Phiếm đàm về văn học

PHIẾM ĐÀM VĂN HỌC VÀ TÔI

NGỤY MINH LUẬN (Trung Quốc)

Không triết lý, triết luận,không hàn lâm, bác học như nhiều bậc thức giả khác bàn về văn học.  Phiếm đàm văn học và tôi của Ngụy Minh Luận chỉ là những nghĩ suy, quan niệm rất thực tế nhưng hóm hỉnh, thăng hoa và hết sức thâm uyên, để lại dư âm sâu đậm trong lòng nhiều người đọc.

         

          Tôi còn lùn hơn Naponeon, chỉ suýt soát cỡ người Lỗ Tấn và Tào Ngu. So đo mãi thấy không thể cầm súng, chỉ có điều khiện cầm bút. Thế là làm văn học.

          Văn học tức là tôi, tình cảm lai láng, mãnh liệt hơn người, hay mơ mộng, hồn để muôn phương, thích tự do phóng túng. Gíac quan thứ sáu nhạy cảm lạ lùng. Gío thổi ống trúc, mưa gõ cánh bèo, cứ nghĩ là tiếng kêu khổ của dân gian. Liên tưởng thì chân trời góc bể, vô cùng vô tận. Càng những việc cấm kị không cho mò tới càng muốn xông vào tận nơi, phơi bày trước bàn dân thiên hạ.

          Văn học nên như tôi, không tin bất cứ tôn giáo nào. Văn học làm cho con người say mê. Tôn giáo làm cho con người tê dại. Văn học và tôn giáo đều có thể làm cho chúng sinh đam mê, sông hậu quả của đam mê khác nhau.

          Văn học là người tình khôn ngoan, ăn nói mật mờ để anh tự đoán. Văn học lấy lược bỏ để tăng thêm, lấy che đậy làm cho nổi bật. Văn học dùng chiếc lông ngỗng phẩy nhẹ lên trái tim, khiến anh sung sướng bần thần, phải rên thành tiếng để bày tỏ sự khoái cảm.

          Văn học là bà già lắm điều, suốt ngày ca cẩm lầu bầu. Việc ngang tai trái mắt quá nhiều. Mồn bà chửi, bụng bà thương, luôn luôn lo toan, luôn luôn làm việc.

          Văn học là đứa trẻ hay nghịch, không đi đứng thong thả mà ưa chạy nhảy, thỉnh thoảng chạy cả vào vạch vôi, xơi một cái tát nảy đom đóm mà vẫn không chừa. Nháy một cái, nhoáng một phát đã lại lao vào đường cấm.

          Văn học không phải là bộ quần áo cán bộ ai mặc cũng vừa của những năm 50, mà là mốt của hội chợ triển lãm thời trang, chuyên thích mới ghét cũ, dũng cảm lột bỏ áo vải khố gai mà không hề áy náy, không thỏa mãn với lá ngọc cành vàng.

          Văn học không phải là thứ nước trắng già trẻ ai cũng uống được, mà là “ngũ lương dịch” đặc sản của địa phương. Người văn minh uống vào càng văn minh. Người không văn minh uống vào có lẽ càng không văn minh khó tránh khỏi tác dụng phụ. Có người mượn rượu giả điên, có người nát rượu làm lỡ việc, tội lỗi đâu phải ở chủ quán rượu hay hãng rượu.

          Đương nhiên vận nước thịnh hay suy văn học có trách nhiệm, song khả năng có hạn. Bày tỏ ý chí bằng văn trữ tình, nhiều lắm thì cho vài câu trái tai, tin hay không là tùy. Văn học không phải võ học, tuyệt nhiên không có sức mạnh đè bẹp chông gai, càng không thể có bàn tay khổng lồ dẹp cơn bão tố, không thể làm bồ tát cứu thế, cũng không thể làm anh hùng loạn thế. Nước mười năm không có văn học chẳng chết ai, dân nhịn ăn mười ngày thì chết đói. Thế gian không có văn học, không có loại thư sinh như tôi, loài người vẫn đánh chửi nhau, giết nhau và gây chiến như thường, vẫn bang giao, xã giao, cưới nhau và sinh con đẻ cái. Chỉ có điều là ít thú vị hơn mà thôi...

                                      VŨ CÔNG HOAN (dịch) - Từ Nhân dân Nhật báo