào nhiễu nhương</span><br />
<br />
<span style="background: white;">166 – Tử Phác chết đói, chết buồn</span><br />
<span style="background: white;">Tài thơ, nhạc, chí phi thường muôn năm</span><br />
<br />
<span style="background: white;">167 – Một người lặn tiếng, lặn tăm</span><br />
<span style="background: white;">Hồng Chinh Hiền đã từng nằm non xanh</span><br />
<br />
<span style="background: white;">168 – Đặng Đình Hưng mãi vang danh</span><br />
<span style="background: white;">Nhờ tài không phải công thành Thái Sơn</span><br />
<br />
<span style="background: white;">169 – Ý Nhi đời chẳng cô đơn</span><br />
<span style="background: white;">Buồn thơ vô lối còn hơn buồn mình</span><br />
<br />
<span style="background: white;">170 – Trần Chấn Uy, sông đa tình</span><br />
<span style="background: white;">Tha hương ngóng Mẹ gánh hình núi sông</span><br />
<br />
<span style="background: white;">171 – Bùi Tuyết Mai xuống phố đồng</span><br />
<span style="background: white;">Có hình non ánh đèn lồng trong thơ</span><br />
<br />
<span style="background: white;">172 – Đặng Nguyệt Anh mối tình mơ</span><br />
<span style="background: white;">Bao nhiêu cậu ấm, bao giờ về đây</span><br />
<br />
<span style="background: white;">173 – Thụy An bão gió đọa đày</span><br />
<span style="background: white;">Hồn Nhân văn vẫn muôn ngày còn thiêng</span><br />
<br />
<span style="background: white;">174– Đỗ Trung Quân nổi tuổi tên</span><br />
<span style="background: white;">Quê hương để nhớ xanh miền yêu thương</span><br />
<br />
<span style="background: white;">175 – Trải qua dặm thẳm chiến trường</span><br />
<span style="background: white;">Trần Nguyên Vấn đi trọn đường thơ xa</span><br />
<br />
<span style="background: white;">176 – Khi đàn ong lạc đến nhà</span><br />
<span style="background: white;">Trần Kim Anh có thi ca ngọt ngào</span><br />
<br />
<span style="background: white;">177 - Đồng Đức Bốn học ca dao</span><br />
<span style="background: white;">Người xinh mà khóc đò nào cũng nghiêng</span><br />
<br />
<span style="background: white;">178 – Sông Hương, núi Ngự hồn thiêng</span><br />
<span style="background: white;">Câu thơ Kim Yến tình riêng gửi người</span><br />
<br />
<span style="background: white;">179 – An Giang có Trịnh Bửu Hoài</span><br />
<span style="background: white;">Làm nên tên tuổi miệt xoài xanh cây</span><br />
<br />
<span style="background: white;">180 – Thu Nguyệt nổi tiếng những ngày</span><br />
<span style="background: white;">Vượt lên nữ sỹ xứ đầy bán mua</span><br />
<br />
<span style="background: white;">181 – Phạm Ngà nhớ lời ru xưa</span><br />
<span style="background: white;">Ru người nhưng cũng như vừa ru anh</span><br />
<br />
<span style="background: white;">183 – Lê Quốc Hán quả tài danh</span><br />
<span style="background: white;">Biến công thức toán trở thành tâm thi</span><br />
<br />
<span style="background: white;">184 – Thu Trang biền biệt Pa ri</span><br />
<span style="background: white;">Câu thơ hồn Việt vẫn ghi nhớ về</span><br />
<br />
<span style="background: white;">185 - Quang Khải đau đáu miền quê</span><br />
<span style="background: white;">Tưởng hình mẹ, nhớ vườn tê tái buồn</span><br />
<br />
<span style="background: white;">186– Lãng tử thi sỹ Kim Chuông</span><br />
<span style="background: white;">Câu từ đậm chất ngọn nguồn núi non</span><br />
<br />
<span style="background: white;">187 – Lương Định lang bạt Sài Gòn</span><br />
<span style="background: white;">Câu ca xứ Lạng vẫn còn tâm trong.</span><br />
<br />
<span style="background: white;">188 – Thi Hoàng ở tận Hải Phòng</span><br />
<span style="background: white;">Viết thơ Tây trắng, mắt tròng phải bai</span><br />
<br />
<span style="background: white;">189 – Hùng Anh cũng kẻ háo tài</span><br />
<span style="background: white;">Bỏ tiền mua cái miễn sai thơ vè</span><br />
<br />
<span style="background: white;">190 – Theo người mở cõi tìm về</span><br />
<span style="background: white;">Trần Hoàng Vy nối thêm quê thắm tình</span><br />
<br />
<span style="background: white;">191 – Phạm Đương là đứa hắc tinh</span><br />
<span style="background: white;">Ăn cắp thương hiệu công trình người ta!</span><br />
<span style="background: white;">Hà Nội 8 – 4 - 2017</span><br />
<br />
<br />
<br />
<span style="background: white;">CHÂN DUNG NHÀ THƠ VIỆT ĐƯƠNG ĐẠI (VIII)</span><br />
<br />
<br />
<span style="background: white;">192 - Nổi danh lúc tuổi mười ba</span><br />
<span style="background: white;">Anh Thơ nữ sỹ tài hoa đương thời</span><br />
<br />
<span style="background: white;">193 – Vô lối rởm Từ Quốc Hoài</span><br />
<span style="background: white;">Còn thua mấy cháu lớp hai trường làng</span><br />
<br />
<span style="background: white;">194 – Loáng thoáng biết Trần Anh Trang</span><br />
<span style="background: white;">Hỏi thơ chẳng biết người đang làm gì?</span><br />
<br />
<span style="background: white;">195 – Hỏi cùng bác Đỗ Văn Tri</span><br />
<span style="background: white;">Biết thơ là khó nên đi tận cùng</span><br />
<br />
<span style="background: white;">196 – Trường Sơn một thuở luồn rừng</span><br />
<span style="background: white;">Nguyễn Thái Sơn vẫn đau từng câu thơ</span><br />
<br />
<span style="background: white;">197 – Quang Chuyền phiêu dạt ước mơ</span><br />
<span style="background: white;">Vẫn nhờ cánh sóng nối bờ thương nhau</span><br />
<br />
<span style="background: white;">198 – Trúc Cương thần rượu tiêu sầu</span><br />
<span style="background: white;">Trong tim chưa cạn mấy bầu thơ say!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">199 – Đỗ Minh Dương nhớ những ngày</span><br />
<span style="background: white;">Gặp em hội diễn càng say lòng mình</span><br />
<br />
<span style="background: white;">200 – Trần Nhật Lam lặn bóng hình</span><br />
<span style="background: white;">Bạn bè nhắc kẻo quên tình thơ văn</span><br />
<br />
<span style="background: white;">201 – Thân to lớn Hoàng Việt Hằng</span><br />
<span style="background: white;">Hai bên thi báo có bằng nhau không?</span><br />
<br />
<span style="background: white;">202 - Leo lên đến cuối sông Hồng</span><br />
<span style="background: white;">Đỗ Thị Tấc vẫn nhớ dòng về xuôi</span><br />
<br />
<span style="background: white;">203 – Mộng Tuyết rạng rỡ bao nguời</span><br />
<span style="background: white;">Một trang nữ sỹ sáng trời đất Nam</span><br />
<br />
<span style="background: white;">204 – Quang Hoài lặng lẽ tháng năm</span><br />
<span style="background: white;">Con ong cần mẫn học tằm nhả tơ</span><br />
<br />
<span style="background: white;">205 – Không cần gây những bất ngờ</span><br />
<span style="background: white;">Nguyễn Trọng Văn vẫn nối bờ văn chương</span><br />
<br />
<span style="background: white;">206 – Nguyễn Sỹ Đại cứ thường thường</span><br />
<span style="background: white;">Ca ngợi đất nước, Đảng thương của mình</span><br />
<br />
<span style="background: white;">207 – Trong lặng lẽ, Nguyễn Tùng Linh</span><br />
<span style="background: white;">Biển mùa đông gửi trọn tình thủy chung</span><br />
<br />
<span style="background: white;">208 – Báo yên đi đến tận cùng</span><br />
<span style="background: white;">Cảnh Trà mất hút ở vùng cực Tây</span><br />
<br />
<span style="background: white;">209 – Tình bạn như ly nước đầy</span><br />
<span style="background: white;">Bùi Việt Mỹ sống đắm say tận lòng!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">210 – Có người như có bằng không</span><br />
<span style="background: white;">Phải là Đào Ngọc Phong có nhầm?</span><br />
<br />
<span style="background: white;">211 – Vô lối chẳng có tri âm</span><br />
<span style="background: white;">Thuận Vi biết thế vẫn đâm sầm vào</span><br />
<br />
<span style="background: white;">213 – Lê Anh Xuân thuở tự hào</span><br />
<span style="background: white;">Cấu vồng đã tắt giữa sao băng dày</span><br />
<br />
<span style="background: white;">214 – Nguyễn Thị Mai nhớ Khâu Vai</span><br />
<span style="background: white;">Chợ tình vẫn đẹp có hai người tình</span><br />
<br />
<span style="background: white;">215 - Trần Ngọc Tảo với Quảng Ninh</span><br />
<span style="background: white;">Hột than đen nhánh giữ hình giang sơn</span><br />
<br />
<span style="background: white;">216 – Lão nông Fây Nguyễn Hoài Nhơn</span><br />
<span style="background: white;">Vẫn cày truyền thống tiếng đờn của choa</span><br />
<br />
<span style="background: white;">217 – Trương Quang Ngọc rất hào hoa</span><br />
<span style="background: white;">Lâu rồi không thấy anh ra thơ phường?</span><br />
<br />
<span style="background: white;">218 – Xứ người lạc Nguyễn Văn Chương</span><br />
<span style="background: white;">Thâu đêm câu chữ cho đường thơ lên</span><br />
<br />
<span style="background: white;">219 – Lê Mạnh Tuấn vẫn chí bền</span><br />
<span style="background: white;">Làm trai phải sống xứng tên tuổi mình</span><br />
<br />
<span style="background: white;">Hà Nội ngày 12 – 4 – 2017</span><br />
<br />
<br />
<span style="background: white;">CHÂN DUNG THƠ VIỆT ĐƯƠNG ĐẠI (Phần IX)</span><br />
<br />
<span style="background: white;">220 – Tài năng nữ sỹ Xuân Quỳnh</span><br />
<span style="background: white;">Ra đi vẫn để bóng hình cho thơ</span><br />
<br />
<span style="background: white;">221 – Lưu Quang Vũ gây bất ngờ</span><br />
<span style="background: white;">Từ thơ sang kịch đôi bờ bằng nhau</span><br />
<br />
<span style="background: white;">222 – Phạm Văn Đoan sóng Vũng Tàu</span><br />
<span style="background: white;">Trường Sơn mãi mãi xanh màu biển khơi</span><br />
<br />
<span style="background: white;">223 – Trần Gia Thái thơ dở hơi</span><br />
<span style="background: white;">Đãi đằng nhục bút hót lời ngọng ngô!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">224 – Vũ Ân Thi lặn đi mô?</span><br />
<span style="background: white;">Sài Gòn, Chợ Lớn, Tây Hồ, Hưng Yên?</span><br />
<br />
<span style="background: white;">225 - Bùi Minh Quốc thời không quên</span><br />
<span style="background: white;">Ngọn cờ Dân chủ tuổi tên vang lừng!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">226 – Yêu thơ như Phạm Đông Hưng</span><br />
<span style="background: white;">Năm mươi đầu sách chưa dừng viết đâu!</span><br />
<br />
<span style="background: white;">227 – Muốn đời nhớ được vài câu</span><br />
<span style="background: white;">Văn Lê dầu dãi bạc đầu vì thơ.</span><br />
<span style="background: white;">228 – Lãng Thanh có những bất ngờ</span><br />
<span style="background: white;">Tình yêu như ngựa phi mờ chân mây</span><br />
<span style="background: white;">229 – Mai Liễu bóng núi hao gầy</span><br />
<span style="background: white;">Tình thơ cây vẫn nở đầy rừng hoa</span><br />
<span style="background: white;">230 – Đi tìm hết lối gần xa</span><br />
<span style="background: white;">Trần Quang Quý muốn thơ ta khác người</span><br />
<span style="background: white;">231 – Trải bao dặm thẳm đường đời</span><br />
<span style="background: white;">Lê Quang Sinh vẫn giữ lời cho quê</span><br />
<span style="background: white;">232 - Muốn không hổ thẹn ngày về</span><br />
<span style="background: white;">Luân Hoán vẫn giữ câu thề cố hương</span><br />
<span style="background: white;">233 – Một đời đeo đẵng văn chương</span><br />
<span style="background: white;">Châu Hồng Thủy chút tình thương cội nguồn</span><br />
<span style="background: white;">234 – Tài hoa có lúc nẫu buồn</span><br />
<span style="background: white;">Nguyễn Vũ Tiềm quê vẫn luôn ngóng hoài</span><br />
<span style="background: white;">235 – Trần Phá Nhạc giờ lai rai</span><br />
<span style="background: white;">Xuống đường lạc phố nhớ bài học ngu</span><br />
<span style="background: white;">236 – Dặm ngàn tuyết trắng mịt mù</span><br />
<span style="background: white;">Nguyễn Huy Hoàng được đền bù nhờ thơ</span><br />
<span style="background: white;">237 –Trần Chính lặng lẽ mộng mơ</span><br />
<span style="background: white;">Quê ta, ta hát bất ngờ gì đâu</span><br />
<span style="background: white;">238 - Nguyễn Hưng Hải chẳng mè mầu</span><br />
<span style="background: white;">Trung du, đồi cọ, nương dâu là tình</span><br />
<span style="background: white;">239 – Trầm luân mãi Hoàng Tích Linh</span><br />
<span style="background: white;">Kịch thơ lưu bút đến nghìn năm xa</span><br />
<span style="background: white;">240 – Phan Khôi trẻ mãi tình già</span><br />
<span style="background: white;">Một đời tiết tháo ta bà phải kiêng!</span><br />
<span style="background: white;">241 – Hằng Phương lẩn lộn chung riêng</span><br />
<span style="background: white;">Phẩm chất nữ sỹ bỏ quên quá buồn</span><br />
<span style="background: white;">242 – Tép tôm một lũ con buôn</span><br />
<span style="background: white;">Vũ Đức Phúc tiếp đánh đòn Nhân văn</span><br />
<span style="background: white;">Hà Nội 15 – 4 – 2017</span><br />
<br />
<span style="background: white;">CHÂN DUNG THƠ VIỆT ĐƯƠNG ĐẠI (Phần X)</span><br />
<span style="background: white;">243 – Võ Thanh An dấu tiếng tăm</span><br />
<span style="background: white;">Nhưng Bờm đã sống nghìn năm nay rồi!</span><br />
<span style="background: white;">244 – Trần Thị Thắng phải than ôi!</span><br />
<span style="background: white;">Một thời đạn lửa nung vôi còn gì?</span><br />
<span style="background: white;">245 – Đâu đó loáng thoàng Anh Chi</span><br />
<span style="background: white;">Nhìn rau gắp thịt còn gì văn chương!</span><br />
<span style="background: white;">246 – Núi non lãng đãng mờ sương</span><br />
<span style="background: white;">Bế Thành Long nét khác thường thi nhân</span><br />
<span style="background: white;">247 – Bàn Tài Đoàn lắm phong trần</span><br />
<span style="background: white;">Muối Cụ Hồ thấm mặn dần bản buôn</span><br />
<span style="background: white;">248 – Nông Quốc Chấn giữ cội nguồn</span><br />
<span style="background: white;">Châu huyện đổi mới nỗi buồn sẽ tan!</span><br />
<span style="background: white;">249 – Mai Châu mây trắng đỉnh ngàn</span><br />
<span style="background: white;">Lò Cao Nhum nổi giữa là sương xanh!</span><br />
<span style="background: white;">250 – Sinh dòng sông nước ngọt lành</span><br />
<span style="background: white;">Bế Kiến Quốc chút lòng thành thi ca</span><br />
<span style="background: white;">251– Tiếng suối trong – Tiếng hát xa</span><br />
<span style="background: white;">Trăng lồng thi tứ tài ba Cụ Hồ</span><br />
<span style="background: white;">252 – Chà Và lãng đãng nơi mô?</span><br />
<span style="background: white;">Sóng Hồng thương phận dạt xô Chu Thần!</span><br />
<span style="background: white;">253 – Chết đường lạnh lẻo tấm thân</span><br />
<span style="background: white;">Phương Xích Lô chở tử thần nuôi thơ!</span><br />
<span style="background: white;">254 - Xích Bích khuất nẻo bến bờ</span><br />
<span style="background: white;">Hoa bí vàng được tôn thờ tim yêu!</span><br />
<span style="background: white;">255 – Lê Đình Ty đời phiêu diêu</span><br />
<span style="background: white;">Xác xơ thơ phú cũng liều như ai!</span><br />
<span style="background: white;">256 – Trần Huyền Trang thực thi tài</span><br />
<span style="background: white;">Núi non Bình Định gánh vai với người!</span><br />
<span style="background: white;">257 – Từng chữ khó nhọc ngược xuôi</span><br />
<span style="background: white;">Trần Quốc Thực suốt một đời cho thơ!</span><br />
<span style="background: white;">258 – Dương Kiều Minh lắm ất ơ</span><br />
<span style="background: white;">Đại ngôn, vô lối bến bờ nào neo?</span><br />
<span style="background: white;">259 – Hà Huy Hoàng không bọt bèo</span><br />
<span style="background: white;">Quê mình, mình cứ hát theo giọng mình!</span><br />
<span style="background: white;">260 – Hồ Zếnh một đời phiêu linh</span><br />
<span style="background: white;">Chiều châm điếu thuốc cho tình thêm men</span><br />
<span style="background: white;">261 – Một đời lặng lẽ say mèn</span><br />
<span style="background: white;">Trịnh Thanh Sơn níu sợi bền thơ văn!</span><br />
<span style="background: white;">262 – Nguyễn Khắc Thạch mất tiếng tăm</span><br />
<span style="background: white;">Một bờ, một cánh lịm nằm nơi nao?</span><br />
<span style="background: white;">263 – Một cây bút nữ tự hào</span><br />
<span style="background: white;">Đông Hà cũng lịm chốn nào trông mong?</span><br />
<span style="background: white;">264 - Xuân Miễn từ biệt miền Đông</span><br />
<span style="background: white;">Bao cô bộ đội không chồng mà ngoan!</span><br />
<span style="background: white;">265 – Xuân Sách cũng loại siêu phàm</span><br />
<span style="background: white;">Văn thơ quỷ quái nhưng toàn lời hay!</span><br />
<span style="background: white;">Hà Nội 22 – 4 -2017</span><br />
<span style="background: white;">Đ - H</span><br />
<span style="background: white;">CHÂN DUNG THƠ VIỆT ĐƯƠNG ĐẠI (Phần XI)</span><br />
<span style="background: white;">Đỗ Hoàng</span><br />
<span style="background: white;">266 - Trịnh Hoài Giàng cánh buồm lay</span><br />
<span style="background: white;">Nỗi đau biển cả ở ngay mạn thuyền</span><br />
<span style="background: white;">267 – Thơ Việt không biết gọi tên</span><br />
<span style="background: white;">Dư Thị Hoàn bị lãng quên lặng dần</span><br />
<span style="background: white;">268 – Mặt trời từ ấy rạng danh</span><br />
<span style="background: white;">Máu hoa Tố Hữu công thành cốt khô</span><br />
<span style="background: white;">269 - Tài chi cũng lạnh nấm mồ</span><br />
<span style="background: white;">Lê Đức Thọ giỏi hoan hô quân hành!</span><br />
<span style="background: white;">270 – Trải qua một cuộc chiến tranh</span><br />
<span style="background: white;">Ít người biết Ngô Thế Oanh hội mành.</span><br />
<span style="background: white;">271- Đoàn Phú Tư bậc tài danh</span><br />
<span style="background: white;">Màu thời gian vẫn nguyên lành nghìn năm</span><br />
<span style="background: white;">272 - Thế Lữ nguyên súy Tao đàn</span><br />
<span style="background: white;">Trắng tinh cánh hạc giữa ngàn chơi vơi</span><br />
<span style="background: white;">273 - Tô Ngọc Thạch lúc ít lời</span><br />
<span style="background: white;">Thì tin mưa nắng khoảng trời của em!</span><br />
<span style="background: white;">274 - Khát khao cái mới thường đêm</span><br />
<span style="background: white;">Hải Đường cũng tự bước lên thi đàn!</span><br />
<span style="background: white;">275 - Thơ là dâu bể đa đoan</span><br />
<span style="background: white;">Nguyễn Lập Em chẳng tính toan lỗ lời!</span><br />
<span style="background: white;">276 – Lũi lầm lũi bãi sắn, đồng khoai</span><br />
<span style="background: white;">Bùi Quang Thanh cũng có bài thơ xanh</span><br />
<span style="background: white;">277 - Phận hèn ngọn cỏ mong manh</span><br />
<span style="background: white;">Nguyễn Long mấy kiếp mới thành thường dân!</span><br />
<span style="background: white;">278 – Có ai biết Tô Thi Vân</span><br />
<span style="background: white;">Hạt mưa vần vũ gieo vần thi ca</span><br />
<span style="background: white;">279 - Biển quê, sông nước, áo bà</span><br />
<span style="background: white;">Nguyễn Ngọc Phú nghĩa quê cha sớm chiều</span><br />
<span style="background: white;">280 -- Một đời mãi kiếp đang yêu</span><br />
<span style="background: white;">Đặng Vương Hưng biết nói điều vì nhau!</span><br />
<span style="background: white;">281 – Bầy sâu cà vạt đỏ nhàu</span><br />
<span style="background: white;">Bành Thanh Bần thấu nỗi đau dân mình</span><br />
<span style="background: white;">283 – Ngay trong cả viết thơ tình</span><br />
<span style="background: white;">Đặng Huy Giang biết chán mình, thật không?</span><br />
<span style="background: white;">284 - Đời như sân khấu một vòng</span><br />
<span style="background: white;">Phạm Trường Thi gửi nỗi lòng cho thơ</span><br />
<span style="background: white;">285 – Lục bát có cũ bao giờ</span><br />
<span style="background: white;">Nguyễn Thế Kiên vẫn tôn thờ ca dao!</span><br />
<span style="background: white;">286 - Nhọc nhằn vó ngựa non cao</span><br />
<span style="background: white;">Lê Minh Quốc quyết lối vào tim thương</span><br />
<span style="background: white;">287 – Trúc Chi lăn lộn sân trường</span><br />
<span style="background: white;">Vẫn dành câu chữ đời thường thơ văn!</span><br />
<span style="background: white;">288 – Bùi Quang Thanh (Nga) trải dặm ngàn</span><br />
<span style="background: white;">Về quê thấy chiếc là vàng nhặt lên!</span><br />
<span style="background: white;">289 – Nguyễn Hoa thao thức ngày đêm</span><br />
<span style="background: white;">Tình yêu như muối ướp bền vẫn tươi!</span><br />
<span style="background: white;">300 – Thế Dũng biệt xứ xa vời</span><br />
<span style="background: white;">Qua bốn phường trời, vẫn giữ từ tâm!</span><br />
<span style="background: white;">301 – Nấm mộ khắc dấu hương trầm</span><br />
<span style="background: white;">Nguyễn Đức Mậu chút tri ân bạn bè!</span><br />
<span style="background: white;">302 – Nguyễn Thanh Lâm chút đam mê</span><br />
<span style="background: white;">Tử vi, mưa nhớ lời thề tuổi hoa</span><br />
<span style="background: white;">303 – Nguyễn Khôi nổi tiếng gần xa</span><br />
<span style="background: white;">Người yêu tiên dặn như ta dặn mình</span><br />
<span style="background: white;">304 – Đứng dậy đi, ơi người tình</span><br />
<span style="background: white;">Phạm Hồ Thu gọi giữa thinh không người!</span><br />
<span style="background: white;">305 – Đào Vĩnh từ bụi cát vôi</span><br />
<span style="background: white;">Câu thơ bỏng rát nắng trời xi măng!</span><br />
<span style="background: white;">306 – Trải qua bao nổi bất bằng</span><br />
<span style="background: white;">Nguyễn Nguyên Bảy vẫn lòng hăng hái đầy</span><br />
<span style="background: white;">307 – Kìm giờ rượt mệt kim giây</span><br />
<span style="background: white;">Phạm Khải vất vả lấp đầy tình xưa</span><br />
<span style="background: white;">308 – Đã nhiều kẻ đón người đưa</span><br />
<span style="background: white;">Đỗ Bạch Mai vẫn nắng mưa một mình</span><br />
<span style="background: white;">309 - Lý Phương Liên nỗi đám đình</span><br />
<span style="background: white;">Giờ thơ đến lại người tình trăm năm</span><br />
<span style="background: white;">310 - Trương Tửu đau nỗi Nhân văn</span><br />
<span style="background: white;">Như Kiều thân gái qua trăm đoạn trường! (tràng)</span><br />
<br />
<span style="background: white;">Hết</span><br />
<br />
<span style="background: white;">Hà Nội ngày 24 – 4 – 2017</span><br />
<span style="background: white;">Đ - H</span></span>nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-12032044498149004322017-04-11T04:59:00.006-07:002017-04-11T04:59:58.859-07:00BẠN MUỐN DUY TRÌ "LỄ" THEO CÁCH NÀO?<h3 class="post-title entry-title" itemprop="name" style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 16px; font-stretch: normal; margin: 0px; position: relative;">
<span style="background-color: white; font-weight: normal;">(Theo TỄU blog)</span></h3>
<div class="post-header" style="color: #997755; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 12.88px; line-height: 1.6; margin: 0px 0px 1em;">
<div class="post-header-line-1">
</div>
</div>
<div class="post-body entry-content" id="post-body-8977127106853031697" itemprop="description articleBody" style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.524px; line-height: 1.5; position: relative; width: 568px;">
<span id="8977127106853031697" style="background-color: white;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAnO7L-kusBtuuVuKt_cNOLkOkEmwSCFggCx8ghOF2D1rCa5M522pkP4Uv4FH69Zv7L5-Fpt1hiGf4rlwOZgmwR6WQD5KisYrdjTyE-J14Jmr6c-WaWYSf6ySJjXlCXNEs1qmzE20J4NRu/s1600/h1187.jpg" imageanchor="1" style="color: #993322; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiAnO7L-kusBtuuVuKt_cNOLkOkEmwSCFggCx8ghOF2D1rCa5M522pkP4Uv4FH69Zv7L5-Fpt1hiGf4rlwOZgmwR6WQD5KisYrdjTyE-J14Jmr6c-WaWYSf6ySJjXlCXNEs1qmzE20J4NRu/s1600/h1187.jpg" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: none; box-shadow: rgba(0, 0, 0, 0.498039) 1px 1px 5px; max-width: 500px; padding: 8px; position: relative;" /></a></div>
<div class="wp-caption-text" style="text-align: center;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Chúc Tết ông bà trong gia đình nhà Nho thời xưa.</span></span></div>
<div class="wp-caption-text">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"><br /></span></span></div>
<br /><br /><div style="text-align: justify;">
<span style="color: #351c75;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"><strong>Nguyễn Xuân Vinh</strong></span></span></span></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">10-4-2017</span></span></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div class="wp-caption alignright" data-shortcode="caption" id="attachment_184675" style="text-align: justify; width: 421px;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div class="wp-caption-text">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"><a href="https://anhbasam.wordpress.com/2017/04/10/12-321-ban-muon-duy-tri-le-theo-cach-nao/" style="color: #993322; text-decoration: none;">Ba Sàm</a></span></span></div>
</div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<b><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Năm 2012, khẩu hiệu “Tiên học lễ, hậu học văn” đã được bàn sôi nổi trên mặt báo và trên các trang mạng xã hội, rồi không ai bảo ai, các trường học đã tự hạ khẩu hiệu này xuống. Đến nay, sau 5 năm, khẩu hiệu này lại được một số người bàn đến và cho rằng do đạo đức trong xã hội ta đang suy đồi nên cần khôi phục lại khẩu hiệu đó.</span></span></b></div>
<div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span></div>
<a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a><br /><br /><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Hãy khoan bàn việc khôi phục khẩu hiệu trên các cổng trường. Trước tiên, cần hiểu thống nhất nghĩa của từ “Lễ” là gì rồi bàn tiếp, có nên duy trì và duy trì bằng cách nào. Các bạn <strong><a href="https://anhbasam.wordpress.com/2017/03/31/12-191-bo-tien-hoc-le-thi-dao-duc-xa-hoi-se-ra-sao/" style="color: #993322; text-decoration: none;" target="_blank">Nguyễn Văn Nghệ</a></strong>, <strong><a href="https://anhbasam.wordpress.com/2017/04/02/12-212-ve-y-kien-doi-khoi-phuc-khau-hieu-tien-hoc-le-cua-ban-doc-nguyen-van-nghe-o-khanh-hoa/" style="color: #993322; text-decoration: none;" target="_blank">Lại Nguyên Ân</a></strong>, <strong><a href="https://anhbasam.wordpress.com/2017/04/08/12-289-ban-ve-le-trong-xa-hoi-hien-dai/" style="color: #993322; text-decoration: none;" target="_blank">Hà Văn Thùy</a></strong> đều chưa giải thích nghĩa của từ này.<span id="more-184674"></span></span></span></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Từ điển Tiếng Việt phổ thông giải thích từ “Lễ” và các cụm từ có từ “Lễ” như sau:<a name='more'></a></span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">– Lễ = phép tắc phải theo khi thờ cúng hay khi giao tiếp giữa người và người trong xã hội</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">– Lễ nghĩa = cách thức ứng xử có khuôn phép (của một quốc gia, một dòng tộc, một gia đình)</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">– Lễ nghi = nghi thức của một cuộc lễ</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">– Lễ giáo = cách thức giáo dục của một quốc gia</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">– Lễ vật = vật phẩm để cúng, để biếu hay dâng hiến cho người có địa vị cao hơn mình.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Như vậy, trong mối quan hệ đối nhân xử thế, giao tiếp giữa người và người trong xã hội “Lễ” chỉ cách thức ứng xử có khuôn phép của một quốc gia, một dòng tộc, một gia đình. Mỗi xã hội, dù ở phương đông hay ở phương tây và ở mỗi thời đại đều có quy tắc ứng xử riêng của mình nhưng không xã hội nào bỏ đi quy tắc ứng xử giữa người và người (tức là lễ) và những lễ nghi kèm theo, mà chỉ khác về đối tượng, mục đích, hình thức. Những quy tắc ứng xử bắt buộc phải theo thì thể hiện thành văn ở Luật pháp quốc gia còn những quy tắc ứng xử bất thành văn thì thể hiện ở văn hóa của từng quốc gia (chẳng hạn cách bắt tay, cúi đầu chào nhau…)</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Khẩu hiệu “Tiên học lễ, hậu học văn” mà ta đang bàn là khẩu hiệu suy ra từ Đạo Nho tức Đạo Khổng ở nước Trung Hoa thời cổ đại. Chữ “Lễ” trong Đạo Nho mang ý nghĩa gì?</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Trước hết, nhắc sơ qua về lịch sử của Đạo Nho. Đạo Nho ra đời ở Trung Quốc, hình thành từ thời Tây Chu. Đến thời Xuân Thu, Khổng Tử phát triển tư tưởng của Chu Công, hệ thống hóa, và tích cực truyền bá các tư tưởng đó nên còn gọi Đạo Nho là Đạo Khổng. Từ thời nhà Hán, Đạo Nho là độc tôn, trở thành hệ tư tưởng chính thống về đạo đức, triết học xã hội, triết lý giáo dục, triết học chính trị của nước Trung Hoa trong hơn 2000 năm qua, rồi Nho giáo dần dần biến thành tôn giáo, Văn Miếu trở thành nơi dạy học kiêm nơi thờ phụng, Khổng Tử trở thành giáo chủ và giáo lý là các tín điều mà các nhà Nho phải thực hành.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">“Lễ” được Nho giáo rất xem trọng. Lễ trong Nho giáo là những quy tắc mang tính hình thức được xã hội thời đó thừa nhận, để bày tỏ sự tôn trọng đối với người khác. Nho giáo cho rằng lễ nghi sẽ tạo ra một xã hội hài hòa, mỗi người tự tiết chế trong mối quan hệ giữa người với người, không để xảy ra những hành vi bất kính với người khác. Nho giáo chủ trương lễ nghi phải phù hợp với địa vị xã hội, công lao, đức độ, tài năng, tuổi tác của người hành lễ và người nhận lễ. Lễ quy định cụ thể như: Cha là quan đại phu, con là kẻ sĩ thì khi cha chết, con phải dùng lễ của quan đại phu mà chôn cất, dùng lễ của kẻ sĩ để thờ cúng cha. Trong mâm tiệc, khi cùng uống rượu thì người thứ bậc thấp phải mời người có thứ bậc cao hơn uống trước…</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Theo Nho giáo, trong xã hội có 5 mối quan hệ cơ bản là: Vua và tôi, Cha và con, Vợ và chồng, Anh và em, bạn bè.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Nho giáo đề cao sự trung thành với nhà nước quân chủ, chủ trương “Vua sử dụng bề tôi theo lễ, bề tôi phụng thờ Vua theo trung “và cho rằng đó là nhân tố quan trọng góp vào sự ổn định của xã hội. Nho giáo khuyên tầng lớp thống trị phải biết nắm lấy dân. Còn nghĩa vụ của người dân là phải dễ sai khiến. Nho giáo răn dạy người dân rằng nước thịnh hay suy, hưng hay vong, vận mệnh của nước gắn với từng nhà đều do mệnh trời quyết định.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Theo Nho giáo răn dạy thì suốt từ đời này sang đời khác, “dân đen” cứ phải bán mặt cho đất, bán lưng cho trời để nuôi Vua, quan, là những kẻ cai trị, bóc lột mình. Nho giáo cũng từng coi “Dân là gốc Nước” nhưng không có nghĩa là Nho giáo cổ súy tinh thần dân chủ, đấu tranh cho dân chủ. Trong tất cả các bộ sách của Nho giáo, Nho giáo không bao giờ rời bỏ đạo lý “Quân thần” (tức đạo lý Vua – tôi), không bao giờ nói đến một xã hội không có Vua và ở đó người dân được làm chủ.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Nho giáo không hướng con người đến sự phát triển toàn diện. Dù khẳng định tu thân là nhiệm vụ của mọi người nhưng thực ra Nho giáo chỉ quan tâm đến việc học và tu dưỡng của tầng lớp thống trị, nhằm mục đích tối cao là để “bình thiên hạ”. Dựa vào Nho giáo, giai cấp phong kiến qua các triều đại đề ra những quy tắc, chuẩn mực rất khắt khe, gò thần dân vào khuôn khổ của lễ giáo nhưng bản thân họ thường phớt lờ những yêu cầu đạo đức do chính họ đề ra. Đứng trên lập trường giai cấp thống trị của các triều đại phong kiến, Nho giáo đã bảo vệ cho lễ giáo và trật tự của xã hội phong kiến, duy trì chế độ phong kiến tập quyền Trung Quốc tồn tại trên 2000 năm qua. Nho giáo rất có ảnh hưởng đến các quốc gia Châu Á khác, trong đó có Triều Tiên, Hàn Quốc, Nhật Bản, Việt Nam.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Nho giáo đã đem lại hậu quả tiêu cực đối với xã hội Việt Nam trên nhiều mặt. Đó là duy trì tư duy bảo thủ, giáo điều, bất bình đẳng giới, thúc đẩy tư tưởng hám danh, gia trưởng, quan liêu, cửa quyền.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Lễ trong Nho giáo là sợi dây vô hình ràng buộc chặt chẽ suy nghĩ và hành động của con người, khiến nó trở nên cứng nhắc theo một khuôn phép cũ. Tư tưởng chính danh trong Nho giáo kìm hãm tự do của nhân cách tới mức không chấp nhận bất kỳ sáng kiến mới nào của con người, làm con người luôn luôn ở trạng thái nhu thuận “thuật nhi bất tác” (nghĩa là chỉ thuật lại chứ không sáng tạo gì thêm).</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Trong Nho giáo, “Đạo cương” được coi là nội dung cơ bản, chi phối mọi hành vi và dùng làm chuẩn mực đánh giá phẩm hạnh con người, nói rằng “Quân xử thần tử, thần bất tử bất trung” và “phu xử tử vong, tử bất vong bất hiếu” (nghĩa là Vua xử bề tôi phải chết, bề tôi không chết là bất trung. Cha xử con phải chết, con không chết là bất hiếu). Đây là một nhân tố cực kỳ quan trọng giúp xã hội phong kiến Trung Hoa ổn định theo thứ bậc, bảo đảm cho quyền thống trị cha truyền con nối của Thiên tử (Vua – con trời), điều chỉnh hành vi của con người trong xã hội vào khuôn phép của các triều đại phong kiến. Nó đã trở thành lực cản đối với sự phát triển của xã hội, làm cho Trung Quốc và nhiều xã hội phương đông, trong đó có Việt Nam chìm đắm lâu dài trong nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu tự cung tự cấp. Chỉ những xã hội Châu Á không bị ảnh hưởng hoặc đã thoát khỏi ảnh hưởng của Nho giáo như Nhật Bản, mới công nghiệp hóa và hiện đại hóa được nền kinh tế và xã hội của họ.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Nho giáo không giải đáp được vấn đề số phận và yêu cầu giải phóng con người vì nó loại bỏ con đường tư duy trừu tượng. Một điểm đặc trưng của Nho giáo là luôn luôn tư duy trở về quá khứ, ít nói đến hiện tại, không hướng đến tương lai. Đó là thứ tư duy bảo thủ, giáo điều. Cho đến ngày nay, hệ thống chính quyền nào chịu ảnh hưởng của Nho giáo thường “dị ứng” với mọi biến đổi nội tại và những ảnh hưởng từ bên ngoài, cản trở tiếp thu cái mới và hậu quả là cản trở sự phát triển của chính hệ thống đó.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Tư tưởng chính danh của Nho giáo đề cao danh phận, làm cho con người luôn luôn mang tư tưởng hám danh, chạy theo chức vị, danh vọng và bổng lộc đến mức có nhiều người hám danh quên phận (phận sự, nghĩa vụ) và quên cả luân thường đạo lý.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Bất bình đẳng giới là một trong những điểm yếu nhất của Nho giáo. Tư tưởng “nam tôn, nữ ti” (trọng nam khinh nữ) của Nho giáo rất khắc nghiệt. Nho giáo đề cao chữ “hiếu” nhưng lại hạ thấp thân phận phụ nữ. Mâu thuẫn này làm cho quan điểm của Nho giáo về giới mang điển hình của tư tưởng gia trưởng, vô lý và mất nhân đạo trong chủ thuyết của Nho giáo nói về đạo làm người. Chính Khổng Tử viết “phu nhân nan hóa” (đàn bà khó giáo dục) và “đàn bà và tiểu nhân là hai hạng người khó dạy”. Trong hàng ngàn năm qua, người phụ nữ Trung Hoa và phụ nữ ở những nước chịu ảnh hưởng nặng của Nho giáo hầu như không được có vai trò gì trong các lĩnh vực hoạt động xã hội. Đạo “tam tòng” của Nho giáo quy định rất ngặt nghèo “tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử” (người phụ nữ khi ở gia đình phải phục tùng cha, lấy chồng phải phục tùng chồng, chồng chết phải phục tùng con) và “phu xướng phụ tùy” (người chồng nói gì người vợ cũng phải theo).</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Trong quan hệ giữa nam và nữ, Nho giáo quy định “nam nữ thụ thụ bất thân” (nam nữ không được gần nhau). Sách Nho giáo còn viết “nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô” (sinh một con trai là sinh con, sinh mười con gái cũng coi là không sinh) và “bất hiếu hữu tam, vô hậu vi đại” (tội bất hiếu thì có ba tội, nhưng không có con trai nối dõi là tội lớn nhất). Nho giáo chia các thành viên trong mỗi gia đình thành 2 loại người là “Sử” và “Sự”. Sử là người bề trên có quyền dạy bảo người khác. Sự là những người ở thứ bậc dưới. Khi chưa lấy vợ, người con trai là “Sự”. Khi có gia đình riêng, anh ta trở thành “Sử”. Nhưng người phụ nữ thì suốt đời chỉ là “Sự”.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Quan niệm của Nho giáo về “Gia” (nghĩa là nhà), cùng với các chuẩn mực về Cha-con, Chồng-vợ, Anh-em, giữa “Sử” và “Sự”, kết hợp với luận điểm “gốc nước là nhà”, đã tạo ra sức ràng buộc vô hình, khống chế nghiệt ngã con người trong xã hội phong kiến, buộc họ phải tự giác phục tùng những quy phạm đạo đức đó. “Nhà” nói trong Nho giáo thực ra chỉ nói đến nhà của Vua, quan, gia tộc những kẻ thống trị trong xã hội phong kiến, dẫn đến sự hình thành và tồn tại dai dẳng chế độ gia đình trị. Ngày nay, ở một số quốc gia còn chịu ảnh hưởng của Nho giáo vẫn tồn tại hình thái biến dạng của chế độ gia đình trị, tạo bè cánh họ hàng, người thân, gia tộc hóa cơ quan nhà nước, nuôi dưỡng tác phong gia trưởng, vi phạm quyền làm chủ của nhân dân, lũng đoạn quyền lực nhà nước, nhằm tìm kiếm đặc lợi, tham ô, hối lộ, cản trở mọi công cuộc đổi mới và sự phát triển của xã hội.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Đến đây, ta đã có thể nhận ra rằng “Lễ” của Nho giáo không phải là viên linh đan chữa trị những căn bệnh xã hội mà bạn Nguyễn Văn Nghệ nói tới. Để chữa trị những căn bệnh đó, phải bàn đến một câu hỏi khác, để tìm ra đúng nguyên nhân và thuốc chữa: “Tại sao xã hội Việt Nam ngày nay suy đồi đến vậy?”.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Trên thế giới không có một dân tộc nào tự mang sẵn trong mình thuộc tính xấu. Cũng không có dân tộc nào mới hình thành đã là dân tộc văn minh lịch sự. Con người vừa là chủ thể của xã hội, vừa chịu tác động của xã hội. Thiết chế xã hội ảnh hưởng rất lớn đến con người. Xã hội là một hệ thống lớn và mỗi cá nhân trong đó là một chi tiết nhỏ. Dù muốn hay không, sống trong xã hội đó, anh ta hoặc chị ta phải phù hợp với hệ thống đó, mới có thể tồn tại được, và đã vậy “ở trong bầu thì tròn, ở trong ống thì dài”.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Mỗi xã hội đều có Luật pháp, phải dùng Luật pháp để chế tài các hành vi sai trái, nhưng lại phải quan tâm đến tính hệ thống của xã hội đó. Một xã hội vận hành trên một hệ thống sai thì nó sẽ liên tiếp sinh ra nhiều hệ quả xấu. Hệ quả xấu này lại tác động đến con người làm con người “phải xấu” để thích nghi. Chịu khó chiêm nghiệm và suy luận lô-gich, ta sẽ thấy, rất nhiều thói hư tật xấu của người Việt chúng ta hiện nay là hệ quả tất yếu của “lỗi hệ thống”. Nhiều tín hiệu bất ổn cho ta thấy rằng, chúng ta đang vận hành xã hội trên một hệ thống sai. Trong hệ thống này, con người buộc phải tự biến đổi để thích nghi (bạn có thể nhận ra ngay từ chuyện chống tham nhũng, hối lộ, chuyện đòi lại vỉa hè cho người đi bộ).</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Chả thế mà ngày 12/10/2016, ông Vũ Ngọc Hoàng, nguyên ủy viên trung ương ĐCSVN đã phải viết trên báo một phần sự thật: “<em>Lòng tin của nhân dân là nền tảng chính trị quan trọng nhất của một chế độ, một chính quyền. Khi lòng tin không còn thì sẽ mất tất cả. Lý do đầu tiên, quan trọng nhất làm giảm lòng tin của nhân dân là sự hư hỏng đạo đức của cán bộ, đảng viên</em>…”</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Ông viết tiếp: “<em>Vậy thủ phạm chính ở đâu? Đáng lưu ý nhất là sự tha hóa quyền lực. Đó là nguyên nhân chính của mọi hư hỏng</em>”. Từ đó ông tổng kết lại 5 nhóm giải pháp quan trọng, trong đó kiểm soát quyền lực được coi là then chốt.</span></span></div>
<div style="text-align: justify;">
<br /></div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"></span></span><div style="text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Nhưng kiểm soát bằng cách nào? Giáo sư Nguyễn Đình Cống khuyên, muốn kiểm soát quyền lực phải chấp nhận một chế độ đa nguyên chính trị và “tam quyền phân lập”. Không biết Đảng của ông Hoàng có chấp nhận lời khuyên đó không?</span></span></div>
</span></div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-34712530417510518862017-01-23T06:09:00.001-08:002017-01-23T06:09:22.625-08:00CHUYỆN VÀO HỘI NHÀ VĂN<div class="newsdetail-title" style="background-color: white; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19.5px; margin: 0px; padding: 0px; text-align: justify;">
<h2 style="font-size: 1.2em; margin: 0px; padding: 0px;">
CHUYỆN LÀNG VĂN NGHỆ</h2>
<div class="author" style="color: #ff6600; float: left; font-weight: bold; margin: 0px 0px 3px; padding: 0px; width: 545.594px;">
Trần Hồng Giang</div>
<span id="ctl00_ContentPlaceHolder1_lbldate" style="color: #6f6f6f; font-family: arial; font-size: 11px; font-stretch: normal; line-height: normal; padding-top: 2px;">Thứ sáu ngày 20 tháng 1 năm 2017 2:13 PM</span></div>
<div class="newsdetail-content" style="background-color: white; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: 13px; line-height: 19.5px; margin: 5px 0px; padding: 0px; text-align: justify;">
<div align="center" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 14.85px; margin: 12pt 0in; padding: 0px; text-align: left;">
<strong style="font-size: 12pt;"><img align="right" alt="" border="0" height="200" hspace="12" src="http://trannhuong.net/Uploads/2/2017/1TN/4.jpg" style="color: #ff6600; text-align: right;" vspace="12" width="200" /></strong></div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 12pt; margin: 12pt 0in; padding: 0px;">
Giờ nhà cháu kể chuyện mình làm đơn vào hội nhà văn trung ương nhá. Sau khi ra đầu sách thứ 7, một số cụ thân thiết xui nhà cháu đâm đơn vào hội nhà văn cho oách. Nhà cháu bảo, thôi cũng chả cần thiết, cái thân xác nhà em đã thế này thì có đắp thêm cái danh gì vào rồi cũng chỉ đến thế, chả dọa được ai đâu! Rồi nữa, nhỡ có chả may được vào hội nhà văn thật thì em cũng có đi họp hành đàn đúm gì được đâu, khéo không chừng rồi lại phiền ra. Trình bày thế rồi nhưng các cụ ý vẫn nhiệt tình dụ dỗ, bảo: Đây đếch phải là chuyện có cái danh để lòe thiên hạ mà là nó như một sự ghi nhận công sức lao động của mình với văn chương bấy lâu nay, như một sự khẳng định con đường mình đã đang và sẽ đi…v.v… Rồi xong, thế là thằng bé lại bùi tai gật đầu. Sau đó nhà cháu đem cái ý tưởng này đi tham khảo một số cụ khác thì cụ nào cụ nấy đều vỗ tay tán thưởng khiến cho tinh thần càng thêm phấn chấn. Ngay cả hỏi đến ông anh thần đồng Trần Đăng Khoa thì ngài cũng bảo: “Chú làm đơn đi. Anh giới thiệu chú!” Oh yeah! Thế là hết lăn tăn, thế là yên chí nhớn rồi. Cơ mà sau đó thì vì tế nhị nên nhà cháu không dám nhờ thần đồng ký giới thiệu mà nhờ đại ca Văn Công Hùng và đại tỷ Y Ban ký cho nó khách quan. He he<a name='more'></a>…<br />Bắt tay vào việc mới thấy nó nhiêu khê. Đầu tiên là nhà cháu phải nỉ non nhờ bà em Phạm Phong Lan mua giúp cho bộ hồ sơ gửi về Nam Định (vì cái này phải bắt buộc là hồ sơ gốc có mẫu sẵn bán ở trụ sở hội chứ không dùng loại vớ vẩn thông thường). Lúc mua hồ sơ bà ý còn bẩu: “Em lấy luôn hai bộ cho chắc ăn, phòng khi nhỡ bác có viết hỏng phải làm lại.” Ok luôn. Mỗi bộ hồ sơ có vài chục bọ, muỗi nhá. Có hồ sơ cái là bắt đầu hì hụi điền các chi tiết vào. Từ ngày tháng năm sinh cho tới khi cần báo tin cho ai, ở đâu? Rồi lại phải trình cho hội Nam Định triện cái dấu đỏ choét vào để xác nhận thằng này không khai láo. Chả kém gì khai lý lịch kết nạp đảng, kuynh phết.</div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 12pt; margin: 12pt 0in; padding: 0px;">
Lúc ban đầu nhà cháu định đâm đơn vào hội đồng thơ vì trước giờ dù viết văn nhiều hơn nhưng sách lại in ít hơn thơ. Nhưng rồi có bà chị thấy thế liền bẩu: “Mài ngu lắm, dân thơ nó toàn bọn chịu chơi lắm xiền, đú thế đéo nào được mí nó! Chuyển sang văn đi, bên văn dẫu sao cũng đầy rẫy tình người và không xôi thịt.” Thế là thằng bé lại đắn đo nghĩ ngợi xem mình đi đường nào. Đắn đo mãi tận đến khi ký giới thiệu mà ông anh Văn Công Hùng vẫn còn chưa biết đường nào mà ký nên đành phải làm sẵn hai bản gửi ra cho để tùy cơ xử lý. Sau đấy nghĩ ngợi chán thì rồi mới chốt đường văn cho nó đúng với sở trường của mình. Xong hồ sơ là lại phải lo đi nộp. Đường sá xa xôi mà chân cẳng thì quặt quẹo, thế là lại nỉ non nhờ bà em Phong Lan nộp giúp. Xong. Từ đấy là thằng bé bắt đầu ngồi hóng. Tiếp đó thì biết được tin là hồ sơ của mình được xét vào vòng bỏ phiếu, thấy cũng có tý hào hứng. Nhưng rồi sau đó ngay trước thềm cuộc bỏ phiếu thì đã được một bà chị thông tin rằng: “Tao thấy bảo năm nay bọn nó chạy kinh lắm, chả đến lượt mày đâu!” Nghe thế nhưng nhà cháu chả buồn chả vui, nghĩ mình đã xác định là thử tý cho biết thì cái sự được thua chả mấy quan trọng. Sau đó thì trượt thật, đúng như bà chị kia thông tin. Lúc biết tin đó cũng vẫn chả buồn chả vui, nghĩ rất bình thường, nào có gì ghê gớm đâu. Mới lị mình đã là cái đinh, đời còn nhiều người tài cán hơn mình cơ mà. Hội viên hay không thì mình vẫn thế, chả béo thêm được lạng nào, đúng như cái câu lâu nay đã được xem như tuyên ngôn của nhà cháu “Phấn son có trát lên môi/ Xác thân cũng vẫn thế thôi… ích gì!”. Vậy là thôi, cũng không để ý hay lăn tăn nghĩ ngợi gì đến sự ý nữa.</div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 12pt; margin: 12pt 0in; padding: 0px;">
Vậy rồi cơ mà rồi đến khi xem cái danh sách kết nạp mới thì nhà cháu choáng thực sự. Chưa đến nỗi xỉu tại chỗ nhưng cũng làm cái thằng người đờ đẫn mất vài ngày. Choáng là bởi thấy trong cái danh sách ấy có độ dăm mạng nhà cháu biết rất rõ cả về trình văn chương lẫn tư cách con người, thậm chí có vài mạng trong số ấy còn được nhà cháu biên tập sửa chữa cho để sau đó tác phẩm của họ có thể được gọi là thơ, là văn. Choáng nữa là bởi trong cái danh sách ấy lại không có mặt hai ông anh mà lâu nay nhà cháu vẫn nể trọng về tài văn và cách sống là ông Mai Tiến Nghị và Trần Thanh Cảnh. Ông Cảnh chính là người đã đoạt giải văn xuôi của chính hội nhà văn vào năm 2015, còn ông Nghị cũng từng có mấy cái giải của báo Văn nghệ và vô số những giải thưởng văn chương khác. Thế vậy mà hai ông anh cùng trượt ráo cả thì dạng như mình nó là quá bèo bọt rồi. Đem cái thắc mắc ấy đi hỏi một cụ thơ có số má trong làng văn từng là ủy viên hội đồng rằng sao người ấy người kia không được vào mà người này người khác lại đỗ, nhẽ mà người ta không đọc tác phẩm trước khi xét à? Cụ ý mới giả nhời rằng: “Đèo mịa, làm chó gì có ai đọc! Tao làm tao biết rồi, hội đồng họp có vài buổi thì sao mà đọc nổi hàng mấy trăm cuốn sách, đọc được có họa là thánh!” Hỏi tiếp rằng, thế không đọc thì căn cứ vào đâu để xét? Cụ ý lại bẩu: “Người ta xét bằng cái khác chứ có xét bằng cái ấy đâu!”.<br />Ôi giời cao đất thấp ơi, dù không muốn tin vào những lời đồn thổi lâu nay rằng thì là đứa nào muốn vào được hội thì hoặc phải bằng vốn tự có, hoặc trong túi phải có ít nhất vài ba chục củ trở lên thì hãy nói chuyện, nhưng những lời ấy nó cứ hiện lên mồn một và ám ảnh trong đầu. (Hôm rồi thấy cụ Nguyễn Trọng Tạo còn đăng đàn bảo giá cả có khi còn tăng lên đến một vài trăm củ tùy vào từng trường hợp). Thế thôi, đến nước này thì nhà cháu xin thua ạ, hãi rồi ạ! Nói thật, cỡ như nhà cháu mò mẫm kiếm cắn được tý xiền nó khó khăn lắm, đủ để có cái đút vào mồm cho khỏi chết đói là may rồi, sức đâu mà đú. Vậy nên thôi nhà cháu xin dừng cuộc chơi ở đây ạ! Rõ thật là ân hận quá vì mình như thằng điếc nên không sợ súng. Nhưng thôi, có thế thì mới hay rằng:</div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 12pt; margin: 12pt 0in; padding: 0px;">
<em>Xa trông cứ ngỡ thật tuyệt vời<br />Dính vào rồi mới biết khó xơi<br />Cổng hội nhà văn cao vời vợi<br />Biết đến bao giờ mới tới nơi!<br />Nhan sắc trong người em chả có<br />Tài khoản ngân hàng cũng rất vơi<br />Thế thì bảo sao mà dám đú<br />Thôi đành chấp nhận bỏ cuộc chơi!</em></div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 12pt; margin: 12pt 0in; padding: 0px;">
Thôi, thế là nhà cháu quyết định quay về với cái máng lợn của mình ạ! Sẽ vẫn tiếp tục gõ chữ cho thỏa cái thú vui chữ nghĩa của mình và có cơ hội thì bán để kiếm xèng nhưng sẽ không còn dám mơ mộng gì đến những thứ son phấn phù du nữa.<br />Hôm rồi lại muối mặt đi nhờ bà em Phong Lan rút hộ cái hồ sơ, thế nhưng bà ý thẽ thọt bảo: “Cái này thì em chả giúp được đâu vì quy định là phải chính chủ mới được rút. Kể cả ủy quyền cũng không được vì sợ nhỡ đâu có đứa đểu lại tự ủy quyền đi rút của thằng khác cho chết mịa nó không được vào hội thì sao?” Nghe bà ý nói thế cũng phải. Cũng phải đề phòng các thế lực thù định hãm hại nhau làm giả giấy ủy quyền rồi đi rút hồ sơ của đối phương để mày mất cơ hội vào cái hội bố mày đang ao ước chứ. Có phỏng ạ? Cơ mà vác được cái xác từ Nam Định lên được đến phố cụ đồ mù là mất đứt hai củ xiền taxi đấy, xót ruột lắm! Khổ thế, chưa biết phải làm thế nào nữa!</div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 12pt; margin: 12pt 0in; padding: 0px;">
P/s: Tiện thể nói thêm, nhà cháu vưỡn còn dư một bộ hồ sơ xin kết nạp hội nhà văn nữa. Cụ nào cần thì nhà cháu để lại cho ạ!</div>
<div style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 12pt; margin: 12pt 0in; padding: 0px;">
Theo Fb Trần Hồng Giang</div>
</div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-65522466579895933312016-12-15T02:44:00.001-08:002016-12-15T02:45:52.223-08:00ĐẠO GIA TÔTheo blog Nhuyễn Thông)<br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Đạo Gia Tô gốc ở Do Thái mà ra. Nguyên dân Do Thái (Juifs) ở về phía tây Tiểu Á Tế Á, xưa nay vẫn sùng phụng một vị thần Jehovah. Dân tin rằng thần Jehovah sáng lập nên trời đất và tạo thành ra muôn vật, sau lại tạo ra người theo như hình dung của thần, đàn ông thì gọi là Adam, đàn bà thì gọi là Eva, cho ở vườn cực lạc để cai quản các giống thú vật và được ăn các thứ quả, chỉ trừ ra không được ăn quả cây táo của thần cấm mà thôi. Đến sau, quỷ thấy người được sung sướng, mới xúi Eve ăn quả cây táo và đem cho chồng ăn nữa. Khi ăn rồi mới biết mình trần truồng là xấu xa. Đến lúc thần lại thăm vườn thì người ấy chạy đi trốn. Thần giận bèn đuổi người xuống phàm trần, để cho chịu những điều cực khổ, nhưng lại hứa rằng sau sẽ sai người xuống chuộc tội cho.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Ấy là những sự tôn tín của dân Do Thái. Dân Do Thái bị dân Ai Cập (Egypte) áp chế bắt đi làm nô lệ, chịu nhiều điều cực khổ. Mãi về sau mới có một ngưòi tên là Moise đem dân về xứ Gia Lộ Tát Lĩnh (Jérusalem) làm đền thờ thần Jehovah mà theo giữ lời thập giới. Có một đảng thầy tu giữ đền và cai quản dân. Trong bọn thầy tu thường có những người tiên tri gọi là Prophète, bảo dân Do Thái rằng: thần Jehovah sắp sai người xuống chuộc tội cho dân và cho dân được vinh hiển hơn dân khác.</span><br />
<a name='more'></a><br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Sau các thầy tu gọi là bọn Pharisiens cứ vin tiếng thần ra để làm điều bậy bạ và ăn hiếp dân, bấy giờ mới có Đức Gia Tô (Jésus) ra đời, cải lương đạo khác, gọi là đạo Thiên Chúa.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Cứ theo sách của bác sĩ Âu châu thì Đức Gia Tô sinh tại thành Nã Tát Lặc (Nazaretb) là một tỉnh nhỏ ở xứ Gia Lị Lị (Galliée) ở đông Thổ Nhĩ Kỳ (tức là Tiểu Á Tế Á) vào chừng năm Nguyên thủy đời vua Hiếu Bình nhà Hán. Lịch tây kỷ nguyên, bắt đầu ngày tháng từ năm ấy.</span><a href="https://www.blogger.com/null" name="more" style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;"></a><br />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Sách bác sĩ lại nói: Phụ thân Ngài là Joseph, mẫu thân Ngài là Maria, và Ngài cũng có nhiều anh em. Nhưng cứ lời tục truyền thì bà Maria cảm thần mộng mà sinh ra Ngài, mà ông Joseph là cha nuôi mà thôi. Tính ngài rất thông minh, trước học theo đạo Do Thái, sau thấy bọn thầy tu làm nhiều chuyện bậy bạ hại dân thì mới lập ra môn đạo khác để cứu đời. Mục đích đạo Thiên Chúa thì chỉ cốt dạy người ta lấy sự yêu mến tôn kính đức Thiên Chúa làm gốc, mà sự thờ kính cốt ở trong lòng không cần gì trang sức bề ngoài. Đối với người ta thì cốt giữ bụng từ bi nhân thứ, coi nhau như anh em ruột một nhà, mà ai ai cũng bình đẳng cả.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Môn đồ tin theo mỗi ngày một đông. Bọn thầy chùa đạo Do Thái sợ mất quyền lợi, mới xui quan La Mã làm hại, song dẫu đức Gia Tô bị hại mà người tin theo lại càng nhiều. Sau này các môn đồ lại đem đạo ấy mà truyền bá đi các nơi. Ông Saint Pierre thì sang truyền giáo bên La Mã, ông Saint Paul thì sang truyền giáo bên Hy Lạp, rồi rải rác đi khắp nơi, ai ai cũng tôn Ngài là con của Thiên Chúa, thay cha mà xuống cứu dân.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Trong khoảng đệ ngũ thế kỷ, các nước bên Âu châu tôn tín đạo Thiên Chúa rất thịnh. Mở ra một tòa Giám đốc tại kinh đô La Mã mà công cử một người làm Giáo Hoàng để coi việc giáo. Từ đệ thập thế kỷ trở về, các nước có việc gì to cũng phải xin phép đến Giáo Hoàng. Các vua nối ngôi, được Giáo Hoàng làm lễ gia miện (đội mũ) cho là vinh hiển lắm. Mà quyền chính trị cũng về tay Giáo Hoàng.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Vào hồi thập lục thế kỷ, có người Nhật Nhĩ Man tên là Mã Đinh Lộ Đắc (Martin Luther) và người học trò tên là Ước Hàn Gia Nhĩ (người Pháp) dựng ra môn giáo mới để phản đối với đạo Thiên Chúa, vì thế trong tôn giáo phân ra làm hai đàng đánh nhau chết hại rất nhiều. Giáo Hoàng khi ấy quyền hành không mạnh bằng khi trước, mới tìm cách để truvền đạo ra hoàn cầu.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Đạo Thiên Chúa truyền sang nước ta, kể cũng đã lâu. Cứ trong Quốc sử chép thì đời Nguyên Hòa nguyên niên nhà Lê (1523), người nước Hà Lan tên là I Nê Khu, mới bắt đầu đến các địa phương Nam Chân, Dao Thủy (thuộc tỉnh Nam Định ngày nay) giảng đạo Thiên chúa. Ở sách Tây thì chép rằng: các thầy Dòng bên Âu châu năm 1615 đến xứ Nam kỳ. Năm 1626 thì đến xứ Bắc kỳ; các thầy ấy là người nước Pháp, nước Tây Ban Nha và người nước Nhật Nhĩ Man.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Vậy thì đạo truyền sang nước ta, chắc là bắt đầu là người Hà Lan, mà người các nước là tiếp theo đến sau để truyền giáo cả.</span><br />
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">
<br />
Trong năm 1765, Giáo hội cử thầy Bá Đa Lộc (Pigneau de Béhaine) sang giảng giáo ở các miền Xiêm La, Tây Trúc, Cao Man. Năm 1780 thì thầy Bá Đa Lộc đến miền Biên Hòa, dựng nên nhà thờ để giảng đạo. Năm 1783 Gia Long bấy giờ là chúa Nam kỳ, nhân vì đánh nhau với Nguyễn Huệ bị thua phải tránh nạn, gặp Bá Đa Lộc ở Cà Mau, nói chuyện với nhau vui lòng lắm. Gia Long mới cậy Ngài đem Hoàng tử Cảnh về cầu cứu bên nước Pháp.</div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">
<br />
Đến đời Thiệu Trị, Tự Đức thì nước ta nghiêm cấm người theo đạo Thiên Chúa, song chẳng bao lâu vì chuyện ấy mà gây nên mối hiềm khích với nước Pháp. Từ lúc vua nước ta và nước Pháp lập hòa ước thì đạo Thiên Chúa lại thịnh hành ở xứ ta.<br />
<br />
Quy thức của người theo đạo Thiên Chúa, mỗi người phải đeo một bộ câu rút, ở nhà thì thờ tượng Thiên Chúa và cây Thánh giá hình như chữ thập (+), tức là một thứ hình cụ khi Đức Chúa bị nạn thay tội cho trần gian. Đeo vào mình để làm một sự kỷ niệm cho lúc nào cũng trông thấy công đức của Chúa.<br />
<br />
Mỗi ngày trước khi hai bữa ăn cơm và lúc đi ngủ lúc mới thức dậy, phải chỉ tay lên trán, hai vai và ngực gọi là làm dấu, rồi tụng một bài cầu nguyện, nghĩa là chúc tụng công đức của Thiên Chúa mà cầu Chúa cho mình được cái lòng yêu mến Ngài mãi mãi. Mỗi một chủ nhật và ngày lễ thì các người có đạo phải đến nhà thờ quỳ trước tượng Thiên Chúa mà cầu kinh, đoạn rồi vào một nhà riêng quỳ trước mặt ông cố mà thú tội. Ông cố ban cho ăn một miếng bánh thánh cho được gội nhuần ơn Chúa.<br />
<br />
Người theo đạo chỉ được phép lấy một vợ một chồng. Khi mới cưới, vợ chồng phải đem nhau đến nhà thờ làm phép cưới, ông cố chúc cho một vài câu rồi rảy nước phép mà rửa tội cho. Khi sinh con, khi chết, cũng đều đem đến nhà thờ rửa tội.<br />
<br />
Mỗi năm có ngày thứ tư gọi là ngày vào mùa (Cendres) và một ngày chủ nhật gọi là ngày ra mùa (Pâque). Trong khoảng hai ngày ấy cả thảy bốn mươi ngày thì nhà theo đạo cứ ngày thứ tư và thứ sáu phải ăn chay (kiêng thịt, còn cá và trứng thì ăn được). Nghĩa là trong những ngày Đức Chúa bị nạn thì phải kiêng kỵ, đến ngày ra mùa là ngày Phục sinh thì mới thôi. Còn quanh năm thì thường ngày thứ sáu bao giờ cũng phải ăn chay.<br />
<br />
Mỗi năm về ngày hai mươi lăm tháng Décembre là ngày sinh nhật Đức Chúa thì các nhà thờ làm lễ Noel, ngày mười lăm tháng Aout là ngày thánh Mẫu lên trời thì các nhà thờ làm lễ Assomption. Người có đạo đến lễ đông lắm. Lại có một ngày nhà thờ rước đi quanh phố, gọi là lễ Fête Dieu, rước vui lắm.<br />
<br />
Người đi tu chia làm hai thứ : một thứ vào nhà tu, chỉ chuyên nghề tụng niệm suốt cả đời, mà cách ăn ở thì rất khổ hạnh. Một thứ thì phải học cho giỏi khoa thần học và biết đủ mọi lễ nhà thờ, ai thi đỗ thì mới được phép làm lễ ở nhà thờ và được cử đi làm cố, làm giám mục, v.v..<br />
<br />
Nước ta khi trước rất mộ nho giáo, mà nho giáo thì trọng nhất là việc tế tự, thấy đạo Thiên Chúa chỉ sùng bái riêng một thần, ngoài ra không lễ bái gì nữa, cho nên coi là đạo phản đối mà sinh ra lắm sự tàn ngược. Song cứ xét cái chủ ý của đạo Thiên Chúa thì chỉ cốt khuyên người ta phải thương yêu nhau, cũng chẳng khác gì lòng nhân thứ của đạo nho, lòng từ bi của đạo Phật. Vậy mới biết Thánh nào cũng vậy, cũng chỉ dạy người ta lấy sự làm lành mà thôi. Người ta không xét đến nơi đến chốn mà cứ thấy lạ tai lạ mắt thì đem lòng hiềm nghi lẫn nhau, chẳng qua chỉ gây nên mối họa loạn, mà hại lẫn nhau thực là điều trái với tôn chỉ của đạo giáo mình cả.<br />
<br />
Vả lại lòng tin tưởng của người ta nên mặc cho người ta được tự do, sao nên lấy ý riêng của mình mà ngăn cấm, ấy lại là trái với lẽ công bằng nữa.<br />
<br />
Bây giờ thì nước nào cũng đã rõ cái lẽ tự do tôn giáo, đạo thịnh hay suy chỉ cốt bởi lòng người tôn tín nhiều hay ít, chớ không còn thói ghen ghét nhau như xưa nữa.<br />
<br />
<b>Phan Kế Bính</b><br />
(Theo <i>Việt Nam phong tục</i>, chương 11)<br />
<br />
<b>Nguyễn Thông chú giải một vài từ cho rõ:</b><br />
-Tiểu Á Tế Á: phiên âm từ tiếng Hán, tức nước Thổ Nhĩ Kỳ.<br />
-Gia Tô: phiên âm từ Jesus (Giê Su), tên của Đức Chúa. Đạo do Đức Chúa Jesus khởi xướng còn gọi là đạo Gia Tô, hoặc đạo Thiên Chúa.<br />
-Thần Jehovah: tức Đức Chúa Trời.<br />
-Đệ ngũ thế kỷ: tức là thế kỷ thứ 5 sau Công nguyên.<br />
-Đệ thập thế kỷ: tức là thế kỷ thứ 10 sau Công nguyên.<br />
-Nhật Nhĩ Man: phiên âm từ tiếng Hán, tức là nước Đức.<br />
-Dao Thủy: tức huyện Giao Thủy (tỉnh Nam Định).<br />
-Bộ câu rút: là cây thánh giá có Chúa bị hành hình đóng đinh trên đó, còn gọi là cây thập ác.<br />
-Làm dấu: Động tác theo thứ tự chỉ tay lên: trán, ngực, vai trái, vai phải; tức là tạo thành dấu thập, tưởng nhớ đến Chúa bị nạn.<br />
-Tháng Décembre: tức là tháng 12. Ngày 25 tháng 12 gọi là ngày Giáng Sinh, kỷ niệm Đức Chúa Giê Su ra đời.<br />
-Aoùt: tức là tháng 8.</div>
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Đạo Gia Tô gốc ở Do Thái mà ra. Nguyên dân Do Thái (Juifs) ở về phía tây Tiểu Á Tế Á, xưa nay vẫn sùng phụng một vị thần Jehovah. Dân tin rằng thần Jehovah sáng lập nên trời đất và tạo thành ra muôn vật, sau lại tạo ra người theo như hình dung của thần, đàn ông thì gọi là Adam, đàn bà thì gọi là Eva, cho ở vườn cực lạc để cai quản các giống thú vật và được ăn các thứ quả, chỉ trừ ra không được ăn quả cây táo của thần cấm mà thôi. Đến sau, quỷ thấy người được sung sướng, mới xúi Eve ăn quả cây táo và đem cho chồng ăn nữa. Khi ăn rồi mới biết mình trần truồng là xấu xa. Đến lúc thần lại thăm vườn thì người ấy chạy đi trốn. Thần giận bèn đuổi người xuống phàm trần, để cho chịu những điều cực khổ, nhưng lại hứa rằng sau sẽ sai người xuống chuộc tội cho.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Ấy là những sự tôn tín của dân Do Thái. Dân Do Thái bị dân Ai Cập (Egypte) áp chế bắt đi làm nô lệ, chịu nhiều điều cực khổ. Mãi về sau mới có một ngưòi tên là Moise đem dân về xứ Gia Lộ Tát Lĩnh (Jérusalem) làm đền thờ thần Jehovah mà theo giữ lời thập giới. Có một đảng thầy tu giữ đền và cai quản dân. Trong bọn thầy tu thường có những người tiên tri gọi là Prophète, bảo dân Do Thái rằng: thần Jehovah sắp sai người xuống chuộc tội cho dân và cho dân được vinh hiển hơn dân khác.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Sau các thầy tu gọi là bọn Pharisiens cứ vin tiếng thần ra để làm điều bậy bạ và ăn hiếp dân, bấy giờ mới có Đức Gia Tô (Jésus) ra đời, cải lương đạo khác, gọi là đạo Thiên Chúa.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Cứ theo sách của bác sĩ Âu châu thì Đức Gia Tô sinh tại thành Nã Tát Lặc (Nazaretb) là một tỉnh nhỏ ở xứ Gia Lị Lị (Galliée) ở đông Thổ Nhĩ Kỳ (tức là Tiểu Á Tế Á) vào chừng năm Nguyên thủy đời vua Hiếu Bình nhà Hán. Lịch tây kỷ nguyên, bắt đầu ngày tháng từ năm ấy.</span><a href="https://www.blogger.com/null" name="more" style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;"></a><br />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Sách bác sĩ lại nói: Phụ thân Ngài là Joseph, mẫu thân Ngài là Maria, và Ngài cũng có nhiều anh em. Nhưng cứ lời tục truyền thì bà Maria cảm thần mộng mà sinh ra Ngài, mà ông Joseph là cha nuôi mà thôi. Tính ngài rất thông minh, trước học theo đạo Do Thái, sau thấy bọn thầy tu làm nhiều chuyện bậy bạ hại dân thì mới lập ra môn đạo khác để cứu đời. Mục đích đạo Thiên Chúa thì chỉ cốt dạy người ta lấy sự yêu mến tôn kính đức Thiên Chúa làm gốc, mà sự thờ kính cốt ở trong lòng không cần gì trang sức bề ngoài. Đối với người ta thì cốt giữ bụng từ bi nhân thứ, coi nhau như anh em ruột một nhà, mà ai ai cũng bình đẳng cả.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Môn đồ tin theo mỗi ngày một đông. Bọn thầy chùa đạo Do Thái sợ mất quyền lợi, mới xui quan La Mã làm hại, song dẫu đức Gia Tô bị hại mà người tin theo lại càng nhiều. Sau này các môn đồ lại đem đạo ấy mà truyền bá đi các nơi. Ông Saint Pierre thì sang truyền giáo bên La Mã, ông Saint Paul thì sang truyền giáo bên Hy Lạp, rồi rải rác đi khắp nơi, ai ai cũng tôn Ngài là con của Thiên Chúa, thay cha mà xuống cứu dân.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Trong khoảng đệ ngũ thế kỷ, các nước bên Âu châu tôn tín đạo Thiên Chúa rất thịnh. Mở ra một tòa Giám đốc tại kinh đô La Mã mà công cử một người làm Giáo Hoàng để coi việc giáo. Từ đệ thập thế kỷ trở về, các nước có việc gì to cũng phải xin phép đến Giáo Hoàng. Các vua nối ngôi, được Giáo Hoàng làm lễ gia miện (đội mũ) cho là vinh hiển lắm. Mà quyền chính trị cũng về tay Giáo Hoàng.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Vào hồi thập lục thế kỷ, có người Nhật Nhĩ Man tên là Mã Đinh Lộ Đắc (Martin Luther) và người học trò tên là Ước Hàn Gia Nhĩ (người Pháp) dựng ra môn giáo mới để phản đối với đạo Thiên Chúa, vì thế trong tôn giáo phân ra làm hai đàng đánh nhau chết hại rất nhiều. Giáo Hoàng khi ấy quyền hành không mạnh bằng khi trước, mới tìm cách để truvền đạo ra hoàn cầu.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Đạo Thiên Chúa truyền sang nước ta, kể cũng đã lâu. Cứ trong Quốc sử chép thì đời Nguyên Hòa nguyên niên nhà Lê (1523), người nước Hà Lan tên là I Nê Khu, mới bắt đầu đến các địa phương Nam Chân, Dao Thủy (thuộc tỉnh Nam Định ngày nay) giảng đạo Thiên chúa. Ở sách Tây thì chép rằng: các thầy Dòng bên Âu châu năm 1615 đến xứ Nam kỳ. Năm 1626 thì đến xứ Bắc kỳ; các thầy ấy là người nước Pháp, nước Tây Ban Nha và người nước Nhật Nhĩ Man.</span><br />
<br style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;" />
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: "arial" , "tahoma" , "helvetica" , "freesans" , sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">Vậy thì đạo truyền sang nước ta, chắc là bắt đầu là người Hà Lan, mà người các nước là tiếp theo đến sau để truyền giáo cả.</span><br />
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">
<br />
Trong năm 1765, Giáo hội cử thầy Bá Đa Lộc (Pigneau de Béhaine) sang giảng giáo ở các miền Xiêm La, Tây Trúc, Cao Man. Năm 1780 thì thầy Bá Đa Lộc đến miền Biên Hòa, dựng nên nhà thờ để giảng đạo. Năm 1783 Gia Long bấy giờ là chúa Nam kỳ, nhân vì đánh nhau với Nguyễn Huệ bị thua phải tránh nạn, gặp Bá Đa Lộc ở Cà Mau, nói chuyện với nhau vui lòng lắm. Gia Long mới cậy Ngài đem Hoàng tử Cảnh về cầu cứu bên nước Pháp.</div>
<div style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 18.48px;">
<br />
Đến đời Thiệu Trị, Tự Đức thì nước ta nghiêm cấm người theo đạo Thiên Chúa, song chẳng bao lâu vì chuyện ấy mà gây nên mối hiềm khích với nước Pháp. Từ lúc vua nước ta và nước Pháp lập hòa ước thì đạo Thiên Chúa lại thịnh hành ở xứ ta.<br />
<br />
Quy thức của người theo đạo Thiên Chúa, mỗi người phải đeo một bộ câu rút, ở nhà thì thờ tượng Thiên Chúa và cây Thánh giá hình như chữ thập (+), tức là một thứ hình cụ khi Đức Chúa bị nạn thay tội cho trần gian. Đeo vào mình để làm một sự kỷ niệm cho lúc nào cũng trông thấy công đức của Chúa.<br />
<br />
Mỗi ngày trước khi hai bữa ăn cơm và lúc đi ngủ lúc mới thức dậy, phải chỉ tay lên trán, hai vai và ngực gọi là làm dấu, rồi tụng một bài cầu nguyện, nghĩa là chúc tụng công đức của Thiên Chúa mà cầu Chúa cho mình được cái lòng yêu mến Ngài mãi mãi. Mỗi một chủ nhật và ngày lễ thì các người có đạo phải đến nhà thờ quỳ trước tượng Thiên Chúa mà cầu kinh, đoạn rồi vào một nhà riêng quỳ trước mặt ông cố mà thú tội. Ông cố ban cho ăn một miếng bánh thánh cho được gội nhuần ơn Chúa.<br />
<br />
Người theo đạo chỉ được phép lấy một vợ một chồng. Khi mới cưới, vợ chồng phải đem nhau đến nhà thờ làm phép cưới, ông cố chúc cho một vài câu rồi rảy nước phép mà rửa tội cho. Khi sinh con, khi chết, cũng đều đem đến nhà thờ rửa tội.<br />
<br />
Mỗi năm có ngày thứ tư gọi là ngày vào mùa (Cendres) và một ngày chủ nhật gọi là ngày ra mùa (Pâque). Trong khoảng hai ngày ấy cả thảy bốn mươi ngày thì nhà theo đạo cứ ngày thứ tư và thứ sáu phải ăn chay (kiêng thịt, còn cá và trứng thì ăn được). Nghĩa là trong những ngày Đức Chúa bị nạn thì phải kiêng kỵ, đến ngày ra mùa là ngày Phục sinh thì mới thôi. Còn quanh năm thì thường ngày thứ sáu bao giờ cũng phải ăn chay.<br />
<br />
Mỗi năm về ngày hai mươi lăm tháng Décembre là ngày sinh nhật Đức Chúa thì các nhà thờ làm lễ Noel, ngày mười lăm tháng Aout là ngày thánh Mẫu lên trời thì các nhà thờ làm lễ Assomption. Người có đạo đến lễ đông lắm. Lại có một ngày nhà thờ rước đi quanh phố, gọi là lễ Fête Dieu, rước vui lắm.<br />
<br />
Người đi tu chia làm hai thứ : một thứ vào nhà tu, chỉ chuyên nghề tụng niệm suốt cả đời, mà cách ăn ở thì rất khổ hạnh. Một thứ thì phải học cho giỏi khoa thần học và biết đủ mọi lễ nhà thờ, ai thi đỗ thì mới được phép làm lễ ở nhà thờ và được cử đi làm cố, làm giám mục, v.v..<br />
<br />
Nước ta khi trước rất mộ nho giáo, mà nho giáo thì trọng nhất là việc tế tự, thấy đạo Thiên Chúa chỉ sùng bái riêng một thần, ngoài ra không lễ bái gì nữa, cho nên coi là đạo phản đối mà sinh ra lắm sự tàn ngược. Song cứ xét cái chủ ý của đạo Thiên Chúa thì chỉ cốt khuyên người ta phải thương yêu nhau, cũng chẳng khác gì lòng nhân thứ của đạo nho, lòng từ bi của đạo Phật. Vậy mới biết Thánh nào cũng vậy, cũng chỉ dạy người ta lấy sự làm lành mà thôi. Người ta không xét đến nơi đến chốn mà cứ thấy lạ tai lạ mắt thì đem lòng hiềm nghi lẫn nhau, chẳng qua chỉ gây nên mối họa loạn, mà hại lẫn nhau thực là điều trái với tôn chỉ của đạo giáo mình cả.<br />
<br />
Vả lại lòng tin tưởng của người ta nên mặc cho người ta được tự do, sao nên lấy ý riêng của mình mà ngăn cấm, ấy lại là trái với lẽ công bằng nữa.<br />
<br />
Bây giờ thì nước nào cũng đã rõ cái lẽ tự do tôn giáo, đạo thịnh hay suy chỉ cốt bởi lòng người tôn tín nhiều hay ít, chớ không còn thói ghen ghét nhau như xưa nữa.<br />
<br />
<b>Phan Kế Bính</b><br />
(Theo <i>Việt Nam phong tục</i>, chương 11)<br />
<br />
<b>Nguyễn Thông chú giải một vài từ cho rõ:</b><br />
-Tiểu Á Tế Á: phiên âm từ tiếng Hán, tức nước Thổ Nhĩ Kỳ.<br />
-Gia Tô: phiên âm từ Jesus (Giê Su), tên của Đức Chúa. Đạo do Đức Chúa Jesus khởi xướng còn gọi là đạo Gia Tô, hoặc đạo Thiên Chúa.<br />
-Thần Jehovah: tức Đức Chúa Trời.<br />
-Đệ ngũ thế kỷ: tức là thế kỷ thứ 5 sau Công nguyên.<br />
-Đệ thập thế kỷ: tức là thế kỷ thứ 10 sau Công nguyên.<br />
-Nhật Nhĩ Man: phiên âm từ tiếng Hán, tức là nước Đức.<br />
-Dao Thủy: tức huyện Giao Thủy (tỉnh Nam Định).<br />
-Bộ câu rút: là cây thánh giá có Chúa bị hành hình đóng đinh trên đó, còn gọi là cây thập ác.<br />
-Làm dấu: Động tác theo thứ tự chỉ tay lên: trán, ngực, vai trái, vai phải; tức là tạo thành dấu thập, tưởng nhớ đến Chúa bị nạn.<br />
-Tháng Décembre: tức là tháng 12. Ngày 25 tháng 12 gọi là ngày Giáng Sinh, kỷ niệm Đức Chúa Giê Su ra đời.<br />
-Aoùt: tức là tháng 8.</div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-72528547347257612002016-11-21T03:04:00.000-08:002016-11-21T03:09:25.402-08:00<div class="MsoNormal">
NƯỚC MỸ</div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-size: 12.0pt;">(Thơ Nguyễn Long)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Nước Mỹ ở tận xa xôi</div>
<div class="MsoNormal">
mà gần gụi với quê tôi thế này.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Đô la lên xuống ngày ngày</div>
<div class="MsoNormal">
để quê tôi cũng vơi đày buồn vui.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Chẳng ai khiến, chẳng ai xui</div>
<div class="MsoNormal">
nước Mỹ bầu cử quê tôi ngóng chờ.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Bao người ra ngẩn vào ngơ</div>
<div class="MsoNormal">
lão Trăm sao thắng bà Cờ lin tơn?</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Nhất quê mình, chẳng đâu hơn</div>
<div class="MsoNormal">
mà dân tôi vẫn ngày đêm ước thầm</div>
<div class="MsoNormal">
được sang nước Mỹ một lần</div>
<div class="MsoNormal">
để sờ… đầu gối tượng thần Tự do.<br />
<br />
Tháng 11/2016</div>
<div class="MsoNormal">
</div>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdHv8OicbXzNC80SaCTj7jMcI9DencDsn3jiiD-DywfVBLG72NkQiq363w9ECVvI5C5eOzpNPsVF6LstKvKePoP6eL_kQJr35KQDMvTmMrUfjvPgb0kE3922EB9HyU2qUSvp78miMk7TU/s1600/B%25E1%25BA%25A6U+C%25E1%25BB%25AC+M%25E1%25BB%25B8.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdHv8OicbXzNC80SaCTj7jMcI9DencDsn3jiiD-DywfVBLG72NkQiq363w9ECVvI5C5eOzpNPsVF6LstKvKePoP6eL_kQJr35KQDMvTmMrUfjvPgb0kE3922EB9HyU2qUSvp78miMk7TU/s1600/B%25E1%25BA%25A6U+C%25E1%25BB%25AC+M%25E1%25BB%25B8.jpg" /></a><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgReldz4rEKGYwqIdQfmMEP1oT8l7KJVwUQ5gGZnjT4FnJ-1kcZESv9tB4EAjsBJh56-QshPnNYfw6GvZqlDpnejW7fM_NUaOvHTajMwSa-dZhh67uHpf0gypgohZ86ZXkLY_67Gap-Boc/s1600/tTH%25E1%25BA%25A6N+T%25E1%25BB%25B0+DO.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgReldz4rEKGYwqIdQfmMEP1oT8l7KJVwUQ5gGZnjT4FnJ-1kcZESv9tB4EAjsBJh56-QshPnNYfw6GvZqlDpnejW7fM_NUaOvHTajMwSa-dZhh67uHpf0gypgohZ86ZXkLY_67Gap-Boc/s1600/tTH%25E1%25BA%25A6N+T%25E1%25BB%25B0+DO.jpg" /></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br />
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJTfn5hXdhIocDj24y_N67yB5XrbGq7RecSMA-8BOA-HBiKlQTt0BKv25lqSWrV4jNgCCUfJMzEFFdjYKpjWQf2RtpEzvocgC637RjQkKL1rXJ5xDxmI4NizkvvOWorX88HQqElgG5hEQ/s1600/i%25C4%2590%25C3%2594+LA+M%25E1%25BB%25B8.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiJTfn5hXdhIocDj24y_N67yB5XrbGq7RecSMA-8BOA-HBiKlQTt0BKv25lqSWrV4jNgCCUfJMzEFFdjYKpjWQf2RtpEzvocgC637RjQkKL1rXJ5xDxmI4NizkvvOWorX88HQqElgG5hEQ/s1600/i%25C4%2590%25C3%2594+LA+M%25E1%25BB%25B8.jpg" /></a></div>
<o:p></o:p>nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-18303966075024628792016-08-13T06:11:00.000-07:002016-08-13T06:11:15.743-07:00ĐỌC LẠI MỘT BÀI KÝ<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.524px; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="background-color: white;"><span style="font-family: arial, helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"><span style="font-size: large;"><span style="color: #cc0000;"><span style="font-size: medium;">Phùng Gia Lộc:</span><br />Cái đêm hôm ấy... đêm gì? </span></span></span></span><br /><span style="font-family: arial, helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"><b>(đăng trên báo Văn Nghệ, năm 1987)</b></span></span></span><div style="text-align: right;">
<span style="font-family: arial, helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white; font-size: x-small;">.</span></span></div>
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; box-shadow: rgba(0, 0, 0, 0.498039) 1px 1px 5px; color: #333333; float: left; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.524px; line-height: 20.286px; margin-right: 1em; padding: 8px; position: relative;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAx_cusPDwLtMyIUrPLjajyC7zDTfSoDsktWQvxIWBtGTgPYSyO7ZX96SCtVMh-ezjGJFN27fmcx29Mfg8ErNM0_BYjKmEA4IRbTT0ZF0uKAAY6iqNa_E1UQMBktE9FXfYaqxFs9EjtJJZ/s1600/ucV93bgf.jpg" imageanchor="1" style="background-color: white; clear: left; color: #993322; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto; text-decoration: none;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhAx_cusPDwLtMyIUrPLjajyC7zDTfSoDsktWQvxIWBtGTgPYSyO7ZX96SCtVMh-ezjGJFN27fmcx29Mfg8ErNM0_BYjKmEA4IRbTT0ZF0uKAAY6iqNa_E1UQMBktE9FXfYaqxFs9EjtJJZ/s320/ucV93bgf.jpg" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: none; box-shadow: rgba(0, 0, 0, 0.0980392) 0px 0px 0px; max-width: 500px; padding: 0px; position: relative;" width="240" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="font-size: 10.8192px; text-align: center;"><span style="font-family: arial, helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white; font-size: xx-small;">Tác giả Phùng Gia Lộc, tháng 6-1988 - Ảnh tư liệu</span></span></td></tr>
</tbody></table>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.524px; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="background-color: white;"><span style="font-family: arial, helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Cuối năm 1983, tôi được ở nhà chờ quyết định về nghỉ chế độ. Chiều chủ nhật, thằng Học con tôi rủ rỉ nói:<br /><br />- Con bắt được bác Quang ăn bánh cuốn ở hàng anh Minh. Bác đi thồ sắn ở chợ Phúc Địa về. Bác cho mấy bó nhưng con không lấy. Bác dặn con về đừng nói với bố mẹ là đã gặp bác. Nói, hôm nào sang bác đánh chết.<br /><br />- Hừ! Lại thế nữa...<br /><br />Tôi buột miệng bảo với con thế, rồi thừ ra. Bạn bè anh em cùng một phòng với nhau mà đi qua không vào. Có điều gì nhỉ?<br /><br />Sáng thứ hai tôi sang cơ quan ứng mấy cân gạo và định bụng sẽ gặp, trút sấm sét lên đầu anh ấy. Nghe tôi trách, Lê Trung Quang, trưởng phòng tổ chức Ủy ban huyện Thọ Xuân, cười hà hà làm lành thật đôn hậu, dễ yêu:<br /><br />- Giá có một mình thì tôi vào. Đằng này những bốn binh, khao được, anh cũng liệt. Vả lại, bốn cái xe nặng è, sợ tối.<br /><br />Là trưởng phòng tổ chức ủy ban huyện, anh cũng để gia đình vợ con đói thiếu. Ra anh còn kém cỏi hơn cả tôi, một kẻ chân chim trần trụi, một tay sắp trở thành "phó thường dân". "Nhà mình cũng bí. Nộp sản đi rồi, lúa đã cạn. Khó mà ăn thấu tết được". Quang lắc đầu bảo thế. <a name='more'></a></span></span><br /><a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a><span style="font-family: arial, helvetica, sans-serif;"><span style="font-size: x-small;"><br />Anh gạn tôi:<br /><br />- Ông ở đây với tôi đêm nay cho vui. Tôi buồn quá.<br /><br />Tôi chỉ vào mấy cân gạo đã bó buộc sau xe, bảo anh Quang:<br /><br />- Phải mang "hàng chiến lược" này về chứ.<br /><br />Nếu nghe lời Lê Quang Trung nằm lại với anh một đêm, thì tôi đã không thể nào hình dung nổi ở Phú Yên xã tôi Cái đêm hôm ấy là đêm gì...<br /><br />Có cái "các" quá giang của Lê Trung Quang cho mượn, tôi không phải mất ba đồng tiền đò. Qua sông Chu gió vù vù bên tai, tôi phải kéo vành mũ len, trùm thấp cho đỡ run. Tôi về đến nhà, trời đã sẩm tối, con mực xông ra í a í ẳng vờn chân lên hông. Vợ tôi bế thằng Văn ngủ khì trong lòng, ngồi bên bếp than vỏ cao su um khói. Bên cạnh, thằng cu Thức bốn tuổi đang liến láu. Còn Học - thằng con nhớn đang học bài ở nhà trên.<br /><br />Thấy tôi về thằng Thức reo lên:<br /><br />- A bố! Bố về là bố về! Có chi không bố?<br /><br />- Có cái rét cóng đây này!<br /><br />Tôi nói rồi dắt xe vào nhà, mở túi gạo, vác xuống bếp khoe:<br /><br />- Ứng được năm cân gạo.<br /><br />Bà cụ thân sinh ra tôi mệt đã lâu, thấy tôi về, cũng gượng chống gậy xuống bếp sưởi. Cụ bảo:<br /><br />- Mẹ Học đi nấu cơm cho bố va ăn!<br /><br />Tôi hỏi:<br /><br />- Nhà ăn rồi hả mẹ?<br /><br />Cái thằng Thức đến là hở miệng, cấm có giấu nó được tí gì. Nó nói:<br /><br />- Chỉ nấu cơm cho bà với em thôi! Mẹ với anh Học, với con ăn cháo rau má rồi. Bữa nay mẹ luộc rõ nhiều rau cải.<br /><br />Tôi thấy cay sè trong mắt.<br /><br />- Thế thì nấu thêm vào. Hết thì tao đi bới đất, nhặt cỏ, van ông vái bà. Làm con người mà miếng cơm chín vào bụng vẫn không đủ thì sống thế nào?<br /><br />Vợ tôi định cãi câu gì đó, nhưng lại thôi, vội trao thằng Văn cho bà rồi lại mở túi gạo đi vo. Bà cụ nói:<br /><br />- Rau cải ế nhăn! Đói, chả mấy người mua. Hôm nay mẹ va không đong được gạo. May lấy được đấy, không thì mai gác con lên...<br /><br />Ngoài cửa gió ào ào, tiếng chó sủa ổng oảng ở đầu ngõ. Có tiếng ai hỏi mua rau cải nhà tôi. Cô Hoa vợ chú Được. Hoa cũng người họ Phùng, gọi tôi bằng bác. Chồng cô ấy là đội trưởng đội sản xuất cũ, nay vừa được rút lên làm trưởng ban định mức, rồi phó chủ nhiệm. Cô vào bếp vừa nói, vừa run:<br /><br />- Sao năm nay rét sớm thế này? Bác bán cho cháu mấy bó rau cải xào.<br /><br />Vợ tôi bắc nồi cơm lên bếp, mấy bà cháu phải dồn chỗ cho hai người đàn bà tê cóng này ngồi cạnh bếp hơ tay, ngó chẳng khác những viên đạn bị nén trong cái băng lò xo tròn. Tuy gần bằng tuổi vợ tôi, nhưng là hàng cháu họ, nên Hoa vẫn bác bác, cháu cháu ngon ơ.<br /><br />- Bác có ngan, gà gì để cho cháu vài cân. Giá mấy cũng được, cháu không quản.<br /><br />- Còn có vài ba con, phải để hôm sau bà...<br /><br />Tôi lừ mắt chặn lại câu nói hớ, khiến vợ tôi im bặt. Chả là vì mẹ đẻ ra tôi yếu lắm rồi. Cụ đã bảy mươi lăm tuổi, lại phù nề mặt mũi vàng ủng như quả thị rụng. Ai cũng bảo khó qua cái đầu mùa Đông này. Vì vậy gia đình tôi đã lo chuẩn bị ngầm, phòng sau khi cụ về cõi. Cái gì vợ tôi cũng bảo dành để hôm sau bà... thành quen miệng. Cau cũng phơi kỹ bỏ be để hôm sau, thậm chí bọt bẹt được đồng rau nào cũng dồn mua ván đóng sẵn áo quan để hôm sau... Ấy nhưng nói đến cái chết, cụ lại giận và làm nau: Bay trông tao chết à? Tao phải sống để nhìn con cháu được đến lúc sung sướng chứ. Khổ mãi rồi.<br /><br />Tôi hỏi Hoa để lấp láp câu hớ rồi cho bà cụ khỏi giận:<br /><br />- Mua đồ nhậu làm gì tối thế này?<br /><br />- À... mua cho mấy thằng về đội ta thu sản, khuya các hắn đớp. Đội và quản trị thuê khoán cháu nấu.<br /><br />Vì có chồng ở ban quản trị, cô ấy cũng là loại biết nhiều chuyện "bí mật nội bộ". Hoa thì thò cho vợ tôi biết đêm nay là đêm "đồng khởi" thu sản, tổng vét cả xã. Họ sẽ đổi chéo, công an và dân quân đội này về đội kia, vét bằng hết. Vì đội 12 này là nặng gánh nhất, nên họ sẽ điều về đây những tay cứng cựa. Hoa khuyên:<br /><br />- Bác có thiếu sản, thì liệu mà xoay đi<br /><br />- Thế thì tao đét bán rau cho mi nữa.<br /><br />Vợ tôi toan từ chối, nhưng Hoa nài mãi và có tôi nói vào nên chị chàng mới chịu nghe. Hoa cầm đèn ra vườn soi cho vợ tôi hái. Cô ấy cầm rau, rồi còn đi các nhà bên cạnh hỏi mua gà. Cơm cạn, tôi vần cạnh bếp. Vì không phải ghế độn khoai độn sắn gì nên chín rất mau. Thấy chỉ nấu mình cơm tôi, lòng tôi lại buồn nổi gai. Vợ tôi bế thằng út vào lót cho nó ngủ trong buồng, rồi lấy cho tôi cái bát, đôi đũa. Cuộc chào mời đùn đẩy, nhường nhịn nhau rõ bực.<br /><br />Tôi lùa hai bát cơm với nước dưa chua, rồi bỏ đấy. Bà cụ nài, rồi tôi dỗ thằng Thức cũng lắc đầu không dám ăn chỗ cơm còn lại. Hắn sợ mẹ. Nhà này, mẹ chúng nó có quyền uy tối thượng. Biết vậy, nhưng tôi cũng sắp trở thành kẻ sống nhờ...<br /><br />Ngồi ở bếp, tôi hỏi vợ:<br /><br />- Nhà mình còn thiếu của hợp tác xã bao nhiêu thóc nữa em?<br /><br />Cô ấy không trả lời tôi mà nói rất vô lễ:<br /><br />- Có biết thế này, đái tòe tòe vào, chứ tội gì lôi về. Cha đời! Bữa trước thì tuyên bố vớt được nấy ăn nấy, người ta mới hụp lặn xuống nước lụt mà khở (gở) từng bông lúa. Nay lại giở trò giảm tỷ lệ!<br /><br />Tôi vỗ về:<br /><br />- Thôi! Lụt thì lụt cả làng, em ạ! Em nói xem, so với tổng sản phải nộp, nhà ta thiếu bao nhiêu?<br /><br />- Một tạ mười hai cân, em đã trình bày với anh Nhà đội trưởng rồi. Thực tế mò được hạt nào đã ăn hết hạt nấy. Mấy lâu nay bán được đồng rau nào mua ăn, không bán được thì nhịn. Đã nói khất rồi. Không cho khất, thì nhà đấy có dỡ được, đến mà dỡ.<br /><br />- Phải mềm mỏng, em ạ! Khéo bán khéo mua thua người khéo nói! Gia đình mình, con cái mình còn ăn đời ở kiếp nơi đây.<br /><br />Vợ tôi rền rĩ như sắp khóc:<br /><br />- Chả nhẽ kiếm liều thuốc chuột, cho vào nồi cháo, ăn hết cả nhà cho sướng cái đời...<br /><br />Ngồi sưởi ở bếp rất lâu, vỏ cao su cháy tàn, đã vạc hai ba đống than, mà chẳng ai muốn nói với ai câu nào nữa. Bà cụ ngồi lâu, mỏi và chán chuyện bỏ đi nằm. Thằng Học làm toán xong, lấy cho bà nồi than, rồi cũng rúc xuống bếp. Hắn đi bốc rơm lót ổ ngay cạnh bếp, lấy ván chắn rồi trải chiếu, ôm chăn ra nằm.<br /><br />- Ngủ đây mà ấm, bố ạ!<br /><br />Trong giường thằng Út Văn khóc í óe. Hắn lại đái lạnh đít rồi. Mẹ nó vào quả không sai. Nó được ôm ra bếp sưởi, nằm gọn trong lòng mẹ. Gần một tuổi mà nó còn bắt nhá cơm bón và bú thì hơn con bê non. Lại nhai tòm tọp thế đó! Tôi đùa với con để nó cười sằng sặc cho dịu cơn lo buồn.<br /><br />Gần mười hai giờ khuya, cả nhà đi nằm. Tôi ngủ với hai thằng oắt trong ổ rơm dưới bếp.<br /><br />Có điều gì đó bồn chồn và nơm nớp...<br /><br />Bỗng tiếng kẻng gõ giục giã liên hồi. Kẻng khắp xã: từ đội 1 đến đội 15, như một sự bùng nổ dây chuyền. Tiếng loa phóng thanh mở hết cỡ đọc bản tin, kế hoạch huy động lương thực của tỉnh và chỉ thị của tỉnh ủy về công tác lương thực.<br /><br />Hoàng Văn Nhân, đội trưởng đội 12, đọc trên loa danh sách những nhà thiếu thóc chưa giao nộp cho hợp tác xã. Đèn đóm soi rừng rực ở các ngã đường. Chó sủa ơi là chó sủa. Cũng cái loa phóng thanh ấy, có tiếng ông chủ tịch xã gọi cán bộ về đội 12 hội ý.<br /><br />Ông trưởng công an xã Nguyễn Đình Định gào rát cổ trên loa, giọng giật giội gọi lực lượng dân quân, công an tăng cường về chi viện cho đội 12, tạo đà cho đội hoàn thành chỉ tiêu huy động. Tôi rùng mình nghĩ đội tôi là đội trọng điểm, nên cán bộ xã, hợp tác xã, vón cục cả về đây. Họ sẽ gõ cho ra chục tấn thóc còn tồn sổ.<br /><br />Gần một giờ sáng, công an, dân quân đã ập đến các nhà nợ thóc. Tiếng chó sủa vang, tiếng lợn kêu èng ẹch như bị chọc tiết ở các nhà gần quanh, làm thằng Út Văn khóc thét lên, ôm riết lấy mẹ. Thằng Thức cũng im thin thít, nằm co trong lòng tôi không dám cựa. Bên nhà ông Ái, láng giềng cách vườn nhà tôi một hàng rào, công an và dân quân đang lùng sục. Tiếng ông bà Ái kêu xin và tiếng quát lác, tôi nghe rõ mồn một.<br /><br />- Cứ bắt lấy cái xe đạp! Phích, xô, bắt ráo!<br /><br />Ở cổng nhà tôi đã có bước chân rình rịch, con chó mực đang có chửa bị quất, kêu ử ử.<br /><br />Cạch cạch cạch.<br /><br />- Chị cò Lộc, mở cửa ra!<br /><br />Tiếng thằng bé trong buồng khóc thét. Thằng Thức đang ôm tôi, nghe em khóc cũng òa khóc toáng lên. Thằng Học mười hai tuổi đã học lớp tám rồi, mà cũng níu lưng tôi run bắn. Nghe tiếng quát lần thứ hai, từ nhà bếp, tôi chạy lên. Một luồng đèn pin soi giữa mặt làm tôi lóa mắt, phải lấy tay che.<br /><br />- Có chuyện gì đấy, các bạn trẻ ơi?<br /><br />- Thu thóc, thu thóc chứ còn gì, ông đừng hỏi vờ.<br /><br />Vợ tôi đã mở toang cửa, tay ôm thằng bé ngất lịm. Một anh, hai anh... bốn anh bạn trẻ ùa vào nhà. Anh đi đầu cao to, tóc cắt tăng gô, mặc áo bông thùng thình, soi đèn pin rồi đánh diêm châm cái đèn hoa kỳ ở bàn thờ. Có lẽ Tâm "hộ pháp" là người này. Phải, tôi đã thấy anh ta đứng chân hộ vệ giữa, trong một cuộc đá bóng với xã khác. Tay anh cầm cái choòng sắt cỡ ngón tay cái. Vợ tôi mời họ ngồi ghế. Bà cụ đang ốm ở giường bên cũng cố ngóc dậy, run rẩy chào.<br /><br />Theo danh sách đội báo, chị còn thiếu hơn tạ thóc. Yêu cầu chị đem nộp ngay!<br /><br />Bà cụ tôi đáp thay con dâu:<br /><br />- Các bác các anh ơi! Có còn cái gì mà nộp. Các anh và các bác không thấy đàn con hắn đói xanh đói trong đi à? Các bác không thấy tôi cũng phát phù phát nề, vàng cây úa lá đây à?<br /><br />- Chúng tôi không hỏi mụ nghe chưa?<br /><br />Cả bốn người cùng soi đèn pin khắp nhà trong, nhà ngoài, dưới bếp, bên chái. Hai người tuông soi cả trong vườn rau. Vợ tôi mếu máo:<br /><br />- Làm gì có lúa để ngoài ấy. Các anh xéo nát cả rau.<br /><br />Tôi chạy ra trụ sở đội, định tìm cán bộ trình bày. Chủ tịch Phê, bạn dạy học với tôi ngày trước, đi bộ đội về giải nghệ, vào cấp ủy, đang đứng đấy. Thấy thế tôi mừng quýnh. Lại thấy cả Phùng Gia Miện anh họ tôi, làm bí thư đảng ủy cũng có mặt, tôi càng yên trí. Nhưng thấy tôi họ quay đi lảng tránh.<br /><br />Anh Miện bảo nhỏ tôi:<br /><br />- Chú về động viên gia đình thanh toán bằng đủ, nhà mình là cán bộ. Không có thóc thì nộp bằng tiền. Lãnh đạo đã nhất trí cho nộp cả bằng tiền rồi đó.<br /><br />Tôi đang định nói: "Đã không có thóc thì làm cóc gì có tiền", nhưng anh họ tôi đã dịu giọng:<br /><br />- Ở đội trên, hắn bắt cả anh Thiện, anh ruột tôi, mà tôi cũng phải điếc đi... "Mất mùa màng, lợi ích thứ ba của người lao động phải hy sinh cho lợi ích của nhà nước". Đồng chí bí thư tỉnh ủy đã chỉ thị thế, chú biết rồi đó.<br /><br />Lúc ấy ở trụ sở, công an, dân quân đã khuân về nào xe đạp, bàn ghế, tủ, chum vại, thùng tôn, lợn gà... để ngổn ngang ra tận ngõ. Tên chủ nhà thiếu thóc đề chữ bằng phấn trắng vào các đồ vật: Ông Ất, ông Do Khả, ông Hưng, ông Hồng, ông Khính (mẹ đẻ cô Hoa, mẹ vợ chú Được phó chủ nhiệm)... Mấy con bò bị bắt cột gần đó sợ đèn, sợ đám đông cứ lồng lên, chực bút mũi. Chúng xoay vòng quanh, mgửa lên mặt kêu "hấp bồ", "hấp bồ"...<br /><br />Tôi loạng choạng đi về nhà, thấy người ta đang còn soi đèn tìm rất kỹ. Tôi nói:<br /><br />- Các người anh em soi tìm gì cho mất công. Nhà tôi xin khất đến mai, tìm cái bán chác, nộp tiền bằng đủ.<br /><br />Anh đầu tốp nháy nháy mắt ra hiệu.<br /><br />- Đêm nay là đêm nay! Mai chúng tôi mất thưởng ai chịu cho?<br /><br />- Bắt cái xe đạp ni, bay!<br /><br />Hai ba anh chạy lại. Tôi từ tốn ngăn họ:<br /><br />- Các đàn anh ơi! Tôi không làm ruộng sản mà. Đây là xe đạp nhà nước cấp cho tôi để tôi đi công tác. Các vị bắt cái này không được đâu.<br /><br />- Nếu chúng tôi cứ bắt thì sao?<br /><br />Tôi loáng nghĩ được một mẹo. Rút cái "thẻ hội viên Hội văn nghệ tỉnh" ra, tôi nói:<br /><br />- Tôi phản đối! Tôi là "nhà báo"! Tôi sẽ kiện lên tận ông Đồng.<br /><br />Nước cờ của tôi không ngờ lại có hiệu quả. Họ im lặng. Hẳn họ đã biết tên tôi dưới những bài đăng nào chăng.<br /><br />Chợt vị "hộ pháp" nhìn chằm chằm vào cỗ quan tài để dưới gầm bàn thờ, rồi đi lại, vừa gõ vừa hỏi:<br /><br />- Cái gì trong này, chị Lộc?<br /><br />Im lặng...<br /><br />- Cái gì trong này, chị nói mau?<br /><br />Vợ tôi ấp úng. Tôi muốn tắc thở.<br /><br />- Có cái gì đâu...<br /><br />Mấy vị hăm hở lại, đạp lật nghiêng một cái. Nắp văn thiên bung ra, lúa chảy rào rào. Cả toán reo lên như một hiệp đào vàng trúng vỉa:<br /><br />- A! Lúa! A lúa! Lúa! Anh em ơi. Ghê thật! Thế mà giả nghèo giả khổ.<br /><br />Mẹ tôi chống gậy vái dài:<br /><br />- Van các anh! Cắn rơm cắn cỏ tôi lạy các anh! Lúa của tôi. Đó là tạ lúa hai đứa con gái hắn mua góp lại cho, để hôm sau tôi chết, bà con thương mà chạy đến để ăn lưng cơm sốt.<br /><br />Thực ra là của hai bà chị trong đó mỗi người có mười cân thôi. Ba mươi chín cân tiêu chuẩn hai tháng vừa qua tôi lấy về, còn lại là hơn bốn mươi cân, vợ tôi đong để dành "hôm sau" cho bà.<br /><br />Bà cụ nói như rên rẩm:<br /><br />- Đã bảo xay phứa đi cho con nó ăn không nghe. Cứ bóp mồm bóp miệng, để dành làm chi. Sống chả thấy đâu nữa là!<br /><br />Một tay râu tóc lồm xồm hỏi:<br /><br />- Chị có gánh đi hay không thì bảo?<br /><br />Một tay khác tôi hơi quen mặt, đến trước vợ tôi lạy lia lịa:<br /><br />- Thôi em xin bà chị. Em đi làm ở đây thế này, nhưng lại có bọn khác đến chỗ em làm ác y hệt. Nhà em cũng thiếu mà. Chị không gánh, để cánh này bê cả hòm ra, chị phải chịu hai chục công là ít, chưa nói phạt tiền.<br /><br />Họ xúm vào khiêng bàn thờ ra, để lôi hòm lúa. Bất đồ hai thằng Học và Thức từ bếp tuôn lên, ôm lấy tay chân chư vị, van rối rít.<br /><br />- Cháu van các chú! Các chú đừng lấy lúa này đi. Lâu nay các cháu phải nhịn để dành bữa sau cúng cỗ bà, làm ma bà!<br /><br />- Buông ra đi! Ô hay, đồ con nít!<br /><br />Bà cụ loạng choạng đi lại, giơ gậy cản:<br /><br />- Các ông không thương trẻ, thì các ông thương lấy thân già, để lấy phúc đức cho con cháu.<br /><br />Vì họ đá vấp gậy, lại yếu như con căng cắc lột, bà cụ ngã chỏng queo như chiếc ghế đổ.<br /><br />- Ối Đảng ôi là Đảng ôi! Chính phủ ôi... Trông xuống mà coi...<br /><br />Tôi xốc mẹ lên giường, bịt mồm cụ lại:<br /><br />- Mẹ! Mẹ không được la như thế! Đây không phải Đảng! Đảng ta không làm thế. Đảng không chủ trương thế này!<br /><br />Tôi nói vậy và ngoặp hai hàm răng vào cổ tay mình để kìm giữ cái gì cứ chực tung ra. Hai vợ chồng xúc hết lúa ra thúng bì. Dặn thằng Học trông em, ngó bà, tôi cùng vợ hì hục gánh thóc ra trụ sở nộp...<br /><br />Đoạn cuối này tôi dành cho anh Quang.<br /><br />Lê Trung Quang ơi! Anh có thể giấu cái bi kịch của gia đình anh, nhưng tôi không còn có thể che giấu nỗi đau của nhân dân bất hạnh. Dù sự tiết lộ này có làm mất cái chức huyện ủy viên của anh, thì tôi cũng thấy cứ phải nói ra.<br /><br />Chuyện thật của nhà anh đây: lúa vay ăn còn nợ bảy tạ, con Lâm, thằng Sơn phải đi mò hến từng bữa, chị ấy nấu bánh đúc đi các làng đổi lúa. Anh mà nói ra, người ta cho là anh bêu riếu. Việc thật ở nhà tôi đêm 26 tháng 11 năm 1983, người ngoài cuộc hẳn cho là mình bịa. Cho đến nay, mỗi khi nghĩ đến, tôi cứ thảng thốt hỏi mình: "Cái đêm hôm ấy... đêm gì?".<br /><br /><b>PHÙNG GIA LỘC - Cuối năm 1987 </b><br />Theo <b>Báo Văn Nghệ </b></span></span></span></div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-79809203601026397332016-04-25T06:48:00.001-07:002016-06-04T06:40:47.293-07:00Nghệ thuật Hát Ả đào<h3 class="post-title entry-title" itemprop="name" style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 16px; font-stretch: normal; margin: 0px; position: relative;">
<span style="background-color: white;">Hoàng Quốc Hải</span></h3>
<div class="post-header" style="color: #997755; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 12.88px; line-height: 1.6; margin: 0px 0px 1em;">
<div class="post-header-line-1">
</div>
</div>
<div class="post-body entry-content" id="post-body-8343834893357528699" itemprop="description articleBody" style="color: #333333; font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif; line-height: 1.5; position: relative; width: 568px;">
<div style="font-size: 13.524px;">
<span id="8343834893357528699" style="background-color: white;"></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; font-size: 13.524px; text-align: center;">
<span id="8343834893357528699" style="background-color: white;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgfqrUfvOHhvePzeKgfDdwW6CE0feoGwmR_hfuxTDaVYX2mKSRrydCWnX3vAEeVjBU8wN84p5yetMF3POPn5vI9zOZnY8KUekUXFZmAvEVJVpvx_IF_ikfNG7DhGM8I-v8yB4Ared0EFVE/s1600/0b1ca-tru.jpg" imageanchor="1" style="color: #993322; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgfqrUfvOHhvePzeKgfDdwW6CE0feoGwmR_hfuxTDaVYX2mKSRrydCWnX3vAEeVjBU8wN84p5yetMF3POPn5vI9zOZnY8KUekUXFZmAvEVJVpvx_IF_ikfNG7DhGM8I-v8yB4Ared0EFVE/s1600/0b1ca-tru.jpg" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: none; box-shadow: rgba(0, 0, 0, 0.498039) 1px 1px 5px; max-width: 500px; padding: 8px; position: relative;" /></a></span></div>
<span id="8343834893357528699" style="background-color: white;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif; font-size: 13.524px;"><span style="font-size: x-small;"></span></span></span>
<br />
<div style="font-size: 13.524px; text-align: center;">
<span id="8343834893357528699" style="background-color: white;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: x-small;">Hát Ả đào. Tranh sơn dầu của Phạm Công Thành (2015)</span></span></span></div>
<span id="8343834893357528699" style="background-color: white;">
</span>
<br />
<div style="font-size: 13.524px; text-align: center;">
<span id="8343834893357528699" style="background-color: white;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><br /></span></span></div>
<span id="8343834893357528699" style="background-color: white;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: xx-small;"><br /></span></span></span><br />
<div style="text-align: justify;">
<span id="8343834893357528699" style="background-color: white;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: xx-small;">Như mọi người đều biết, “Ả đào” vốn là lối hát thờ, và nó từ cửa đình vào cung đình, lại từ cung đình trở về gia đình, và trở thành một thứ nhạc thính phòng quý phái tồn tại suốt chiều dài lịch sử của dân tộc ta. Đây là lối hát, múa có nhạc do một tốp nữ trình bày. Nhưng từ hậu Lê sang Nguyễn, không hiểu do những nguyên nhân đột biến sáng tạo nào, mà nó được chuyển sang hình thức độc đáo như còn tồn tại tới ngày nay. </span></span></span><br />
<a name='more'></a><span id="8343834893357528699" style="background-color: white;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: xx-small;"><br /><a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a><br />Hát Ả đào, tất nhiên phải có đào hát với giọng hát khỏe, trầm và sang. Nhạc đệm cho người hát gồm có chiếc đàn đáy, chiếc trống con, gọi là trống chầu và cả chiếc phách, cũng gọi là cỗ phách do người hát điều khiển.<br /><br />Chúng ta có nhiều nhạc cụ dân tộc, nhưng chỉ có cây đàn đáy mới thích hợp với lối hát này. Thùng đàn nom như một cái hộp gỗ hình chữ nhật không có mặt hậu ( tức là không có đáy ). Giây đàn làm bằng những sợi tơ đậu săn. Đặc biệt chiếc cần đàn cao vút tới hơn một mét. Do cấu trúc độc đáo nên nó mới tạo được một thứ âm sắc đùng đục đầy chất suy tư sâu lắng lại đượm vẻ trang nhã mà không khoa trương ầm ĩ.<br /><br />Trong hát Ả đào, người đàn người hát giữ vai trò chủ thể. Nhưng người cầm trống chầu lại có hai chức năng vừa là chủ thể, vừa là khách thể. Trống chầu chỉ tạo được hai loại âm sắc “tom”, khi chiếc roi gõ lên mặt trống, “chát” khi chiếc roi đập vào tang trống.<br /><br />Người cầm trống chầu không có khả năng của nhạc công, càng không có khả năng lĩnh xướng như đào hát. Song nó đòi hỏi năng khiếu thẩm thơ, thẩm nhạc, thẩm âm với trình độ bậc thầy. Cho nên tiếng trống đôi khi dẫn dắt cho cuộc chơi, nâng tiếng đàn, giọng hát và cả tiếng phách nhấn, ém, nhả hoặc chấm câu cho đúng chỗ, đúng lúc. Đôi khi người cầm trống chầu lại thoát ra khỏi cuộc chơi, mà nhập vào với đám thính giả khác, để phẩm bình, khen chê thật sành điệu. Còn gõ phách do ca công, tức người hát điều khiển. Phách thật là đơn giản, nó được chế từ một mảnh tre, to bằng nửa chiếc bao kính và hai chiếc dùi gõ nhỏ như hai chiếc đũa.<br /><br />Nghệ sĩ dù có giọng hát hay đến mấy mà không biết dóc phách coi như không hội nhập được với cuộc chơi. Người biết sử dụng phách giỏi phải tạo được ba âm sắc: rục, phách, chát. Thông thường, người nghe dễ nhận thấy nhất là hai khổ “sòng” và “siết”, có thể nói đây là hai chủ đề chính của lề lối. Khổ “sòng” biểu hiện cái đẹp khỏe khoắn hồn nhiên nhưng dứt khoát. Khổ “siết” thể hiện tính lãng mạn, bay bổng.<br /><br />Không hiểu ai đặt tên cho cái thanh tre kia là “phách”. “Phách” theo nghĩa của từ Hán- Việt là cái tinh hoa nhất trong toàn thể cái tinh thần cao khiết của con người. Quả thật, nghe tiếng dóc phách của các nghệ sĩ bậc thầy như Quách Thị Hồ, ta thấy nó như có ma lực hút hồn ta vào cõi nhạc. Vì vậy, trong hát Ả đào, các yếu tố như đàn, hát, trống , phách, lời thơ không thể loại bỏ được yếu tố nào, nhưng phải xem phách là linh hồn của cả canh hát.<br /><br />Mỗi bản nhạc thường có khúc dạo đầu ( prélude ). Hát Ả đào cũng vậy, trước khi giọng hát cất lên, năm khổ phách cùng trống với đàn đan quyện vào nhau như tiếng tơ, tiếng trúc và tiếng châu nẩy trên mâm ngọc, vừa thiết tha, vừa sang quí biết chừng nào. Và nó được tái tạo nhiều lần trong toàn bài.<br /><br />Nói đến nghệ thuật hát Ả đào mà không nói đến nghệ thuật soạn lời thơ là một khiếm khuyết. Những bài thơ do các danh sĩ bậc thầy cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 còn lưu lại cho ta thấy một mẫu mực điển hình về nghệ thuật viết lời cho nhạc. Vì vậy, nhiều người viết lời ngày nay với tinh thần bình cũ rượu mới đầy chất dung tục, đã góp phần đắc lực cho loại hình này gia tăng tốc độ băng hoại.<br /><br />Ngay các giọng hát cũng vậy, phải rèn luyện công phu từ nhỏ mới giữ được “hơi trong” và buông được “hơi ngoài” trong nghệ thuật ém, nhấn, nhả mà ta nghe thấp thoáng như gần như xa, như cao như thấp, như trong như đục, như bấc như chì… phát ra từ nơi cuống họng người nghệ sĩ.<br /><br />Ngày nay nhiều ca sĩ cải lương hoặc hát nhạc mới cứ rống lên như bò cũng nhảy vào hát Ả đào, và họ gõ phách như gõ mõ, xem như một sự nhạo báng hoàn chỉnh nhất của lối hát thính phòng sang quí này.<br /><br />Nếu ai đó được dịp dự một canh hát do lão nghệ sĩ Quách Thị Hồ hát, lão nghệ sĩ Phó Đình Kỳ đánh đàn và lão nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát đánh trống chầu thì người đó quả là hạnh phúc, và coi như đã được nghe một khúc nhạc tiên.<br /><br /><b style="font-size: 13.524px;">H.Q.H </b></span></span></span><br />
<div style="font-size: 13.524px;">
</div>
</div>
<span id="8343834893357528699" style="background-color: white;">
</span>
<div style="font-size: 13.524px;">
</div>
</div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-44625861826767576412016-02-13T18:01:00.000-08:002016-02-13T18:01:34.661-08:00LỜI CỦA MỘT NHÂN DÂNMỘT BÀI THƠ HAY CỦA NHÀ BÁO NGUYỄN QUANG VINH<br />
<br />
<h3 style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; clear: both; font-family: Georgia, 'Bitstream Charter', serif; font-weight: normal; line-height: 1.5em; margin: 0px 0px 20px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<span style="background: transparent; border: 0px; color: #993300; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;"><strong style="background: transparent; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">LỜI CỦA MỘT NHÂN DÂN</strong></span></h3>
<div style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Georgia, 'Bitstream Charter', serif; font-size: 16px; line-height: 24px; margin-bottom: 24px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<strong style="background: transparent; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">NGUYỄN QUANG VINH</strong></div>
<div style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Georgia, 'Bitstream Charter', serif; font-size: 16px; line-height: 24px; margin-bottom: 24px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Nhân dân là mạ tôi<br />Tuổi 83, trước khi đi vào cát<br />Mạ chỉ biết một chữ tên mạ thôi<br />Sợ máy bay, ngồi hầm suốt thời kỳ chiến sự</div>
<div style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Georgia, 'Bitstream Charter', serif; font-size: 16px; line-height: 24px; margin-bottom: 24px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjOtp_v4ObrQABhMin1joi_UmfffePV-FsRKfz8SkOJRy8dbDRbEbBN5KX1FAijFFOhb1VrixW9dP3tyJzABvrLTyVkDXsW2SeWQixdqFSKHF1TuOWbX_gvpYqZE_zi2ECJr33eWOGLnAc/s1600/NONG+DAN.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjOtp_v4ObrQABhMin1joi_UmfffePV-FsRKfz8SkOJRy8dbDRbEbBN5KX1FAijFFOhb1VrixW9dP3tyJzABvrLTyVkDXsW2SeWQixdqFSKHF1TuOWbX_gvpYqZE_zi2ECJr33eWOGLnAc/s1600/NONG+DAN.jpg" /></a>Nhưng sẵn lòng dâng cho Tổ Quốc 4 đứa con ra trận<br />Tóc bạc trắng, chân yếu, mắt mờ, khát khao ngày giải phóng.<br />Nhân dân<br />Cày sâu cuốc bẩm<br />Rét buốt vẫn cắm tay xuống bùn gây mầm hạt lúa<br />Mái tóc nhân dân vương mùi rơm rạ<br />Bàn chân nhân dân giẫm trên phân bò, bùn, rác<br />Cho đất nước bội thu<br />Cho đất nước hiện đại<br />Cho đất nước thái bình</div>
<div style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Georgia, 'Bitstream Charter', serif; font-size: 16px; line-height: 24px; margin-bottom: 24px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
Đôi mắt nhân dân hiền từ như hạt lúa<br />Tiếng cười nhân dân vô tư như tiếng nước chảy vào bờ ruộng, bờ ao<br />Tấm lòng nhân dân như sen cửa phật, biết chở che và biết bao dung<br />Nhân dân không quên mặt ai<br />Chỉ có những kẻ tiểu nhân, bội ước thường quên mặt nhân dân<br />Nhân dân xây thành đắp lũy<br />Nhân dân thế chấp cuộc đời mình cho cháu con một chữ Việt Nam.</div>
<div style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Georgia, 'Bitstream Charter', serif; font-size: 16px; line-height: 24px; margin-bottom: 24px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
*<br />Tôi, một nhân dân<br />Bạn,một nhân dân<br />Em, một nhân dân<br />Nước mắt nhân dân mặn như giọt mồ hôi<br />Bàn tay nhân dân chai cứng cầm cày cuốc<br />Ai biết nhớ mùi phân bò vương trên đường làng<br />Ai biết nhớ mùi rơm rạ cháy mùa thu hoạch<br />Ai biết nhớ bà mẹ còng lưng ngóng đợi con ngày thắng trận<br />Ai nhớ củ khoai nhân dân trao vào ngày đói giữa rừng sâu<br />Như thế dù là vai trò trưởng thôn hay Chủ tịch<br />Nhân dân thân thương gần gũi<br />Nhân dân thân thương che chở<br />Nhân dân thân thương ủng hộ<br />*<br />Những năm qua nước mắt nhân dân rơi nhiều nơi<br />Rơi trên ruộng lúa nương khoai<br />Rơi chốn công đường<br />Rơi trên nền nhà, mồ mả<br />Nhân dân không oán thán<br />Nhưng buồn<br />Nỗi buồn nhân dân có thể làm trời cũng phải khóc<br />Ai không biết nhân dân buồn<br />Ai không biết nhân dân khóc<br />Ai không biết nhân dân nổi giận<br />Làm người không đáng, đáng gì làm quan<br />Đừng leo lẻo hứa<br />Đừng reo réo ngụy biện<br />Đừng xoen xoét giãi bày<br />Xấu tốt, cao thấp, đắt rẻ, u minh nhân dân đều biết<br />Nhân dân là cội rễ<br />Đừng làm bật gốc<br />Hãy vun vén cuộc sống cho nhân dân<br />Hãy quý trọng từng sợi rơm nhánh rạ<br />Hãy tôn trọng cả những bãi phân bò khô nơi ruộng lúa<br />Nhân dân là cha mẹ<br />Bất hiếu với cha mẹ há dám mặt làm người<br />Hãy vạch lá bắt sâu<br />Giữ cho cánh đồng nhân dân tươi tốt<br />*<br />Một nhân dân gửi tâm sự đáy lòng này<br />Đến nhiều nhân dân khác</div>
<div style="background: rgb(255, 255, 255); border: 0px; color: #333333; font-family: Georgia, 'Bitstream Charter', serif; font-size: 16px; line-height: 24px; margin-bottom: 24px; padding: 0px; text-align: justify; vertical-align: baseline;">
<em style="background: transparent; border: 0px; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">2 giờ sáng Rằm tháng 7/2013- Mùa báo hiếu Nhân Dân.</em><br />Nguồn: <a href="http://cuvinhkhoailang.blogspot.com/2013/08/loi-cua-mot-nhan-dan.html" style="background: transparent; border: 0px; color: #743399; margin: 0px; padding: 0px; vertical-align: baseline;">cuvinhkhoailang</a></div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-33857966670064511412016-01-26T01:53:00.000-08:002016-01-26T01:54:25.388-08:00Toàn văn tham luận của Bộ trưởng Bùi Quang Vinh tại Đại hội XII của đảng Cộng sản VN<div style="color: #333333; font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<blockquote class="tr_bq">
<span style="color: #38761d;"><b><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="background-color: white;">Lời bình của Nguyễn Quang Lập: Tham luận của ông Bùi Quang Vinh đã được hàng loạt báo Nhà nước đăng tải.Tuy không thật mạnh mẽ và còn có chút né tránh, đây chắc chắn là bản tham luận hay nhất trong 12 đại hội của đảng vì nó chạm tới những vấn đề cốt lõi của một hệ thống chính trị. Tôi tin mọi người cũng nghĩ giống như tôi, trường hợp đặc biệt tái ứng cử là ông Bùi Quang Vinh chứ không ai khác. Ông Bùi Quang Vinh hoàn toàn xứng đáng là tổng bí thư đảng nhiệm kì này.</span></span></b></span></blockquote>
<span style="background-color: white;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="background-color: white;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: xx-small;"><b>Sáng nay, 22/1, trước 1.510 đại biểu Đại hội Đảng toàn quốc, Bộ trưởng KH&ĐT Bùi Quang Vinh đã có bài tham luận hay nhất trong phiên thảo luận văn kiện. </b></span></span></span><br />
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="background-color: white;">. <b><br /></b></span></span></div>
</div>
<div style="color: #333333; font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: center;">
<span style="background-color: white;"><iframe allowfullscreen="" frameborder="0" height="315" src="https://www.youtube.com/embed/iImJoT890E0" width="560"></iframe></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="background-color: white;"><br /><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: xx-small;">Nước ta, từ năm 1986 đến nay, thu nhập bình quân đầu người đã tăng gần 4 lần, tỷ lệ hộ nghèo từ trên 50% xuống dưới 5%. Những thành tựu của công cuộc đổi mới là không thể phủ nhận. Tuy nhiên VN vẫn là nước nghèo. Chúng ta chưa bằng lòng, thỏa mãn, nhất là khi nhìn lại mình trong tương quan với các nước bên cạnh có cùng điều kiện.</span></span><br /><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: xx-small;"><br />Có lẽ ít hai biết rằng, đầu TK 19, năm 1820 Việt Nam đã có vị thế đáng nể trong khu vực về dân số và quy mô kinh tế: Lớn hơn cả Philippines và Mianma cộng lại, gấp hơn 1,5 lần Thái Lan; thu nhập bình quân đầu người khi đó xấp xỉ bình quân đầu người thế giới. Còn hiện nay, số liệu 2014, thu nhập bình quân đầu người của ta chưa bằng 1/5 mức trung bình của thế giới (2052USD so với mức bình quân gần 12.000USD của thế giới), và chỉ bằng 1/3 Thái Lan.<br /><br />Mọi so sánh đều khập khiễng, vì chúng ta phải trải qua chiến tranh, giành độc lập, thống nhất. Nhưng ta cũng đã có 40 năm sống trong hòa bình, độc lập, 30 năm đổi mới. Đây là quãng thời gian dài tương đương để các quốc gia lân cận như Nhật Bản, Hàn Quốc đưa nước mình từ nông nghiệp, nghèo nàn, lạc hậu trở thành quốc gia phát triển.</span></span></span><br />
<a name='more'></a><span style="background-color: white;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: xx-small;"><br /><br />Hơn nữa, yêu cầu đổi mới phát triển với Việt Nam đang cấp bách hơn <a href="http://giaobao.com/" style="color: #993322; text-decoration: none;">bao</a> giờ hết. VN đang ở trong giai đoạn ngắn ngủi còn lại của cơ hội dân số vàng, bắt đầu từ 1970, thường kéo dài 50 năm, tức khoảng 2020-25 là hết cơ hội. Như vậy chỉ còn tối đa 10 năm thời kỳ mà tỷ lệ dân số ở độ tuổi lao động cao nhất, sau đó giảm dần. Những thuận lợi từ công cuộc đổi mới trước đây đem lại đang dần hết tác dụng.<br /><br />Dự địa cho tăng trưởng dựa trên tăng đầu tư, sử dụng lao động giá rẻ, khai thác tài nguyên khoáng sản… cũng không còn nhiều. VN đang ngày càng hội nhập sâu hơn vào kinh tế thế giới. Chấp nhận hội nhập tức là chấp nhận cạnh tranh. Nâng cao năng lực cạnh tranh là đỏi hỏi sống còn. Vì ba lý do trên, VN cần tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn nữa, hiệu quả hơn nữa, nếu không muốn tụt lại phía sau, hay kinh tế trì trệ kéo dài, để rồi <a href="http://giaobao.com/tin-tuc/dat-nuoc" style="color: #993322; text-decoration: none;">đất nước</a> rơi vào nhóm thu nhập trung bình thấp mà khó thoát ra được.</span></span><br /><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: xx-small;">.</span></span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
</div>
<div style="color: #333333; font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: center;">
<span style="color: #666666;"><span style="color: #444444;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="background-color: white;">Báo chí nhà nước đăng tải hình ảnh và bài tham luận quan trọng của Ông Bùi Quang Vinh </span></span></span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="background-color: white;"></span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="background-color: white;"></span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: arial, tahoma, helvetica, freesans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="background-color: white;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="font-size: xx-small;"></span></span><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgs7V-zQKPEnLWfZbayy1jjecIsnn310Nwa2qpOIrPy0T-a4CO5SJdo7T68Ocaqn1qhVeZvUokDwpD9xE-5sb94UFl1zuig-QF9cYJUb2EFEZZvaDwzlrkkAnJbYj6SPVOAbAdxEuH3vPi7/s1600/10173737_1553071528342084_642152758948005746_n.jpg" imageanchor="1" style="background-color: white; color: #993322; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgs7V-zQKPEnLWfZbayy1jjecIsnn310Nwa2qpOIrPy0T-a4CO5SJdo7T68Ocaqn1qhVeZvUokDwpD9xE-5sb94UFl1zuig-QF9cYJUb2EFEZZvaDwzlrkkAnJbYj6SPVOAbAdxEuH3vPi7/s1600/10173737_1553071528342084_642152758948005746_n.jpg" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: none; box-shadow: rgba(0, 0, 0, 0.498039) 1px 1px 5px; max-width: 500px; padding: 8px; position: relative;" /></a></div>
<span style="background-color: white;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsM9I9MSI-PuZUGkTXeyDXe0yosYxjvasr9UyoRKPQ-cOIK7zyH27SZVqFVX6J_Eb5jdFBuLOSGvRnZMqHOT2GBClvBUjs5zBxfmeb483kFR2fwM2PR6AGJriaE1KbpT4Vkv5bQVOmwhWz/s1600/12243462_1553071451675425_8389953920865966339_n.jpg" imageanchor="1" style="background-color: white; color: #993322; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhsM9I9MSI-PuZUGkTXeyDXe0yosYxjvasr9UyoRKPQ-cOIK7zyH27SZVqFVX6J_Eb5jdFBuLOSGvRnZMqHOT2GBClvBUjs5zBxfmeb483kFR2fwM2PR6AGJriaE1KbpT4Vkv5bQVOmwhWz/s1600/12243462_1553071451675425_8389953920865966339_n.jpg" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: none; box-shadow: rgba(0, 0, 0, 0.498039) 1px 1px 5px; max-width: 500px; padding: 8px; position: relative;" /></a></div>
<span style="background-color: white;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMZ8wVb3uZuocjGbWWR1XFbXqts6Ll-ZFLU_Ih7ObeMw96_fg96eS_TM7uvXpIxMZIY0Kfypcx8HB6wU0OkFsWVuHim_2-LRTP1ebYFwJrDgDucLUs0FzHcqEVnIiLzGoZNY5bDobyC1L0/s1600/12417993_1553071595008744_1415046714899411780_n.jpg" imageanchor="1" style="background-color: white; color: #993322; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhMZ8wVb3uZuocjGbWWR1XFbXqts6Ll-ZFLU_Ih7ObeMw96_fg96eS_TM7uvXpIxMZIY0Kfypcx8HB6wU0OkFsWVuHim_2-LRTP1ebYFwJrDgDucLUs0FzHcqEVnIiLzGoZNY5bDobyC1L0/s1600/12417993_1553071595008744_1415046714899411780_n.jpg" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: none; box-shadow: rgba(0, 0, 0, 0.498039) 1px 1px 5px; max-width: 500px; padding: 8px; position: relative;" /></a></div>
<span style="background-color: white;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhXcJ9YVfH3LwcufX7kwE_a-BiWHjc9wHjXXtU1ug5Q4zazD94m6XWzZ6H_1wqdW8ArT2EyDSlNS-DYRGqvJuVUoUE82voZeqlDw3wRBTRXeJhM0ZDzny2babGXJPcrreOGh7TdL1Trm0m/s1600/12507319_1553071481675422_3037965767555219036_n.jpg" imageanchor="1" style="background-color: white; color: #993322; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhhXcJ9YVfH3LwcufX7kwE_a-BiWHjc9wHjXXtU1ug5Q4zazD94m6XWzZ6H_1wqdW8ArT2EyDSlNS-DYRGqvJuVUoUE82voZeqlDw3wRBTRXeJhM0ZDzny2babGXJPcrreOGh7TdL1Trm0m/s1600/12507319_1553071481675422_3037965767555219036_n.jpg" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: none; box-shadow: rgba(0, 0, 0, 0.498039) 1px 1px 5px; max-width: 500px; padding: 8px; position: relative;" /></a></div>
<span style="background-color: white;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhimvje50n4AnqnL0MXTCUwv6cA2OY5fIkuCmrZyHS_0wX61Ub3dRwN1Ce6lHpxuwuXVqmIpNePqk7-S_t7fBJwa8Gfw95Ar2rTUKzUzpZAm-tZaRBlvxZiRekIwAyAOyUFTGtMUC10yLL4/s1600/12509688_1553071405008763_8406685404089169790_n+%25281%2529.jpg" imageanchor="1" style="background-color: white; color: #993322; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhimvje50n4AnqnL0MXTCUwv6cA2OY5fIkuCmrZyHS_0wX61Ub3dRwN1Ce6lHpxuwuXVqmIpNePqk7-S_t7fBJwa8Gfw95Ar2rTUKzUzpZAm-tZaRBlvxZiRekIwAyAOyUFTGtMUC10yLL4/s1600/12509688_1553071405008763_8406685404089169790_n+%25281%2529.jpg" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: none; box-shadow: rgba(0, 0, 0, 0.498039) 1px 1px 5px; max-width: 500px; padding: 8px; position: relative;" /></a></div>
<span style="background-color: white;"><br /></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEii_UgvNDFPNNpgj7AtNFHwE06-kD175XbZcbOWWfjc0FfZ8MdP3yp8Io9nm66pZ1gcGxb8HfzNCVjtLC2C_Ghnp2eueA3uhKZopwZzA2Z5B_Y0tdJrdh4cjoLsmfPPcQLaZlhZuxhLQx6f/s1600/12509688_1553071405008763_8406685404089169790_n.jpg" imageanchor="1" style="background-color: white; color: #993322; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEii_UgvNDFPNNpgj7AtNFHwE06-kD175XbZcbOWWfjc0FfZ8MdP3yp8Io9nm66pZ1gcGxb8HfzNCVjtLC2C_Ghnp2eueA3uhKZopwZzA2Z5B_Y0tdJrdh4cjoLsmfPPcQLaZlhZuxhLQx6f/s1600/12509688_1553071405008763_8406685404089169790_n.jpg" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: none; box-shadow: rgba(0, 0, 0, 0.498039) 1px 1px 5px; max-width: 500px; padding: 8px; position: relative;" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="background-color: white;"><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"></span><br /><span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"></span></span></div>
<span style="font-family: "arial" , "helvetica" , sans-serif;"><span style="background-color: white;">Tại hội trường này, cách đây 5 năm, Đại hội XI đã thông qua chiến lược phát triển KT-XH trong đó nêu rõ phải “kiên trì, quyết liệt thực hiện đổi mới, đổi mới chính trị phải đồng bộ với đổi mới kinh tế; trọng tâm là hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, định hướng XHCN, đổi mới phương thức<a href="http://giaobao.com/tin-tuc/lanh-dao" style="color: #993322; text-decoration: none;">lãnh đạo</a>của Đảng, xây dựng <a href="http://giaobao.com/tin-tuc/nha-nuoc" style="color: #993322; text-decoration: none;">nhà nước</a> pháp quyền XHCN, mở rộng dân chủ trong <a href="http://giaobao.com/tin-tuc/dang" style="color: #993322; text-decoration: none;">Đảng</a> và trong XH”. Nghị quyết khẳng định phải lấy việc thực hiện mục tiêu này làm tiêu chuẩn cao nhất đánh giá hiệu quả quá trình đổi mới.<br /><br />Thực tế 5 năm qua, chúng ta đã tích cực đổi mới về thể chế kinh tế, đạt kết quả nhất định. Nhưng đổi mới hệ thống chính trị thì hầu như chưa làm. Chính vì vậy, công cuộc đổi mới 5 năm năm qua chưa đem lại hiệu quả như mong muốn. Nhìn lại thực tế 30 năm qua, thành tựu lớn nhất, bao trùm nhất của công cuộc đổi mới là đã chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường. Nhờ đó mà cải thiện cuộc sống, đưa đất nước phát triển.<br /><br />Tuy vậy, bao năm qua, cơ cấu tổ chức, phương thức hoạt động của Đảng, Nhà nước, đoàn thể các cấp gần như không thay đổi. Nền chính trị phù hợp với nền kinh tế tập trung, kế hoạch hóa trước đây, đặc biệt là trong hoàn cảnh chiến tranh, nay không còn phù hợp với nền kinh tế thị trường. Thậm chí còn là rào cản, trở ngại cho phát triển.<br /><br />Vì vậy, trong giai đoạn tới, việc đổi mới hệ thống chính trị đồng bộ với đổi mới về kinh tế là yêu cầu hết sức cấp bách. Đảng là người lãnh đạo cao nhất của đất nước cần chủ động, nghiêm khắc đánh giá lại chính mình, và thực hiện nghiêm chỉnh NQ của Đại hội toàn quốc. Kiên quyết đổi mới cơ cấu tổ chức, chức năng hoạt động của bộ máy Đảng, Nhà nước, các đoàn thể chính trị để hoạt động hiệu quả hơn, thực chất hơn.<br /><br />Đây là nhân tố tiên quyết, quan trọng nhất cho đổi mới tiếp theo. Làm được điều này, Đảng sẽ lấy lại niềm <a href="http://giaobao.com/" style="color: #993322; text-decoration: none;">tin</a> trong nhân dân, bằng tấm gương tự đổi mới, bằng sự lãnh đạo hiệu quả của mình với đất nước, dân tộc. Về đổi mới thể chế kinh tế, giải đoạn tới cần dặt trọng tâm với ba trụ cột chính:<br /><br />Trụ cột 1: Thịnh vượng kinh tế phải đi đôi với bền vững về môi trường VN phải có mức tăng trưởng cao, ổn định và liên tục trong 20 năm tới, với mức tăng thu nhập bình quân đầu người 7%/năm – tương đương tăng trưởng GDP 8%/năm, để đến 2035 đạt thu nhập bình quân đầu người 15-18.000 USD.<br /><br />Để đạt mục tiêu này, con đường duy nhất là phải tăng năng suất. Nhà kinh tế học đoạt giải Nobel kinh tế Paul Robin Krugman đã tổng kết: “Năng suất không phải là tất cả, nhưng nó gần như là tất cả. Một quốc gia có khả năng nâng cao mức sống lâu dài hay không gần như hoàn toàn phụ thuộc vào khả năng nâng cao sản lượng tính trên đầu người của quốc gia đó”. Mức tăng năng suất lao động của VN đã liên tục tụt giảm từ cuối những năm 90 đến nay, giờ ở mức rất thấp so với các quốc gia trong khu vực. Đặc biệt, năng suất lao động ngay trong khu vực tư nhân cũng liên tục tụt giảm, ở mức rất thấp. Có ba nguyên nhân chính:<br /><br />1) Cơ cấu lao động rất lạc hậu. Lao động trong khu vực phi chính thức cao hơn rất nhiều khu vực chính thức. Hơn 44% lao động làm việc trong nông nghiệp – khu vực tạo giá trị gia tăng rất thấp.<br /><br />2) Nền tảng kinh tế <a href="http://giaobao.com/thi-truong" style="color: #993322; text-decoration: none;">Thị trường</a> chậm hoàn thiện gây phương hại quyền sở hữu tài sản, giảm tính cạnh tranh trên thị trường hàng hóa.<br /><br />3) Thị trường các yếu tố sản xuất như vốn, đất đai, tài nguyên khoáng sản được phân bổ chưa theo cơ chế thị trường, chủ yếu bằng mệnh lệnh hành chính.<br /><br />Vì vậy phải tập trung cao độ thúc đẩy phát triển DN trong nước, mà chủ yếu là DN tư nhân VN, về cả số lượng và chất lượng. Coi đây là nhiệm vụ của bộ máy nhà nước các cấp. Sức khỏe của DN trong nước chính là sức khỏe của nền kinh tế. Trước mắt phải nâng cao cho được năng lực cạnh tranh và hiệu quả cho các DN trong nước thông qua hoàn thiện, củng cố nền tảng của kinh tế thị trường, đặc biệt là quyền sở hữu tài sản, và xác định các chính sách công bằng, cạnh tranh lành mạnh trong tiếp cận vốn, đất đai, tài nguyên và thông tin.<br /><br />Phải thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp. Nhà nước phải tạo môi trường thuận lợi, xây dựng các trung tâm hướng dẫn, đào tạo cho các DN mới khởi nghiệp. Cung cấp kiến thức, nguồn vốn thông qua hình thức quỹ - ngân hàng đầu tư mạo hiểm để hỗ trợ cho các DN này, nhằm tạo ra làn sóng khởi nghiệp cùng tinh thần DN mạnh mẽ trong XH. Phải coi vị thế của DN là vị thế của quốc gia. Để duy trì tăng trưởng cao trong thời gian dài, bền vững, cần tăng cường cải cách, tích cực học hỏi, đổi mới sáng tạo. Cả DN lẫn các tổ chức nghiên cứu khoa học hiện nay đều chưa có động lực để theo đuổi một chương trình tăng năng suất. Do vậy, xây dựng một hệ thống sáng tạo quốc gia chính là cách thức để cải thiện tình hình về năng suất lao động của VN.<br /><br />Trụ cột 2: công bằng trong hội nhập xã hội, hay bình đẳng cho mọi người. Bên cạnh sự phát triển nhanh, vận động theo cơ chế thị trường, sự cạnh tranh gay gắt làm gia tăng khoảng cách giàu nghèo và cơ hội tiếp cận các phúc lợi XH cơ bản. Do đó phải xây dựng được những chính sách đảm bảo công bằng trong phát triển cũng như cơ hội tiếp cận các dịch vụ XH cơ bản cho người dân, nhất là đối tượng yếu thế, thiệt thòi – như <a href="http://giaobao.com/tin-tuc/dan-toc" style="color: #993322; text-decoration: none;">dân tộc</a> thiểu số, người khuyết tật, người nghèo. Đây cũng chính là tính ưu việt của CNXH, là trách nhiệm của Nhà nước trong thực thi nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, và cũng là hành động thiết thực để thực hiện tốt các kế hoạch hành động của LHQ về mục tiêu thiên niên kỷ sau 2015.<br /><br />Trụ cột 3: Nâng cao năng lực và trách nhiệm giải trình của Nhà nước Năng suất trì trệ hiện nay và môi trường yếu kém cho phát triển khu vực tư nhân là do Nhà nước còn thiếu hiệu quả. Do điều kiện lịch sử VN mà những thiết chế công đã bị thương mại hóa, manh mún, thiếu sự giám sát của người dân.<br /><br />Hiệu lực của Nhà nước dựa trên:<br /><br />1) CP được tổ chức với công chức thực tài và có kỷ luật, nỗ lực xử lý những vấn đề để tạo cấu trúc Nhà nước chặt chẽ hơn, mạnh mẽ hơn, đảm bảo chế độ chức nghiệp – thực tài.<br /><br />2) Nguyên tắc thị trường cần áp dụng đầy đủ hơn trong hoạch định chính sách kinh tế, dựa trên cơ sở phân rõ các lĩnh vực công – tư, hạn chế xung đột lợi ích, tăng cường bảo vệ quyền tài sản, đặc biệt về đất đai. Thực thi cạnh tranh thị trường và hợp lý hóa sự tham gia của Nhà nước trong nền kinh tế.<br /><br />3) Nâng cao hơn nữa trách nhiệm giải trình thông qua cơ chế hữu hiệu kiểm soát và cân bằng giữa ba nhánh quyền lực, tạo dựng khung khổ pháp lý thúc đẩy quyền công dân, bảo đảm quyền tiếp cận thông tin chính xác và kịp thời, tăng cường vai trò các phương tiện thông tin đại chúng.<br /><br />Khung khổ pháp lý của VN đã tạo không gian nhất định cho công dân tham gia vào quá trình quản trị nhà nước. Nhà nước của dân, do dân, vì dân; dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra là những điều đã được khẳng định rõ trong Hiến pháp. Nhưng trên thực tế vẫn có khoảng cách giữa cam kết này với thực tiễn tham gia của công dân trong quản trị nhà nước. Quy trình bầu cử, cơ chế cho sự tham gia của các tổ chức XH chưa bảo đảm tính đại diện đích thực của người dân.<br /><br />Vừa qua, Bộ Kế hoạch & đầu tư đã chủ trì với Ngân hàng Thế giới tập hợp các chuyên gia kinh tế hàng đầu của thế giới và trong nước, xây dựng <a href="http://giaobao.com/" style="color: #993322; text-decoration: none;">báo</a> cáo VN 2035 hướng tới thịnh vượng, sáng tạo, công bằng và dân chủ. Báo cáo này xác định nền kinh tế VN đang ở đâu trong khu vực và trên thế giới? Mục tiêu, khát vọng của VN đến 2035 là gì?<br /><br />Những cản trở nào cho sự phát triển của VN hiện nay? Bằng cách nào VN đạt mục tiêu của mình? Báo cáo nghiên cứu sâu về ba trụ cột phát triển nêu trên và sáu chuyển đổi lớn, phác thảo chiến lược phát triển thích hợp với xuất phát điểm của một nước có thu nhập trung bình thấp trong bối cảnh kinh tế thế giới đầy biến động, nhằm đưa VN thành nước có thu nhập cao hoặc cận trên của nước công nghiệp trung bình cao đến năm 2035. Sáu mũi chuyển đổi lớn bao gồm:<br /><br />Xây dựng nhà nước pháp quyền hiện đại với nền kinh tế thị trường đầy đủ, và XH dân chủ phát triển ở trình độ cao.<br /><br />2) Thúc đẩy hiện đại hóa nền kinh tế song hành với nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực tư nhân.<br /><br />3) Phát triển năng lực đổi mới sáng tạo, lấy khu vực tư nhân làm trung tâm.<br /><br />4) Bảo đảm công bằng XH cho các nhóm yếu thế, và thúc đẩy XH trung lưu phát triển.<br /><br />5) Phát triển bền vững về môi trường và tăng cường khả năng chống chịu biến đổi khí hậu.<br /><br />6) Gia tăng mật độ kinh tế trong quá trình đô thị hóa và tăng cường tính kết nỗi giữa các thành phố và vùng lân cận.<br /><br />Hi vọng rằng, báo cáo này sẽ giúp ích cho các nhà lãnh đạo, nhà quản lý, nhất là các đồng chí trong BCH Trung ương khóa XII được trúng cử lần này nghiên cứu trong quá trình xây dựng, hoạch định chính sách của VN.<br /><br />Nước ta đang đứng trước bước ngoặt của cải cách và phát triển, thời cơ thuận lợi lớn những thách thức, khó khăn không hề nhỏ. Để đạt được khát vọng hướng tới một VN thịnh vượng, sáng tạo, công bằng và dân chủ, lựa chọn duy nhất của chúng ta là cải cách ở các vấn đề nêu trên. Không thực hiện những cải cách đó, chúng ta không thể khai thác được cơ hội, cũng không thể vượt qua thách thức, và nguy cơ tụt hậu xa hơn, rơi vào bẫy thu nhập trung bình là khó tránh khỏi. Tôi tin tưởng rằng, những thế hệ người VN hiện nay và tương lai có đủ bản lĩnh, ý chí và năng lực để thực hiện thành công công cuộc đổi mới.</span></span></div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-16043179647398090212015-12-27T06:11:00.001-08:002015-12-28T05:42:10.465-08:00LÀNG PHỐ <div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.524px; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<b style="background-color: white; color: #0b5394; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small; line-height: 20.286px;">Nhà thơ Trần Đăng Khoa</b></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEioEYGRbDcnGsBvQslVGSyu_YZxpwMPzU7O_xZ5l74TU6XqeSXW06htQSHzH2CmD_eC2bO-I6zXTySJSyn-PIzFFzjEJpsyCcJWnJ9jeyzCY_jRgKl0myfxiYM5ILrIst4_gMtqCXqyJ2E/s1600/N%25C3%2594NG+D%25C3%2582N+NH%25C3%258D.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="212" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEioEYGRbDcnGsBvQslVGSyu_YZxpwMPzU7O_xZ5l74TU6XqeSXW06htQSHzH2CmD_eC2bO-I6zXTySJSyn-PIzFFzjEJpsyCcJWnJ9jeyzCY_jRgKl0myfxiYM5ILrIst4_gMtqCXqyJ2E/s320/N%25C3%2594NG+D%25C3%2582N+NH%25C3%258D.jpg" width="320" /></a></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Ngay cái tên đã nhập nhằng rồi. Làng phố. Làng là làng. Mà phố là phố. Làng ở thôn quê. Còn phố nơi phồn hoa đô thị. Đấy là hai vùng địa giới, hai miền văn hóa hoàn toàn riêng biệt. Bây giờ, trong công cuộc đổi mới, đời sống cũng bắt đầu xuất hiện nhiều vẻ đẹp mới. Lại còn có cả những vẻ đẹp của sự nhập nhằng. </span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a><br />Ấy là cái làng quê của tôi.</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Cách đây chỉ chừng trên chục năm thôi, làng tôi dù không cách sông cách đò, nhưng vẫn có cảm giác như nó rất hẻo lánh, cô lẻ như một ốc đảo, dù không xa Hà Nội bao nhiêu, nếu tính theo đường chim bay. Ngày mưa, đường quê lụt lội. Làng có đám cưới, người ta phải dùng trâu để đón cô dâu. Bây giờ, cái làng heo hút ấy đã hoá thành đô thị rồi. Đường làng đổ bê-tông. Đêm đêm, những bờ tre, khóm chuối bỗng mỡ màng, óng nuột trong ánh sáng của những ngọn đèn đường. Làng đã có karaoke. Rồi cơm bụi. Rồi dịch vụ cưới xin. Rồi khách sạn, nhà nghỉ cao tầng lấp ló sau những gốc sung, bụi duối. Trống, nhạc xập xình. Những gì thành phố có thì ở cái xó làng này cũng có. Các cô thợ cấy, các bà chăn lợn giờ cũng phấn son, váy áo loè xoè. Ông bạn tôi, một cựu chiến binh lắc đầu ngán ngẩm: “Mình chẳng phải thằng ham hố gì đâu, nhưng nhiều lúc cũng chỉ muốn thành một lão có chức sắc thật to, để làm gì cậu hiểu không? Để ký một sắc lệnh: Cấm tất cả các em chân cẳng khùng khoèo, đen nhẻm …không được mặc váy ngắn!”. </span></span><br />
<a name='more'></a></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Cũng may, ông bạn tôi vẫn chỉ là một thợ cày. Nhờ thế, các em chăn lợn của làng vẫn nhóng nhánh đua sắc.</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Làng lúc nào cũng tưng bừng như Tết. Đèn lồng đỏ treo đầy đường. “Đấy, cháu thấy đẹp không? - Ông bác tôi bình luận - Ở quê bây giờ vui lắm. Chẳng dị mọ khổ hạnh như dân đô thị chúng mày đâu. Khốn nạn! Có lần, tao đến thăm thằng anh mày, nó đưa đi ăn đặc sản. Mà đặc sản là gì cháu biết không? Cơm niêu, rau lang rồi chả nhái. Khiếp! Toàn những món khoái khẩu của lợn gà, trâu chó ở quê, thế mà chúng mày coi là đặc sản! Giời đất đúng là lộn tùng phèo hết cả rồi!”</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Ông cụ cười hể hả. Nụ cười của một lão thợ cày luôn coi mình là “cái rốn của vũ trụ”.</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />- Ở quê bây giờ hay lắm.- Ông bác tôi tiếp tục câu chuyện - Đồng đất vẫn đồng đất ấy nhá. Con người cũng vẫn con người ấy, chỉ thay đổi cách lãnh đạo là đời sống biến đổi như có phép lạ. Có năm lại lũ lụt liên miên ở miền Trung, rồi miền Nam, rồi cả vựa lúa đồng bằng sông Cửu Long cũng coi như là mất trắng. Người làng mình phải nhường cơm sẻ áo cho bà con mình ở trong kia, vậy mà bữa cơm cũng có vơi đi đâu. Vậy cháu thử cắt nghĩa xem sự thể nó như thế nào? </span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Ông bác ruột tôi nhìn tôi lom lom. Ông già có thú vui, hầu như cứ lần nào tôi về quê, ông cụ cũng kéo tôi sang nhà rồi lại rỉ rả bàn chuyện chính trị. Mà toàn chuyện quốc gia, chuyện thế giới. Rồi chuyện sắp tới Đại hội Đảng. Ông nào làm gì. Một lão nông cóc cáy mà sắp xếp nhân sự cho cả Quốc Gia. Thế mới kinh. Tôi ngồi im lặng, vì chưa đoán được ý ông cụ muốn câu chuyện sẽ đi tiếp theo hướng nào.</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />- Phải công nhận con cháu Cụ Hồ rất tài, cháu ạ. Bí bách kiểu gì rồi cũng thoát được. Trong khi nhiều nước đổ liểng xiểng nhá. Thế mà mình thì có sao đâu nào. Vẫn vững như bàn thạch. Vấn đề lại không phải cứ trẻ mà được đâu. Trẻ như Góc bu chóp đấy, loạng quạng thế nào để vỡ bố nó cái Liên Xô và Đông Âu. Rõ thật đau hơn hoạn.</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Nói rồi, ông già quát đứa con út, xem có cái gì ngon thì đãi “thằng em mày”. Cứ như lời ông già thì “thằng em” ở mãi trên Trung ương. Mà trên Trung ương thì khổ rồi, đến cả cái tăm tre xỉa răng cũng không có, cũng phải bỏ cả đống tiền ra mua. Lát sau, một mâm dưa đầy ngật được đặt lên phản. Dưa đỏ mà trông cứ trắng nhợt. Ông già hể hả:</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />- Ở quê bây giờ mùa nào thức ấy cháu ạ. Tao nói thật, mâm dưa như thế này thì đến cả mấy lão Góc bu chóp, lão Tin Tin với Bap Ba ma cũng chẳng có mà ăn đâu...</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Ông già nói với vẻ mặt rất phấn chấn. Còn tôi thì không sao nuốt nổi mấy miếng dưa sậm sật như khoai sống. Tôi lựa lời bảo ông già:</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />- Vâng, quả thực ông Gorbachev có nhiều tội lắm. Ông ấy trẻ người non dạ nên loạng quạng làm vỡ mất cái Liên Xô với Đông Âu của cụ. Nhưng dưa của ông ấy thì ngon lắm...</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />- Anh bảo sao cơ? </span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />- Là cháu nói dưa của nước ngoài ấy. Ngon lắm. Họ chỉ thua ta cái họ không có, như chuối, mít, na. Chứ hoa quả gì ta có mà họ cũng có thì ta không thể so được với họ đâu...</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Tôi mới nói một chút sự thật về hoa quả, mà cũng chỉ thuần chuyện thực phẩm thôi, ông già đã gườm gườm nhìn tôi như nhìn một thằng Bạch vệ. Rồi ông tìm bà mẹ tôi. Hai người rì rầm bàn bạc với nhau. Tưởng chuyện gì, hoá ra vẫn chuyện của tôi, mà chuyện rất nghiêm trọng.</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />- Đấy, thì tôi đã nói ngay với thím rồi. Thằng này cứ để nó ở nhà đi cày thì nó lại tốt, lại vững lập trường quan điểm. Cho nó đi học Tây là hỏng rồi. Bây giờ nó đích thị là một thằng Tờ dốt kít..</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Bà mẹ tôi run rẩy:</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />-Tờ dốt kít là gì, hả chú? </span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />- Tờ là i - tờ. I tờ còn không biết thì là dốt chứ còn gì nữa. Mà dốt đến độ kít. Nghĩa là rất dốt. Rất nguy hiểm. Tờ dốt kít chính là một tên chống Đảng ở bên Liên Xô! </span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />- Chết chết. - Bà mẹ tôi rên rẩm. - Con tôi sao lại sang đến tận Liên Xô để chống Đảng. Làm sao lại đến nông nỗi này, hở giời. Bác cứ để đó cho em dạy cháu! </span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Thế rồi suốt đêm ấy, mẹ tôi nói với tôi bao chuyện. Toàn những chuyện “cơm nặng áo dày” của Đảng và Chính phủ. Một người như tôi mà còn bị nghi ngờ thì buồn cười quá. Tôi cứ cười thầm một mình. Nhưng đến khi thấy bà cụ khóc thì tôi phát hoảng. Hoá ra sự việc rất nghiêm trọng chứ không đơn giản như tôi nghĩ. </span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Có lần nhá nhem tối, tôi mới về đến làng. Làng thay đổi nhiều quá. Một chiến dịch xây dựng và tôn tạo nhà cửa. Quẩn quanh mãi mà tôi vẫn không tìm thấy lối vào nhà. Tôi tạt vào quán "Hương Quê" hỏi thăm. Bà thợ cấy chủ quán "Hương Quê", nhưng bán toàn đồ điện tử rẻ tiền, tròn mắt nhìn tôi: </span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />- Chú làm sao thế? Say rượu à? Ối giời đất ơi, làm sao mà chú đến “lông lỗi” này hở Giời! </span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Thế là sáng hôm sau, cái tin tôi về đến cổng còn hỏi thăm đường đã lan ra khắp xóm. Ông bác lại ngán ngẩm: "Hỏng! Không ngờ nó quan liêu bao cấp quá! Đời sống phố xá làm nó hư hỏng nhanh quá! Thằng này mà làm quan to thì chỉ có chết dân!".</span></span></div>
<div style="color: #333333; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Khổ! Nào tôi đâu có thay đổi gì. Cái dải khoai của làng, dù có bứng ra trồng ở đâu thì cũng vẫn chỉ là cái dải khoai thôi. Tại làng quê thay đổi nhanh quá mà tôi không theo kịp. Lại còn có dạo nghe đồn, không lâu nữa, làng tôi sẽ trở thành ngoại ô của Hà Nội cùng với mấy tỉnh lân cận. Thế là giá đất tự nhiên tăng vòn vọt. Mấy năm trước, mẹ tôi bán 360m2 đất vườn cho ông chủ tiệm vàng thị trấn với cái giá 30 triệu bạc. Thế rồi đùng cái, ông ta bán lại cho anh chàng lái xe đường Hà Nội - Quảng Ninh. Thế rồi ông lái xe ấy lại trao tay qua mấy ông nữa. Khi làm lại giấy tờ cho ông chủ mới, mẹ tôi tưởng như ngất xỉu. Số tiền đã lên đến trên một tỷ đồng. Bà cụ đổ bệnh. Cơ chừng này không khéo nguy kịch. Tôi phải nhào về làng cứu nguy: "Con chúc mừng mẹ đấy!". "Mừng gì?". "Mừng vì cái vụ bán đất của mẹ ấy!". "Mất hàng núi vàng mà mày lại mừng à?". "Mất đâu. Tiền sinh năm, đẻ bảy thì sao lại gọi là mất? 1 trăm ngàn mẹ cho con Cún, nhà con coi như lộc của bà, đem đi mua xổ số. Mua chơi thôi. Ai ngờ lại trúng đậm". "Cái gì?". "Trúng xổ số! Trúng độc đắc 3 tỷ, mẹ ạ!". "Ối giời đất ơi!". “Chúng con coi đấy như tiền dưỡng già của bà. Hay là chúng con chuyển về đây cho mẹ nhé!”. "Chết chết! Tao có tiêu gì đâu mà phải dùng tiền! Nhà chẳng có gì, mấy thằng nghiện còn cưa song cửa sổ. Bây giờ lại có tiền thì nó bóp cổ tao à?". Mẹ tôi tỉnh hẳn. Bệnh cũng tan vèo. Cái vé trúng độc đắc ấy là chuyện tôi bịa. Nhưng lời nói dối cần thiết và đúng lúc lại hóa vị thuốc thần tiên, cứu mẹ tôi thoát cơn đột quỵ. Làng đang vỡ. Trong cuộc vươn mình ấy, tất sẽ có người vui và cả người buồn. Nỗi buồn của một cá nhân, nhưng lại là niềm vui của cả làng, cả nước. Thế thì làm sao mà ta lại không vui?</span></span></div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-54708639473260830732015-12-27T06:05:00.000-08:002015-12-28T05:44:09.646-08:00Nhà quê và về quê<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Nhà quê và về quê</span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
</div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><b>Phạm Quang Long</b></span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"></span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"></span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"></span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2kM9JGtZ6SOa8FPtVCsJL6mjPUMrw7XMcMvGYX6vkU1MT1S9Naz7CuIWtV_upf3qvwzBQo-NQRuU4Ah8I33eJL33uAbFILXNwi5LPGzhQVM5PA1oBENCW5_8GyJFCkZDM6xH0xNjsCzg/s1600/rom+ra.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj2kM9JGtZ6SOa8FPtVCsJL6mjPUMrw7XMcMvGYX6vkU1MT1S9Naz7CuIWtV_upf3qvwzBQo-NQRuU4Ah8I33eJL33uAbFILXNwi5LPGzhQVM5PA1oBENCW5_8GyJFCkZDM6xH0xNjsCzg/s320/rom+ra.jpg" width="250" /></a><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Là trai nông thôn, học xong làm việc ở thành thị, lấy vợ là người Hà Nội, công việc, con cái ổn cả, nhà cửa chẳng sang trọng gì nhưng cũng đủ để sống một cuộc sống yên ổn mà sao những suy nghĩ về quê cứ luôn thấp thỏm trong tôi?</span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a><br /></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;">Trước đây, thỉnh thoảng vợ và con vẫn đùa: "bố nhà quê lắm". Tôi hiểu, đó như một lời chê. Thì tôi vốn là người nhà quê, không quê sao được?.Dù xa quê đã lâu và thực sự, tôi đã là một tay nhà quê mất gốc nhưng cái chất quê, kiểu quê nó lặn vào máu tự bao giờ. Ẩn kín đến đâu rồi cũng có lúc cũng bật ra, gây khó chịu cho người khác bởi cái sự thiếu văn minh của mình.<br /><br />Ngày làm ở sở Văn hoá ở Hà Nội, tôi cứ nói đùa với các bạn là tôi đang " lấy nông thôn bao vây thành thị", đang " nhà quê hoá" đất kinh kỳ. Chả biết mình đã làm hỏng và phá đất thần kinh những gì do ngu dốt, kém cỏi...nhưng phải nói rằng chính những ngày này tôi mới có dịp nhận ra nhiều cái " nhà quê" vẫn đang tiềm ẩn nơi thị thành, đang làm cho nơi đây giầu có thêm lên. Đi sâu vào các khu phố cổ, lật những lớp bao phủ bên ngoài, nhìn sâu hơn vào phía sau tôi nhận thấy rất nhiều chất " nhà quê" của dân tứ chiếng đã góp phần tạo nên mảnh đất kinh kỳ này. Và, ẩn sau những lớp bụi thời gian, bụi " kinh thành", cứ lấp lánh nét đẹp của những người nhà quê thuộc nhiều thế hệ khác nhau đã cùng góp sức lực, trí tuệ tâm huyết ( cả tài sản và sinh mạng của mình nữa) cho vùng đất mới mà họ đã chọn làm nơi lập nghiệp của mình.</span></span><br />
<a name='more'></a><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br /><br />Chỉ riêng những đình chùa của các hội làng nghề thôi đã thấy rất rõ điều đó. Xa xôi gì đâu, độ trên dưới một thế kỷ nay thôi-những gì mà tôi thấy và biết chứ các nhà lịch sử thì chứng minh được từ nhiều thế kỷ trước nữa, những tốp thợ lành nghề của các nơi đã lập thành những phường, những khu của riêng mình. Bằng tài hoa và công sức của họ, họ đã tạo lập cả một nghề, dựng xây một nghiệp cho một gia đình, dòng họ, phường nghề cho đến ngày nay. Những người ấy, trước đây không hề tự ti về nguồn gốc nhà quê của mình, họ đã đặt tên cửa hiệu, phường nghề, hội đoàn của mình là người ở làng X., tỉnh Y. là để nhắc nhớ đến quê hương bản quán, đến tổ tiên mình. Bây giờ đã mất đi khá nhiều (và đó là điều đáng tiếc ) nhưng bạn đi trên phố cổ vẫn còn những ngôi nhà xây đầu thế kỷ XX ghi tên hiệu, làng ở cổng nhà, các đình, quán, nơi thờ thành hoàng, tổ nghề của các làng nghề khắp đất Bắc mà đông nhất vẫn là xứ Kinh Bắc, xứ Đông và xứ Đoài. Đúng như nhà thơ đã viết, khi đi đến một nơi nào đó, người dân đã gánh trên vai cả đất nước đi theo. Đến tận đầu thế ký XX người ở phố vẫn ngại bị người khác chê mình là dân tứ chiếng, không có quê quán nên luôn tự hào mình vốn là người nhà quê bây giờ lập nghiệp ở vùng đất mới. Mối dây liên hệ giữa họ- người thành thị với quê quán, xứ sở vẫn còn rất khăng khít và thiêng liêng. Điều đó bây giờ đang nhạt dần.<br /><br />Cũng vì làm văn hoá, tôi cũng hay được đến dự những lễ khánh thành các loại từ đường, các quỹ khuyến học do những người con của một làng quê nào đó, giờ thành những đại gia, bỏ tiền ra xây dựng cho quê. Những ngày ấy vui lắm. Người bỏ công của ta làm lợi cho quê vui vì mình đã nhìn thấy kết quả. Người nhà quê vui vì quê mình có thêm điều này điều kia để mở mày mở mặt với thiên hạ. Những ngày ấy cả làng vui như có hội. Và mối giây liên hệ giữa người gốc quê và quê nhà cũng bớt lỏng lẻo đi. Có người làm điều này điều nọ cho quê cũng như một sự đền ơn món nợ sinh thành với cha mẹ, làng xóm. Dù xuất phát từ điều gì thì đó cũng là một nếp hay.<br /><br />Giờ, do nhiều nguyên nhân và cũng là điều khó tránh, có hai luồng suy nghĩ trái nhau của hai thế hệ: thế hệ cha và con. Thế hệ cha-những người sinh ra và lớn lên độ 18-19 tuổi mới rời quê lên thành thị lập nghiệp. Thế hệ này vẫn nhớ quê và coi đó là chốn đi về của tuổi già, là " chốn nương thân" lúc cần yên ổn và cũng là nơi " trở về với cát bụi". Với họ, nghĩa vụ với làng quê, phần mộ tổ tiên, ông bà còn quan trọng lắm. Hàng năm, thế nào cũng cố về vài lần, với ít nhiều ngậm ngùi, cảm khái, bất lực trước những đổi thay của thế thái nhân tình, lòng người. Tình quê còn nặng nhưng lực bất tòng tâm.</span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
</div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;">Thế hệ con cái không sinh ra ở quê mà ở thành thị nên quê hương đối với họ là ngôi nhà họ sinh ra và đang ở với tất cả niềm vui, nỗi buồn, những lo lắng mưu sinh và hạnh phúc họ có ở chốn thị thành. Họ cũng biết quê hương bản quán không phải ở đây nhưng sự gắn bó với quê cha không sâu đậm. Không sống ở quê, không có những ràng buộc thiết thực, hàng ngày, quê với họ chỉ là những kỷ niệm mỗi lần theo cha mẹ về thăm họ hàng, là những ràng buộc cũng rất lỏng lẻo. Họ không thờ ơ nhưng cũng không ai " bắt" họ phải gắn bó với quê hương như cha mẹ họ được- những người bây giờ vào mùa đông, kéo ống quần lên, lấy tay gãi vào ống chân, bụi của nước mặn, chua phèn vẫn còn rơi trắng nhà và trên móng chân, móng tay họ, dấu ấn của những ngày làm ruộng, dù ít, vẫn còn khắc vệt thời gian trên đó.<br /><br />Tôi có ông bạn nhà quê, lấy vợ thị thành. Hơn 10 năm cưới vợ đã có "thành tích" đưa vợ về quê được hai lần. Ngày ấy, đi về quê, cơ cực lắm chứ không như bây giờ. Vậy nên, sau lần mới cưới, lần về vì việc trọng, những ngày lễ, tết chị đều có lý do để không phải về mà lý do nào cũng chính đáng: con bé, con ốm, em không khoẻ, em bận đi công tác... Không thể trách mà chỉ lặng lẽ buồn. Khi con lớn lớn một chút, rủ con về quê. Nó đã biết quê là thế nào nên trả lời rất hồn nhiên: " Thôi, quê bố, bố về!". ( Tất nhiên, giờ thì đã khác. Anh có con xe loại khá, vợ con thích đi về quê để hưởng khung cảnh làng quê, anh chỉ lái nửa ngày về đến nhà). Giờ về nhiều hơn mà cảm giác đi tham quan lại lấn át cảm giác về nhà.<br /><br />Thì ra câu chuyện nhà quê, về quê, tưởng nhỏ mà không nhỏ. Hay tại tôi cứ lẩn thẩn mà " chẻ sợ tóc làm tư" ra thế chứ nó cũng chả quan trọng gì.Thôi thì dù sao, đó cũng là chuyện bắt mình phải nghĩ còn nó cần thế hay không, chưa biết.</span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Có lúc, ngồi uống rượu, đã " cảm khái" mấy câu:</span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Ba mươi năm biệt quê nhà<br />Ba mươi năm ấy ta là tha hương<br />...Chén buồn, như thực, như mơ<br />Chén vui, cứ ngỡ ta giờ ở quê...</span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />Quê, người quê, về quê, chuyện giờ đã khác xưa nhiều lắm.</span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
</div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;">01.09.2015</span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;">_______________</span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
</div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Làng và nước mắt thời mở cửa</span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"></span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: center;">
</div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6Sm-fs_LuUz58LlD5UBKxzxyQdPl6RFdo8qpafIObCznFzYQn_lOPn8lBASl1xFpDOQuQUyn6iht-VpJ0AXpgrb4BiCHHpRVREYCyuiYJQXvjAgwySWtfPZcBw_lyOfZ1E7d1t3FnbsY/s1600/NONG+DAN.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg6Sm-fs_LuUz58LlD5UBKxzxyQdPl6RFdo8qpafIObCznFzYQn_lOPn8lBASl1xFpDOQuQUyn6iht-VpJ0AXpgrb4BiCHHpRVREYCyuiYJQXvjAgwySWtfPZcBw_lyOfZ1E7d1t3FnbsY/s320/NONG+DAN.jpg" width="212" /></a><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><b>Phạm Quang Long</b><br /><br />Làng tôi nhỏ như cái khoẳm bò nằm ôm lấy dòng sông Sinh thơ mộng. Tuổi thơ tôi đã gắn bó với làng tất cả mọi niềm vui và nỗi buồn. Tôi lớn lên, nhờ công ơn nuôi dạy của mẹ tôi là chính nhưng dân làng, cả họ hàng và người khác họ đã giúp chúng tôi rất nhiều, kể cả làm sao để sống lẫn làm cho hết những công việc của một gia đình chỉ có bà goá và những đứa trẻ như nhà tôi. Mẹ tôi đã hơn một lần nói rằng nếu không có bà con dân làng, không biết chúng tôi sẽ ra sao.</span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzjHrx3BTm700MD9RfDfJa3mLg-A4oaQ4o4jnLQcHcp8_FS4B0o4xVzaiJt9CjNM8xOxJ-ctK1-aBmndV8eW_aap_aeISo_fNir0Q4KXbKgHl9s3_GZsGVQMywuxwQa-kZyV5LUJ2mAHDQ/s1600/Ngay+mua+bia+1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><span style="background-color: white; color: black;"></span></a></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: center;">
<span style="background-color: white; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
</div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;">Làng tôi nghèo, hồi cải cách ruộng đất chỉ có hai nhà địa chủ- nghĩa là mỗi nhà ấy chỉ có cái sân gạch, vài gian nhà tre với dăm mẫu ruộng. Cũng có cây mít, ao cá đấy nhưng chưa bao giờ tôi thấy những nhà đó là giàu có cả. Nếu so với bây giờ thì người làng tôi thành địa chủ gần hết làng rồi. Họ chỉ thua địa chủ kia mỗi khoản ruộng thôi chứ thóc và tiền, chắc địa chủ xưa không sánh được.<br /><br />Suốt những năm tuổi thơ cho đến khi rời làng đi học, tôi thấy không khí làng xóm quê tôi đầm ấm lắm. Cả làng chỉ có dăm sáu họ nhưng dù khác họ, cũng vẫn là bà con cả, không họ nội thì họ ngoại, hoặc là thông gia. Thành ra, khi mỗi nhà có việc gì là cả làng cùng đến giúp. Không kể chuyện vui hay chuyện buồn lớn như nhà nào chẳng may có cha già, mẹ héo, hay con cái lớn phải dựng vợ, gả chồng, dựng nhà, dựng cửa... là cả làng đến mỗi người một chân một tay hỗ trợ. Người mang cho mấy nón chè tươi, người giúp dăm bơ gạo...nói tóm lại, lúc nào không khí trong làng cũng vui. Tôi để ý suốt bao nhiêu năm, tôi không thấy có đám đánh nhau giữa những người lớn bao giờ, chỉ có trẻ con đánh nhau nhưng bất cứ người lớn nào trông thấy cũng can ra, phân giải phải trái đàng hoàng. Làng tôi an bình và hoà thuận dù nghèo. Chả thế mà tôi vẫn cứ đùa làng ta nghèo nhất xã, xã ta nghèo nhất huyện, huyện ra nghèo nhất tỉnh, tỉnh ta nghèo nhất miền Bắc. Nhưng làng tôi vui, đầm ấm. Mọi người dựa vào nhau, quan tâm đến nhau vừa như cái lẽ phải thông thường phải thế. Và nhường nhịn khi có sự bất hoà. Những ngày Tết nhất, tiếng cười nói, chào hỏi nhau, vui lắm. Nhìn rộng ra xã tôi, vùng tôi ở không khí cũng na ná như nhau cả. Cái thủa yên bình ấy, cứ nhạt dần và đến bây giờ thì tôi không còn thấy nữa. Quê tôi giàu lên nhưng những mất mát thì không gì bù đắp được, nhất là những nhạt nhoà về tình người và người ta trở nên thờ ơ với nhau hơn xưa. Bây giờ, khi nhà nào có việc, dân làng vẫn đến nhưng đó là theo những quy định đã thành văn, nó như nghĩa vụ bắt buộc và tôi đọc thấy trong tâm trạng mọi người là điều này đã như " khế ước xã hội", không làm không được chứ trong lòng không có cái tình cảm tự nhiện, nhi nhiên như xưa. Và nếu một nhà nào đó không " đạt chuẩn" thì sẽ có sự bàn tán, bình phẩm theo kiểu sòng phẳng chứ không phải là những lo lắng cho nhau, đầy sự sẻ chia như xưa nữa.<br /><br />Khi bước vào đổi mới, quê tôi có nhiều người đi các tỉnh phía Nam làm ăn và cũng có những người được nhà nước ưu tiên cho đi xuất khẩu lao động. Ở đâu đó người ta xuất khẩu cán bộ kỹ thuật nhưng quê tôi lạc hậu, nghèo, toàn xuất khẩu lao động giản đơn hoặc phụ nữ đi làm oshin thôi. Thôi thì cái số mình nó thế, đói bụng, đầu gối phải bò. Làm gì có lựa chọn khác. Bỏ chồng, bỏ con ở nhà, dấn thân vào cuộc sống mới cũng chả sung sướng gì đâu. Tôi cứ nhớ mãi một câu thơ của ông nhà thơ Nguyễn Duy, viết về cảnh ngộ chia tay của những cảnh ngộ như thế mà ứa nước mắt: " những cuộc chia ly toe toét cười". Ai cũng cười gượng cả. Chỉ để cho yên lòng nhau nên phải cố. Mà cố thì giả dối nên nụ cười ngày chia ly còn đau hơn những giọt nước mắt.<br /><br />Tôi về quê, nghe kể chuyện ở mấy xã gần làng tôi có một chị đi xuất khẩu lao động gửi tiền về cho chồng con, khá lắm, chị khác xây được cả nhà cho chồng không kém gì biệt thự ở thành phố. Người nhà tôi hỏi có quen ai không xin cho người này, người kia một suất. Tôi chỉ lắc đầu. Vì mình không quen đã đành, mà nếu có quen tôi cũng không làm. Tôi không biết ở những nơi họ đi làm thuê ấy thế nào chứ Nga, Hàn, Nhật tôi cũng đã từng qua, đã biết ít nhiều. Không có gì đảm bảo cho một tương lai " bền vững" cả.<br /><br />Và, những điều lo ngại của tôi đã xảy ra. Tôi nghe kể có chị sau vài năm gửi tiền về cho chồng con rồi tìm bến đỗ mới với những người khác, theo kiểu " thế là mợ nó đi tây" của Nguyễn Công Hoan. Có người bị cái thằng " hoàn cảnh" nó xô đẩy nên tiếng tăm đồn về nhà. Anh chồng nổi giận ném tất cả đồ đạc của vợ gửi về ra sân châm lửa đốt sạch và tuyên bố " không sống bằng tiền bán cái l.của vợ". Anh bắt chị phải bỏ dở hợp đồng, về nhưng chị không chịu, lại còn gia hạn nữa. Thế là anh chán nản, sa vào rượu chè, bỏ bê con cái. Con cái không có người chăm bỏ bê học hành, rồi thành lêu lổng. Có chị khổ hơn, tiền gửi về, chồng đem đi ăn chơi với bồ hết, ngày vợ về, chuyện vỡ lở, lại chia tay và tay trắng lại hoàn tay trắng nhưng nỗi khổ thì không biết bao nhiêu mà kể. Hơn chục người đi như vậy, chỉ có vài ba nhà không xảy ra chuyện to thôi chứ chuyện nhỏ nghe nói đều có cả.<br /><br />Ông anh họ tôi, ba đứa con nhưng lớn lên, chúng nó bồng bế nhau đi làm ăn xa cả. Nhà chỉ còn hai vợ chồng già lọ mọ trong cái nhà to đùng ( trước làm cho chúng nó ở, giờ càng vắng tợn). Rồi anh ốm, chị chăm. Ruộng nương cho người ta thuê rồi mình lại đi đong thóc ngoài chợ. Có lúc cả hai cùng ốm. Ai dậy được thì cơm cháo phục vụ người kia. Có hôm cả hai ốm quá, đến bữa đành hỏi nhau bà có dậy được không rồi nhìn nhau ứa nước mắt. Anh cười buồn, bảo tôi: " Nhà tôi còn đỡ đấy chú ạ. Chỉ có hai ông bà. Chứ có nhà, chúng nó quẳng con cái cho, không trông không được. Mà giờ nhiều khi trông không nổi, có chuyện gì xảy ra, lại khổ cả chùm". Xa hơn chút nữa, có đứa cháu, vợ con, nhà cửa đề huề, đi làm ăn xa. Rồi về bỏ vợ chả vì lý do gì ngoài chuyện, đi biền biệt, có bồ, rồi lỡ ra, có con, đành vứt bỏ vợ con, nhà cửa để đèo bòng. Nhà giờ đóng cửa để đấy, cứ như nhà hoang. Vợ con dắt díu nhau về ở với ông bà ngoại vì một mình mẹ nó cũng không nuôi nổi ba đứa đang tuổi lớn. Ông anh tôi bảo: " Đi cũng chết mà không đi cũng chết chú ạ. Ở nhà thì vài sào ruộng, làm chả đủ ăn. Mà đi thì cứ như đánh bạc ấy. Thôi thì đời cua cua máy, đời cáy cáy đào. Đánh liều với giời vậy thôi. Giá chịu khó ăn tiêu ít đi thì còn đỡ. Đằng này, người ta thế, mình cũng không khác được. Chả biết bao giờ mới hết cảnh này."<br /><br />Sắp Tết rồi, tôi lại chuẩn bị về quê chạp họ. Mọi năm, cứ độ rằm tháng Chạp, lũ cháu đi làm ăn xa cũng đến lúc phải lo về với bố mẹ chúng, chăm sóc mồ mả ông bà, tổ tiên, để sum họp. Nhưng, năm nào cũng vắng khoảng 1/3. Chả biết năm nay vắng bao nhiêu? Mà ngay mình đây, cũng chả biết còn về được bao nhiêu lần nữa? Không về, không được. Nhưng, về lại chứng kiến những nỗi buồn như thế, lại đâm nghĩ ngợi. </span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"></span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"></span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><br />19.12.2015</span></span></div>
<div style="font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; line-height: 20.286px; text-align: justify;">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><span style="background-color: white;"><b>P.Q.L</b></span></span></div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-46234759620373098782015-12-11T06:07:00.002-08:002015-12-11T06:07:43.774-08:00Nỗi buồn hạt gạo<h2 style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-stretch: normal; font-weight: normal; margin: 0.75em 0px 0px; position: relative;">
<span style="font-size: x-small;">(Theo Nguyễn Thông Blogger)</span></h2>
<div class="post-header" style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 10.8px; line-height: 1.6; margin: 0px 0px 1.5em;">
<div class="post-header-line-1">
</div>
</div>
<div class="post-body entry-content" id="post-body-195292441968641382" itemprop="description articleBody" style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, Tahoma, Helvetica, FreeSans, sans-serif; font-size: 13.2px; line-height: 1.4; position: relative; width: 490px;">
<div class="MsoNormal">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoIsgnRp0UIp7JKPAdvCUs0qnzpOhapdKFkhd2VuQpkoVfZtJSQDA63w4XHOFDanmqARX4Kx-lZsDZ-33Vy3vrxj7G8YG-BwlQwHs9hFm5JxS-QI-GIT1B0jd56wNBMIGscgjkcOX4Qvs/s1600/NONG+DAN4.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="351" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoIsgnRp0UIp7JKPAdvCUs0qnzpOhapdKFkhd2VuQpkoVfZtJSQDA63w4XHOFDanmqARX4Kx-lZsDZ-33Vy3vrxj7G8YG-BwlQwHs9hFm5JxS-QI-GIT1B0jd56wNBMIGscgjkcOX4Qvs/s400/NONG+DAN4.jpg" width="400" /></a></div>
Cuối năm, có vài cái tin đáng phấn khởi liên quan đến nông nghiệp. Trước hết là, theo công bố mới nhất từ Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn, lượng gạo xuất khẩu của cả nước tính từ đầu năm đến cuối tháng 11 đạt 6,24 triệu tấn, tăng 3,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Các thị trường hàng đầu hút gạo Việt là Trung Quốc, Philippines, Indonesia.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Tin thứ 2, mới nghe dễ bỏ qua nhưng thực ra rất đáng quan tâm: Nông trường Sông Hậu ở Cần Thơ đã ký hợp đồng với đối tác Nhật Bản để xuất khẩu… rơm, mỗi năm hàng trăm ngàn tấn. Như vậy, không chỉ gạo - phần kết quả tinh túy nhất của nông nghiệp, mà ngay cả phụ phẩm, thứ phẩm của nhà nông đất Việt ta, xưa nay ta coi là rơm rác, cũng lên đường đem ngoại tệ về cho đất nước. Thế chẳng đáng mừng sao.<a name='more'></a></div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Ở một nước sản xuất nông nghiệp vẫn là phổ biến nhất, đứng hàng quan trọng nhất thì mỗi thông tin liên quan đến nó đều khiến từ nhà hoạch định chính sách đến người dân thường đều phải suy nghĩ. Bởi sao, bởi nó là miếng ăn hằng ngày, là cuộc sống của gần trăm triệu con người, là lực đẩy đất nước đi lên hoặc kéo thụt lùi. Vậy thì có những thứ vừa xảy ra cũng làm chúng ta không khỏi giật mình, thậm chí không mấy khi tin rằng nó là sự thực.</div>
<a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a><br /><div class="MsoNormal">
Tôi muốn nói đến điều liên quan đến hạt gạo. Chả là khá nhiều tờ báo vừa phản ánh thực tế người dân trong nước, nhất là người ở ngay vựa lúa – đồng bằng sông Cửu Long, ăn gạo, thích gạo nhập từ Campuchia. Trong thời buổi kinh tế thị trường, giao thương hàng hóa trong nước và với nước ngoài có nhiều cởi mở, thì gạo Campuchia được nhập vào Việt Nam chẳng có gì lạ. Người tiêu dùng có quyền chọn lựa, cứ ngon bổ rẻ là OK, ai cấm được họ. Chỉ có điều, sống ngay trên đống gạo, chính mình làm ra hạt gạo, lấy nghề trồng lúa nuôi sống mình, nhưng mình lại ăn hạt gạo của người khác, nhập từ nơi khác. Có gì uẩn khúc ở đây chăng?</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Hãy nghe chính người trong cuộc nói. Bà con miền Tây Nam Bộ bảo rằng thực ra gạo Miên (cách gọi gạo Campuchia) cũng không ngon hơn gạo Việt đâu bởi giống lúa của ta và họ na ná nhau. Vấn đề là chất lượng và giá cả. Gạo Miên, tính cả những chi phí nó phải cõng trên đường nhập vào đất Việt và những tầng nấc phân phối, vẫn cứ rẻ hơn gạo ta. Với người dân còn trong hoàn cảnh thu nhập thấp, tài chính hạn hẹp, phải chi li từng đồng, hay như người xưa gọi là “đo lọ nước mắm, đếm củ dưa hành” thì bớt được vài giá là quá tốt. Mỗi ký gạo Miên thường rẻ hơn gạo Việt vài ba ngàn đồng, đó là sức hấp dẫn người dân Việt còn nghèo, thậm chí cả giới trung lưu. </div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Nhưng điều đáng lưu ý nhất lại không phải chuyện giá mà là chất lượng gạo. Nhiều đại lý gạo ở miền Tây, miền Đông Nam Bộ, và ngay tại TP.HCM, cũng như không ít người tiêu dùng, tức người ăn bát cơm gạo Miên, quả quyết rằng gạo Campuchia lành hơn. Nghĩa là, ít yếu tố độc hại trong cái viên ngọc nhỏ màu trắng ngà ấy, sức khỏe con người không phải lo lắng về nó. Bà con thật thà bảo rằng bên Campuchia đất đai tốt, phì nhiêu, canh tác không bị sức ép sản lượng nên họ không dùng thuốc trừ sâu, không dùng hóa chất và ít sử dụng phân bón vô cơ cho cây lúa. Hạt gạo sinh thành từ môi trường tự nhiên ấy đạt được độ lành. Ăn gạo ấy có lợi cho sức khỏe.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Dẫu bà con chỉ nói gạo Miên lành, không đề cập đến gạo ta như thế nào, có lẽ do tế nhị, chẳng muốn vạch áo cho người xem lưng, nhưng cái cách mà họ thờ ơ với chính sản phẩm của xứ mình cũng đủ nói lên được lý do.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Thật tội nghiệp cho hạt gạo Việt. Người dân đất Việt bao đời nay gọi hạt cơm là ngọc thực (thứ đồ ăn quý như ngọc), hạt gạo sinh ra từ đồng đất này đã nuôi sống bao nhiêu thế hệ. Nay nó bị hắt hủi, “bụt chùa nhà không thiêng”, lỗi đâu phải tại nó, mà bởi con người. Chúng ta từng hãnh diện, tự hào là nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, nhưng cái cách một bộ phận người tiêu dùng trong nước quay lưng lại với chính sản phẩm truyền thống của mình đã buộc chúng ta phải nhìn nhận: quá trình canh tác có vấn đề không ổn, chất lượng hạt gạo, giá thành sản phẩm cũng có vấn đề. Lấy được lòng tin của người tiêu dùng là cả quá trình vất vả, khó khăn, nhưng để đánh mất lòng tin ấy thì nhanh, thì dễ lắm. Mới ngày nào, từng có một thời gạo Thái tràn sang tung hoành, nông nghiệp nông dân ta đã khốn đốn, nay lại đến cả gạo Miên lấn sân, thì chả ai dám hình dung sẽ còn những gì nữa.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
Vừa rồi, tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa 13, nhiều đại biểu đã lên tiếng lo ngại, cảnh báo về tình trạng thực phẩm không an toàn. Chính Chủ tịch nước Trương Tấn Sang hôm 6.12 vừa qua trong cuộc gặp gỡ cử tri cũng phải đặc biệt lưu ý tình hình an toàn vệ sinh thực phẩm rất đáng báo động, nếu cứ thả lỏng sẽ rất nguy hiểm, không chỉ với trước mắt mà cho cả tương lai giống nòi. Vận vào lời Chủ tịch nước, tôi nghĩ ngay đến hạt gạo Miên và hạt gạo Việt.</div>
<br /><div class="MsoNormal">
Vấn đề đã khá rõ, chúng ta hãy đặt nó lên bàn của các nhà quản lý. Và đợi chờ. Chỉ mong sao đừng xảy ra thêm những điều đáng tiếc.</div>
<div class="MsoNormal">
<br /></div>
<div class="MsoNormal">
<b>Nguyễn Thông</b></div>
</div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5683531299425548856.post-14484256877357937002015-11-11T05:42:00.000-08:002015-11-11T05:42:08.533-08:00Văn Chương tự sướng<div class="post-body entry-content" id="post-body-5591927333959059401" itemprop="description articleBody" style="color: #333333; font-family: Georgia, Utopia, 'Palatino Linotype', Palatino, serif; font-size: 14.49px; line-height: 1.5; position: relative; width: 568px;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1vSK5bUIw75XizCpyd-N1i9UW7rREJXjfVcBnOHkYZICIgG01HFVtyISmbOffmluo4sxzBmzT8isuwmicOyx_nBlB27QP4E4iXEh5VaqZaxMRYxfdPHwigLweue2fuerZjr-58RRoq5Vy/s1600/Sachdep2copy.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; color: #993322; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-decoration: none;"><b style="color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt; line-height: 1.5; text-align: justify;">Có lẽ từ vài mô hình hoạt động của những ấn phẩm văn chương thời gian qua khá thuyết phục mà mới đây một tờ báo không chuyên về văn chương cũng mạnh dạn áp dụng cách làm này. Theo đó, nếu tác phẩm được đăng tải không có một dòng nào nói rằng tác giả được nhuận bút mà còn kêu gọi tác giả ủng hộ quý báo đăng ký mua tối thiểu 50 tờ, tương đương với 250 nghìn. Chỉ cần làm phép tính nhanh khi so sánh với các báo chuyên về văn chương thì thấy “chi phí ủng hộ” còn cao hơn cả nhuận bút nếu phải trả. Thế là bỗng dưng văn chương được giao trọng trách vĩ đại khi “cõng” cả các mảng khác để tiêu thụ báo.</b><span style="background-color: white;"><img border="0" height="200" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj1vSK5bUIw75XizCpyd-N1i9UW7rREJXjfVcBnOHkYZICIgG01HFVtyISmbOffmluo4sxzBmzT8isuwmicOyx_nBlB27QP4E4iXEh5VaqZaxMRYxfdPHwigLweue2fuerZjr-58RRoq5Vy/s320/Sachdep2copy.jpg" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; border: none; box-shadow: rgba(0, 0, 0, 0.498039) 1px 1px 5px; padding: 8px; position: relative;" width="320" /></span></a></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"></span></div>
<span style="background-color: white;"><a href="https://www.blogger.com/null" name="more"></a><br /></span><div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<strong><span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-size: 12pt;">VĂN CHƯƠNG TỰ SƯỚNG<a name='more'></a><o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<strong><span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-size: 12pt;"><br /></span></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<strong><u><span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-size: 12pt; font-weight: normal;">HÀ ANH<o:p></o:p></span></u></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<strong><u><span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-size: 12pt; font-weight: normal;"><br /></span></u></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<strong><span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-size: 12pt;">Không nặng nề đặt ra mục tiêu giá trị nghệ thuật, chỉ cần cái mình viết ra và được xuất hiện trên một vài ấn phẩm rồi đem tặng bạn bè, lại được khen, được khích lệ động viên, không quan tâm đến nhuận bút, không ảnh hưởng lớn đến ai… thế đã là tự thỏa mãn bản thân và thôi thúc tiếp tục cầm bút. Phải chăng đây là một kiểu văn chương tự sướng?<o:p></o:p></span></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<strong><span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-size: 12pt;"><br /></span></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<strong><span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-size: 12pt;">Muôn hình vạn trạng công bố sách</span></strong></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Trước nay, chúng ta vẫn mặc định một tác phẩm văn chương khi được sử dụng đăng tải trên báo chí là sản phẩm tinh thần, và được trả nhuận bút. Tùy từng thời điểm, tùy từng cơ quan mà số nhuận bút ấy khác nhau, ít nhiều. Thế nhưng, giờ đây, bên cạnh cách thực hiện “truyền thống” còn xuất hiện những cách làm khá lạ, khiến không ít người “rón rén đón nhận”, hoặc “chưa quen”, thậm chí khó chấp nhận.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Có trường hợp bài viết sử dụng đăng tải nhưng tác giả được thỏa thuận trả nhuận bút được quy ra bằng chính ấn phẩm đó. Có thể dao động từ 10, 20, 30 ấn phẩm tùy từng giá trị của bài được quy ra. Tuy nhiên, cách trả này phụ thuộc vào thỏa thuận, nên chỉ một số tác giả đồng ý mới thực hiện. Một số người có óc hài hước cho rằng đây là cách bán ấn phẩm khá khôn ngoan.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Còn có kiểu làm nữa là ấn phẩm này dùng một số bài “đinh” của những người tên tuổi và có trả nhuận bút. Nhưng số bài đinh này chỉ chiếm một phần, khoảng 1/5, còn lại sẽ mở rộng đăng tải cho những tác phẩm tầm tầm, vừa vừa và chính bộ phận này sẽ “cõng” chi phí của ấn phẩm, có khi còn đem lại lợi nhuận cho người tổ chức bài vở. Tất nhiên, tác phẩm của những tác giả “vừa vừa” này điều kiện đầu tiên để không bị loại là không đi ngược đường lối chính sách chủ trương của nhà nước, không vi phạm, ảnh hưởng thuần phong mĩ tục… Sau khi được lựa chọn thì điều kiện gần như là bắt buộc và cuối cùng là phải bỏ tiền túi ra mua tối thiểu một số lượng nhất định ấn phẩm đó, còn tối đa thì không giới hạn. Như thế là người có danh tiếng được đăng vẫn có nhuận bút, còn người ít danh tiếng, hoặc chưa có danh tiếng thì không cần màng đến nhuận bút lại vui vẻ đồng ý vì mình được ngồi cùng chiếu sang, tên tuổi, trích ngang, ảnh chân dung đầy đủ của mình hiện diện cả. Theo một tiết lộ của người từng làm ấn phẩm đang kể trên thì với cách làm này không lỗ, có khi còn lãi!. Bởi vì rất nhiều người yêu văn chương thích, họ không những mua số lượng tối thiểu bắt buộc mà còn mua nhiều hơn để đem tặng bạn bè, người thân.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Có lẽ từ vài mô hình hoạt động của những ấn phẩm văn chương thời gian qua khá thuyết phục mà mới đây một tờ báo không chuyên về văn chương cũng mạnh dạn áp dụng cách làm này. Theo đó, nếu tác phẩm được đăng tải không có một dòng nào nói rằng tác giả được nhuận bút mà còn kêu gọi tác giả ủng hộ quý báo đăng ký mua tối thiểu 50 tờ, tương đương với 250 nghìn. Chỉ cần làm phép tính nhanh khi so sánh với các báo chuyên về văn chương thì thấy “chi phí ủng hộ” còn cao hơn cả nhuận bút nếu phải trả. Thế là bỗng dưng văn chương được giao trọng trách vĩ đại khi “cõng” cả các mảng khác để tiêu thụ báo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Không ít người từng dở khóc dở cười khi một ngày đẹp trời bỗng dung điện thoại kêu reng reng từ số máy lạ. Từ đầu dây bên kia là giọng nói khá ngọt ngào, trẻ trung và trôi chảy mời gọi mua sách về dòng họ - trùng với họ người được gọi, để thấy được dòng họ của mình có gốc tích và vẻ vang như thế nào, thậm chí có khi còn có tên mình trong đấy. Rồi sau đó là cuộc thương lượng về một khoản tiền không nhỏ được thanh toán. Chỉ đến khi nhận được sách mới thấy chả có gì thiết thực và rất phí tiền. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Như vậy, cùng với việc dự thi văn chương muốn được giải phải nộp tiền thì giờ đây tác phẩm được đăng tải thì tác giả cũng phải mua sách, báo ủng hộ. Tuy nhiên, cái sự “ngược” này không phải đến bây giờ mới xuất hiện, không phải chỉ hạn hẹp ở giới cầm bút nghiệp dư mà ở ngay cả với các nhà thơ chuyên nghiệp. Để in một tập thơ, nếu trước đây thì các nhà xuất bản sẽ trả nhuận bút cho tác giả nhưng hiện nay thì việc này rất hiếm, chỉ những tác giả đặc biệt. Còn thì phần lớn tác giả tự bỏ tiền túi ra in, và sau đó mang tặng, số bán được rất ít và không phải ai cũng có khả năng bán.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Cùng với văn học giấy, văn học mạng xuất hiện những năm gần đây cũng đánh dấu một phương thức công bố tác phẩm kiểu mới. Theo đó, tác phẩm được đưa lên mạng, độc giả vào đọc và không phải trả một xu nào.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<b><span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Thử lý giải cách làm trên<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;"> “Nhà văn không thể sống được bằng ngòi bút” (số người sống được bằng ngòi bút thực tế chỉ đếm trên đầu ngón tay) dường như là câu cửa miệng của giới cầm bút để thấy, một là sự sáng tạo có hạn, không phải thứ mì ăn liền, ngày nào, giờ nào cũng viết ra tác phẩm, hai là việc chi trả nhuận bút ở ta còn quá thấp, chưa tương xứng với sự sáng tạo của người cầm bút. Hiện nay có không ít các đơn vị xuất bản rơi vào tình cảnh khó khăn, thậm chí nếu không có sự hỗ trợ thì nguy cơ phá sản rất cao. Vậy thì liệu việc tổ chức bài vở trái ngược với cách làm truyền thống lâu nay có phải là đôi đũa thần để cứu nguy tình trạng khó khăn không?. Ở một khía cạnh nào đó thì đây cũng là một giải pháp có tính khả thi vì đối tượng có nhu cầu đăng tải không màng đến nhuận bút như thế này rất đông đảo.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Kiểu đăng tải như thế này thường các nhà văn, nhà thơ rất dị ứng và không mặn mà. Nếu được lựa chọn đăng làm bài đinh chủ yếu là do mối quan hệ. Còn lại phần lớn là những cây bút nghiệp dư, ít tên tuổi, muốn có chút danh tiếng, ngộ nhận khả năng văn chương của mình hoặc muốn có tí chút văn chương làm sang cho ngành nghề khô khan, không dính dáng đến văn chương. Với những đối tượng như thế này thì nhu cầu được đăng tải, được xuất hiện là có thật. Chính vì vậy sự ảo tưởng, háo danh là khó tránh khỏi. Đứng chung chiếu với người nổi tiếng, xuất hiện một cách quá dễ dàng trên các diễn đàn văn chương càng làm cho sự ảo tưởng, háo danh đó tăng lên.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Bên cạnh nhu cầu mua - bán văn chương thì nhu cầu biếu tặng văn chương cũng rất lớn. Bất cứ một sản phẩm nào không tham gia thị trường, không thực hiện việc mua - bán thì rất khó thúc đẩy sự phát triển của sản phẩm ấy. Tâm lý một độc giả khi bỏ tiền ra mua cũng hoàn toàn khác với tâm lý của độc giả được biếu, tặng ấn phẩm văn chương. Bỏ tiền ra mua thì chắc chắn đến 90% ấn phẩm này sẽ được đọc, còn nếu được biếu tặng thì tùy thuộc vào sở thích, thời gian và trăm ngàn lý do khác để người ta lơ là, bỏ quên, không muốn đọc… Nhưng cho dù không đọc thì tâm lý biếu tặng lại rất dễ “trông người lại ngẫm đến ta”, chẳng nhẽ họ có tác phẩm được đăng, mang đi tặng người nọ người kia mà mình thì không. Thế là một cuộc chạy đua cứ thế được nhân rộng để chứng tỏ ta cũng chẳng kém ai.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Song song với những dị ứng, không thiết tha mặn mà với kiểu đăng tải tác phẩm như trên thì cũng nên bình tĩnh và sòng phẳng thấy rằng, sự ra đời của “sân chơi” này là tất yếu trong bối cảnh hiện nay. Cái hại lớn nhất của những người cầm bút kể trên là ngộ nhận, háo danh. Nhưng ngộ nhận và háo danh đâu chỉ có diễn ra ở văn chương, ngành nghề nào, lĩnh vực nào cũng có. Hơn nữa thừa nhận hay không, thừa nhận ở mức độ nào là hoàn toàn quyền của độc giả, của thời gian. Việc thỏa mãn cá nhân, đáp ứng được nhu cầu bản thân, không ảnh hưởng lớn đến người k hác âu cũng là một cách… tự sướng diễn ra nhan nhản hàng ngày. Sân chơi” này ai thích thì chơi, không thích thì thôi, đi chỗ khác. Và một khi đã là nhu cầu có thật và rất lớn thì không sớm hay muộn, cách này hay cách khác kiểu văn chương tự sướng như thế này cũng sẽ xuất hiện. Bởi nó đánh đúng tâm lý của những người cầm bút nghiệp dư, khả năng tài chính lại thừa thãi.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Phải thừa nhận cách làm này của một số tổ chức, cá nhân là nắm bắt khá nhanh nhạy, kịp thời, đáp ứng được nhu cầu của giới cầm bút nghiệp dư. Nếu như tổ chức bài bản, chuyên nghiệp… thì người làm hoàn toàn có khả năng nghĩ đến chuyện lãi, có khi làm giàu bằng văn chương. So sánh thì có vẻ khập khiễng nhưng chính cuộc sống thường ngày của chúng ta đã và đang chứng kiến biết bao cách làm khác với truyền thống mà sau đó kết quả thu về lại cũng vô cùng bất ngờ. Google, facebook… cho chúng ta sử dụng miễn phí hàng ngày và thu về bằng cách khác. Biết đâu đấy, văn chương của những người nghiệp dư, muốn đăng phải mất tiền chính là mảnh đất màu mỡ của lợi nhuận. Văn chương cũng như một mặt hàng cần được quảng cáo. Mà quảng cáo thì cái gì cũng có thể xuất hiện.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Băn khoăn lớn nhất là làm thế nào để những ấn phẩm văn chương, những trang báo dành cho văn chương tạo được thương hiệu tên tuổi mà nhắc đến ai cũng biết, ai cũng coi đó là địa chỉ văn học có thể tin cậy được… còn người viết, khi gửi bài đến thấy tác phẩm được đăng còn vinh dự và cần thiết hơn cả nhuận bút thì liệu có làm được không?<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Trong đời sống văn chương hôm nay, có lẽ đã đến lúc chúng ta phải làm quen và chấp nhận cái gọi là kiểu văn chương tự sướng.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin: 6pt 0in; text-align: justify;">
<span style="background-color: white; color: #1d1d1d; font-family: 'Times New Roman', serif; font-size: 12pt;">Nguồn: Văn Học Quê Nhà</span></div>
</div>
nguyenlong.thuong danhttp://www.blogger.com/profile/04598355108160966135noreply@blogger.com0